Stanley Kubrick... Birkaç yıl önce, ölümünün yirminci yılına özel olarak 38. İstanbul Film Festivali kapsamında hazırlanan retrospektif programın başlığına da taşındığı gibi bir “başyapıt fabrikası” Kubrick. Kariyeri boyunca bambaşka türlerde, her birini aynı özenle, mükemmeli arayışla ve tutkuyla çektiği 13 uzun metrajlı filme imza attı. Üstelik geride hiçbir zaman çekemediği iki filmine dair aynı mükemmeliyetçiliğin ürünü izler bıraktı. Bugüne kadar onun hakkında yapılmış en kapsamlı sergi olan, tüm çalışmalarına kronolojik bir bakış sunan ve belgeler, objeler, senaryolar, kamera ve lensler ve orijinal kostümlerle onun sıra dışı dünyasına odaklanan Stanley Kubrick Sergisi, İstanbul Sinema Müzesi’nde seni bekliyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/9/4/1666272843715.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kubrick sinemasının en ünlü cümlelerinden biri: "Hep çalışıp oyun oynamamak, Jack'i sıkıcı bir çocuk yapar." | Fotoğraf: Deniz Sabuncu14 Şubat 2013, bizimkisi belki de bir aşk hikâyesi. !f İstanbul Bağımsız Filmler Festivali’nde bir gündüz seansında, Rodney Ascher’in belgesel filmi Room 237’i izliyorum. Kubrick’in The Shining filmi üzerine farklı teorileri mercek altına alan bu belgesel, Kubrick’in detaycı, mükemmeliyetçi ve sıra dışı dünyasını da gözler önüne seriyor. O güne kadar çok sevdiğim romanın uyarlaması A Clockwork Orange dışında hiçbir Kubrick filmini izlememiş olmama utanıyor, kendimi hemen karşıdaki kitapçıda buluyor ve Kubrick filmlerinden oluşan bir box set satın alıyorum. 2001: A Space Odyssey, Eyes Wide Shut, Barry Lyndon, Paths of Glory… Her birine hayran kalıyorum.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/9/4/1666273011317.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Spartacus filminin, Stanley Kubrick'in notlarını ve storyboard'unu içeren kopyası, 1959 | Fotoğraf: Deniz SabuncuStanley Kubrick sergisi, yalnızca bir Kubrick hayranı olarak değil, detaylara düşkün biri olarak da heyecanlandırıyor beni. Sevdiğim filmlere dair detaylarla dolu bu sergiyi gezerken kendimi filmleri ilk izlediğim anlarda buluyor, Kubrick’e biraz daha yakın hissediyorum. Sergiyi gezdikten sonra önce Stanley Kubrick’in pek çok projesinde birlikte de çalıştığı üvey kızı Katharina Kubrick, ardından İstanbul Sinema Müzesi ve Atlas Sineması Genel Müdürü Ceyhun Tuzcu sorularımı yanıtlıyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/9/4/1666272771276.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Katharina Kubrick, serginin açılışı için İstanbul'daydı. | Fotoğraf:&nbsp; Sergilenenler arasında eminim ki sizde birçok anıyı canlandırdan parçalar vardır. Bunlardan birinin ardındaki kişisel bir hikâyeyi anlatmanız mümkün mü?Katharina Kubrick:&nbsp;Evet, serginin tümü birçok anıyı geri getiriyor. Ancak özellikle babamın el yazısını görmek beni çok duygulandırıyor. Ne de olsa her insanın kendine has bir el yazısı var. Senaryoların kenar boşluklarına eklenmiş notlarını, kitaplara açıklama ekleme şeklini ve tasarımcı eskizlerindeki değişiklik önerilerini okumayı seviyorum. Tüm bunlar görselliğe ve hikâyeye dair problemleri nasıl çözdüğüne dair küçük bir pencere gibi. Her zaman tam olarak ne istediğini bilen biri değildi, bu yüzden birlikte çalışmayı seçtiği yetenekli sanatçılara, sonunda onu memnun edecek şeyi bulana dek mümkün olduğunca çok fikir ve varyasyon sağlayacaklarına dair güvenirdi.<img src="https://images.aposto.com/2022/9/4/1666273318721.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Stanley Kubrick'in el yazısı. | Fotoğraf: Deniz Sabuncuİstanbul’da geçirdiğiniz kısa süre içinde Türkiye’deki sinema izleyicisi hakkında sizi şaşırtan ne oldu?KK: Dürüst olmak gerekirse, daha önce Stanley’nin filmlerinin Türkiye’de bu kadar popüler olduğundan habersizdim. Filmlerini çok sayıda genç insanın ve öğrencinin bilmesine sevindim.İstanbul Sinema Müzesi’nin geri kalanını inceleme fırsatı buldunuz mu ve müzede sergilenenler arasında aklınızda kalanlar nelerdi?KK: İstanbul Sinema Müzesi’nin koleksiyonundaki hazineleri harika bir rehber eşliğinde gezdim. Ziyaretçilerin filmlerle ve oyuncularla etkileşim kurmasını sağlayan son derece interaktif öğeleri takdir ettim. Eski kameralar koleksiyonu ve Haraketli Resim döneminin başlangıcını görmek her zaman ilham verici, hele ki artık fiziksel selüloit film kullanmamıza bile gerek kalmadığı şimdilerde. Telefon ahizelerini kaldırarak filmlerin bölümlerini izleyebildiğimiz kısmı da çok sevdim. Ama belki de favorim büyük Buster Keaton’ın kullandığı gerçek kameralardan birini görmekti. Harika bir müze. Sinema tarihi çok güzel bir binada, kendine bir ev bulmuş.