• Pandemi sırasında yakaladığı popülariteyi kaybeden Clubhouse, sesli mesaj uygulaması olarak geri dönmeye hazırlanıyor. Şirket tarafından yayımlanan bir blog yazısında kullanıcıların artık Clubhouse'ta sesli grup sohbetleri gerçekleştirebileceği; isteyenlerinse uygulamanın asıl çıkış noktası olan canlı sohbet odalarını kullanmaya devam edebileceği aktarıldı. 

^Unsplash

• WhatsApp'a, platformun diğer mesajlaşma uygulamalarıyla birlikte çalışmasını mümkün kılan yeni bir özellik geliyor. Bu özellik sayesinde WhatsApp hesabı olmayan kişiler, Telegram ve Signal gibi üçüncü taraf uygulamalar üzerinden WhatsApp kullanıcıları ile iletişime geçebilecek.

• Neden: Avrupa Birliği, geçtiğimiz hafta Dijital Piyasalar Yasası'ndan (DMA) etkilenecek şirketleri açıklamış; 22 hizmetin bulunduğu listede WhatsApp da yer almıştı. Mesajlaşma uygulamalarının rakipleriyle uyumlu bir şekilde çalışmasını gerektiren DMA'yı ihlal etmeleri hâlinde şirketler, yıllık küresel cirolarının %10'una kadar para cezası ile karşı karşıya kalacak.

• Apple, 5G çiplerinin tedariki için Qualcomm ile bu yıl sona ermesi beklenen anlaşmasını 2026 yılına kadar uzattı. 

• Neden önemli: Bu, MacBook'larda kendi çiplerini kullanmaya başlayan ve iPhone'lar için de aynısını yapmayı planlayan Apple'ın önümüzdeki üç yıl boyunca tanıtacağı iPhone cihazlarda Qualcomm'un çiplerini kullanmaya devam edeceğine işaret ediyor.

• Samsung'un bir süredir geliştirmekte olduğu akıllı yüzüğün gelecek yıl Ocak ayında düzenlenecek olan S24 etkinliğinde tanıtılacağı iddia edildi. İsminin "Samsung Curio" olması beklenen; kalp atış hızı ve sıcaklık izleme için EKG ve PPG sensörlerine sahip olacağı belirtilen cihazın fiyatının 299 doların üzerinde olacağı tahmin ediliyor.

• Ethereum'un kurucu ortağı Vitalik Buterin'in X hesabını ele geçiren bir hacker, "ücretsiz NFT dağıtımı" iddiasıyla Buterin'in hesabından yaptığı paylaşıma tıklayanlardan yaklaşık 700 bin dolar para çaldı. Şu ana kadar çalınan en değerli NFT'nin 250 bin dolar değerindeki CryptoPunk #3983 olduğu bildirildi. 

• The Information tarafından yayınlanan yeni bir rapora göre Apple, yapay zeka çalışmaları için her gün milyonlarca dolar harcıyor. ChatGPT geliştiricisi OpenAI'ın CEO'su Sam Altman, daha önce yaptığı açıklamada şirketin büyük dil modeli GPT-4'ü eğitmek için 100 milyon dolardan fazla harcadığını ifade etmişti.

• Bununla birlikte: Bilindiği kadarıyla Apple, yakın gelecekte tüketici odaklı bir ürün piyasaya sürmeyi planlamıyor; ancak The Information, Apple'ın üzerinde çalıştığı sohbet robotu Ajax'ın ChatGPT 3.5'ten daha yetenekli olduğunu aktarıyor.

• Facebook ve Instagram'ın çatı şirketi Meta, ChatGPT'nin mucidi OpenAI'ın en gelişmiş modeli GPT-4 kadar güçlü yeni bir yapay zeka sistemi geliştirmek üzere çalışmalara başladı. Açık kaynaklı ve ücretsiz olması beklenen sistem için Nvidia'nın en gelişmiş çipi olan H100'den satın alan ve veri merkezleri inşa eden Meta, yeni sistemi önümüzdeki yıl kullanıma sunmayı hedefliyor.

