Karbon salımı ya da karbon emisyonu nedir?<img src="https://images.aposto.com/2021/6/1/1626094800644.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Atmosferde biriken sera gazları (karbondioksit, metan, diazot monoksit, hidroflorokarbonlar, perflorokarbonlar, sülfür hekzaflorid, su buharı gibi) yeryüzünün sıcaklık seviyesini artırır. İnsan kaynaklı aktiviteler sonucu ciddi miktarda artış gösteren karbondioksit, sıcaklık seviyesinin artışında en etkili sera gazı olması nedeniyle sıkça karbondioksit eşdeğeri olarak hesaplanır ve “karbon salımı” ya da “karbon emisyonu” olarak adlandırılır.

Dünyahali

Bu hafta, bu bültende de çokça geçen, net sıfır karbon kavramını basit ve anlaşılır bir şekilde ele almak istedim.Haftanın haberinde de bahsettiğim gibi, Avrupa Birliği ve Çin’de dahil olmak üzere artık artık 110 ülke yaklaşık 30 yıl içerisinde net karbon sıfıra geçmeyi hedefliyor.Biliminsanları da geçtiğimiz yıllarda iklim değişikliğinin en kötü etkilerinden kaçınmak için, sera gazı salımını 2030 yılına kadar yarıya indirip, 2050 yılında net sıfıra indirmeyi önermişti.Peki net sıfır ne demek? Sıfırdan farkı ne? Gelin 6 soruda beraber inceleyelim.1- Net Sıfır Salım'a ulaşmak ne demek?Burada hedef, küresel ısınma ve iklim değişikliğine sebebiyet veren karbon, metan, azot oksit ve HFC olarak da bilinen hidroflorokarbon gibi gazlarının atmosferden azaltılması.Net sıfırın, sıfırdan farkı, sadece sera gazı salımını azaltarak değil, sera gazı emilimini de artırabilerek ulaşılması. Sera gazının emilimi ile salımı birbirine eşitlendiğinde net sıfıra ulaşmış oluyoruz.2- Net Sıfıra nasıl ulaşılır?Net sıfır için, salımı azaltacak için fosil yakıt ve ulaşımda değişiklikler gerekirken, emilimi artıracak yeşil alanların ve DACS yani doğrudan karbon yakalama teknolojilerinin gelişmesi gerekmekte.Yenilenebilir enerji kaynaklarının ucuzlaması ve artması, enerji verimliliğinin iyileşmesi ve elektrikli araçlara geçiş kararları, son dönemde sera gazı salımını azaltacak kararlara örnek olarak verilebilir.Son dönemde emilimi artıracak değişimler ise yeşil alanların korunması, gıda alışkanlıklarının değişmesi ve çöpe giden gıda ve çöpün azalması yönünde oldu.Doğrudan karbon yakalam konusunda ise hala soru işaretleri var. DACS teknolojileri, şu anda genellikle fazla enerji ve para harcayarak havadaki karbonu yer altına veya taşların içine gömmekte.Uzmanlar ve biliminsanları bu konuda çalışmalarını sürdürse de gelecek belirsiz gibi.3- Net Sıfıra ne zaman ulaşmamız gerek?Biliminsanları eğer hedefimiz küresel ısınmayı 2 derecede tutmak ise, net sıfıra ulaşma tarihini iki başlıkta ele alıyor. Net sıfır karbon için belirlenen tarih, en geç 2070 iken, net sıfır sera gazı salımı için ise bu tarih en geç 2085 olarak belirlenmiş.<figure class="media"><oembed url="https://youtu.be/VBPg1k0SIRM"></oembed></figure>4- Her ülkenin Net Sıfıra aynı zamanda mı ulaşması lazım?Yukarıdaki bu tarihler küresel ortalama olarak kabul ediliyor, yani her ülkenin aynı anda ulaşması gerekmemekte. Bununla beraber eğer karbon salımını en fazla yapan ülkeler 2050 yılına kadar ciddi değişiklere ulaşmazsa, küresel olarak bu hedefe ulaşmamız da neredeyse imkansız gibi.5- Kaç ülkenin Net Sıfır hedefi var?Bazı belgeler 120 dese de bu rakam 110 civarında diyebiliriz. Bununla beraber bu ülkelerin sadece %10 civarı ciddi bir şekilde bu hedef için plan yapmış durumda, zaten rakamlardaki karışıklıklar da bu yüzden.Şu anda net sıfırı başarmış tek ülke, Bhutan. Bhutan kendi sınırları içinde devasa ormanları ile sera gazını net sıfıra hatta eksiye bile çekmiş durumda.Bazı büyük ülkeler ise net sıfıra sadece kendi içindeki değil, diğer ülkelerdeki yaptığı yatırımları da denkleme koyarak ulaşmaya çalışıyor. Bu gibi alicengiz oyunları gerçek hedefi hesaplamayı zorlaştırmakta.6- Paris Anlaşması ve Glasgow Konferansı bu konuda çözüm olacak mı?Olacak gibi. Bahsettiğimiz gibi yaklaşık 30 yıl içerisinde net karbon sıfıra geçmeyi taahhüt etmiş ülkeler, küresel ekonominin %70’ini oluşturuyor ve küresel salımın %65’inden sorumlu.Eğer bu ülkeler uluslararası bir anlaşma ile birbirlerini rakip olarak değil, aynı gezegeni paylaşanlar olarak görürlerse birbirlerinin işlerini kolaylaştıracak kararlar alacaklardır.ABD’nin değişen politikaları, AB’nin kararlı adımları ve Çin’in şaşırtıcı değişimleri bu yıl Paris Anlaşması’ndaki taahhütlerin daha ciddi bir şekilde güncellenmesine yol açabilir.Ya da çok büyük bir şansı elimizden kaçırırız.

hidroflorokarbon ile ilgili hikayeler