Girişimcilik&nbsp;uzun yıllar boyunca ekip kurmayı, yatırımcılarla görüşmeyi ve karmaşık operasyonları yönetmeyi gerektiren zorlu bir yol olarak görüldü. Fakat iş dünyasındaki etkisini hızla artıran yapay zeka, bu ezberi yavaş yavaş bozuyor. Yapay zekanın iş dünyasındaki rolü artık yalnızca verimlilik artırmak ya da iş akışını hızlandırmakla sınırlı değil. Artık tek bir kişinin yapay zeka yardımıyla milyar dolarlık küresel bir şirket kurması, gerçeklikten kopuk bir ihtimal olarak görülmüyor.&nbsp;Analistler, geleceğin en büyük şirketlerinin dev ofislerden değil, tek bir bilgisayar ekranından çıkabileceğine işaret ediyor. Geniş açı:&nbsp;Teknolojik devrimler, tarih boyunca insanların iş yapış biçimini kökünden değiştirdi. 19’uncu yüzyıl sonlarında ulaşım ağlarının gelişmesi ve makinelerin öneminin artması, dev şirketlerin yükselmesine neden olmuştu. İngiliz ekonomist Ronald Coase, 1937’de yayımladığı Firmanın Doğası makalesinde şirketlerin faaliyetlerini dış kaynakları kullanarak pazara devretmek yerine, kendi sınırları içinde konsolide edip yönetmenin daha verimli olduğunu kanıtladığını öne sürmüştü.&nbsp;Ancak bu durum, dijital iletişim çağıyla büyük bir dönüşüme uğradı. Şirketler, üretim operasyonları ve idari işlerini maliyetlerin düşük olduğu ülkelere devretmekle kalmadı, aynı zamanda pazarlama için Google ve bilgi işlem için Amazon Web Services gibi küresel platformlardan da destek almaya başladı.&nbsp;Yapay zeka çağı:&nbsp;Uzmanlar, yapay zeka çağının da bu trendi güçlü bir biçimde hızlandırabileceğine işaret ediyor. Artık Silikon Vadisi’nde geliştirilen yarı otonom dijital araçlar, firmaların daha az insan gücüyle aynı miktarda işi yapmasını mümkün kılıyor. Girişimcilerin teknik beceriye ihtiyaç duymadan milyon dolarlık yapay zeka şirketleri kurmasına yardımcı olmayı hedefleyen girişim stüdyosu Audos’un kurucu ortağı Henrik Werdelin, bulut bilişimin yükselmesi sayesinde son 20 yılda yalnızca kredi kartını okutarak birkaç yeni iş kurabildiğini söylüyor.&nbsp;Yapay zekayı dijital çağın yarattığı bu demokratikleştirme sürecinin bir sonraki dalgası olarak tanımlayan Werdelin, “Kod yazmanıza ya da Photoshop kullanabilmenize gerek yok, çünkü yapay zeka size bu konuda yardımcı olabilir” diyor. Werdelin, bu durumun teknoloji alanında hiçbir bilgi birikime sahip olmayan, fakat çözülmesi gereken gerçek sorunları tespit etmiş kişiler tarafından kurulan girişimlerin önünü açabileceğinin de altını çiziyor.&nbsp;Benzer şekilde:&nbsp;Harvard Business School’dan Karim Lakhani de okul bünyesinde yöneticilere üretken yapay zeka araçlarını kullanarak 90 dakikada atıştırmalık markası kurabilecekleri bir liderlik kursu sunuyor. Kursta katılımcılar, yapay zeka kullanarak müşteri araştırması yapıyor, tarifler üretiyor, tedarikçi buluyor ve ambalaj tasarlıyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Lakhani ve ekibi, yakın zamanda yaptığı bir çalışmada Procter &amp; Gamble'daki (P&amp;G) 776 çalışandan üretken yapay zeka kullanarak ve kullanmayarak bireysel veya iki kişilik ekipler hâlinde işteki gerçek bir ihtiyacı ele almalarını istedi.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sonuçlar, yapay zekanın performansı önemli ölçüde artırdığını ve yapay zeka kullanan bireysel katılımcıların, kullanmayan ekiplerin performansını yakalayabildiğini gösterdi. Böylece yapay zekanın, artık bir araçtan ziyade bir takım arkadaşı olduğu da kanıtlandı.&nbsp;</li></ul>Rakamlar:&nbsp;Carta verilerine göre kurucuların girişimlerini kurduktan sonra ilk çalışanlarını işe alma süresi, geçen yıl 9 aydan uzun bir süreye yükseldi. 2022 yılında bu süre 6 aydan kısaydı.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2025/7/3/1756306295318.