1928 yılında kurulan Suadiye Plajı, dönemin plajları arasında modernleşmeyi temsil etmesi açısından çok daha önemli bir yer alıyor. İstanbul’daki ilk otel, gazino, plaj ve gece kulübü tesisinin kuruluş hikâyesi bir yanıyla Kurtuluş Savaşı’na diğer yanıyla Tiflis’teki bir askerin Beyaz Rus eşine dayanıyor. Tabii ki, otelin kurucusu ve sahibi Mustafa Güler’in Tiflis’te görev yapan emekli bir jandarma subayı olmasına da…Sabahtan akşama kadar, tiyatro, operet, konser, dans ve spor aktiviteleri ile hareketli bir yer; gazinosu, plajı ve oteliyle devasa bir tesis olan Suadiye Plajı’nın kurulumunda en büyük vizyon aslen Beyaz Rus, asıl ismi Marie Ivanova olan Lütfiye Güler’den gelir. Lütfiye Güler, Mustafa Güler’in eşidir. Lütfiye Güler’in arzusuyla burası büyük bir eğlence ve etkinlik tesisi haline gelir. Halbuki o yıllarda deri ve tekstil ihracatıyla uğraşan Mustafa Güler burayı, Kazlıçeşme'deki deri fabrikası için hayvan otlatmak ve tabakhane yapmak üzere satın alır. Eşinin arzusu kadar Suadiyelilerin tepkisi de Mustafa Güler’in hayvan derisi yüzdürmekten vazgeçmesine, insan yüzdürme işine girmesine yol açar.&nbsp;İstanbul’a göçüp Florya Plajı’nı ortaya çıkaran Beyaz Rusların yanında, bir Beyaz Rus’un muazzam bir yazlık tesisi İstanbul’a kazandırması eğlence hayatının şekillenmesinde yurt dışından göçün ne kadar önemli olduğunu gösteriyor olabilir mi?&nbsp;Kurtuluş Savaşı’nda silah taşıyorduOtelin kurucusu ve sahibi Mustafa Güler, Kurtuluş Savaşı sırasında silahların Sovyetlerden taşınmasından sorumlu. Savaşın kazanılması ve cumhuriyetin kurulması sonrasında Mustafa Güler, Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal’e Sovyetlerden 18 sayfalık tebrik mesajı gönderir. İlerleyen yıllarda Mustafa Kemal ile Mustafa Güler’in arkadaşlıkları gelişir. Arkadaşlıkları plajın gelişmesinde çokça etkili olmuştur. Mustafa Kemal sıklıkla burayı ziyaret eder, uluslararası önemli görüşmeleri burada düzenler, Suadiye Plajı’nda yapılan balolara katılır…<img src="https://images.aposto.com/2022/7/2/1661860004392.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.95" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><a fr-original-style="" href="https://www.kitantik.com/product/SUADIYE-SUADIYE-CUNEYT-ALTUNC-1-BASKI_1br9qfwksh8nh8u11uh" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Mustafa Kemal Atatürk, Şah Rıza Pehlevi ile birlikte 1934 yılında Suadiye Plajında… Görsel Cüneyt Altunç’un "Suadiye Suadiye" kitabından…</a><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Boğaz out Suadiye inSuadiye Plajı, semtin itibarını arttıran bir hale gelmiştir. Kadıköy, Moda, Bağdat civarı her zamankinden daha popüler bir yer olmaya başlar. O dönem İstanbul’daki plajlar arasındaki rekabeti en güzel Betül Mardin&nbsp;anlatıyor. Türkiye'de halkla ilişkilerin temellerini atan Betül Mardin verdiği bir mülakatta şunları söylüyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 216, 77); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 216, 77); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;"> “Küçüksu’ya plaj yaptırdı büyükbabam. Oraya kum götü­rüldü ve plaj haline getirildi. Biraz soğuk­tu, ama çaren yok, işte bu plajlar vardı. Suadiye, Moda filan moda olunca, büyük­ babamın Boğaz elden gidiyor diye ödü patladı. Eğer Boğaz’a yazın taşınırsanız eşyalarınızı bedava taşıyacağım diye pro­mosyon yapardı. Suadiye gençleri daha bir gözde idi. Yani Boğaz ‘out’, Suadiye, Moda ‘in’ di.”