Hâlihazırda Duende'de sinema ve müziği buluştursak, hatta Keşif Sahnesi ve Keşif Sineması ile birbirimize göz kırpsak da aynı yazıda hayatımızın merkezindeki tutkuların flörtleşmesine izin vermek bambaşka bir deneyim oldu.&nbsp;Sinemanın müziğinin, müziğin sinematografisinin peşine düştüğümüz; müziğin anlatıcı ve duygu aktarıcı rolüne büründüğü sahnelerden yola çıkıp üretici, izleyici ve dinleyici duraklarına tek tek uğradığımız “Bir Film, Bir Sahne, Bir Soundtrack” isimli yeni bir yazı serisiyle karşınızdayız.Emre Eminoğlu &amp; Taner Turna<hr><h2>The Social Network (2010) &amp; Trent Reznor, Atticus Ross, Edvard Grieg - In the Hall of the Mountain King (1875 - 2010)</h2>Mark, Eduardo, Divya, Cameron ile Tyler, Sean… Aynı anda görülen milyon dolarlık davalardan bazılarında aynı tarafta birbirlerini savunan, bazılarında birbirlerine karşı savaşan bu genç adamlar, onları bu davaya sürükleyen olayları ve yüzyılın keşfinin hikâyesini anlatıyor. Birkaç yıl öncesine geri saralım. Davacılardan ikiz kardeşler Cameron ile Tyler, Harvard Üniversitesi’nin kürek takımındalar ve kürek sporunun önemli yarışlarından Henley Royal Regatta’da güçlü bir rakibe karşı yarışıyorlar. Ama iddialılar; ama kazanacaklarına eminler. Yarış kızıştıkça, tüm yarışçıların gerginlikleri artıyor. Bu, saniyelerden bile kısa görünen yüz ifadelerinden de anlaşılıyor. Çekişme, rakibin son anda atağa geçmesiyle ve ikizlerin yenilgisiyle sonuçlanıyor. Tüm bunlar, Grieg'in In the Hall of the Mountain King eserinin, daha önce hiç duymadığımız bir yorumu eşliğinde oluyor. Soluk soluğa bir gün, nefes kesen bir müzik, kıyasıya bir mücadele…Yarış: Bahsi geçen filmin adı: The Social Network (2010) - hani şu “Facebook filmi”. Aaron Sorkin’in senaryo matematiği, David Fincher’ın yönetmenlik dinamizmiyle birleşiyor; üzerine gaz pedalını sonuna kadar iten bir kurgu ve müzik ekleniyor. Film, Harvard Üniversitesi’ndeki yurt odasında, sosyal anksiyetesi zirvedeki Mark’ın bir gönül meselesinin intikam ateşiyle pişirdiği kod parçasıyla, medyadan siyasete, ticaretten ilişkilere dünya düzenini kökten değiştirecek bir sosyal ağın mucidi Mark Zuckerberg’e dönüşmesini anlatıyor. Onu bir başyapıt yapan, bugün para ve güç dengeleriyle âdeta bir çizgi roman kötüsüne dönüşen Zuckerberg’in değil, 10 yıl önceki hırslı ve kıvrak zekâlı Mark’ın filmi olması. Sosyal çağın sosyal ağ yarışında; iş etiğini ve dostluklarını hiçe saymayı göze alarak yaptığı hamleleriyle, rakiplerini ve hatta takım arkadaşlarını sollayan Mark’ın…Çarpışma: Norveçli besteci Edvard Grieg’in In the Hall of the Mountain King eseri, Peer Gynt süitinin (No.1 Op. 46) bir parçası ve kahraman Peer Gynt’in Dağların Kralı olan trolün huzuruna çıkışını anlatıyor. Hâlihazırda yüksek olan temposu kademeli olarak daha da yükselen, fantastik öyküye eşlik eden epik hissiyatı, enstrümanların âdeta çarpışmasıyla bir gösteriye dönüşen eser, sinema tarihi boyunca da birçok yapımda kullanılmıştı. Ama hiçbiri bu kürek yarışındaki gibi değil…Kesişme: Bahsi geçen filmin müziklerine imza atan: Trent Reznor &amp; Atticus Ross - hani şu Nine Inch Nails’dekiler. Reznor, Fincher’ın teklifini filmin Facebook ile ilgili olduğunu öğrenince reddettiğini fakat senaryoyu okur okumaz, yorucu bir turne yılının ardından özlemini çektiği o yıllık araya elveda dediğini söylüyor. Yanına Ross’u da alıyor, Fincher’ın vizyonu ve hızlı kurgusuna uyum sağlayacak, çoğunlukla organik seslerden oluşan bir endüstriyel rock sound’u yakalıyorlar. Filmin, En İyi Özgün Müzik