• Avustralya'nın e-Güvenlik Komiseri, yapay zeka araçlarının çocuk istismarı görüntüleri ve terör propagandası oluşturmak için kullanılabileceği uyarısında bulunarak teknoloji devlerinin yapay zeka destekli arama motorlarında bu tür materyalleri ortadan kaldırmasını gerektirecek yeni endüstri standardını duyurdu.

• Nedir: Yeni standart kapsamında Google, Bing ve DuckDuckGo gibi yapay zeka destekli arama motorları, arama sonuçlarından çocuk istismarı materyallerini kaldırmakla yükümlü olacak. Bununla birlikte, şirketler,  üretken yapay zeka ürünlerinin bu materyallerin deepfake versiyonlarını oluşturmak için kullanılmaması için de önlemler almak zorunda kalacak.

• Google'ın Çin'deki karşılığı diyebileceğimiz Baidu'nun CEO'su Robin Li, Çin'de 1 milyardan fazla parametreye sahip 70'ten fazla büyük yapay zeka dil modelinin piyasaya sürüldüğünü açıkladı. 

• Ayrıca: Baidu'nun yapay zeka sohbet robotunun son sürümü Ernie 3.5'in seleflerine kıyasla iki katı işlem hızına sahip olduğu ve %50 verimli olduğunu belirten Li, yakında yeni bir versiyonun piyasaya sürüleceğini de sözlerine ekledi.

• Drake ve The Weeknd'in sesi kullanılarak yapay zeka aracılığıyla üretilen "Heart on My Sleeve" isimli şarkının Grammy Ödülü için yarışacağı iddia edildi. Ancak The Recording Academy CEO'su Harver Manson Jr., "Ghostwriter" takma adını kullanan biri tarafından oluşturulan şarkının "Grammy değerlendirmesi için uygun olmadığını" söyleyerek konuya açıklık getirdi.

• Neden: Daha önce şarkının "yaratıcı yönü itibariyle, bir insan tarafından yazıldığı için" değerlendirilmeye uygun olduğunu söylese de Mason; vokallerin yasak olarak elde edilmemesi, plak şirketi veya sanatçılar tarafından onaylanmaması ve şarkının ticari olarak mevcut olmaması nedeniyle değerlendirilemeyeceğini söyledi.

19 girişime 6.5 milyon doların üstünde yatırım: Paribu Ventures

Paribu, blokzincir ekosistemi başta olmak üzere internet girişimlerine yatırım yapmak amacıyla Paribu Ventures’ı kurdu.

Nedir? İlk yılında 19 girişime toplam 6.5 milyon doların üstünde yatırım gerçekleştiren Paribu Ventures, 30 milyon dolarla Türkiye’nin en aktif, dünyanın ise web3 alanındaki aktif yatırım fonları arasında yer alıyor. 

Neler var? Paribu Ventures'ın portfolyosunun yarısını blokzincir tabanlı oyun stüdyoları ve oyun alanında altyapı geliştiren şirketler oluşturuyor. En çok yatırım yaptığı alanlar arasında; web3 oyunları, merkeziyetsiz finans (DeFi), geleneksel iş modellerini web3’e taşıyan ürünler ve yaratıcı ekonomisi yer alıyor.

Gelecekte: Paribu Ventures, bu yıl itibarıyla web3’le yakından ilgili olan fintech gibi, web2’deki iş modellerini taşıyan, yenilikçi ve adaptasyonu hızlandıran alanlarla da ilgilenmeye başlıyor. Oyunlar dışında merkeziyetsiz finans, adaptasyon projeleri, fintech ve yaratıcı ekonomisi gibi alanları da odağına aldı.

• İsveç merkezli H2 Green Steel, Hy24 ile mevcut yatırımcılar Altor, GIC, ve Just Limate tarafından yönetilen turda 1,5 milyar avro yatırım aldı. Yatırım, dünyanın ilk büyük ölçekli yeşil çelik tesisi ile Avrupa'nın ilk giga ölçekli elektrolizörünün inşası için kullanılacak.

• Nedir: H2 Green Steel'in Boden kasabasında kuracağı; kömür yerine yenilenebilir elektrikten elde edilen hidrojenin kullanıldığı yeşil tesisin, geleneksel yüksek fırın teknolojisiyle üretilen çeliğe kıyasla %95'e varan oranda daha az karbondioksit ürettiği iddia ediliyor. 

