🇬🇧 BBC News’in yüzü olarak görülen isimlerden birisi olan Huw Edwards’ın çocukların uygunsuz görsellerini üretme suçunu <a fr-original-style="" href="https://pressgazette.co.uk/news/huw-edwards-guilty/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kabul etmesi</a> ülkede şok etkisi yarattı. BBC bunun kurum üzerindeki etkisini azaltmak için her yolu <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/media/article/2024/jul/31/how-huw-edwards-scandal-affect-bbc-reputation" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">deniyor</a>, buna Edwards’ın konuk olduğu bir Doctor Who bölümünü <a fr-original-style="" href="https://www.hollywoodreporter.com/news/general-news/doctor-who-huw-edwards-epsiode-removed-bbc-1235965078/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">iPlayer’dan kaldırmak da dahil</a>.🇵🇸 İsrail’in saldırıları Gazze’deki gazetecileri hedef almaya <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/world/article/2024/jul/31/two-al-jazeera-reporters-killed-as-israeli-airstrike-hits-car-in-northern-gaza" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">devam ediyor</a>. Geçtiğimiz hafta içerisinde iki Al-Jazeera muhabirinin aracını hedef alan patlama hem gazetecileri hem de yakınlarındaki bir çocuğu öldürdü.👋 The Guardian’ın masraf kısma planları kapsamında sunduğu gönüllü ayrılma imkanı, gazetenin bazı önde gelen editörlerinin de ayrılmasına <a fr-original-style="" href="https://pressgazette.co.uk/news/the-guardian-voluntary-redundancy-jim-waterson-jonathan-shainin/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">neden oldu</a>.🤑 Reddit ilginç bir hamle yaptı ve kendisine ödeme yapmayan bütün arama motorlarını engellemeye <a fr-original-style="" href="https://www.theverge.com/2024/7/24/24205244/reddit-blocking-search-engine-crawlers-ai-bot-google" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">başladı</a>.🇳🇴 NRK’nin iklim haberciliği konusundaki yaklaşımını nasıl geliştirdiğini anlatan <a fr-original-style="" href="https://reutersinstitute.politics.ox.ac.uk/news/giving-audiences-what-they-want-look-norways-public-broadcasters-climate-change-coverage" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bu yazı</a>, iklim gazeteciliği konusuna nasıl yaklaşabileceğiniz konusunda önemli bilgiler içeriyor.