</blockquote>Bunun bir diğer sebebi de Suadiye'nin sadece plaj olmamasıydı. Konserlerin düzenlediği ve tiyatroların sahnelendiği tesiste Münir Nurettin Selçuk ve Safiye Ayla sahne alırdı, Gönül Yazar, Erol Büyükburç, Durul Gence, Erkut Taçkın, Erol Evgin, Ömür Göksel burada ün kazanmıştı.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/7/2/1661860190797.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.66" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">“Aslfata çıkmak”Üne kavuşan bunca ismin arasında “Asfalta çıkmak” diye bir söz de popüler olmaya başlamıştı. Suadiye’ye bağlanan yollar asfalt ile kaplandıkça gençler arasında “Asfalta çıkmak” diye bir söz, bugünlerde “piyasaya çıkmak” veya “ortamlara akmak” gibi yükseliyordu. Başka bir deyişle 2000’lerin magazin dergisinin ismi “Cadde”yse, 1930’larda “Asfalt” isminde bir magazin dergisi çıkarmak anlaşılır olabilirdi. "Asfalt" denen yer ise Bağdat Caddesi'ydi. Bağdat Caddesi, Suadiye Plajı'ndaki etkinliklere gitmeden önce buluşma noktası olmaya başlamıştı.<img src="https://images.aposto.com/2022/7/2/1661860241982.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.57" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Plajda büyüyen bir çocukBu plajda büyüyen bir çocuk da ün kazananlardan biriydi. Haberlerde “Manş Denizi’ni yüzerek geçen ilk Türk” başlığının altında Murat Güler’in fotoğrafı vardı. Soyadından da tahmin edileceği gibi plaj sahibinin oğlu Manş Denizi’ni geçen ilk Türk olmuştu.Bir çocuğun plajda büyümesi, diğer tüm çocuklardan daha fazla denizle haşır neşir olması, bir ilk olmasına yetmişti. Bir Beyaz Rus’un Türkiye’ye göçü ile başlayan plaj hikâyesi bir çocuğunun Manş Denizi’ni yüzerek geçmesi ile sonlanıyordu.

İstanbul'da Nasıl Eğleniyorduk?

    

Hayvan derisi yüzdürmekten insan yüzdürmeye: İşte Bağdat Caddesi’nin hikayesi

1928 yılında kurulan Suadiye Plajı, dönemin plajları arasında modernleşmeyi temsil etmesi açısından çok daha önemli bir yer alıyor. İstanbul’daki ilk otel, gazino, plaj ve gece kulübü tesisinin kuruluş hikâyesi bir yanıyla Kurtuluş Savaşı’na diğer yanıyla Tiflis’teki bir askerin Beyaz Rus eşine dayanıyor. Tabii ki, otelin kurucusu ve sahibi Mustafa Güler’in Tiflis’te görev yapan emekli bir jandarma subayı olmasına da…Sabahtan akşama kadar, tiyatro, operet, konser, dans ve spor aktiviteleri ile hareketli bir yer; gazinosu, plajı ve oteliyle devasa bir tesis olan Suadiye Plajı’nın kurulumunda en büyük vizyon aslen Beyaz Rus, asıl ismi Marie Ivanova olan Lütfiye Güler’den gelir. Lütfiye Güler, Mustafa Güler’in eşidir. Lütfiye Güler’in arzusuyla burası büyük bir eğlence ve etkinlik tesisi haline gelir. Halbuki o yıllarda deri ve tekstil ihracatıyla uğraşan Mustafa Güler burayı, Kazlıçeşme'deki deri fabrikası için hayvan otlatmak ve tabakhane yapmak üzere satın alır. Eşinin arzusu kadar Suadiyelilerin tepkisi de Mustafa Güler’in hayvan derisi yüzdürmekten vazgeçmesine, insan yüzdürme işine girmesine yol açar.&nbsp;İstanbul’a göçüp Florya Plajı’nı ortaya çıkaran Beyaz Rusların yanında, bir Beyaz Rus’un muazzam bir yazlık tesisi İstanbul’a kazandırması eğlence hayatının şekillenmesinde yurt dışından göçün ne kadar önemli olduğunu gösteriyor olabilir mi?