<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; İsrail, işgal altındaki Batı Şeria'nın Ürdün Vadisi bölgesinde 12,7 bin dönüm araziye el koyarak son 30 yılın en büyük toprak gaspını&nbsp;gerçekleştirdi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Geniş açı: İsrail merkezli sivil toplum kuruluşu Peace Now, 2024'ün İsrail'in Batı Şeria'da toprak gaspı eylemlerinin zirve yılı olacağını belirtti. Ayrıca, İsrail'in bu kararı 25 Haziran'da onayladığı ancak Çarşamba günü kamuoyuna duyurulduğu belirtildi.</li></ul>

Canlı Gündem

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;AB, İsrail'in işgal altındaki Batı Şeria'nın Ürdün Vadisi bölgesinde bulunan 8.000 dönüm araziye el koyma kararını kınadı. AB Dış İlişkiler Servisi, bunun 1994 Oslo Anlaşmaları'nın imzalanmasından bu yana el koyulan en büyük arazi olduğunu belirterek "Yerleşimler, uluslararası insancıl hukukun ciddi bir ihlalidir. AB liderleri, İsrail'i bu kararları geri almaya çağırıyor" açıklamasında bulundu.

Aposto Gündem

• İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, Batı Şeria'da yer alan <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://tr.euronews.com/2019/11/19/bm-rusya-ve-turkiye-den-abd-nin-yahudi-yerlesim-birimi-karar-na-tepki">yasa dışı</a> Yahudi yerleşim birimleri ve Ürdün Vadisi'ni ilhakına ilişkin ABD ile müzakerelere devam ettiklerini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.aa.com.tr/tr/dunya/israil-basbakani-netanyahu-ilhak-icin-abd-ile-muzakereler-suruyor/1862269">açıkladı.</a> Filistin Dışişleri Bakanı Riyad el-Maliki ise ilhak planından vazgeçilmeden hiçbir İsrail yetkilisi ile görüşmeyeceklerini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.aa.com.tr/tr/dunya/filistin-disisleri-bakani-ilhak-kararini-iptal-etmeden-israilli-yetkililerle-gorusmeyecegiz/1862634">bildirdi.</a><ul><li>Öte yandan: Merkezi Beyrut'ta bulunan Filistin Diasporası Halk Konferansı, söz konusu ilhaka karşı kampanya başlattığını <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.aa.com.tr/tr/dunya/filistin-diasporasindan-israilin-bati-seriayi-ilhakina-karsi-kampanya/1862306">açıkladı.</a></li></ul>

