<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Heraklitos</li></ul>Eserde ilk göze çarpan eli kafasında ön plana yerleştirilmiş düşünceli bir adamdır. Bu figür Raffaello’nun ilk çizimlerinde görülmez ve sıva analizi de bunun sonradan eklendiğini gösterir. Bu figürün, “ağlayan filozof” olarak bilinen Sokratik öncesi Yunan filozofu Heraklitos’u temsil ettiği düşünülür. Diğer figürler başkaları ile etkileşim halindeyken o tek başına oturmuş düşünmekte ve çalışmaktadır. Bu da ona gizemli bir hava katıyor.<img src="https://images.aposto.com/2022/10/6/1668262358290.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.81" width="550" alt="Heraklitos" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Raffaello’nun bu figür için Mikelanj’dan esinlenildiği düşünülmekte.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Öklid</li></ul>Geometrinin kurucus Öklid. “Elementler” adlı çalışması 2.000 yılı aşkın bir süre Matematik ders kitabı olarak kullanıldı.Pisagor’un simetrik olarak diğer tarafında duran Öklid bir pergel yardımıyla öğrencilerine ders vermektedir.<img src="https://images.aposto.com/2022/10/6/1668262471043.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.50" width="550" alt="Öklid" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> Rönesans stilini Roma ve Milano'ya getiren İtalyan mimar Bramante olarak tasvir edilmiştir.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Anaksimandros</li></ul>Miletli, Sokrates öncesi önemli filozoftur. Çalışmalarını yazıya döktüğü bilinen ilk filozof ve aynı zamanda fikirleri geometri, coğrafya ve astronomiyi etkileyen erken dönemden gelen bir düşünürdü.<img src="https://images.aposto.com/2022/10/6/1668262582905.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.00" width="550" alt="Anaksimandros" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> <ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sokrates</li></ul>Zeytin yeşili kıyafetiyle karşımıza çıkan Batı Felsefesi’nin kurucusu Sokrates, her zaman olduğu gibi sorularıyla çevresindekileri derin düşüncelere sevk etmektedir. Hemen sağında bulunan zat ise Atinalı asker, hatip ve devlet insanı Aeschines’tir.<img src="https://images.aposto.com/2022/10/6/1668262642585.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.82" width="550" alt="Sokrates ve Aeschines" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> <ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Platon</li></ul>Batı felsefesinin ikinci kurucusu. Aristoteles'in öğretmeni, Sokrates'in öğrencisi. Batı'daki ilk yüksek öğretim kurumu olan Akademia’yı kurdu. Kapısına da “Geometri bilmeyen giremez.” yazdırdı. Teorik olanla ilgilenen Platon, yukarıyı gösteren eli ile bilginin tüm kaynağı olarak gökleri gösterir.Elinde tuttuğu eser ise Timaeus.Rafaello, Platon’u Da Vinci olarak tasvir etmiştir.<img src="https://images.aposto.com/2022/10/6/1668262694340.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.81" width="550" alt="Platon" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> <ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Aristoteles</li></ul>Batı kültürünün ve felsefesinin her yönünü etkilediğini dile getirmemek mümkün değildir.<img src="https://images.aposto.com/2022/10/6/1668262774365.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.81" width="550" alt="Aristoteles" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> <ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Pisagor</li></ul>Matematik, ahlak, müzik, metafizik ve daha fazlasına katkıda bulunan en önemli filozoflardan biri.<img src="https://images.aposto.com/2022/10/6/1668262852304.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.93" width="550" alt="Pisagor" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Pisagor’un hemen önünde yer alan küçük tabloda Pisagor’un müzik ve matematik üzerine teorilerini görebiliriz. Pisagor matematik alanında ve bilimsel keşifleriyle bilinse de ruh göçüne de inanırdı. Bu yüzden figürün Platon tarafına yerleştirilmesi mantıklıdır.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Diyojen</li></ul>Merdivenlerde tek başına oturan bu yaşlı adam Diyojen’den başka biri değildir.<img src="https://images.aposto.com/2022/10/6/1668263039375.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.82" width="550" alt="Diyojen" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Diyojen Platon'un derslerini sabote etti ve Büyük İskender'le (yüzüne karşı) alay etti. Çağının ikiyüzlülüklerine, önemsizliklerine ve iddialarına karşı bilinçli bir protesto içinde yaşadı. Bu kararı nedeniyle toplumdan uzakta yoksulluk içinde yaşamayı seçti.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İbn Rüşd</li></ul>İslam alimi ve Endülüs bilgini. Felsefe, teoloji, tıp, hukuk, dilbilim, psikoloji ve daha pek çok alana katkıda bulundu. Aristoteles üzerine tercüme edilmiş yorumları, Rönesans'ın kıvılcımını çıkarmaya yardımcı oldu.<img src="https://images.aposto.com/2022/10/6/1668263136936.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.90" width="550" alt="İbn Rüşd" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> <ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Epikuros</li></ul>Filozof ve Platonizm’e alternatif olan Epicureanism'in kurucusu. Öğretileri, bazen bir tür materyalist hedonizm olarak yanlış sunulsa da insan memnuniyetini sağlama yoluna odaklandı.<img src="https://images.aposto.com/2022/10/6/1668263194491.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.47" width="550" alt="Epikuros" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> <ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Carneades</li></ul>Skeptizm’in kurucusu olan Carneadas Stoacılık ve Epikürcülüğün yandaşlarına karşı, insanın gerçeği ortaya çıkarma yeteneğini sorgulayarak tepki gösterdi.<img src="https://images.aposto.com/2022/10/6/1668263277818.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.64" width="550" alt="Carneadas" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> <ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Apelles</li></ul>Rafaello burada kendisini Apelles olarak tasvir etmiştir. Ressamların tablolarına kendilerini yerleştirmelerine aşinayız. Apelles ise Antik Yunan’ın en önemli ve aynı zamanda Büyük İskender’in ressamıdır.<img src="https://images.aposto.com/2022/10/6/1668263387709.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.00" width="550" alt="Apelles" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">

