<a fr-original-style="" href="https://www.peramuzesi.org.tr/pera-ogrenme-hakkinda" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Pera Müzesi’nde öğrenme</a>, çocuklar, gençler ve yetişkinleri sanatla buluşturmak, bir müze bilinci oluşturmak, sanatı ulaşılabilir kılmak ve izleyiciyle sergilenen eserler arasında iletişim kurmak amacıyla yapılan çalışmaları kapsıyor. Yorum ve yaratıcılığa dayanan bu etkinliklerde eserler üzerinde değerlendirmeler yapılırken yaratıcılık da destekleniyor. Atölyede uygulamalı çalışmalarla pekiştirilen öğrenme programı, müzeyi sosyal hayatın bir parçası kılmayı da amaçlıyor. Bu amaç doğrultusunda oluşturulan “Pera Öğrenme” programları, koleksiyon sergilerinin yanı sıra, süreli sergiler için de, farklı yaş gruplarına ve özel eğitim öğrencilerine hazırlanan birbirinden renkli ve yaratıcı etkinlikleriyle yıl boyunca sürdürülüyor.<a fr-original-style="" href="http://www.rmk-museum.org.tr/istanbul/muzede-egitim/muzede-egitim" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Rahmi Koç Müzeler</a>i, “Müzede Eğitim Projesi” kapsamında alternatif ortamlar oluşturuyor. Müzedeki faaliyetlerle çocukların zihinsel, bedensel, duyuşsal, bilişsel ve sosyal gelişimlerine katkıda bulunmayı, hayal güçlerini ve yaratıcılıklarını geliştirmeyi hedefliyor.ABD hükümeti tarafından yönetilen tek müze olma unvanına sahip Smithsonian Enstitüsü, dünyanın en etkileyici müzelerinden biri olarak anılıyor. 137 milyonun üzerinde eser bulunan müzede bilim, teknik, sanat, kültür ve tarih başta olmak üzere insan, doğa ve teknoloji konuları işleniyor. Müzeye dair detaylara bu <a fr-original-style="" href="https://naturalhistory.si.edu/visit/virtual-tour" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bağlantıdan</a> ulaşabilirsiniz.Galileo Müzesi, Floransa Üniversitesi tarafından kurulan bir müze. Müzede bilimin gelişimine yön veren birçok eser var. Steteskoplar, büyük küreler, bilimsel ölçüm cihazları pusula ve teleskop gibi bilimsel aygıtların tarihi örneklerinin bulunduğu eşsiz bir yer. Müzede aynı zamanda İtalyan astronom, fizikçi, matematikçi, filozof ve bilimsel yöntemin öncülerinden Galileo Galilei’nin orijinal aletlerini de görmek mümkün. Sanal tur için bu <a fr-original-style="" href="https://www.museogalileo.it/en/library-and-research-institute/projects/virtual-exhibitions.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bağlantıyı</a> kullanabilirsiniz.Londra Bilim Müzesi’nde; aralarında dünyanın ilk buhar makinesi, ilk buharlı lokomotif ve ilk daktilo gibi antikaların yer aldığı 300 binden fazla obje var. Müzeyi özel kılan bir diğer özelliği, merkezin bilim-sanat ortaklığı başlığı altında pek çok etkinlik etkinliklere imza atması. İncelemek isterseniz <a fr-original-style="" href="https://www.sciencemuseum.org.uk/virtual-tour-science-museum" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tıklayın</a>.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 255, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 255, 255); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“En iyi müze, eserleri en güvenli şekilde barındıran müzedir. Çünkü barındığı eserler sadece yöre halkı ya da ülke için değil tüm insanlık için değerlidir. Savaş ve afet sonucu müzelerdeki eserlerin çoğu tahrip oluyor. Ancak yakın geçmişte Suriye’de yaşananların aksine Avrupa’da II. Dünya savaşı sırasında alınan önlemlerle iyi örnekler verebilmek de mümkün. Örneğin, bulundukları müze ya da arkeolojik alan tahrip olsa da önlemler Michelangelo’nun Davud heykelini, Konstantin Zafer Takı’nı ve Da Vinci’nin Son Akşam Yemeği freskini savaştan kurtarmıştır. Türkiye’de ise Troya Müzesi’deki Troya Hazineleri bölümü bir kasa şeklinde tasarlanıp ziyaret saatleri dışında korunaklı bir kasa görevi görerek hem estetik hem güvenlik açısından güzel bir örnek oluşturuyor.” &nbsp;- Gökçe Güzel, Arkeolog&nbsp;</blockquote>

Türkiye’de ve dünyada eğitim bağlamında müzelerini devamlı geliştiren birçok müze var. En iyi örneklerden bazılarını derledik.

Müzelere dair dünyada veya Türkiye’de iyi örnekler neler?