İsrail’de 2 yılda 3 erken seçim gerçekleşmesine sebep olan hükümet krizi, Likud partisi lideri Başbakan Binyamin Netanyahu ve rakibi Mavi-Beyaz İttifakı lideri Benny Gantz’ın koalisyon hükümeti kurmak konusunda anlaşmasıyla <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.sozcu.com.tr/2020/dunya/israilde-hukumet-krizi-sona-erdi-5820248/">sona ermiş,</a> ülkede ilk kez kurulan bir hükümetin programında Batı Şeria’nın bir kısmının (%30'u) ilhakı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.haberturk.com/yazarlar/cetiner-cetin/2709903-israil-5-temmuzda-ilhak-operasyonunu-baslatiyor">yer almıştı.</a>&nbsp;<ul><li>İlhak nedir?&nbsp;İlhak, bir devletin tek taraflı olarak başka topraklar üzerinde egemenliği ilan etmesi anlamına geliyor. Uluslararası hukuk bu eylemi <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-53186052">yasaklıyor.</a> &nbsp;</li><li>Batı Şeria’nın durumu:1948’deki Arap – İsrail Savaşı sonrasında Ürdün tarafından ilhak edilen, 1967’deki Altı Gün Savaşı sonucunda ise İsrail tarafından işgal edilen Batı Şeria, 1995’de gerçekleşen Oslo görüşmeleri ile Filistin Otoritesi’nin tek başına, İsrail’in tek başına ve iki yönetimin bir arada kontrol ettiği olmak üzere üç bölüme ayrılmıştır. Birleşmiş Milletler Genel Kurulu ve Uluslararası Adalet Divanı Batı Şeria’yı İsrail işgali altında olarak tanımlamaktadır. &nbsp;</li><li>Orta Doğu Barış Planı:&nbsp;ABD Başkanı Donald Trump’ın bu yılın Ocak ayında “Yüzyılın Planı” adıyla açıkladığı “Orta Doğu Barış Planı”, Batı Şeria’da uluslararası hukuka aykırı şekilde inşa edilen yerleşim bölgelerinin İsrail tarafından ilhak edilmesini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-51284412">öngörüyordu.</a> Plan, ayrıca Kudüs’ün İsrail’in başkenti olarak kabul edilmesini, Filistinli mültecilerin topraklarına dönmemesini, Ürdün Vadisi’nin İsrail yönetiminde kalmasını ve Filistin’in kendisine koşulan şartları yerine getirmesi hâlinde bağımsız bir devlet olmasını içeriyordu. Plan, Batı Şeria’daki Filistin yönetimi ve Gazze’de yönetimi elinde bulunduran Hamas’ın yanı sıra, <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.dw.com/tr/abden-trump%C4%B1n-ortado%C4%9Fu-bar%C4%B1%C5%9F-plan%C4%B1na-ret/a-52254890">Avrupa Birliği</a> ve Birleşmiş Milletler gibi <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://tr.euronews.com/2020/01/28/trump-in-yuzyilin-anlasmasi-dedigi-baris-planina-uluslararasi-tepki-yagdi">kurumlar tarafından</a> da tepkiyle karşılanmıştı. &nbsp;</li><li>Koalisyon anlaşması: Netanyahu ve Gantz arasında bu yılın nisan ayında imzalanan koalisyon hükümeti sözleşmesi, 1 Temmuz’da Batı Şeria’daki bazı illegal yerleşimlerin ilhak edilmesini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.dw.com/tr/bmden-israile-ilhak-uyar%C4%B1s%C4%B1/a-53230217">öngörüyordu.</a> ABD ve İsrail yetkililerinden oluşan ortak komisyon, sözde barış planının ardından söz konusu bölgelerin "ilhakı" için Batı Şeria'da haritalandırma sürecine başlamıştı ve Başbakan Netanyahu 17 Mayıs’ta yaptığı konuşmada “ilhakın” vaktinin geldiğini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.trthaber.com/haber/dunya/netanyahudan-sozde-orta-dogu-baris-plani-cercevesinde-muzakere-cagrisi-486650.html">söylemişti.</a> &nbsp;</li><li>Tepkiler:&nbsp;İsrail’in ilhak planına ABD dışında destek veren ülke olmazken Arap Birliği girişimi planı “savaş suçu” olarak tanımladı. Avrupa Birliği ilhakın “İsrail ile AB arasındaki ilişkileri etkileyeceğini”, Birleşmiş Milletler de “iki devletli çözüm girişimine zarar vereceğini” ifade etti. Birleşik Krallık, Rusya, Çin, Ürdün, Türkiye ve pek çok ülke yönetimlerinden de ilhaka karşı açıklamalar <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.aa.com.tr/tr/dunya/israil-in-ilhak-planina-trump-yonetimi-disinda-destek-veren-olmadi-/1898283">yapıldı.</a> İlhak planı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.aa.com.tr/tr/-haberici/israilin-ilhak-plani-gazzede-binlerce-kisinin-katildigi-yuruyusle-protesto-edildi/1898772">Gazze</a> ve <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.iha.com.tr/haber-bati-seriada-israilin-ilhak-plani-protesto-edildi-854230/">Batı Şeria’nın</a> yanı sıra, <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://tr.euronews.com/2020/07/04/israil-in-bat-seria-daki-ilhak-plan-abd-ve-avrupa-ulkelerinde-protesto-edildi-video">ABD ve Avrupa ülkelerinde</a> ve hatta İsrail’in başkenti <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.aa.com.tr/tr/dunya/israil-in-ilhak-plani-tel-aviv-de-protesto-edildi/1867893">Tel Aviv’de</a> de sokak eylemleriyle protesto edildi. 400 Yahudi akademisyen de ilhak planını ırk ayrımına dayalı apartheid rejimine benzetti ve "insanlığa karşı suç" olarak <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.milliyet.com.tr/dunya/netanyahudan-ilhak-planini-erteleme-sinyali-6237265">tanımladı.</a> &nbsp;</li><li>Erteleme kararı:&nbsp;Gelen tepkiler üzerine&nbsp;ilk olarak 17 Haziran’da Başbakan Netanyahu “harita netleşmediği gerekçesiyle ve koalisyon ortaklarının da itirazlarını da göz önüne alarak” ilhak tarihini erteleyebileceğini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler-dunya-53049883">duyurdu.</a> 29 Haziran’da Netanyahu’nun koalisyon ortağı Gantz’ın “koronavirüsle ilgisi bulunmayan her şey virüs sonrasına bırakılmalı, 1 Temmuz kutsal bir tarih değil” açıklamasında bulundu. Netanyahu bu açıklamaya “Gantz'ın bu konuda bir söz hakkı bulunmadığını, Amerikalılarla gizli görüşmeler yürütüldüğünü” söyleyerek tepki <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.dw.com/tr/ilhaka-geri-say%C4%B1m-s%C3%BCrerken-israil-siyasetinde-%C3%A7atlak/a-53986593">gösterse de</a> Netanyahu’nun yardımcılarından Ofir Okinus, ilhak planının temmuz ayının sonlarına doğru uygulamaya konacağını duyurdu. Ülkedeki sağcı muhalefet, Netanyahu’nun “Gantz’ın ve Arapların baskısından dolayı pes ettiğini” <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="http://www.salom.com.tr/haber-115122-_Ilhak_ertelendi.html">söyleyerek</a> planın ertelenmesine tepki gösterdi. &nbsp;</li><li>Olası gerekçeler: The New York Times gazetesinde yer alan bir <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.nytimes.com/2020/07/01/world/middleeast/israel-annexation-netanyahu-johnson.html?searchResultPosition=1">makalede,</a> uluslararası tepkinin yanı sıra ABD Başkanı Trump’ın kasım ayında yapılacak başkanlık seçimini kaybetme ihtimalinin, Demokrat Parti’nin adayı Joe Biden’ın ilhak planını desteklememesinin ve koalisyon ortağı Gantz’ın toplumsal desteği giderek azalırken tabanında kalan seçmenin büyük kısmının ilhaka karşı olmasının planın ertelenmesinin arkasında sebepler olabileceği iddia ediliyor. &nbsp;</li><li>Sonuç:&nbsp;İsrail'in planı uygulaması hâlinde, bölgede şiddetin <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.dw.com/tr/guterresden-israile-ilhak-plan%C4%B1ndan-vazge%C3%A7me-%C3%A7a%C4%9Fr%C4%B1s%C4%B1/a-53929895">artmasından,</a> hatta yeni bir “İntifada’nın” <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://insamer.com/tr/yuzyilin-anlasmasi-ucuncu-intifadayi-tetikler-mi_2687.html">tetiklenmesinden</a>, barış ihtimalinden daha da uzaklaşılmasından endişe ediliyor. Uluslararası kamuoyunun ortak bir tepki koyabilmiş olmasının önemi de ortaya iyice çıkıyor. Barıştan yana bu baskının artarak devam etmesi, yaşanabilecek yeni felaketlerin önlenmesinde kilit durumda gözüküyor.</li></ul>

