Avrupa’nın enerji ithalatının büyük bir kısmını gerçekleştiren Rusya merkezli enerji şirketi Gazprom, 31 Ağustos’tan 2 Eylül’e kadar Avrupa yönündeki doğalgaz akışını durdurdu. Şirket, Kuzey Akım 1 boru hattı üzerinde yapılacak kesintiyi 31 Ağustos sabahı Telegram hesabından paylaştı.Kesintinin ardından gaz fiyatları bir günde %30 artarken "borularda sızıntı olduğu ve kesintinin devam edeceği" belirtildi. Boru hattının ne zaman açılacağı ise açıklanmadı.&nbsp;Rusya-Ukrayna Savaşı’nın yarattığı en büyük açmazlardan biri olan Avrupa-Rusya enerji ticaretiyle ilgili endişeler bir kere daha körüklendi. Bu yazımda, Avrupa-Rusya arası enerji akımının son dönem gelişmelerine ve Avrupa’nın olası enerji krizini (ve dolaylı olarak çıkması muhtemel olan ekonomik krizi) aşmak için değerlendirdiği seçeneklere yer vereceğim.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ekonomik yaptırımlardan enerji savaşına</h2>Rusya-Ukrayna Savaşı’nın ilk dönemlerinden beri Avrupa Birliği ve ABD’nin ortak kullandığı silahlardan biri ekonomik yaptırımlar oldu. Ekonomik yaptırımların en belirgin amacı hükümetin gelir kaynaklarını azaltarak savaşa devam etmesini engellemek olsa da bu uygulamaların uzun vadede hedefi, var olan hükümetleri halkın gözünde zor duruma düşürmek ve demokratik veya anti-demokratik yöntemlerle yönetimin değiştirilmesine alan açmak olarak da düşünülebilir.Fakat her ülke ve her bölge ekonomik yaptırımlara aynı şekilde bağlılık göstermiyor veya gösteremiyor. Konu enerji olunca, ABD ve AB arasındaki en büyük fark, savaştan önce kurulu enerji akımı düzeninde AB’nin Rusya enerji şirketleri ile olan ilişkileri olarak karşımıza çıkıyor. Öte yandan, AB ülkelerinin Rusya doğalgazının akışına olan bağımlılığını hesaplayan Putin hükümeti için, Avrupa’dan gelen ekonomik yaptırımlara karşı kullanılabilecek bir silah olarak da göze çarpıyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/8/2/1662456629735.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="Rusya'Nın gaz ihracatı" ratio="1.42" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Silah olarak enerji ihracatı</h2>Geçtiğimiz nisan ayının sonunda enerji ithalatının tehdit amaçlı kullanılabileceğini fiili olarak gösteren Rusya, ithalat ödemesini Rus Rublesi ile yapmayı reddeden Bulgaristan ve Polonya’ya olan doğalgaz ihracatını durdurdu. Rusya'nın iki ülkeye "ibret-i alem" amacıyla ihracatı kestiği ve diğer AB ülkelerini endişeye sokmak istediği yorumları yapıldı.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kuzey Akım-1 hattı yıllık bakım dönemi</h2>Temmuz ayında yıllık bakım onarım nedeniyle 10 gün doğalgaz akımının durdurulduğu hat, gerekli işlemlerden sonra beklenen tarihte yeniden çalışmaya başlamıştı. Fakat Reuters, anonim Rus kaynaklardan gelen bilgilere dayanan haberinde boru hattının günlük kapasitesi olan 160 milyon metreküpün altında bir akım seviyesiyle çalışmaya devam edeceğini <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/business/energy/exclusive-russia-seen-restarting-gas-exports-nord-stream-1-schedule-2022-07-19/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yazmıştı</a>. Ukrayna Savaşı boyunca ve özellikle Kuzey Akımı bakım onarım sürecinde batılı devletler, Rusya’yı petrol ve doğalgaz ticareti üzerinden ithalatçı ülkelere baskı uygulamakla suçlarken Rusya, güvenilir bir tedarikçi olduğunun altını çizmişti.Öte yandan, 19 Temmuz tarihli Wall Street Journal haberine göre Kuzey Akım-1 hattı bakım için kapatıldığında AB, ‘hattın bir daha açılmayacağı’ varsayımına dayanan bir acil durum planlaması için çalışmaları <a fr-original-style="" href="https://www.wsj.com/articles/eu-expects-vital-russian-gas-supplies-wont-be-restarted-on-schedule-11658224803" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">başlatmıştı</a>. 31 Ağustos sabahı açıklanan kesinti ise takvimde olmayan bir kesintiydi. Gazprom’un yaptığı açıklamaya göre, "Rusya'da bulunan bir kompresör istasyonunda, gazın daha sonra diğer Avrupa ülkelerine ihraç edildiği Sibirya gaz sahalarını doğrudan Almanya'nın kuzeyine bağlayan borunun tamir ve bakımı" gerekçesiyle yapıldı. 3 Eylül’de Gazprom, yağ sızıntısı olduğu gerekçesiyle hattın belirsiz bir süre için tamamen kapalı tutulacağını resmi Twitter hesabından <a fr-original-style="" href="https://twitter.com/GazpromEN/status/1565759390782742529?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1565759390782742529%7Ctwgr%5E566a9f62afca06c80a94756dead200a0bca50cd2%7Ctwcon%5Es1_&ref_url=https%3A%2F%2Fhaberfilm.org%2Frus-gazprom-almanyaya-giden-dogalgaz-boru-hattini-kapali-tutuyor-rusya-ukrayna-savasi-haberleri%2F" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">duyurdu</a>. İlerleyen günlerde ise Kremlin, Avrupalı devletleri suçlayarak ekonomik yaptırımların Gazprom’un bakım sürecini uzattığını <a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/business/energy/kremlin-blames-europe-nord-stream-1-halt-saying-sanctions-hamper-maintenance-2022-09-05/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıkladı</a>.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">En kötü senaryoya hazırlık</h2>AB alternatif kaynak bulmadan Rusya bölgeye olan enerji akışını keserse Avrupa devletleri geçen yıl toplam enerji ithalatlarının %40’ına karşılık gelen Rusya doğalgazının yokluğunda yaklaşan kış döneminde hem vatandaşları hem de fabrikaları zorlayacak olan bir enerji kriziyle karşı karşıya kalabilir.IMF’nin yayımladığı son raporda ekonomistler, alternatif kaynaklara ve enerji kaynaklarına erişim ve daha önceki yüksek fiyatlardan daha düşük talep göz önüne alındığında, kısa vadede Rusya gazında %70'e varan bir azalmanın yönetilebileceğini ifade etti. Fakat rapor, tam kapatma seviyesinde kıtlık yaşanacağını, özellikle Orta ve Doğu Avrupa’daki bazı ülkelerde yıllık tüketimin %15-40 arasında azalacağını gösteriyor.Şimdiden Çekya'da 70 bin kişinin katıldığı bir gösteride NATO karşıtı sloganlar atıldığını, askeri tarafsızlığın savunulduğunu ve hükümetten gaz tedarikçileriyle ucuz fiyatlı sözleşmeler yapılmasının talep edildiğini de <a fr-original-style="" href="https://www.hurriyet.com.tr/dunya/cekyada-70-bin-kisilik-hukumet-karsiti-protesto-42131356" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">hatırlatmak gerekiyor</a>. &nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">"Güvenli bir kış için gazdan tasarruf edin"</h2>Temmuz ayında hattın yıllık bakım sürecinde artan endişelerle AB Komisyonu, bir acil durum <a fr-original-style="" href="https://ec.europa.eu/commission/presscorner/detail/en/ip_22_4608" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">planı</a> ilan etmişti. Vatandaşların ve işletmelerin gazdan tasarruf etmesini ve devletlerin gaz tasarrufu ve alternatif araştırmalarını teşvik etmesini öngören plan, alınan ilk fili önlem olarak düşünülebilir.Öte yandan, Avrupa’da gazın fiyat artışı geçen yıla kıyasla %400’ü buldu ve bu durum daha ciddi önlemler gerektirdiğini gösteriyor. Amerika’nın Sesi <a fr-original-style="" href="https://www.amerikaninsesi.com/a/avrupa-da-enerji-krizi-hangi-ulke-ne-onlem-aliyor/6722591.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">haberine</a> göre, önümüzdeki günlerde Avrupa Komisyonu, Avrupa enerji pazarı kurallarını değiştirerek tüm üye ülkelerde %15 oranında gaz tasarrufu yapılmasını öngören iki ayrı plan daha sunacak. Ayrıca, her ülke kendi şartları çerçevesinde hazırlayacağı tasarruf planının detaylarını açıklayacak.