n okuyoruz|

Tunus, Cumhurbaşkanı Kays Said’in artan sokak hareketlerini gerekçe göstererek Pazar günü Başbakan Hişam el-Meşişi'yi görevden alması ve Meclis'in yetkilerini 30 gün dondurmasının ardından siyasi krize sahne oluyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden:&nbsp;Kararın öncesinde ülkede ekonominin kötü gidişatı, işsizlik ve pandemi yönetimine karşı gösteriler düzenleniyordu. Nahda Hareketi’nin merkezlerine saldırılar gerçekleşmişti. Ekonomisi tarım ve turizme dayanan ülkede kişi başına düşen asgari ücret 3 bin 600 dolar. İşsizlik %36’larda. Ayrıca 12 milyon nüfuslu ülkede Covid-19'dan ölenlerin sayısı 17 bini aşarken aşılama oranı sadece %7.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Darbe mi anayasal hak mı?</h2>Said kararının gerekçesini "ülkede yaşanılan olağanüstü koşullar" olarak açıkladı ve anayasanın 80'inci maddesine dayanarak hareket ettiğini söyledi. Said’in açıklamalarının ardından Katar merkezli Al-Jazeera televizyonun bürosuna baskın düzenlendi ve tüm personel sınır dışı edildi.Meclis'teki en büyük parti konumundaki siyasal İslamcı Nahda hareketi lideri Raşid el-Gannuşi kararı "darbe" olarak nitelendirdi.Tunus Anayasası’nın 80'in maddesi, ülkenin bütünlüğü tehdit altında olduğunda Cumhurbaşkanı'nın harekete geçebileceğini belirtiyor. Maddede Cumhurbaşkanı'nın Başbakan ve Meclis Başkanı'na danışması ve yüksek yargının bilgilendirilmesi gerektiği de belirtiliyor. Hukuk profesörü olan ve 2014’te yürürlüğe giren anayasanın mimarlarından Said, “Meclis Başkanına da telefon açtım ve 80'inci maddeye müracaat edeceğimi söyledim” dedi. Ancak Said’in istişare yoluna gitmediği tartışılıyor. Söz konusu anayasayı onaylayanlar arasında Müslüman Kardeşlerin Tunus ayağı Nahda Hareketi de bulunuyor.Kararın ardından Meclis binasına gelen Gannuşi, kapıdaki askerler tarafından içeri alınmadı. Meclis binası önündeki bekleyişi süren Gannuşi, meclisi sanal oturumlarla çalıştırma kararı aldı. Gannuşi, 2019’da 217 üyeli Mecliste 123 oy alarak Parlamento Başkanı seçilmişti.Cumhurbaşkanının eylemlerinde "yetki aşımı olup olmadığını"&nbsp;değerlendirme görevi yüksek yargıda. Ancak yedi yıldır mahkemeye atanacak hakimlerle ilgili uzlaşma sağlanamadığı için ülkede aktif bir yüksek yargı yok. Yani şu anda ülkede kararın darbe olup olmadığını değerlendirecek bir üst mekanizma bulunmuyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sokakta ve parlamentoda durum</h2>Said'in kararlarının ardından halk da parlamento da ikiye bölündü. Said destekçileri ve karşıtları Meclis binası önünde karşı karşıya geldi. Said, destekçileriyle Habib Burgiba Caddesi'ndeki kutlamalara katıldı. Said’in laiklik savunuculuğuyla bilinen, ilk devlet başkanı Habib Burgiba’dan ismini alan caddede çekilen fotoğrafı siyasi krizin simgelerinden oldu.Mecliste 19 sandalyesi olan Demokratik Akım Partisi Milletvekili Samiye Abbu, kararın anayasal olduğunu savunurken, 18 milletvekili bulunan Onur Koalisyonu Yöneticisi Yusri ed-Dali, kararlar için "darbe" dedi.Başbakan Meşişi, "Cumhurbaşkanı kimi seçerse görevi ona devredeceğini" söylemekle yetindi. Said kararın darbe olarak nitelenmesine yanıt olarak&nbsp;"Bu söyleyenler hukuk derslerini gözden geçirsin” dedi.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sırada ne var?&nbsp;</h2>Said’in 30 gün içinde yeni bir yol haritası sunması bekleniyor. Ancak Nahda'yı ikna etmesi zor görünüyor. Olası senaryolar arasında ülke genelinde şiddetli çatışmalar çıkması, &nbsp;gösteri özgürlüklerine kısıtlamalar getirilmesi ve Said’in bu krizi anayasa değişikliği ve başkanlık sistemine geçmek için kullanması da var.2011’de Arap Baharı’nın başladığı ve diktatör Zeynel Abidin Bin Ali’nin devrilmesinin ardından demokratik bir iklimin hâkim olduğu Tunus’ta öngörüldüğü gibi istikrarlı bir süreç yaşanmadı. Burgiba’dan kalan laiklik mirası ile iktidar ortağı hâline gelen İslamcı hareket Nahda’nın çekişmesi sona ermedi. Ülkede 10 yılda 11 hükümet değişti.Dışişleri Bakanlığı, "Tunus'ta halkın iradesini temsil eden Meclis'in faaliyetlerinin askıya alınmasından derin endişe duyuyoruz" dedi. Birleşmiş Milletler, Avrupa Birliği ve ABD tüm tarafları diyaloğa çağırdı."Darbenin ve Nahda'nın binalarının hedef alınmasının arkasında BAE medyası var" diyen Gannuşi, 15 Temmuz darbe girişimine işaret ederek "Darbe olduğunda sokağa çıkılması gerektiğini öğrendik. Türkiye'den aldığımız ders bu" diye konuştu.Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Tunus’a yaptığı ziyaretlere rağmen Said, Libya krizi konusunda Mısır’ın yanında durdu. Bunun üzerine AK Parti, Gannuşi ile görüşmeler düzenledi.Tunus’taki son gerilimle Arap Baharı ile iktidarda yer edinen Müslüman Kardeşler'in son kalelerinden biri yıkılabilir. Tunus’ta başlayan Arap Baharı yine Tunus’ta sona erebilir.Mısır, Filistin, Suriye ve Libya’dan sonra Müslüman Kardeşler’in Tunus’ta da kaybetmesi ise Türkiye’nin Doğu Akdeniz politikalarını riske sokuyor.