&nbsp;<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kurtuluş Savaşı’nda silah taşıyordu</h3>Otelin kurucusu ve sahibi Mustafa Güler, Kurtuluş Savaşı sırasında silahların Sovyetlerden taşınmasından sorumlu. Savaşın kazanılması ve cumhuriyetin kurulması sonrasında Mustafa Güler, Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal’e Sovyetlerden 18 sayfalık tebrik mesajı gönderir. İlerleyen yıllarda Mustafa Kemal ile Mustafa Güler’in arkadaşlıkları gelişir. Arkadaşlıkları plajın gelişmesinde çokça etkili olmuştur. Mustafa Kemal sıklıkla burayı ziyaret eder, uluslararası önemli görüşmeleri burada düzenler, Suadiye Plajı’nda yapılan balolara katılır…<img src="https://images.aposto.com/2022/7/2/1661860004392.jpeg" width="550" ratio="0.95" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><a fr-original-style="" href="https://www.kitantik.com/product/SUADIYE-SUADIYE-CUNEYT-ALTUNC-1-BASKI_1br9qfwksh8nh8u11uh" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Mustafa Kemal Atatürk, Şah Rıza Pehlevi ile birlikte 1934 yılında Suadiye Plajında… Görsel Cüneyt Altunç’un "Suadiye Suadiye" kitabından…</a><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Boğaz out Suadiye in</h3>Suadiye Plajı, semtin itibarını arttıran bir hale gelmiştir. Kadıköy, Moda, Bağdat civarı her zamankinden daha popüler bir yer olmaya başlar. O dönem İstanbul’daki plajlar arasındaki rekabeti en güzel Betül Mardin&nbsp;anlatıyor. Türkiye'de halkla ilişkilerin temellerini atan Betül Mardin verdiği bir mülakatta şunları söylüyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 216, 77); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 216, 77); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Küçüksu’ya plaj yaptırdı büyükbabam. Oraya kum götü­rüldü ve plaj haline getirildi. Biraz soğuk­tu, ama çaren yok, işte bu plajlar vardı. Suadiye, Moda filan moda olunca, büyük­ babamın Boğaz elden gidiyor diye ödü patladı. Eğer Boğaz’a yazın taşınırsanız eşyalarınızı bedava taşıyacağım diye pro­mosyon yapardı. Suadiye gençleri daha bir gözde idi. Yani Boğaz ‘out’, Suadiye, Moda ‘in’ di.”</blockquote>Bunun bir diğer sebebi de Suadiye'nin sadece plaj olmamasıydı. Konserlerin düzenlediği ve tiyatroların sahnelendiği tesiste Münir Nurettin Selçuk ve Safiye Ayla sahne alırdı, Gönül Yazar, Erol Büyükburç, Durul Gence, Erkut Taçkın, Erol Evgin, Ömür Göksel burada ün kazanmıştı.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/7/2/1661860190797.png" width="550" ratio="1.65" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">“Aslfata çıkmak”</h3>Üne kavuşan bunca ismin arasında “Asfalta çıkmak” diye bir söz de popüler olmaya başlamıştı. Suadiye’ye bağlanan yollar asfalt ile kaplandıkça gençler arasında “Asfalta çıkmak” diye bir söz, bugünlerde “piyasaya çıkmak” veya “ortamlara akmak” gibi yükseliyordu. Başka bir deyişle 2000’lerin magazin dergisinin ismi “Cadde”yse, 1930’larda “Asfalt” isminde bir magazin dergisi çıkarmak anlaşılır olabilirdi. "Asfalt" denen yer ise Bağdat Caddesi'ydi. Bağdat Caddesi, Suadiye Plajı'ndaki etkinliklere gitmeden önce buluşma noktası olmaya başlamıştı.<img src="https://images.aposto.com/2022/7/2/1661860241982.png" width="550" ratio="1.56" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Plajda büyüyen bir çocuk</h3>Bu plajda büyüyen bir çocuk da ün kazananlardan biriydi. Haberlerde “Manş Denizi’ni yüzerek geçen ilk Türk” başlığının altında Murat Güler’in fotoğrafı vardı. Soyadından da tahmin edileceği gibi plaj sahibinin oğlu Manş Denizi’ni geçen ilk Türk olmuştu.Bir çocuğun plajda büyümesi, diğer tüm çocuklardan daha fazla denizle haşır neşir olması, bir ilk olmasına yetmişti. Bir Beyaz Rus’un Türkiye’ye göçü ile başlayan plaj hikâyesi bir çocuğunun Manş Denizi’ni yüzerek geçmesi ile sonlanıyordu.

