• Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM), HDP'li 13 eski milletvekilinin dokunulmazlıklarının kaldırılmasının ardından 2016'da tutuklanmalarına ilişkin kararını açıkladı. AİHM, Türkiye'yi Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'nin demokratik ve siyasi hakların kullanımının yargı yoluyla engellenmesine ilişkin 18. maddesi uyarınca mahkum etti.<img src="https://images.aposto.com/2022/10/4/1668095731509.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="Bir kişi AİHM'de oturuyor" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kararın gerekçesi: Söz konusu kararda, HDP'li vekillerin çoğulculuğu ortadan kaldırmak ve siyasi hayatın serbestliğini sınırlamak için tutuklanarak yargınlandığının tespit edildiği belirtildi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Üçüncü kez mahkumiyet: AİHM, Türkiye'yi daha önce de Gezi Davası'nda müebbet hapse mahkum edilen iş insanı Osman Kavala ve tutuklu bulunan eski HDP Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş davalarında iki kez mahkum etmişti.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Öte yandan: Edirne Cezaevi'nde tutuklu bulunan HDP eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş&nbsp;hakkında, TSK'nın "kimyasal silah" kullandığını iddia ettiği tweetleri gerekçe gösterilerek dava açıldı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Açıklama: Demirtaş'ın avukatı tarafından yapılan açıklamada "Milli Savunma Bakanlığınca, Sayın Demirtaş hakkında 'terör örgütü propagandası yapmak' ve 'devletin kurum ve organlarını aşağılama' suçlarından suç duyurusunda bulunulduğunu, Ankara Cumhuriyet Başsavcılığınca da bu başvuru üzerine soruşturma başlatıldığını; yine aynı beyanlar üzerine 'Türk Silahlı Kuvvetlerinin kişilik haklarına, onur ve saygınlığına saldırı' gerekçesi ile Sayın Demirtaş aleyhine 100.000 TL’lik manevi tazminat davası açıldığını öğrenmiş bulunmaktayız."&nbsp;ifadeleri kullanıldı.</li></ul>

Spektrum

Günümüzde demokrasi, yalnızca çoğunluk düşüncesine dayandırılamaz. Demokrasinin asıl koruduğu değer insan haklarıdır. Anayasa yargısı da bu doğrultuda anayasanın üstünlüğü ve hukuk devleti ilkelerine dayanır. Bu nedenle Anayasa Mahkemesi (AYM), parlamentonun ve hükümetin iradesini hukuki açıdan anayasaya ve temel insan haklarına uygunluğunu denetleyerek Yüce Divan sıfatıyla yargılama yapma işlevine sahiptir. Bu kapsamda, son zamanlarda çok tartışılan AYM hakkında bazı noktalara değinmek istedik.&nbsp;<ul><li>Hukuk sistemi: Türkiye’de temel hak ve özgürlüğünüz ihlal edildiği zaman, ilk derece mahkemesi bu konuda yargılama yapar. Mahkemenin kararına razı değilseniz bunu bir üst derece mahkemesi olan istinafa; istinaf mahkemesinin verdiği kararın da yanlış olduğunu düşünüyorsanız Yargıtay’a götürürsünüz. Sonrasında bu kararın da adaletli olmadığına inanıyorsanız, iç hukuk yollarını tüketmiş biri olarak AYM’ye bireysel başvuruda bulunursunuz. Eğer AYM kararının da hakkınızı tesis ettiğini düşünmüyorsanız, son merci olarak Türkiye’nin taraf olduğu sözleşme uyarınca Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’ne (AİHM) başvurma hakkınız vardır.