Spektrum

Rusya'nın Kuzey Akım-1 boru hattında gaz kesintisi yapması Avrupa'da enerji paniğine sebep oldu. 

Rusya'dan Avrupa’ya gaz kesintisi: Bakım mı tehdit mi?

• Gazprom, 2022'nin ilk yarısında 41,75 milyar dolar kâr elde ettiğini ve hissedarlarına kâr payı dağıtabileceğini açıkladı. Hissedarların yönetim kurulunun hisse başına 0,85 dolar değerindeki kâr payı önerisini onaylayıp onaylamayacağı 30 Eylül'deki toplantıda belli olacak.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kesinti:&nbsp;Rusya merkezli enerji şirketi&nbsp;Kuzey Akım 1 boru hattı üzerinden Avrupa'ya gaz sevkiyatını "belirsiz süreliğine" durdurdu. Şirket 31 Ağustos ila 3 Eylül tarihlerindeki planlı bakım çalışmaları nedeniyle gaz akışının kesileceğini duyurmasının ardından cuma günü, bir türbinde arızalar tespit edildiğini, sevkiyatın arızalar tamir edilmeden yapılamayacağını belirtti.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Rekor fiyat:&nbsp;Almanya'da yılbaşında 120 avro olan referans elektrik fiyatı, önümüzdeki yıl için ilk kez 1.000 avroyu aşarak 1.050 avroya yükseldi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tavan fiyat:&nbsp;G7 maliye bakanları yaptıkları toplantıda Rusya'dan ithal edilen petrole tavan fiyat sınırı uygulanması konusunda ortak anlaşma sağladı. Buna göre, Rusya'dan petrol ithalatı yalnızca G7 koalisyonu tarafından belirlenen tavan fiyat üzerinden <a fr-original-style="" href="https://www.iha.com.tr/haber-g7-ulkeleri-rus-petrolune-tavan-fiyat-getirme-konusunda-anlasti-1098790/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yapılabilecek.</a></li></ul>

Pareto

• Rusya merkezli enerji şirketi Gazprom, Kuzey Akım 1 boru hattı üzerinden Avrupa’ya gaz sevkiyatını durdurdu. Bakım çalışmaları nedeniyle yapıldığı açıklanan kesintinin 3 gün süreceği açıklandı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir adım geriden: Gazprom Başkanı Aleksey Miller, sonbahar-kış döneminde Avrupa’da doğal gaz fiyatlarının 4000 avroyu aşabileceğini söylemişti.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Almanya: Almanya Başbakanı Olaf Scholz, ülkesinin enerji fiyatlarının yükselişi konusunda önleyici adımlar atacağını, bu konuda AB’nin de hızlı hareket etmesini beklediğini söyledi.</li></ul>

Kuzey Akım 1 boru ile ilgili hikayeler