Yıldızlı Bir Hikâye

Gelelim tablonun içindeki figürler kim ve neyi temsil ediyorlar, bir göz atalım.

Tablo ve Tablonun İçindeki Figürler

Annemizin tarifini izleyerek bir yemek yapmak, mobilyacıdan aldığımız bir kitaplığı inşa etmek, hatta bir labirentte yolunu bulmak bile algoritmik işlerdir.Tekrar edilebilir kolay adımların izlenmesi işlemi olarak algoritma ise adını, Orta Çağların en büyük matematikçilerinden birinden almıştır.Harezm, (eski) Aral Gölü’nün güneyinde, günümüzde kısmen Özbekistan ve kısmen Türkmenistan sınırları içinde bulunan tarihî ve coğrafî bir bölgedir.Bölgenin isminin nereden geldiği tartışılır olmakla beraber, düşük rakımından dolayı “alçak (yükseklikteki) bölge” anlamında bir Farsça veya Avestaca tabirden <a fr-original-style="" href="https://en.wikipedia.org/wiki/Khwarazm" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">geliyor olabilir</a>. Tarih boyunca hem İrani hem de Türki dilleri konuşan halklara ev sahipliği yapan Harezm bir sürü aydını da doğurmuştur.Bu&nbsp;aydınlardan biri,&nbsp;Ebû Ca'fer Muhammed bin Mûsâ el-Hârizmî,&nbsp;ya da kısaca Hârizmî&nbsp;isimli matematikçi, gökbilimci, ve coğrafyacıdır.<img src="https://images.aposto.com/2022/3/2/1650967837864.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.79" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Hârizmî,&nbsp;trigonometri, aritmetik, coğrafya ve astronomideki başarılarının yanında, eserleri yoluyla Avrupa’ya ondalık sayı sistemini ve Hint-Arap rakamlarını <a fr-original-style="" href="https://archive.org/details/concisehistoryof0000stru_m6j1" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tanıtan kişidir</a>.Trigonometri ve geometri alanlarında pratik problemlere kolayca anlaşılabilen adımsal işlemler geliştirmiştir. Kendisinin ardından bu adımsal yönteme Hârizmî yolu&nbsp;denir.el-Hârizmî’nin adı, Orta Çağ Latincesine algorismus&nbsp;olarak geçirilmiştir. Eski Fransızcaya alınırken ilk başta sadece Hint-Avrupa rakamlarının ondalık sistemini ifade eden algorisme,&nbsp;zamanla her türlü adımsal çözüm yöntemi anlamına genişler.Orta İngilizceye algorism&nbsp;olarak geçerken, Çağdaş İngilizcede yanlış olarak Yunanca “sayı” kelimesi arithmós αριθμός&nbsp;bir bağ kurulup, algorithm yazılışına <a fr-original-style="" href="https://www.etymonline.com/word/algorithm#etymonline_v_8145" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">evrilir</a>. Günümüz Türkiye Türkçesinde de benzeri bir yazım tekrarlanmaktadır algoritma kelimesinde.Hârizmî’nin büyük şaheseri, Türkçeye “Tamamlama ve Dengeleme Yoluyla Hesaplama Hakkında Kapsamlı (Özlü) Kitap” olarak çevirebileceğimiz, nam-ı diğer el-Cebir&nbsp;(al-Jabr&nbsp; ٱلجبر) <a fr-original-style="" href="https://wblog.wiki/tr/The_Compendious_Book_on_Calculation_by_Completion_and_Balancing" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">eseridir</a>. Bu isim Latince yoluyla Avrupa dillerine algebra kelimesini <a fr-original-style="" href="https://www.etymonline.com/word/algebra#etymonline_v_8140" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bağışlamıştır</a>.Cebir farklı anlamlar ifade eden, yaşlı bir Arapça <a fr-original-style="" href="https://www.amazon.com/Dictionary-Modern-Written-Arabic-Arabic-English/dp/B075B5TNDB" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kelimedir</a>. “Kırık kemikleri bir araya getirme” anlamından mecazlama ile “toplama” olarak karşımıza çıkar. Başka bir anlamı ise “güç, zor”dur. Gençliğe Hitabe’de “cebren ve hile ile” ifadesindeki anlamı “güç kullanarak, zor kullanarak” demektir.Bu yazılar da her hafta algoritmik yazılıyor desek yeri midir, yoksa yanlış mı anlaşılır :)

Kelime Köşesi

coğrafya:Beşeri (insani) sistemleri ve yeryüzünü araştıran, bunlar arasındaki ilişkiyi neden-sonuç ve dağılış ilkesine&nbsp;bağlı olarak inceleyen ve sorgulayan bilim dalıdır.