• Michigan Üniversitesi, kütüphanesindeki ünlü İtalyan astronom Galileo Galilei tarafından yazıldığına inanılan değerli bir elyazmasının sahte olduğunu açıkladı. "Galileo elyazması" olarak bilinen tek sayfalık belgenin izinin 1930'dan daha eski bir tarihe kadar sürülemediği ve İtalya vatandaşı bir sahtekâr olan Tobia Nicotra tarafından yazıldığının tahmin edildiği belirtildi.<img src="https://images.aposto.com/2022/7/5/1661515089262.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt=" &quot;Galileo elyazması&quot; " ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">CNN<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Öte yandan:&nbsp;Sahtecilik tespitinden önce "Michigan Üniversitesi Kütüphanesi'nin en büyük hazinelerinden biri" olarak nitelendirilen elyazmasının koleksiyondaki rolü yeniden gözden geçiriliyor.</li></ul>

Aposto Gündem

Geçtiğimiz hafta içerisinde 2021 yılının tarihte yaşadığımız en sıcak beşinci yıl olduğu açıklandı. Gazete başlıklarını bu şekilde okuduğumuzda, çoğumuzun aklına değişik şeyler gelebilir. O nedenle bu basit kavramı parça parça açıklamaya çalışacağım.Öncelikle, bilim insanları yeryüzünün ortalama sıcaklığını yaklaşık iki yüz yıldan beri modern sayılabilecek termometrelerle ölçüyorlar. İki yüz yıl önce gezegenimizin her tarafında modern termometreler yoktu. Ancak çoğu yere bu termometrelerin yayılmış olması ve o zaman yapılmış olan ölçümlerin bugünkülerle kıyaslanarak düzeltilmesi sonucu, son iki yüzyılda yaşamış olduğumuz ortalama sıcaklıkları epey yüksek doğrulukla bilebiliyoruz. Dolayısıyla, 2021 yılında yaşadığımız ortalama sıcaklıkların en azından iki yüz yıldır görülmediğine eminiz.İlk kaba termometreyi bundan dört yüz yıl önce Galileo Galilei’nin icat ettiğini biliyoruz. Ölçümler kaba da olsa, dört yüz yıldır yeryüzünde sıcaklıklar ölçülüyor. Bunun yanında sıcaklıkların ne seviyede olduğunu anlatacak çok sayıda yazılı betimleme olduğundan oldukça doğru değerlere ulaşmamız mümkün. Özellikle çiçeklerin ne zaman açtığı, meyvelerin ne zaman olgunlaşıp, ne zaman ortadan kalktıkları ortalama sıcaklıklar açısından ciddi sayılabilecek bilgiler sağlıyor. Bunun da ötesinde, ağaç halkaları ve sarkıt ve dikitler gibi kaynaklar da bize yeryüzünün ortalama sıcaklığı konusunda oldukça kesin bilgiler veriyor.Daha da geriye gittiğimizde, deniz ve göl tabanlarından alınan çamur örnekler ve buzullardan alınan buz kalıplarının incelenmesi sıcaklığı belirlemeye çalıştığımız süreyi milyonlarca yıla çıkartabiliyor. Bu şekilde 2021 yılına baktığımızda, en azından insan yeryüzünde var olduğundan beri yaşanan en sıcak beşinci yıl olduğunu söyleyebiliyoruz. Elbette yeryüzünün oluşumundan bu yana daha sıcak zamanlar olmuş. Özellikle, ilk oluştuğu sırada yeryüzü neredeyse bir ateş topu şeklindeymiş. Ama bugüne yakın zamanlarda Dünya’nın atmosferi kararlı bir hale geldiğinden son birkaç milyon yılın bugüne benzer şartlarda yaşandığını biliyoruz.İkinci olarak, “2021 beşinci en sıcak yıl olduğuna göre havalar gittikçe soğuyor olamaz mı?” sorusu aklınıza gelebilir. Bunu da şöyle açıklamalıyız:&nbsp;Küresel ısınma olmadan bile yeryüzünün ortalama sıcaklığı yıldan yıla değişir. Bazı yıllar ortalamadan sıcak, bazı yıllar da oldukça serindir. Bilim insanları bu oynaklığın içerisinde de bir düzen arayışında olmuşlardır. Uzun süren çalışmalar sonucunda bulunan unsurlardan biri, Pasifik Okyanusunda oluşan bir döngüdür. El Nino adını verdiğimiz ve aylarca süren bu olay sırasında, Güney Amerika’nın batı kıyılarındaki okyanus suları normalden daha sıcak olur.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/0/4/1642093962319.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.34" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">El Nino etkisi, NASAYalnız bu ısınma sadece o bölgeyi etkilemekle kalmaz, ülkemiz de dahil olmak üzere her yerde hava olaylarında değişiklikler yaşanır. El Nino dönemlerinde, yeryüzünün ortalama sıcaklığı normalin üzerinde seyreder. Küresel ısınma öncesi rekor sıcaklıklar hep El Nino dönemlerinde ölçülmüştür. Bunun tam tersinde Peru açıklarındaki okyanus suları normalde soğuk olduğu zaman da yeryüzünün ortalama sıcaklığı düşer. Bu olaya da La Nina adı verilir.1998 ve 2016 yılları çok şiddetli El Nino olaylarının görüldüğü yıllardı ve her iki yıl da uzun süre en sıcak yıl ünvanını korudular. Bir yılın ortalamadan sıcak ya da serin olmasını ve bunun önemini değerlendirirken, küresel etkisi olan olaylara da dikkat etmemiz gerekir. Üst üste birkaç kuvvetli El Nino döneminde sıcaklıklar ortalamaların altında kalıyorsa, bu incelenmeye değerdir. Ancak 2021 gibi üst üste birkaç kuvvetli La Nina döneminde sıcaklıkların ortalama artış civarında kalıyor olması küresel ısınmanın azaldığı anlamında değerlendirilemez çünkü 2021 yılının &nbsp;kuvvetli sayılabilecek bir Lan Nina etkisinden dolayı 2016 yılından daha serin olacağını tahmin etmek güç değildi. Benzer şekilde 2022 yılı da La Nina etkisi altında geçeceğinden muhtemelen en sıcak yıl olmayacak. Ancak, daha yılın ilk haftasından 2022’nin en sıcak dört ya da beşinci yıl olabileceği öngörülüyor.Fazla da sıcak olmadığı düşünülen 2021 yılının ülkemize getirdiği iklim felaketlerini hatırlayacak olursak, bu durumda bile ne derece kötü sonuçlarla karşılaştığımızı düşünmemiz gerekir. Bunun da anlamı 2022 için hazırlıklı olmamız ve bir dahaki El Nino senesi için de çok daha fazla hazırlık yapmamız gerektiğidir.