dalında Oscar ödülü kazanan müzikleri, Nine Inch Nails’in özellikle Ghosts I-IV gibi enstrümantal eserlerine benzerlik gösteriyor. İşte Reznor ve Ross’un müziği, bu yazıya konu olan sahnede, Grieg’in 135 yıl öncesindeki çarpışmasıyla kesişiyor. In the Hall of the Mountain King’in fırtınalı, synth destekli bir versiyonu, kürek yarışının çekişmesine eşlik ediyor, ilk yarısında 70 bpm ile başlayıp, ikinci yarısında kademeli olarak 94 bpm'e kadar yükseliyor.Yenilgi: İkizler, yarışın ardından Mark ve Eduardo tarafından onlardan çalındığını iddia ettikleri sosyal ağın, ABD’nin en önemli üniversitelerinden sonra Avrupa’ya açıldığını öğreniyorlar. Suyun üzerindeki yarış, ağ üzerindeki yarışın bir metaforuna dönüşüyor.&nbsp;Kariyerine müzik videolarıyla başlamış bir yönetmen ve kariyerine film müziği besteleyerek devam eden bir rock yıldızının iş birliği sosyal medya çağını tanımlayacak, 2010’lar sinemasının standartlarını belirleyecek o filmde <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYmMwNmNmYmVhNTI3MDAwOWM3ZTAzMCZ1c2VyPTVlNzRlYzJjZTMwMTllNjBlOWMxYzQxYiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ5b3V0dS5iZSUyNTJGUWV0bnVLYm8xWEk="">kesişiyor</a>. Tesadüf mü? Bence hayır.<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYmMwNmNmYmVhNTI3MDAwOWM3ZTAzMCZ1c2VyPTVlNzRlYzJjZTMwMTllNjBlOWMxYzQxYiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ0d2l0dGVyLmNvbSUyNTJGdGhlYmFsa2FiYWE="">Emre Eminoğlu&nbsp;</a><hr><h2>Burning (2018) &amp; Miles Davis - Générique (1958)</h2>Bir restaurantta üç kişi. Kimse arkadaş değil. İçlerinden biri, Afrika’ya yaptığı seyahatte çölde yaşadığı gün batımı deneyimini anlatıyor. Sonu olmayan kumdan bir ufkun üstünde dans eden bir güneş var. Sırasıyla turuncu, kan kırmızısı, mavi ve lacivert… Dile getirilen hisler: “Görünüşe göre dünyanın sonuna ulaştım. O gün batımında hiç var olmamış gibi yok olmak istedim.” Devamı zaten gözyaşları… Biraz ileriye saralım. Aynı üç kişi, bu sefer Kuzey Kore sınırındaki bir köy evinin verandasında oturuyor. Hâlâ arkadaş değiller. Herkes eline aldığı cümleyi durgun suya atıp çıkardığı dalgayla eğleniyor. O sırada güneş yine hoşça kal demeden yol alıyor. Bu sefer onun hareketlerine karşılık veren birisi var. Filmdeki adıyla Shin Hae-mi, fonda Miles Davis’in Générique şarkısı çalarken alacakaranlığa bir umut yerleştirip kabuğuna çekiliyor. Tıpkı güneşin her gün yaptığı gibi…Adalet ve eşitlik çatlakları: Bahsi geçen filmin adı: Burning (2018). Cannes Film Festivali’nde FIPRESCI Ödülü’nü kazanan Burning’in künyesinde çokça başarı var. Burning’e dair en iyi tanım, filmin yönetmeni ve senaryo partneri Chang-dong Lee’ye ait: “Murakami dünyasında yaşayan genç bir Faulkner’ın hikâyesi.” Film, idealler uğruna dört nala koşan gelişmiş ülkelerin sınıflar arasına yerleştirdiği uçurumlara adalet ve eşitlik çatlaklarından bakmamızı sağlıyor. Senaryonun özenle taşıdığı gerilim, işsizlik, geçim derdi, bastırılmış öfke, acizlik ve umutsuzluğu da yanına alarak izleyenlere gençlik üzerinden siyasal ve toplumsal bir eleştiri sunuyor.Paris sokakları: Yıl 1957. Miles Davis, 30 Kasım’da Olympia Theatre’da vereceği konser için Paris’te. Ülkesinde yaşadığı ırksal ayrışmaların ardından sorgusuz sualsiz bir sanatçı olarak saygı gördüğü Avrupa kıtasında konserlerine devam etti. O sırada bir gece kulübünde tanıştığı yönetmen Louis Malle’in kendisine sunduğu film müziği besteleme teklifini kabul etti. İki günde bir otel odasında filmi izlerken doğaçlama yapılarak üretilen müzikler, önce