<a data-test-app-aware-link="" fr-original-style="" href="https://www.utkuperktas.net/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" tabindex="0" target="_self">Prof. Dr. Utku Perktaş</a>Bazen bir kıtanın değiştiğini, haritalardaki renkler solmaya başlayınca fark ediyoruz.Ama bazen de değişimin sesi çok daha kısık oluyor — toprağın altında biriken bir fısıltı gibi. Avrupa’nın uydulardan izlenen o sessiz hafifleme hâli, ilk duyulduğunda insanı şaşırtıyor:Bir kıta gerçekten “hafifler” mi?Hafifliyor.Toprağın içinde saklanan o eski su belleği boşalmaya başladığında, ağırlık da azalıyor. Belki de bunu önce nehirlerin kenarında yürüyen birinin ayakları hissediyordur; derenin bir zamanlar bildiği yolu artık bulmakta zorlanışı, yazın daha erken çekilen kıyı çizgileri… Bu küçük değişimler bir araya gelince büyük hikâyeler oluşuyor zaten.University College London (UCL)’deki araştırmacılar yıllardır bu hikâyeyi dinliyor. Toprağın altındaki dev yeraltı su depolarının, aküferlerin, nasıl nefes aldığını, nasıl yavaşça daraldığını anlamaya çalışıyorlar. Yağmurun toprağa eskisi kadar nüfuz edememesi, yeraltına değil yüzeye akması, sanki bir zamanlar sakin akan bir cümlenin artık hızlanıp parçalanmasına benziyor.&nbsp;Kıtanın ritmi değişiyor; suyun cümlesi bozuluyor. Bu ritim bozulması bizi hiç de sandığımız kadar uzakta bırakmıyor. Akdeniz’in kıyıları, Ege’nin deniz kokusu, İç Anadolu’nun ufka bakan sarılığı… Aynı hikâyenin başka sesleri.Bir yaz akşamı Konya Ovası’nda toprağa adım atmışsanız, ayaklarınızın altındaki hafif boşluğu bilirsiniz. Toprak, içinden alınan suyu saklayamaz artık. Obruklar bir gecede açılınca, yerin altındaki eksilmeyi bütün çıplaklığıyla görürsün. Su kaybı çoğu zaman böyle görünmezdir; ta ki yer karar verip açılana kadar.Ve sonra Tuz Gölü geliyor bu hikâyenin orta yerine. Her yıl biraz daha beyazlaşan, biraz daha genişleyen bir yüzey… Sanki göl su kaybettikçe parlaklığını artırıyor; kuraklığın ironik bir güzelliği gibi. Uydu görüntülerinde büyüyen bu beyazlık, aslında suyun yavaş çekilişinin bir haritası. Bir göl, genişleyerek nasıl kurur, buna tanıklık ediyoruz.İlkbahar yağmurları birkaç hafta geciktiğinde gölün kaderi değişiyor. Doğa, bazen “bu yıl daha az su vereceğim” diyor ve göl buna itiraz edemiyor. Su çekildikçe, geriye geniş bir sessizlik kalıyor. Belki de asıl şaşırtıcı olan, bu hikâyenin bizi doğrudan etkiliyor oluşu.Uzun yıllar boyunca su krizi denince akla hep uzak coğrafyalar gelirdi: Küresel güney, muson yağmurları, Afrika’nın kuruyan havzaları… Artık Avrupa’da bozulan ekosistem dengelerinden, enerji üretimine ve kentlerin su şebekelerine kadar uzanan bir kırılganlıktan söz ediyoruz.Ve fark ediyoruz ki Türkiye de bu kırılganlığın tam içinde. Aynı iklim çizgisi, aynı yaz kuraklığı, aynı belirsizlik… Su, artık yalnızca bir doğal kaynak değil; yalnızca musluktan akan bir şey de değil. Kırılan bir ritim, sarsılan bir denge, geleceği yeniden düşünmemizi isteyen bir işaret.Peki bundan sonra ne olur?Belki çözüm, dev projelerde, büyük barajlarda ya da betonla yazılan politikalarda değil. Belki çözüm, suyun doğasına daha yakın bir yerde saklıdır:Yağmurun toprağa yavaşça sızmasına izin veren küçük yeşil alanlarda, göllerin nefes almasını sağlayan sulak bölgelerde kentin sert yüzeyine biraz esneklik katan sade dokunuşlarda…Suyun talep ettiği şey aslında çok büyük değil: Biraz zaman, biraz alan ve biraz özen. Avrupa’nın hafifleyen toprağı da, Tuz Gölü’nün beyaz yüzeyi de aynı şeyi fısıldıyor olabilir: Su, yalnızca kaybedildiğinde değil; yeniden hatırlandığında da hayat verir.

Utku Perk ile ilgili hikayeler