Dünyahali

2022 için hazırlıklı olmalıyız.

En Sıcak Beşinci Yıl: 2021

<img src="https://images.aposto.com/2021/10/2/1635884109398.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.46" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h4 fr-original-style="text-align: center;" style="text-align: center; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">“The Typographical Experiment: Radical Innovation in Contemporary Type Design” adlı kitabında Teal Triggs, uluslararası düzeyde tanınmış otuz yedi tasarımcıdan, deney teriminden anladıklarını tanımlamalarını istemişti.</h4><h4 fr-original-style="text-align: center;" style="text-align: center; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"> </h4>Çok az sözcük deney kadar alışkanlık gereği ve dikkatsizce kullanılmıştır. Grafik tasarım ve tipografi alanında bir isim/terim olarak deney; yeni olan, geleneksel olmayan, kolay sınıflandırılamayan ya da beklentileri şaşırtan herhangi bir şeyi tanımlamakta kullanılmıştır. Bir eylem olarak deney yapmak ise, tasarım sürecinin kendisiyle sıkça eş anlamda kullanılmıştır, ki bu da her tasarımın, bir tasarım sürecinin sonunda oluştuğunu düşünürsek pek faydalı değildir. Deney terimi, dolaylı olarak reddetmeyi ima ederek, sonuç için sorumluluk kabul etmemeyi gösterir. Öğrencilere, birtakım biçimler oluşturarak neyi amaçladıkları sorulduğunda, daha iyi bir yanıt bulamadıkları için sık sık “Sadece deneysel…” derler.Bilimsel bir bağlamda deney, bir fikrin test edilmesidir; bir hipotezin doğruluğunu ya da yanlışlığını kanıtlamak amaçlı uygulanan eylemler dizisidir. Bu anlamda deneysellik, bilgiye yaklaşım açısından, başkalarının üzerine inşa etmesi için temeller oluşturan, deneyime dayanan (ampirik) bir yöntemdir. Başkalarının deneyi tekrar edebilmesi için, tüm ölçümlerin kontrollü ortamlarda objektif olarak yapılmasını gerektirir. Deney, bir fenomenin belirli bir eylemin sonucunda gerçekleştiği ve o eylemin yokluğunda da gerçekleşmediği gerçeğine dayanır.İyi bilinen bir bilimsel deneye örnek olarak Galileo Galilei’nin Pisa Kulesi’nden aşağı, farklı ağırlıktaki iki nesneyi bıraktığı deneyi gösterebiliriz. Bu deneyde Galileo, yerçekimiyle ilgili hipotezini, iki nesnenin aynı anda yere çarptığını göstererek kanıtlamıştır. Bu bağlamda; nem oranının, mürekkebin bir kâğıda transferini etkileyip etkilemediğini, etkiliyorsa da bunun nasıl olduğunu belirlemeyi amaçlayan prosedür, tipografik bir deney kabul edilebilir.Deneyselliğe bilimsel bir yaklaşım, sadece ampirik bilginin uygulanabildiği, deneyin sonucunun güvenilir biçimde ölçülebildiği bir durumda geçerliliğini korumaktadır. Peki ya sonucun nesnel olmadığı, saf mantığa dayanmadığı, belirsiz olduğu durumlarda ne oluyor?<a fr-original-style="" href="https://medium.com/tipografi/deneysel-tipografi-her-ne-anlama-geliyorsa-peter-bilak-12649aaffc8b" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">makalenin tamamı burada →</a>

Bu ayın dosya konusunda, Peter Bilak'ın deney ve deneysel sözcüklerinin bilimde ve tasarımda kullanım epistemolojisiyle ilgili, deney sözcüğünün yan anlamlarıyla da ilişkilendirdiği yazısı var.

Galileo Galilei ile ilgili hikayeler