<img src="https://images.aposto.com/2022/9/4/1666273361232.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">İstanbul Sinema Müzesi ve Atlas Sineması Genel Müdürü Ceyhun Tuzcu, Overlook Oteli'nin koridorlarından tanıdığımız "o desenlerin" önünde. | Fotoğraf: Deniz SabuncuSergiyi İstanbul’a getirmeye karar verdikten sonra ne gibi zorluklarla karşılaştınız?Ceyhun Tuzcu:&nbsp;Lojistik ve bürokratik aşamalar bir yana sergiyi Türkiye’ye gelmeye ikna etmek ve Kubrick ailesini açılışa getirmek en zor süreçti. Türkiye fikri hiçbir zaman aklında olmayan hak sahibi Kubrick ailesi ve Alman Film Enstitüsü ile serginin Türkiye’de olması için irtibatlar kurduk ve sergiyi Tokyo’dan aldık. Buradaki amacımız Nulook Film Yapımcılık olarak Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın da destekleriyle İstanbul Sinema Müzesi’ni sektörün referans noktası yapımcı ve yönetmenlerin buluşma noktası hâline getirmekti.Sergi daha önce birçok ülkeyi ve kenti dolaşmış. Siz nerelerdeki sergileri gezip incelediniz ve İstanbul Sinema Müzesi’ndeki (İSM) sergi için sizin eklediğiniz yenilikler oldu mu?CT:&nbsp;Sergiyi Türkiye’ye getirmek için 2 yıldır temas hâlindeyiz. Bu da aşağı yukarı müzenin açılışından önceki döneme denk geliyor. Sergiyi Londra ve son durağı olan Madrid’de canlı gördük. Bir sinema müzesi olmanın farkını çığır açıcı başyapıtların yaratıcısı olan yönetmenle İSM’nin vizyonu olan referans olma noktasını bağdaştırdığımız için daha önceki sergilerden farklı bir kürasyon oluşturma çabasına daha ilk sergi ziyaretimizden girmiştik. Almanya’dan iki küratör ve Türkiye’de proje danışmanı olan sayın Zihni Tümer’le yakından çalışıp sinema müzesi olmanın sorumluluğuyla koleksiyon seçkilerinde Kubrick filmlerinin oluşumundan belge ve yazışmalara, filmin bitişinden bütçelendirmeye kadar olan tüm sürece hakim olunabilecek bir dünya oluşturmak istedik. Böylelikle ziyaretçinin Kubrick’in filmografisine tüm detaylarıyla vakıf olabileceği bir deneyim yarattık.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/9/4/1666273481412.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Stanley Kubrick'in Eyes Wide Shut filminde kullanılan maskeleri de sergide görebilirsin. | Fotoğraf: Deniz SabuncuKişisel olarak Kubrick’le ilişkiniz nasıl başladı? İlk izlediğiniz Kubrick filmi hangisiydi ve size neler hissettirmiş, düşündürmüştü?CT:&nbsp;Kubrick’le tanışmam ‘99 yılında sinemada Eyes Wide Shut’ı izlememle başladı. Sonrasında saatlik kiralanan ve harika bir özel gösterim alanı Cihangir KaFiKa’da 2000’lerin başında arkadaş grubuyla The Shining (Cinnet) filmini ve diğer filmlerini de deneyimledim. Her filminde mutlaka kendi ideallerini detaylara gizlediği sahneler olduğunu öğrenmem filmlerini artan bir merakla tekrar tekrar seyretmeme sebep oldu.Günümüzde hangi alanda sergiler hazırlanırsa hazırlansın biraz da “instagrammable” köşeler, mekânlar yaratmak gerekiyor sanki. Gördüğüm kadarıyla Kubrick sergisinde de böyle ilgi çekici birçok köşe ve alan var. Sizin serginin ilk haftasında gözlemlediğiniz kadarıyla İstanbul izleyicisi sergide en çok neyle ilgili paylaşımda bulunuyor?CT: Öncelikle oluşturmak istediğimiz Kubrick havası ve heyecanını ziyaretçilere ulaştırabildiğimizi tekrar tekrar ziyaret edilmesinden ve artan ilgiden fark ediyoruz. Sergiyi oluştururken yönetmenin filmografisine ve mekân algısına bir gönderme yapmak için 2001: A Space Odyssey filmine ait bir kat oluşturduk. Böylelikle her ziyaretçinin Jüpiter seyahatini deneyimlemesini istedik. (Gülüyor.) Bir diğer mekân yaratımı olarak The Shining filminin başında ve sonunda çok önemli mesajlar içeren labirente atıfta bulunup serginin ziyaret alanını ve 16 filmden eserlerin dizilimini labirente uygun olarak tasarladık. Yönetmenin daha iyi algılanmasını sağlamak için yaptığımız koleksiyon seçkisi ve sergi akışı doğal, bir o kadar da farklı bir Kubrick deneyimi oluşturmaya yardımcı oldu.&nbsp;2001: A Space Odyssey&nbsp;filmine ait “Moon Bus”, The Shining filminde Overlook Hotel’de Danny’nin ikizlerle karşılaştığı koridor, Eyes Wide Shut’ta kullanılan orijinal maskeler, Barry Lyndon’a ait kostümler ve Full Metal Jacket’a ait filmdeki helikopter merak uyandırıp ziyaretçilerin Kubrick evreninde rol aldığı ilginç kareler oluşturuyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/9/4/1666273598311.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">İstanbul Sinema Müzesi'nin odalarından birinde 2001: A Space Odyssey filmindeki Jüpiter seyahatini deneyimlemen mümkün. | Fotoğraf: Deniz SabuncuStanley Kubrick sergisini 1 Mart 2023’e kadar, pazartesi hariç her gün, 11.00-19.00 saatleri arasında İstanbul Sinema Müzesi’nde ziyaret edebilirsin.