Louis Malle’in ilk uzun metraj yapımı Elevator to the Gallows’a eşlik etti, sonra Ascenseur pour l’échafaud isimli bir soundtrack albümüne dönüştü. O albümün açılış şarkısı olan Générique, yarım asrın ardından Burning’de başka bir toplumsal kopukluğun merkezine yerleşti. Miles Davis’in Paris sokaklarında çalkantılı ruh hâllerine eşlik eden trompet sesleri, böylelikle zamansız bir yolcuğun ardından tek bir bedende yeniden hayat buldu.Alacakaranlık: Yönetmen Chang-dong Lee, alacakaranlıktaki büyülü ışıkları olağan bir akış içine sığdırmak için filmin <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYmMwNmNmYmVhNTI3MDAwOWM3ZTAzMCZ1c2VyPTVlNzRlYzJjZTMwMTllNjBlOWMxYzQxYiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cueW91dHViZS5jb20lMjUyRndhdGNoJTI1M0Z2JTI1M0R3QWdOVS1jcDQ4UQ=="">bu sahnesini</a> tam bir ayda çekmiş. Aklıma Hayao Miyazaki’nin 10 Years with Hayao Miyazaki belgeselinde çizim yaptığı sırada birden dışarı çıkıp sigarası eşliğinde gün batımını izlerken söylediği “Ölünce en çok gün batımını tekrar izleyemeyecek olmama üzüleceğim.” sözü geldi. Hak vermemek elde değil.<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYmMwNmNmYmVhNTI3MDAwOWM3ZTAzMCZ1c2VyPTVlNzRlYzJjZTMwMTllNjBlOWMxYzQxYiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuaW5zdGFncmFtLmNvbSUyNTJGdGFuZXJ0dXJuYSUyNTJG"">Taner Turna</a>Kolaj çalışması: <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYmMwNmNmYmVhNTI3MDAwOWM3ZTAzMCZ1c2VyPTVlNzRlYzJjZTMwMTllNjBlOWMxYzQxYiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuaW5zdGFncmFtLmNvbSUyNTJGZWNjZXR1JTI1MkY="">Ece Tugay</a>

Duende

Sinemanın müziğinin, müziğin sinematografisinin peşine düştüğümüz bir yazı serisi

Sahne içinde sahne

<h3>“Kız arkadaşımı kaybetmiş gibi hissettim çünkü bu şarkı artık bana ait değil…” Nine Inch Nails solisti Trent Reznor, Johnny Cash’in “Hurt” yorumuyla ilgili böyle diyor. “Siyah giyen adam” olarak bilinen efsanevi müzisyen Johnny Cash’in hayatı, doğum yeri Arkansas gibi fırtınalarla sarsılmaya alışkın.</h3>Hapishane konserleri: Bir country yıldızı olarak parladığı 50’ler, ün ve sonu gelmez turnelerin yanında bağımlılığı da getiriyor. 60’larda Cash’in bariton sesi ve kanun kaçkını imajı country sınırlarını aşıp pop listelerine giriyor. June Carter’la birlikte seslendirdiği Jackson, Grammy Ödülü alıyor. 50’lerin sonlarında başladığı hapishane konserlerinin albümleri pop listelerinin zirvesine ulaşıyor. Aralıksız üretimi ve dizginlenemeyen yaratıcılığı Amerikan müzik tarihine birbiri ardına kilometre taşları bırakırken sabıkası da diskografisi gibi kabaran Johnny Cash, ABC’deki televizyon programı The Johnny Cash Show’da Carl Perkins, Bob Dylan, Neil Young, Louis Armstrong gibi isimleri ağırlıyor.Man in black: 70’lerde yayımladığı albümlerin liste performansı plak şirketi Columbia’yı tatmin etmese de ABD Başkanı Nixon dâhil hiç kimse Cash’e diş geçiremiyor. Beyaz Saray’daki konseri öncesinde Nixon’ın ofisinden iletilen istek şarkıları ayrımcı bulan müzisyen, onlar yerine İkinci Dünya Savaşı’nda çarpışan Ira Hayes’in hikâyesini anlatan The Ballad of Ira Hayes ve ezilen sınıfların yanında saf tuttuğu Man in Black’i seslendiriyor.Gözden ve gönülden ırak: Dünyanın büyük değişimlerle çalkalandığı 80’ler Johnny Cash’e hiç iyi davranmıyor. Albümleri artık yankı uyandırmaktan uzak, Columbia’nın gözü kendisini görmüyor. Şirketle arasındaki gerginlik, birlikte çalıştıkları 26 yılın ardından 1986’da sözleşmesinin feshedilmesiyle sonuçlanıyor. Dünya dönmeye devam etmiş ve Johnny Cash’i geride bırakmış sanki. Çaldığı konser mekânları küçülüyor, alkış sesleri zayıflıyor. Bir zamanların kasırgalar koparan albümleri, meraklılarının raflarında tozlanıyor. Belki de Cash’in sesiyle büyüyen nesil konserlerden emekli oluyor.