İsrail'in Batı Şeria'nın bir kısmını ilhak etme planı, şu an için ertelense de bölgede şiddeti arttırma potansiyeli taşımaya devam ediyor.

Batı Şeria'nın İlhakı 

• Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri António Guterres, İsrail'e Batı Şeria'yı ilhak etme planından vazgeçme çağrısında bulunurken ilhakı "devletler arası hukukun ağır bir ihlali" olarak tanımladı. Avrupa'nın 25 ülkesinden bin 80 milletvekili de ortak bir mektup yazarak Avrupa ülkelerinin hükümetlerine ilhak planın durdurulması için kararlılıkla harekete geçme çağrısında <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.dw.com/tr/guterresden-israile-ilhak-plan%C4%B1ndan-vazge%C3%A7me-%C3%A7a%C4%9Fr%C4%B1s%C4%B1/a-53929895">bulundu.</a><ul><li>Protesto: Gazze'de İsrail yönetiminin Batı Şeria've Ürdün Vadisi'ni ilhak etme planı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.aa.com.tr/tr/dunya/israilin-ilhak-plani-gazzede-protesto-edildi/1888295">protesto edildi.</a> &nbsp;</li><li>Arka plan: ABD Başkanı Donald Trump'ın açıkladığı Orta Doğu Barış Planı'nın Batı Şeria'daki yasa dışı yerleşim birimlerini ilhakını öngörmesinden sonra İsrail'de kurulan koalisyon hükümeti anlaşması, Temmuz 2020 itibarıyla ilhakın meclis gündemine gelmesinin <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://tr.euronews.com/2020/04/29/israil-in-abd-destekli-ilhak-plan-bat-seria-icin-ne-anlama-geliyor?utm_source=aposto&amp;utm_medium=email">önünü açmıştı.</a></li></ul>

Ürdün Vadisi ile ilgili hikayeler