&nbsp; Sözleşmeyle güvence altına alınmış olan temel hakların çiğnenmesi durumunda mahkeme, adaleti sağlayamadığını düşündükleri devletleri hesap vermeye zorlar. Bu kapsamda, AYM ve AİHM kararları Anayasa'da da yer aldığı üzere herkes için bağlayıcıdır ve verdikleri nihai kararlar karşısında mahkemelerin takdir yetkisi yoktur. Bunun amacı “hukuk güvenliği” ilkesidir: Toplumsal yaşamı düzenleyen hukuk sisteminin amacı; insanların, adaletin mutlaka gerçekleşeceğine inanmasıdır. &nbsp;</li><li>Enis Berberoğlu kararı: AYM, MİT tırları davası sebebiyle milletvekilliği düşürülen “Enis Berberoğlu davası”nda oy birliğiyle&nbsp; açık ihlal tespit etti ve yerel mahkemeye yeniden yargılamayla ihlalin sonuçlarını kaldırması gerektiğini belirtti. İstanbul 14. Ağır Ceza Mahkemesi ise AYM’nin verdiği "hak ihlali" kararının yeniden yargılanma talebini“yerindelik denetimi kapsamında kaldığı” gerekçesiyle <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOTAzYjY3OTcyNWZlMDAwODZmYThmMiZ1c2VyPTVmNmY0ZjU0ZTAwMTZmMDAwODdlZjI5ZSZhdXRob3I9NWY2ZjRmNTRlMDAxNmYwMDA4N2VmMjljJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnRyLmV1cm9uZXdzLmNvbSUyNTJGMjAyMCUyNTJGMTAlMjUyRjEzJTI1MkYxNC1hZy1yLWNlemEtbWFoa2VtZXNpLWVuaXMtYmVyYmVyb2dsdS1udW4teWVuaWRlbi15YXJnLWxhbm1hcy10YWxlYmluaS1yZWRkZXR0aQ=="">reddetti.</a> Anayasasında AYM kararlarının herkes için bağlayıcı olduğuna dair bir hüküm bulunan demokratik bir hukuk devletinde yaşanan bu durum bazı tartışmaları da beraberinde getirdi.&nbsp; Eski Anayasa Mahkemesi Raportörü ve anayasa hukukçusu Prof. Dr. Osman Can, söz konusu reddin "bilerek ve isteyerek hukukun ihlali" olduğunu <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOTAzYjY3OTcyNWZlMDAwODZmYThmMiZ1c2VyPTVmNmY0ZjU0ZTAwMTZmMDAwODdlZjI5ZSZhdXRob3I9NWY2ZjRmNTRlMDAxNmYwMDA4N2VmMjljJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRm1lZHlhc2NvcGUudHYlMjUyRjIwMjAlMjUyRjEwJTI1MkYxMyUyNTJGeWVyZWwtbWFoa2VtZS1heW1uaW4tYmVyYmVyb2dsdS1rYXJhcmluaS10YW5pbWFkaS1wcm9mLWRyLW9zbWFuLWNhbi1pbGUtc295bGVzaS1oYWtpbWxlci1iaWxlcmVrLXZlLWlzdGV5ZXJlay1odWt1a3UtaWhsYWwtZXR0aSUyNTJG"">savunuyor.