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-09-03T08:59:42.159Z.jpeg" alt="johnny cash"><figcaption>Johnny Cash Fotoğraf: Andy Earl</figcaption></figure>Rubin ve Cash buluşması: Nashville’deki heyecansız günler, 1993’te Cash ailesinin radarının dışından bir ismin telefonuyla bölünüyor. Beastie Boys, Run-DMC ve Public Enemy albümleriyle hip hop’ı gündeme taşıyan; Slayer, Red Hot Chili Peppers, Danzig gibi isimlerle çalışan prodüktör Rick Rubin, plak şirketi American Recordings bünyesinde Johnny Cash ile bir dizi albüm kaydetmek istiyor. İkilinin ilk defa bir araya geldiği gün orada olanlar, selamlaştıktan sonra iki dakika boyunca tek kelime etmeden birbirlerini süzdüklerini anlatıyor. Bu karşılaşmayı izleyen 10 yılda, Rubin ve Cash birlikte dört albüm yayımlıyor (American Recordings, Unchained, American III: Solitary Man, American IV: The Man Comen Around). Johnny Cash, Rubin’in oturma odasında alınan kayıtlarda Tom Waits ve Glenn Danzig’in kendisi için yazdığı şarkıları, kendi parçalarını, sevdiği country şarkılarını ve Leonard Cohen’dan Soundgarden’a, U2’dan Depeche Mode’a geniş bir sanatçı listesinin parçalarını yorumluyor. American serisi hem eleştirmenlerden hem dinleyiciden büyük ilgi görüyor ve Johnny Cash’in kariyerinde Glastonbury sahnesine uzanan yeni bir dönem başlıyor.Rick Rubin’e göre iyi şeyleri zamanından önce gözden çıkarmak 20. yüzyıl Amerikan kültürünün korkunç hatalarından biri; American serisi de bunu kanıtlıyor. Johnny Cash’in sesi ve müziğindeki karanlık, yepyeni bir dinleyici kitlesinde yankı buluyor. 60’lı yaşlarının sonundaki sanatçı, genç nesille güçlü bir bağ kuruyor. Oğlu John Carter Cash’in dediği gibi, ABD vatandaşı country meraklısı yaşlı bir kadının rafında ne kadar Johnny Cash albümü varsa artık Frankfurt’taki bir punk rock dinleyicisinin rafında da Sex Pistols ve Misfits albümlerinin yanında Johnny Cash var.Hurt: Rubin ve Cash iş birliğinin en iz bırakan ürünü, Nine Inch Nails imzalı Hurt’e kazandırdıkları yeni kimlik. Johnny Cash’in hastalıklarla yorulmuş sesi ve yalın gitarıyla kaydedilen Hurt, Trent Reznor’ın orijinali de müthiş olan şarkısını bambaşka bir düzleme taşıyor. Mark Romanek’in Johnny Cash ve eşi June Carter Cash’i Nashville’deki House of Cash müzesinde görüntülediği video ise tüm zamanların en iyilerinden.House of Cash: Bir ömre onlarca hayat sığdırır gibi yaşayan Johnny Cash, video yayımlandıktan yedi ay, June Carter Cash’i kaybettikten dört ay sonra aramızdan ayrıldı. Birlikte 35 yıl yaşadıkları House of Cash, 2007’de çıkan yangında kül oldu.&nbsp;Beyaz perdede Johnny Cash: James Mangold’un 2005 yapımı filmi Walk the Line, Johnny Cash’in altın yıllarını ve June Carter ile olan ilişkisini anlatıyor. Başrollerdeki Joaquin Phoenix ve Reese Witherspoon filmdeki şarkıları kendileri seslendiriyor. Walk the Line Phoenix’e Altın Küre, Witherspoon’a Altın Küre ve Oscar kazandırdı.Gözleri dolmadan izleyebilen var mı? <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNTBhZTQ2Nzc4YzdlMDAwODQ2MDE2ZCZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYzNGUyNDFlZWQ1ODgwMDA2MWM0YWIwJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnlvdXR1LmJlJTI1MkY4QUhDZlpUUkdpSQ=="">Johnny Cash - Hurt</a>

TRENT REZNOR ile ilgili hikayeler