• Bir adım geriden: 2021 yılında gerçekleşen Seri A turunda 86 milyon avro; 2022'deki Seri B1 turda ise 260 milyon avro toplayan H2 Green Steel'in bugüne kadar aldığı yatırım miktarı, yeni yatırımla birlikte 1,8 milyar avroya ulaşmış bulunuyor.

• İrlanda merkezli e-ticarete bağlı gelir bazlı finansman girişimi Wayflyer, ABD merkezli varlık yöneticisi Neuberger Berman'dan 1 milyar dolar yatırım aldı. Girişim, yeni yatırımı büyüme ve yeni teklifler sunma planlarını desteklemek için kullanacak.

• Ne yapıyor: 2019 yılında Aidan Corbett ve Jack Pierse tarafından kurulan Wayflyer, e-ticaret markalarına gelecekteki gelirlerinin bir kısmı karşılığında bir veri analizi platformu ve işletme sermayesi sağlıyor. Wayflyer tarafından işletmelere verilen krediler genellikle 300 bin ila 400 bin dolar arasında değişiyor.

• Bir adım geriden: E-ticaret işletmelerine 2 milyar dolardan fazla finansman sağladığı belirtilen Wayflyer, son olarak Haziran ayında JP Morgan'dan 300 milyon dolar borç yatırım almıştı.

• Eski adıyla Generally Intelligent olarak bilinen San Francisco merkezli yapay zeka araştırma laboratuvarı Imbue, Astera Enstitüsü, Nvidia, Cruise CEO'su Kyle Vogt ve Notion kurucu ortağı Simon Last'in katılımıyla gerçekleşen Seri B turunda 200 milyon dolar yatırım aldı. Bugüne kadar aldığı yatırım miktarı 220 milyon doları aşan girişimin değerlemesi ise 1 milyar dolar olarak açıklandı.

• Nedir: 2022'de hayata geçirilen girişim, "akıl yürütme" optimize edilmiş temel yapay zeka modellerini eğiterek insan gibi mantık yürütebilen ve kod yazabilen yapay zeka sistemleri geliştiriyor. Girişimin hedefleri arasında kullanıcıların kendi özel yapay zeka modellerini geliştirebileceği bir platform yaratmak yer alıyor.

• Silikon Vadisi merkezli yapay zeka çipi girişimi d-Matrix,  Playground Global ve Microsoft'un da katılımlarıyla Temasek tarafından yönetilen Seri B turunda 110 milyon dolar yatırım aldı. Geçtiğimiz yıl 44 milyon dolar yatırım alan ve bu yıl müşterilerden 10 milyon doların üzerinde gelir elde edeceği tahmin edilen girişimin bu meblağı iki yıl içinde 70 ila 75 milyon doların üzerine çıkaracağı öngörülüyor.

• Ne yapıyor: Üretken yapay zeka uygulamalarına güç sağlamak için optimize edilmiş çipler tasarlayan d-Matrix, yapay zeka bilgisayar kodunun daha verimli çalışması için çiplerini dijital "bellek içi işlem" ile tasarlıyor. Bu teknoloji, üretken yapay zekanın yanıt üretmesinde gereken verileri kırmak için daha az enerji kullanıyor.

• Öte yandan: Merkezi Kaliforniya'da bulunan Güney Koreli yapay zeka çipi girişimi Sapeon, Ağustos sonunda 45 milyon doların üzerinde yatırım almıştı.

• Birleşik Krallık merkezli dinamik holografik teknoloji girişimi Envisics, M&G Investments tarafından yönetilen Seri C turunu 100 milyon dolar ile kapattı. Girişim, yeni yatırımı ürün geliştirme ve uluslararası genişlemeyi hızlandırmak için kullanacak.

^Envisics

• Ne yapıyor: Envisics, artırılmış gerçeklik Head-up Display (AR-HUD) ve otomotiv sensör sistemleri için holografik teknolojiler geliştiriyor. AR-HUD; hız ve yakıt seviyesi gibi bilgileri aracın ön camına yansıtarak sürücülerin gözlerini yoldan ayırmamalarını sağlarken dinamik holografi platformu, aynı anda birden fazla düzlemde ve farklı mesafelerde artırılmış gerçeklik görüntüleri sunuyor.