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.27" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">ABD İşçi İstatistikleri Bürosu <a fr-original-style="" href="https://www.visualcapitalist.com/average-workers-per-us-startup-since-1994/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">verilerine göre</a> ülkedeki&nbsp;girişimlerin çalıştırdığı ortalama çalışan sayısı da 2023’te 3,5 çalışana kadar düştü. 1994 yılında bu sayı 7,2 ile 2023’ün iki katından fazlaydı. Ayrıca veriler, Google’ın 3, Uber ile Facebook’un 5, Perplexity AI’ın ise 4 çalışanla kurulduğunu gösterdi.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2025/7/3/1756306303306.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.77" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Bununla birlikte: YouTube 65 çalışanla Google’a, WhatsApp 50 çalışanla Meta’ya, Minecraft 40 çalışanla Microsoft’a, Instagram ise yalnızca 13 çalışanla Meta’ya milyarlarca dolar karşılığında satılmıştı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Business Insider’ın bu yıl derlediği veriler de 1 milyar dolar değerlemeye ulaşarak “unicorn” statüsü kazanan Safe Superintelligence, Magic, Sakana AI, Skild AI ve World Labs gibi girişimlerin hâlâ 50’den az personel çalıştırdığını <a fr-original-style="" href="https://www.businessinsider.com/ai-startup-unicorns-with-tiny-teams-2025-5" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ortaya koydu</a>.&nbsp;</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Silikon Vadisi, 'unicorn' olacak ilk solo girişimci üzerine bahis oynuyor</h2>Elbette iş fikrini tek başına gerçek bir girişime dönüştürmeye çalışan çok sayıda kurucu mevcut. Fakat bunların birçoğu, az da olsa mühendislik ya da yapay zeka becerisine sahip. <a fr-original-style="" href="http://www.economist.com/business/2025/08/11/how-ai-could-create-the-first-one-person-unicorn#selection-1227.0-1281.1" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">The Economist’in radarına takılan</a> Sarah Gwilliam ise ne bir yazılım mühendisi, ne de yapay zeka araçlarını kullanabilen biri. Babası vefat ettikten sonra kendisi gibi başka kişilerin yas süreçlerini yönetmelerine ve vefat eden yakınlarından kalan görevleri yerine getirmelerine yardımcı olacak bir üretken yapay zeka geliştirmeyi düşünen Gwilliam, şirketi Solace’ı kurdu.&nbsp;Solace ekibinde Gwilliam dışında kimse bulunmuyordu. Gwilliam’ın fikrinin gelecek vadettiğini düşünen Audos, girişimi kuluçka merkezine kabul etti. Audos’un botları,&nbsp;Solace’ın internette ve Instagram’da görünürlük kazanmasına yardımcı oldu. Eğer Gwilliam’ın fikri tüketicide karşılık bulursa Audos, yalnızca Solace’a finansman sağlamakla kalmayacak, aynı zamanda girişime kendi yapay zeka ajanları aracılığıyla ürün geliştirme, satış, pazarlama ve idari işler gibi konularda da deste sağlayacak.&nbsp;Neden önemli?&nbsp;Audos, bunu yalnızca bir telif hakkı karşılığında yaparken Gwilliam’ın personel almasına gerek kalmayacak. Böylece esasında şirketin kurucu ortağı yapay zeka olacak.&nbsp;Öte yandan:&nbsp;Silikon Vadisi, artık Gwilliam gibi kurucuları tanımlamak için “solo girişimci” ifadesini kullanıyor ve şimdiden hangi solo girişimcinin 1 milyar dolar değerlemeye ulaşarak ilk unicorn’u yaratacağına dair bahisler oynanıyor. Bazı analistler, üretken yapay zekanın iş kurmayı oldukça maliyetsiz ve zahmetsiz hâle getireceğine ve bu sayede yakın bir gelecekte herkesin YouTube kanalı açar gibi girişimci olabileceğine inanıyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bariyerler neler?&nbsp;</h2>Elbette bu toz pembe tablonun gerçek dünyaya yansıması, anlatıldığı kadar zahmetsiz değil. Solo girişimcilerin de karşı karşıya kalabileceği pek çok bariyer bulunuyor. Yapay zeka ajanlarının henüz kusursuz olmaktan çok uzak olması, bu bariyerlerin başında geliyor.