Duende

Katharina Kubrick ve Ceyhun Tuzcu'yla, İstanbul Sinema Müzesi'ndeki Stanley Kubrick Sergisi üzerine.

Kubrick'in dünyası İstanbul'da

Milano Tasarım Haftası’nı incelediğimiz bu sayımızda; sinemayla ilgilenenlerin bileceği, kült olmuş filmlerden A Clockwork Orange’ın (Otomatik Portakal) sembollerinden olan Korova Milkbar’ın, Lolita Gomez ve Blanca Algarra Sanchez tarafından yeniden yorumlanmış haline yakından bakıyoruz.<img src="https://images.aposto.com/2021/8/3/1631721155170.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fuorisalone'de Alcova Sergisi’nin bir parçası olan bu enstalasyon; ilhamını Korova Milkbar’dan alarak kadın, süt ve inek ilişkisine değişik bir bakış açısı getirmeyi hedefler. Erkeklerin ve erkek şiddetinin egemen olduğu filme tezat olarak kadın ve üretim ilişkisini bu entaslasyonla inceleyen tasarımcılar, bu ilişkiyi tasarladıkları objelerle başarılı bir şekilde yansıtırlar.<img src="https://images.aposto.com/2021/8/3/1631721173849.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Rengini ten renginin pembeliğinden alan daire şeklindeki bar ve diğer kıvrımlı şekiller kadın formuna ve özellikle de filmdeki Milkbar’da bulunan kadın figürlerine atıfta bulunur. Tavanda asılı duran büyük metal güğümlerde bulunan sütler, borular yardımıyla cam kürelerden geçerek meme ucu şeklindeki alttan aydınlatmalı seramik kaplara dolarak servis edilir. Farklı renklere ve şekillere sahip her bir meme ucu detaylara ve gerçekliğe verilen özeni yansıtır. Eski traktörlerden aldıkları metal koltukları enstalasyonlarına dahil eden tasarımcılar, endüstriyel tarım yöntemleriyle dişiliği bir kez daha karşı karşıya getirir.<img src="https://images.aposto.com/2021/8/3/1631721205498.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Lolita Gomez ve Blanca Algarra Sanchez’in iç mimarlık alanındaki yüksek lisans tezleri olan bu proje, 2 yıl sonra Milano Tasarım Haftası’nda katılımcılarla buluştu. Kült bir filmin ikonik tasarımlarından birini yeniden yorumlayan bu proje kadın, üretim ve tarım ilişkisine farklı ve de eğlenceli bir bakış açısı getirmeyi başarır.<img src="https://images.aposto.com/2021/8/3/1631721255077.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.68" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">

A Clockwork Orange ile ilgili hikayeler