• ABD merkezli biyoteknoloji girişimi Star Therapeutics, Sofinnova Investments tarafından yönetilen Seri C turunda 90 milyon dolar yatırım aldı. Kuruluşundan bu yana aldığı toplam yatırım miktarı 190 milyon dolara ulaşan girişim, yatırımı yeni tedaviler geliştirmek için kullanacak.

• Kimdir: Nadir rastlanan hastalıklara odaklanan Star Therapeutics, her biri terapilerle biyolojinin belirli bir alanına odaklanan bir şirketler grubundan oluşuyor. Girişim, aldığı yatırımlarla ilk olarak Von Willebrand hastalığı için Faz 1a/1b çalışmasında değerlendirilen; sınıfının ilk antikoru VGA039'un klinik çalışmalarını destekleyecek.

• Japonya ve ABD merkezli akıllı robotik girişimi Mujin; SBI Investment Co., Pegasus Tech Ventures, 7-Industries, Accenture ve Dr. James Kuffner tarafından yönetilen Seri C turunda 85 milyon dolar yatırım aldı. Girişim, yeni yatırım ile akıllı robotik platformu MujinController'ın entegratörler ve son kullanıcılar için erişilebilirliğini artırmayı hedefliyor.

• Ne yapıyor: Mujin, platformu ile üretim, lojistik ve tedarik zinciri operasyonları için herhangi bir üreticinin robotlarını akıllı makinelere dönüştürmesini mümkün kılıyor. Bu platform sayesinde kullanıcılar, gelişmiş otomasyon çözümlerini daha hızlı ve daha düşük maliyetle, daha doğru ve güvenilir bir şekilde geliştirip dağıtabiliyor.

• Kara para aklama ve diğer mali suçları tespit etmek için yapay zekadan faydalanan İsrail ve ABD merkezli girişim ThetaRay, Portage Capital Solutions liderliğindeki yatırım turunda 57 milyon dolar yatırım aldı. Bugüne kadar topladığı yatırım miktarı 160 milyon dolara ulaşan ThetaRay, yeni yatırımı müşteri tabanını ve küresel varlığını genişletmek için kullanacak.

• Kimdir: ThetaRay'in bankalar ve diğer finans kurumlarındaki yasadışı işlem faaliyetlerini otomatik olarak tarayan ve tanımlayan yapay zeka tabanlı bir kara para aklamayı önleme (AML) platformu bulunuyor.
• Neden önemli: Birleşmiş Milletler'e göre, fon akışını hızlandıran dijital araçların ve tespit edilmekten kaçınmak için giderek daha sofistike hâle gelen tekniklerin de yardımıyla, kötü aktörler yılda 800 milyar dolar ile 2 trilyon dolar arasında, yani küresel GSYH'nin %2-5'ine eşdeğer para transferi gerçekleştiriyor.

• Weizmann Bilim Enstitüsü'nden bilim insanları; rahim, yumurta ve sperm kullanmadan erken dönem insan embriyosu modeli geliştirdi. Kök hücre kullanılarak geliştirilen ve 14 günlük gerçek bir embriyoya benzeyen modelin, hamilelik testinden pozitif sonuç aldığı aktarıldı.

^{Dr. G. Moscoso/Science Photo Library/Getty Images/Fortune}

• Nasıl: Araştırmacılar, uygun embriyo elde etmek için epiblast hücrelerinden, plasenta için trofoblast hücrelerinden ve destekleyici yolk kesesi için de hipoblast ile ekstraembriyonik mezoderm hücrelerinden yararlandı. Bu hücreler ile bir karışım hazırlayan araştırmacılar, karışımın insan embriyosunu andıran ancak aynı olmayan farklı bir yapıya evrildiğini gözlemledi.

• Neden: Embriyo modeli fikrinin ardında, insan yaşamının ilk günlerini etik yollarla anlamak yatıyor. Doğum kusuru ve düşüklerin çoğu bu dönemde gerçekleşiyor; ancak bu noktada neler olduğuna dair pek fikir sahibi olmadığımız gerçeği, bu durumların engellenmesinin de önüne geçiyor.