&nbsp;Örneğin:&nbsp;Haziran ayında Anthropic, Claude Sonnet modelinin şirketin genel merkezindeki iş süreçlerinde kullanıldığı deneyin sonuçlarını paylaştı. Modelin amacı, iflastan kaçınmaktı. Tedarikçileri belirleme ve kullanıcı taleplerine uyum gösterme konusunda oldukça başarılı olan model, kazanç getirecek fırsatları gözden kaçırdı, halüsinasyon üretti, çok sayıda indirim teklif etti ve nihayetinde para kazanamadan görevi sona erdi.&nbsp;Ayrıca:&nbsp;Uzmanlar, demografik faktörlerin de önemli bir bariyer oluşturabileceğine işaret etti. İnternet, sosyal medya, yazılım ve bulut bilişim gibi alanlardaki büyümeye rağmen ABD’de iş kurma faaliyetleri, pandemiye kadar oldukça zayıftı. Bu durum, kısmen yaşlanan nüfustan kaynaklanıyordu.&nbsp;Girişimcilik ekosisteminde genç nüfus&nbsp;oldukça kritik olduğundan girişimciliğe en uygun yaş aralığındaki nüfusun azalmasının yeni girişimlerin kurulmasının önünde önemli bir bariyer olması bekleniyor. Teknolojik imkanlar artsa da girişimci olabilecek kitlenin yaşlanması, potansiyeli törpülüyor.&nbsp;Ek olarak:&nbsp;Teknoloji, yeni girişimler için ekosisteme giriş bariyerlerini azaltsa da fikirlerin hızla kopyalanmasını da kolaylaştırıyor. Bu nedenle bir kurucunun kendi alanında eşi benzerine rastlanmayacak bir uzmanlığı yoksa rekabet avantajını sürdürmesi zorlaşıyor. Bu noktada dev şirketlerin daha küçük girişimlerin en iyi fikirlerini çalma veya satın alma riski de önemli bir bariyer olmaya devam ediyor.&nbsp;Bunun yanında bugün yapay zeka araçlarının tedariki, OpenAI ve Anthropic gibi yapay zeka laboratuvarlarının kontrolünde sağlanıyor. Bu şirketler, Amazon, Google ve Microsoft gibi teknoloji devleri tarafından destekleniyor. Surrey Üniversitesi’nden Annabelle Gawer, bu üç şirketin 2010’larda da bulut bilişim sektörünü domine ettiğine dikkat çekiyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu dominasyon, yeni girişimleri dev şirketlere bağımlı hâle getiriyor.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Dev şirketler tarafından sunulan altyapı, yeni kurulan şirketler için ölçeklendirmeyi kolaylaştırsa da yeni girişimleri kendilerine bağımlı kılarak o girişimlerin ürettiği değerin önemli bir kısmına hakim oluyor.&nbsp;</li></ul>Önemli ayrıntı: Amazon, Google ve Microsoft’un geçen yılki net kârı, ABD’deki tüm şirketlerin toplam kârının %7’sine karşılık geliyordu. Bu oran, 10 yıl önce yalnızca %2 seviyesindeydi.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yeni onur nişanesi: Az kişiyle çalışmak</h2>Girişimciler, ekosistemin mevcut durumu ve makroekonomik koşullar nedeniyle artık maliyetleri düşük tutmanın yollarını arıyor. Şirketler, bundan birkaç yıl önce çok sayıda çalışanları bulunduğundan övgüyle bahsederken bugün yalnızca birkaç kişiyle çalışmak,&nbsp;adeta bir “onur nişanesi” hâline geliyor. Yapay zeka araçlarının yaygınlaşması, bu eğilimi daha da görünür kılıyor.&nbsp;Küçük ama yüksek verimlilikle çalışan ekipler, büyük fonlara, devasa ofislere ve kalabalık kadrolara ihtiyaç duymadan küresel ölçekte rekabete girebiliyor. Bu da girişimcilik anlayışındaki köklü bir değişime işaret ediyor: Başarı artık kaç kişinin istihdam edildiğiyle değil, minimum sayıda insanla ne kadar etki yaratıldığına bakılarak ölçülüyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Editörün önerisi: <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/ceolar-sahneyi-yapay-zekaya-devrediyor" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">CEO’lar sahneyi yapay zekaya devrediyor</a> | Pareto, Doğa Yurduneri&nbsp;</li></ul>

Pareto

Girişimcilik, uzun yıllar boyunca ekip kurmayı ve karmaşık operasyonları yönetmeyi gerektiren zorlu bir yol olarak görüldü. Fakat iş dünyasındaki etkisini hızla artıran yapay zeka, bu ezberi yavaş yavaş bozuyor. Analistler, geleceğin en büyük şirketlerinin dev ofislerden değil, tek bir bilgisayar ekranından çıkabileceğine işaret ediyor. 

Ronald Coase ile ilgili hikayeler