2020 yılı içinde dünyaya bıraktığımız sesler incelense muhtemelen sosyal mesafe, maske, virüs, Covid-19, koronavirüs, hijyen kelimeleri ilk sırada yer alır. Bu kelimelerin bir kısmı hayatımıza yeni girdi bir kısmı ise hiç kullanmadığımız tozlu raflarından çıkıp önümüze serildi. Pandeminin dünya üzerinde ortak bir jargon oluşturduğu bile söylenebilir. Sosyal mesafe bu kelime grubunda yer alan en aşina olmadıklarımızdan biri. Özellikle kişisel alan tanımına bu derece uzak bir ülkede yaşayan bizler için. Sanat tarihi ise sosyal mesafe kavramına bizim kadar yabancı değil. Yüzyıllar boyunca, sosyal, politik ve sağlık amaçlı mesafe oluşturmak için farklı giyim stilleri kullanıldı. Bu stillerin sanat tarihinde kalıntılarını araştırdığımızda ise ortaya incelemeye değer örnekler çıkıyor. Zhanjiao futou: Song Hanedanlığı döneminde ortak bir aksesuar hâline gelen klasik Çin şapkası olarak bilinen, Zhanjiao futou veya diğer adıyla kanatlı şapkaların sosyal mesafenin giyimimize yansımasının erken örnekleri olabileceği konuşuluyor. Veba salgınları sırasında, doktorların giydikleri sivri uçlu, gaga benzeri maskeler ve hastalardan korunmak için baştan aşağı sarındıkları örtüler de her ne kadar çizgi romandan bir kare gibi görünse de aslında sosyal mesafe için bir önlem örneği. O dönemde hasta olmadığımıza şükrettirecek ürkünçlükteki kıyafetlerin izleri, 17. yüzyıl Avrupalı ​​kraliyet ailesine bakan bir doktor olan Charles de Lorme'ye kadar uzanıyor.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-11-05T06:51:58.595Z.png" alt="17. yüzyılda veba doktoru olan Doctor Schnabel'in Paul Fürst tarafından yayımlanan renkli bakır gravürü (yaklaşık 1656)"><figcaption>17. yüzyılda veba doktoru olan Doctor Schnabel'in Paul Fürst tarafından yayımlanan renkli bakır gravürü (yaklaşık 1656)</figcaption></figure>Krinolin etekler: Sosyal mesafenin bir başka örneği ise krinolin etekler. 19. yüzyılın ortalarında Batı modasını tanımlayan hacimli etekler olan krinolinlerin sosyal ortamlarda erkekler ve kadınlar arasında kibar mesafeler yaratmak için giyildiğini kim tahmin ederdi ki. Bu kabarık eteklerin birçok yangın kazasına sebep olduğu bilinirken giyenleri kolera ve çiçek hastalıklarından da korumuş olabileceği tahmin ediliyor.&nbsp;<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-11-05T06:58:57.912Z.jpeg" alt="Read's Crinoline Sketches, No. 9 (22 Temmuz 1859) İngiliz, anonim"><figcaption>Read's Crinoline Sketches, No. 9&nbsp; (22 Temmuz 1859) Anonim</figcaption></figure>Devasa şapkalar: 18. ve 19. yüzyıl toplumunda talipleri ve yabancıları uzak tutmada rol oynayan devasa kenarlı şapkalardan da bahsetmeden olmaz. Aradan geçen yüzyıllar içerisinde aynı sebeple olmasa da bu görevi estetikliğini tartışabileceğimiz siperlikler devraldı. Thomas Gainsborough’un Lady Georgiana Cavendish’indeki alımlı hanımefendi taktığı şapkayla modaya uymak dışında başka ne planlıyordu bilebilsek keşke. Ya da benzer şekilde Hans Memling’in Young Woman with a Pink’indeki şapka bize ne anlatıyor olabilir? Peki ya Rogier van der Weyden’in Portrait of a Young Woman in a Pinned Hat’indeki başlık / şapka karışımı aksesuar? Jacquemus da dev ikonik şapkasını benzer nedenlerle tasarlamış olabilir mi? :)<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-11-05T06:49:31.140Z.jpeg" alt="Thomas Gainsborough, Lady Georgiana Cavendish (1785–87)"><figcaption>Lady Georgiana Cavendish, Thomas Gainsborough (1785–87)</figcaption></figure>Jan Verspronck’ün Portrait of Adriana Croes eserinde mesafe önlemi baştan boyuna inerek adeta bir kalkana dönüşüyor. Cesar van Everdingen’in Girl in a Large Hat’indeki şapkanın estetik dışında bir amacı olduğuna inanmak oldukça güç. Albrecht Durer’in Three Mighty Ladies from Livonia adlı eseri ise arttırıyor ve sosyal mesafe kavramını âdeta koruyucu bir kabuk formunda başka bir boyuta taşıyor.&nbsp; Ewa Juszkiewicz, Untitled (Élisabeth Vigée Le Brun’dan sonra) adlı eseri ile Volker Hermes’in Hidden Quentin de la Tour'undaki yüzleri sarılı portreler ise 2019’dan yakın tarihli birer örnek. Sanatçılar 2020’yi öngörmüş olabilir.René Magritte'in The Lovers'ı ile bitirirken mesafeyi bir engel olarak görmek yerine yaratıcılığın sınırlarını zorlama ihtimali akıllarda kalıyor.

Doctor Schnabel ile ilgili hikayeler