1920’lerde Florya sahili İstanbul halkı için bir sayfiye yeri gibidir artık. Burada Solaryum ve Haylayf isimli ahşap baraka tarzındaki sahil gazinoları kurulur. İşletmecileri gayrimüslimdir.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/5/2/1655806953992.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.54" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Yazıda adı geçen Solarium Palace, 21 Temmuz 1927’de yayımlanan bir gazete reklamına göre, Florya Plajı'nda gazinosu, lokantası, kahvehanesi ve gece hayatı da bulunan lüks bir tesis.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/5/2/1655806998811.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.80" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Bu kadar lüks bir tesise dönemin gazetelerinde rastlamak pek mümkün değil. Bir ara işletmeyi kiralayanlar arasında ortaya çıkan bir anlaşmazlığın mahkemeye sirayet ettiğini görüyoruz.&nbsp;Kimi zaman gazetelere yansıyan haberlere göre Solaryum Plajı'nda deniz eğlenceleri düzenleniyor. Bunların arasında amatör sporcuların da katıldığı müsabakalar, mayo yarışması ve gürbüz çocuk müsabakası da bulunuyor.&nbsp;Görece daha varlıklı kesimin Solaryum Plajı'nda zaman geçirdiğini gazetelere yansıyan hırsızlık haberlerinden anlıyoruz. Özellikle bu plaja dadanan bir hırsız birçok kabine girip yüksek miktarda para çalıp kayıplara <a fr-original-style="" href="https://www.gastearsivi.com/en/gazete/milliyet/1931-07-25/3" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">karışıyor</a>.1937’de yayımlanan bir ilanda ise Florya’da Solaryom Palas’ta acele iyi bir piyaniste, iki garsona, bir büfeciye ve bir hizmetçiye ihtiyaç olduğunu <a fr-original-style="" href="https://www.gastearsivi.com/en/gazete/aksam/1937-07-18/10" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">belirtiliyor</a>. Solaryum Plajı'nda güneşlenirken bir yandan da piyano seslerinin duyulduğunu hayal ediyoruz.&nbsp;Solaryum Palas’ın adının geçtiği bir diğer yer ise Nezihe Muhiddin‟in 1934 yılında yayımlanan “İstanbul’da Bir Landru” adlı romanıdır. Roman, korku atmosferi içerisinde İstanbul’da işlenen kadın cinayetlerini konu alır. Roman, Prenses Nazlı’nın Solaryum Palas’ta uyanması ile başlar.&nbsp;Solaryum Plajı'yla ilgili en ilginç tartışma ise, Cumhuriyet gazetesinin olaya karıştığı ücret tartışması. Gazete ilk olarak “İstanbul halkına deniz banyosu yasak” başlıklı bir haber yayımlıyor. Haber plaj ücretlerinin arttığından bahsederek plaj yönetimlerini eleştiriyor. Bu haber Solaryum Plaj yönetimini kızdırıyor olmalı ki içinde küfürler barındıran tehdit içerikli bir mektup yolluyorlar. Gazete bu mektubu <a fr-original-style="" href="https://www.gastearsivi.com/en/gazete/cumhuriyet/1934-08-16/8" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“Mahkeme kapıları açıktır, efendiler!”</a> başlığı ile duyuruyor.&nbsp;Asıl konu plajların pahalı olması ve bu ücreti ödeyemeyecek kadar yoksul kesimin denizden ve kumsaldan yararlanamayacak olmasına rağmen tartışma bambaşka bir yere evriliyor. Gazete plajda Türkçe konuşulmadığını iddia ederken Solaryum Plajı, mealen “Bazı müşterilerimizi memnun etmek için Fransızca da konuşulduğu olmuştur.” gibi cevaplar verip, “Müslüman mülteci Rusların da plajlarını uzun yıllardır kullandığından" bahsetmektedir.&nbsp;

Florya Plajı ile ilgili hikayeler