Spektrum

Cumhurbaşkanı Kays Said’in meclisi askıya alması ve başbakanı görevden alması darbe tartışmalarına sebep oldu. 

Tunus'ta Nahda iktidarının sonu mu?

Suudi Arabistan’ın en önemli kültürel miras alanları içinde gösterilen El-Ula şehri Körfez ülkelerinin gündemine politik açıdan tarihî bir manzarayla oturdu. 2017’den bu yana diğer bölge ülkeleri ve Katar arasındaki ilişkileri kopma aşamasına getiren süreçte yaşanan dönüm noktası, Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman’ın Katar Emiri Temim bin Hamed es-Sani için düzenlediği sıcak karşılama merasiminden görüntülerle Suudi Arabistan devlet medyası tarafından dünyaya duyuruldu.<ul><li>Neler olmuştu? Katar’ın bölgede İran ve Türkiye’yle yakın ilişkileri 2011’de yaşanan Arap Baharı’ndan bu yana komşularında huzursuzluğa neden olmaktaydı. 2016’da ABD Başkanı seçilen Donald Trump idaresiyle birlikte İran’a karşı benimsenen tavizsiz politik duruş ve nükleer iş birliği anlaşmasının ABD tarafından tek taraflı feshi Katar’ın Körfez’de daha da yalnızlaşmasına neden oldu. 5 Haziran 2017’de, “radikal İslamcı terör gruplarını destekleme ve İran’la yakınlaşma” suçlamalarıyla Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri, Bahreyn ve Mısır hükümetleri Katar’a karşı ticari ambargo kararı aldı. Takip eden günler içinde söz konusu ülkelerin tamamı Katar’la diplomatik ilişkilerini durdurduklarını duyurdu. Söz konusu yaptırımların yürürlüğe girmesinin ardından Suudi Arabistan hükümeti emirlikle ilişkilerin yeniden tahsisi için taleplerini içeren 13 maddelik bir liste yayımladı. Listede teröre desteğin durdurulması, Doha merkezli yayın organı Al-Jazeera’nın kapatılması gibi taleplerin yanı sıra, ülkedeki Türkiye’ye ait askerî üssün kapatılması gerekliliği vurgulandı. Katar hükümeti ise süreç boyunca ülkenin teröre finansman sağladığı iddiasını reddetti. Buna karşın ülkenin komşularınca terör örgütü olarak görülen, başta Müslüman Kardeşler olmak üzere çeşitli organizasyonlara destek verdiği <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZmYyMDBiNTY4NjBmMDAwOGZiZGVhYyZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWYyYjE1YWE4NjljNzQwMDBkNzFiYmYwJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmZvcmVpZ25wb2xpY3kuY29tJTI1MkYyMDIxJTI1MkYwMSUyNTJGMDUlMjUyRmd1bGYtc3RhdGVzLXFhdGFyLWJsb2NrYWRlLWVuZHMtd2l0aC1hLXdoaW1wZXIlMjUyRg=="">biliniyor</a>. &nbsp;</li><li>Ambargonun getirdikleri: Katar’a karşı üç yılı aşkın süredir devam eden yaptırımların etkisi ise tartışmalı. Söz konusu ablukanın emirliğin politik güzergâhını tamamen değiştirmesi en başından itibaren beklenen bir durum değildi ancak yine de bölgede oluşan karşıt siyasi bloğun Katar’a diz çöktürmesi ve uzlaşıya zorlaması bekleniyordu. Ne var ki Katar, yaptırımların yarattığı etkiyi doğal gaz rezervlerinin etkin kullanımıyla minimuma indirmeyi başardı. Süreç içinde yeni ticaret ilişkileri kuran Körfez ülkesi, bugün ekonomik