• Northwestern Üniversitesi'nden araştırmacılar, vücudun organ naklini reddetmesinden hemen önce meydana gelen sıcaklık dalgalanmalarını tespit edebilen bir implant geliştirdi. Tırnaktan daha küçük boyutlardaki sensörün, böbreği çevreleyen lifli tabakanın üzerine doğrudan yerleştirilecek kadar ince olduğu aktarıldı.

• Nasıl çalışıyor: Kan akışı ve sıcaklıktaki değişiklikleri sürekli izleyen cihaz, 0,004 santigrat derece kadar küçük artışları algılayabiliyor ve Bluetooth aracılığıyla hastayı veya doktoru uyarabiliyor.

• Neden önemli: Organ nakli içeren ameliyatların ardından vücudun nakledilen organı reddetme olasılığı oldukça yüksektir. Amerikan Böbrek Fonu'na göre, böbrek nakli yapılan hastaların yaklaşık %5 ila 20'sinde böbrek nakli, ameliyattan bir ay sonra akut olarak reddediliyor.

• ABD Federal Havacılık Dairesi (FAA), Elon Musk'ın uzay taşımacılığı şirketi SpaceX tarafından geliştirilen uzay aracı Starship'in test uçuşlarını "yasakladı". Buna göre, SpaceX, Starship'in test uçuşlarına devam etmek için ilk olarak FAA tarafından belirlenen 63 "düzeltici eylemi" düzeltmesi gerekiyor.

• Geniş açı: Nisan'da gerçekleşen başarısız test uçuşunun ardından FAA tarafından açılan soruşturmaya göre, söz konusu 63 düzeltici eylem; sızıntı ve yangınları önlemek için roketin yeniden tasarlanmasına ek olarak güvenlik sistemlerinin ek analiz ve testlerini içeriyor.
• Ne olmuştu: Starship'in fırlatmadan birkaç dakika sonra kontrolden çıkarak patlaması, fırlatma rampası ve çevrede ciddi hasara yol açmıştı.

• Japonya'nın uzay ajansı JAXA, NASA'nın işbirliği ve Avrupa Uzay Ajansı'nın (ESA) katkılarıyla dün gerçekleşen fırlatma ile yeni X-ışını teleskobu XRISM'i ve Ay'a iniş yapmak üzere geliştirdiği araştırma modülü SLIM'i uzaya fırlattı.

• Detaylar: NASA'nın Chandra başta olmak üzere diğer X-ışını teleskoplarından çok daha gelişmiş olduğu belirtilen teleskop, X-ışını gözlemlerinde bir sonraki adım olarak değerlendiriliyor.

• Chandrayaan-3 misyonu ile Vikram iniş aracı ve Pragyan keşif aracını Ay'a gönderen ve Ay'ın güney kutbuna insan yapımı bir araç indiren ilk ülke olan Hindistan'ın uzay ajansı ISRO, keşif aracının görevi boyunca topladığı tüm verileri aldıktan sonra Pragyan'ı uyku moduna aldı.

• Neden: 75 milyon dolara mal olan Pragyan, güçlü ve pahalı güç santrallere sahip keşif araçlarına karşılık güneş enerjisi ile çalışıyor. Ay'da bastıran gece ile yüzey sıcaklığının -120 santigrat dereceye düşeceği ve Pragyan'ın elektronik aksamının bunu kaldıracak şekilde tasarlanmadığı belirtiliyor. ISRO, 22 Eylül'de aracı tekrar uyandırmayı deneyecek; ancak Pragyan'ın uyanmama ihtimali bir hayli yüksek.

• Ayrıca: Pragyan'dan elde edilen bilgilere göre, Ay'ın yüzey sıcaklığı 5 santigrat iken yüzeyin birkaç milimetre altında sıcaklık -10 dereceye kadar düşüyor. Bununla birlikte, aracın, daha önce Ay'ın başka yerlerinde de tespit edilen sülfüre güney kutbunda da rastladığı belirtiliyor.

• Aposto Gündem | Twitter (X), insan hakları ihlallerinde Suudi Arabistan’a yardımcı mı oluyor?

• Time | Yapay zeka alanında en etkili 100 kişi

• Inverse | Stanley Kubrick'in şeytani yapay zeka konusundaki görüşü yanlış anlaşılıyor