</a> Can, ilgili kararın anayasayı ihlali söz konusu olduğu için Hâkimler ve Savcılar Kurulu'nun hukukun üstünlüğünü hakimlere hatırlatmak zorunda olduğunu sözlerine ekliyor. &nbsp;</li><li>AYM ve siyasi kanat: AYM’nin “Şehirler arası kara yollarında gösteri ve yürüyüş düzenlenemez.” hükmünü iptal etmesini eleştiren İçişleri Bakanı Soylu “Madem özgür bir ülkeyiz, ana caddelerde, sokaklarda özgürce yürüyüş hakkının ortadan kaldırılmasını onayladınız. Polis koruması almana gerek yok. Bisikletinle işe git gel bakalım. Anayasa Mahkemesi Başkanı’na söylüyorum, kendi arabamla tek başına gitmeye ben varım, sen var mısın?” <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOTAzYjY3OTcyNWZlMDAwODZmYThmMiZ1c2VyPTVmNmY0ZjU0ZTAwMTZmMDAwODdlZjI5ZSZhdXRob3I9NWY2ZjRmNTRlMDAxNmYwMDA4N2VmMjljJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnQyNC5jb20udHIlMjUyRnlhemFybGFyJTI1MkZ5YWxjaW4tZG9nYW4lMjUyRmF5bS1iYXNrYW5pLWJlbi1pc2UtYmlzaWtsZXRsZS1naWRpeW9ydW0tZGVkaSUyNTJDMjgwNjQ="">demişti</a>. Öte yandan, Cumhurbaşkanı Erdoğan da Milliyetçi Hareket Partisi lideri Bahçeli'nin AYM’nin yeniden yapılandırılması önerisine “Parlamento bu konuda AYM ile ilgili yeni bir yapılanmaya giderse, yeni bir adım atarsa ben de seve seve buna katılırım.” diyerek destek <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOTAzYjY3OTcyNWZlMDAwODZmYThmMiZ1c2VyPTVmNmY0ZjU0ZTAwMTZmMDAwODdlZjI5ZSZhdXRob3I9NWY2ZjRmNTRlMDAxNmYwMDA4N2VmMjljJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy50cnRoYWJlci5jb20lMjUyRmhhYmVyJTI1MkZndW5kZW0lMjUyRmN1bWh1cmJhc2thbmktZXJkb2dhbi1heW0taWxlLWlsZ2lsaS15ZW5pLWJpci1hZGltLWF0aWxpcnNhLWJ1bmEta2F0aWxpcmltLTUyMDEwMS5odG1s"">vermişti</a>. Siyasi kanattan AYM'yi yapılandırma eleştirileri gelse de AYM’nin anayasaya dayanan bir kurum olduğunu ve yeniden yapılandırmanın anayasa değişikliği gerektireceğini hatırlatmakta yarar olduğunu düşünüyoruz. &nbsp;</li><li>Gündemdeki son gerilim: AYM üyesi Prof. Dr. Engin Yıldırım’ın Twitter’dan AYM binası fotoğrafıyla paylaştığı “Işıklar yanıyor” tweet’i, Ankara’yı karıştırdı. İçişleri Bakanlığı, Yıldırım’a yanıt olarak, “Işıklarımız hiç sönmüyor” paylaşımı yaptı. TBMM Başkanı Mustafa Şentop, Adalet Bakanı Abdulhamit Gül, CHP Grup Başkanvekili Özgür Özel ve Cumhurbaşkanı Erdoğan gibi çoğu politikacı tweet’in yanlış olduğuyla ilgili açıklamalarda bulunsalar da bazı politikacılar bunun bireysel tweet olduğunu bazıları ise kolektif yapılmış bir adım olduğunu belirtti. Yıldırım ise tepkiler üzerine yazılı açıklama yaparak kamuoyundan özür diledi. AYM de toplantısında bu tweet'i görüştü ve bazı üyeler, maksadını aşan bu sosyal medya paylaşımının mahkemeye zarar verdiğini ve yanlış olduğunu dile getirdi. Bazı üyeler de Yıldırım’ın Twitter hesabını kapatması ve hakkında inceleme yapılması gerektiği görüşünü de <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmOTAzYjY3OTcyNWZlMDAwODZmYThmMiZ1c2VyPTVmNmY0ZjU0ZTAwMTZmMDAwODdlZjI5ZSZhdXRob3I9NWY2ZjRmNTRlMDAxNmYwMDA4N2VmMjljJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5odXJyaXlldC5jb20udHIlMjUyRmd1bmRlbSUyNTJGYXltLXV5ZXNpbmluLXR3ZWV0aXlsZS1iYXNsYWRpLWJhc2tlbnR0ZS1pc2lrbGkta3Jpei00MTYzNg=="">savundu</a>.</li></ul>

AİH ile ilgili hikayeler