açıdan hiç olmadığı kadar bağımsız hâlde. Özellikle BAE ve Suudi Arabistan yönetimlerine yakın kaynaklar tarafından aktarılanlar, ablukanın başarısız olduğunun iki ülkede de hükümet çevrelerinde kabul edildiği <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZmYyMDBiNTY4NjBmMDAwOGZiZGVhYyZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWYyYjE1YWE4NjljNzQwMDBkNzFiYmYwJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5ueXRpbWVzLmNvbSUyNTJGMjAxOCUyNTJGMDElMjUyRjIyJTI1MkZ3b3JsZCUyNTJGbWlkZGxlZWFzdCUyNTJGcWF0YXItc2F1ZGktZW1pci1ib3ljb3R0Lmh0bWw="">yönünde</a>. &nbsp;</li><li>5 Ocak'ta yaşananlar: Körfez İş Birliği Konseyi 5 Ocak’ta Suudi Arabistan’ın El-Ula şehrinde toplandı. Barış rüzgârlarının estiği görüşme Bahreyn, Suudi Arabistan, BAE, Mısır ve Katar arasında imzalanan anlaşmayla sonuçlandı. Anlaşma Katar tarafından bölge ülkelerine karşı açılan uluslararası davaların geri çekilmesi karşılığında yaptırımların sonlandırılması ve diplomatik ilişkilerin yeniden kurulmasını öngörüyor. Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed Bin Selman’ın “İran’ın nükleer programı, balistik füzeleri ve mezhepçi militanları aracılığıyla bölgemize yönelik tehdidi hiç olmadığı kadar büyük. Bu tehdidin karşısında ise bölgedeki birlik ve dayanışmaya hiç olmadığı kadar ihtiyacımız var.” diyerek duyurduğu anlaşmayla ilgili çarpıcı ayrıntılar ise uzlaşının tek taraflı olarak gerçekleştirilmesinde saklı. Söz konusu anlaşmayla Katar tarafının İran’la ilişkileri kesmek de dâhil olmak üzere 2017’de yayımlanan 13 maddelik listede yer alan herhangi bir talebi gerçekleştirmekten son derece uzak olduğu <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZmYyMDBiNTY4NjBmMDAwOGZiZGVhYyZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWYyYjE1YWE4NjljNzQwMDBkNzFiYmYwJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy50aGVndWFyZGlhbi5jb20lMjUyRndvcmxkJTI1MkYyMDIxJTI1MkZqYW4lMjUyRjA1JTI1MkZhcmFiLXN0YXRlcy1hZ3JlZS1kZWFsLXRvLWVuZC10aHJlZS15ZWFyLWJveWNvdHQtb2YtcWF0YXI="">görülüyor</a>. Aktarılanlar arasında öne çıkan detaylardan bir diğeri ise BAE ve Mısır yönetimlerinin anlaşma konusunda son derece isteksiz oldukları doğrultusunda. &nbsp;</li><li>Biden etkisi: Tarafları anlaşmaya yoluna iten en büyük etkenlerden biri ABD’de gerçekleşen 6 Kasım başkanlık seçimlerinin sonuçları olarak ifade ediliyor. Her ne kadar anlaşmanın resmî ara bulucuları Donald Trump’ın damadı ve dış politika danışmanı Jared Kushner ve Kuveyt olsa da anlaşmanın, gelecek Biden yönetiminin bölgesel politikalara farklı yaklaşımı sebebiyle gerçekleştirildiği BAE Dışişleri kaynaklarınca aktarılanlar arasında. Joe Biden seçim öncesinde İran’la nükleer anlaşma yolunu yeniden açacağını duyurmuş, Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri’ni ise başta Yemen’deki askerî varlıkları olmak üzere çeşitli gerekçelerle sert bir şekilde eleştirmişti.</li></ul>

Al-Jazeera ile ilgili hikayeler