Quando İçgörü

Dünyanın en büyük dijital kütüphanesi Internet Archive, eski internet sitelerinden 1700’lü yıllarda yazılmış kitaplara, 2000'lerin video oyunlarından dönem müziklerine geniş bir arşive ev sahipliği yapıyor. Internet Archive’ın hikayesini, San Francisco’daki binalarında yapılan turda kurucuları Brewster Kahle’den dinledik. 

Evrensel bilginin kalbine yolculuk: Internet Archive’ın hikayesi

MIT profesörü Abel Sanchez’in Güney Amerika’daki dezavantajlı kadın gruplarına kodlama ve bilgisayar bilimi öğrettiği<a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=PPk1NJ1ZKfY" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;Beautiful Patterns&nbsp;</a>programını incelemenizi öneririz.&nbsp;

Kırılım Çağı

Teknoloji ve bilim endüstrisindeki birçok şirket, Silikon Vadisi’nin kuruluşundan bu yana oluşturmak istedikleri ürünlerin ihtiyacı olan nitelikleri sağlayabilmek için araştırma ve geliştirme departmanlarını kurdu. Zaman içinde farklı endüstrilerden şirketlerin de benimsediği bu yeni şirket içi yapılanma aslında kümülatif anlamda ekonominin ve araştırmanın daha çok bir araya gelmesini sağladı.&nbsp;<ul><li>Geçtiğimiz yıl itibarıyla&nbsp;Google 15 yılda 250 milyon dolar, Samsung ise 7 yılda 1,5 milyar dolar değerinde yatırımı akademiye ayırdı. Bilimsel araştırmaları desteklemek için ayrılan fonlar üniversitelerde çalışan araştırma görevlileri için önemli bir kaynak anlamına geliyor. Freiburg Üniversitesi’nde bilgisayar bilimi alanında çalışan Hannah Bast bu araştırmacılardan biri. Nature dergisine şirketlerin akademiye ve araştırmaya yaptıkları yatırımlarla ilgili olarak konuşan Bast, bilgisayar algoritması geliştirmeyle ilgili araştırmasının binlerce kez alıntılandığını fakat bu durumun Google’a katıldıktan sonra çok yüksek oranda katlandığını belirtiyor. Yarattığı etkinin Google’ın Zürih’te bulanan araştırma merkeziyle bu seviyede büyük boyutlara ulaşmasıyla ilgili mutluluğunu belirten Bast, bunu "şimdiye kadar yaptığı en iyi şey" olarak <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmN2RmM2JlOTJiNTJlMDAwY2E0OTUwNiZ1c2VyPTVmMTJmNWM0MTM5MzllMDAwODlkZGMxOCZhdXRob3I9NWVmOTExNjhjN2JkMzAwMDA3N2QyZTBlJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5uYXR1cmUuY29tJTI1MkZhcnRpY2xlcyUyNTJGZDQxNTg2LTAxOS0wMDI5MC15""">nitelendiriyor</a>.&nbsp; &nbsp;</li><li>Araştırmacıların etkilerini şirketlerle artırmaları ve para kaynağı sayesinde metodolojilerini farklı seviyelere taşıyabilmelerinin yanında şirketlerin araştırmaları pratik alanlara taşımak istemesi de fark yaratan etkenlerden biri. Araştırmacıların üzerinde çalıştıkları konuların entegrasyonuyla ilgili olarak gerekli verilerin toplanmasına kadar destekte bulunan şirketler, metodolojilerin ne kadar işlevsel olabileceğini de bu sayede tartabiliyor. Bunun sonucunda teorinin pratiğe dökülmesini de sürece dâhil eden araştırmacıların makaleleri, daha kapsamlı ve kayda değer sonuçlar sunuyor. Örneğin, Hannah Bast’ın üzerinde çalıştığı algoritmalardan biri toplu taşıma güzergâhlarının planlanmasına katkıda bulunuyordu ve normal şartlarda herhangi bir verimlilik sorunu olarak ele alınabilecek, bu doğrultuda eski veriler üzerinde çalışılacak bir konuydu. Google’ın Bast ile yaptığı iş birliği sonucu, şirket bu algoritma çalışmasını kendi ürünü olan Google Maps üzerinden ele alarak çalışılmasını sağladı. Akademik bir araştırmanın elde edebileceği verilerin ötesinde bir kaynak ve her gün milyonlarca kişinin kullandığı bir beşeri davranış takibi sunan bu ortaklık Hannah Bast için "en iyi şey" hâline gelirken Google Maps için oldukça verimli bir ürün geliştirme sürecine dönüşmüş oldu. &nbsp;</li><li>Akademide yıllarca belli konularda uzmanlaşan araştırmacıların projelerine yatırım yapmak ve bunun çıktılarını kazancı artıracak ürünlere dönüştürmek şirketler için sürdürülebilir ve iki taraf için de tartışmasız bir anlaşma gibi gözükse de bu durum tam olarak öyle olmayabilir. Bugün artmaya devam eden teknoloji şirketi-akademi ekonomisinin karşıtları tam olarak bunu savunuyor ve şirketlerin araştırma özgürlüğünü kısıtladığını <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmN2RmM2JlOTJiNTJlMDAwY2E0OTUwNiZ1c2VyPTVmMTJmNWM0MTM5MzllMDAwODlkZGMxOCZhdXRob3I9NWVmOTExNjhjN2JkMzAwMDA3N2QyZTBlJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy53aXJlZC5jb20lMjUyRnN0b3J5JTI1MkZ0b3AtYWktcmVzZWFyY2hlcnMtZmluYW5jaWFsLWJhY2tpbmctYmlnLXRlY2glMjUyRg==""">iddia ediyor</a>. Gabriel Popkin tarafından Nature’da değinilen bu durum, şirket fonlamasının kısıtlamalar içerdiğine dikkat çekiyor. Öncelikle hangi araştırmacıların fon alacağının belirsizliğini koruduğunu söyleyen Popkin, şirket amaçlarının bu konuda öncelik olduğunu ve bu durumun akademik yaklaşımla örtüşmediğini belirtiyor. Bunlara ek olarak akademinin herkese açık ve birbiri üzerine inşa edilen çalışmalardan oluştuğu kabulünden yola çıkarak şirketlerin iş birliği yaptığı araştırmacılara karşılıklı gizlilik anlaşması sunması ciddi bir karşıtlık yaratıyor. Zira; Hannah Bast yaptığı temel araştırmalarla alanına katkıda bulunurken Google’ın sınırsız kaynaklarından yararlanarak Google Maps’e entegre edilen algoritmalarını aynı şeffaflıkta alanına kazandıramıyor.&nbsp; &nbsp;</li><li>Henüz akademide ve teknoloji, bilim sektörlerinde çok tartışılan bir konu olmasa da şirketlerin araştırmalara yaptığı yatırımların önümüzdeki süreçte daha çok gündeme geleceği tahmin edilebilir. Çünkü her geçen gün artan yatırımlar akademinin can damarları hâline gelirken akademinin dünyaya kazandırdıkları, yerini akademinin şirketlere kazandırdıklarına bırakıyor. Bu durum her ne kadar görünmez olsa da aslında her gün kullandığımız teknolojide bir sır olarak yer almaya devam ediyor.</li></ul>

bilgisayar bilimi ile ilgili hikayeler