Dünyahali

İklimcil kavramı, gıda üretim ve tüketiminin seyrini etkileyen alışılmadık mevsim koşulları ve iklim olayları üzerine kafa yoruyor.

İKLİMCİL: Mevsimler Sürüklenirken

Galata Köprüsü’nden Haliç’e atlayanlar, 1961 yapımı Tenten ve Altın Post filmi, İstanbul vapurlarının unutulmaz seyyar satıcısı Burhan pazarlama, çok zaman önceden Eminönü’ne ışınlanmış Matrakçı Nasuh... Hepsi İstanbul’u tanımlayan, tamamlayan ögeler. Peki İstanbul’u İstanbul yapanlar aynı düzlemde, bir harita üzerinde bir araya gelse?“Bildiğimiz haritalar gibi değil, çizgi ve illüstrasyon ağırlıklı, insan ve mimari odaklı, geniş bir bakış açısına sahip ve panoromik İstanbul çizimleri...” Modern mizah dergilerinin miladı Gırgır’ın çizerlerinden Tarık Tolunay, “Fractal İstanbul” adını verdiği illüstratif İstanbul haritalarını böyle tanımlıyor. Peki neden böyle haritalara ihtiyacımız var, zaten İstanbul’un çok güzel fotoğrafları var diyebilirsiniz tabii. Ama bu haritaların en büyük özelliği, fotoğraf gibi sadece “o an”ı belgelememesi... Zaman kavramına olabildiğince geniş bir aralıktan bakıyor Tolunay’ın haritaları. 1950’li yılların İstanbul’uyla 2000’li yıllardan bize el sallayan İstanbul aynı düzlem ve ölçekte buluşuyor. Bu 70 yıllık zaman aralığı içinde o dönemde İstanbul hafızasına bir şekilde izini bırakmış kişilerin, binaların, olayların ve araçların, şehre dair ince detayların bir araya geldiği bir ütopya...Matrakçı Nasuh: Kanuni Sultan Süleyman döneminde yaşayan ve Osmanlı’nın dâhilerinden sayılan Nasuh, kendi icat ettiği matrak oyunuyla birlikte Matrakçı lakabını almış. Kendisi neredeyse bir Rönesans insanı; tarih, matematik, coğrafya, hat ve en önemlisi de kartografi... Zamanında Batı’dan gelen seyyahların kaydettiği ve üzerinde yaşayanların pek de görsel bir kayıt almadığı İstanbul’a dair 16. yüzyıldan kalan belgeler ona ait. İstanbul’un Kanuni zamanında nasıl göründüğüne dair bize ipuçları veren Matrakçı, Tolunay’ın haritasında zamanının çok ötesinde beliriyor.&nbsp;Eski vapurlar, kült otobüsler: Eski Galata Köprüsü, altından akan suya kapılmış teknelere ve vapurlara izin vermek için ortadan açılırmış. Altından da sadece oradan geçen vapurlara özel yapılan katlanabilir baca tasarımına sahip vapurlar geçermiş. İllüstratif haritada bu bacası eğik vapurlara bir de uzun yıllar Sirkeci-Adalar-Yalova-Çınarcık arasında sefer yapan ve şimdilerde Rahmi Koç Müzesi’nde sergilenen Fenerbahçe Vapuru’yla nostaljik Kalender Vapuru eşlik ediyor. Tolunay karada da eski Büssing belediye otobüslerini ve İETT’nin otomatik vites Leyland’ını resmederek bindiği vapurun adına bakanlara ve otobüslerin detaylarına takılanlara göz kırpıyor.&nbsp;Ara Güler: Tarık Tolunay Ara Güler için “İstanbul’a ruhunu veren bir fotoğrafçı” diyor. Bence haklı da. Kafamda ne zaman bir İstanbul manzarası canlandırmaya kalksam Ara Güler’in çektiği meşhur kareler geliyor gözümün önüne. Fotoğrafladığı dönemin İstanbul’unu sonsuza taşıyacak fotoğraflar çekmiş yıllarca. Tolunay’ın haritasında da 1960’ların Ara Güler’i çıkıyor karşımıza. Yeni Camii ve Galata Köprüsü’nü kadrajına alan o siyah-beyaz fotoğrafı yeniden çekiyor.&nbsp;Daha fazla detay için <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYTRmNzE1M2IyMThlMDAwNzQzYWY5NyZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWYxYjQ5ZTdmY2E4ZGUwMDA5NjcwNDVmJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5iYmMuY29tJTI1MkZ0dXJrY2UlMjUyRmhhYmVybGVyLWR1bnlhLTU0NjMzODE3"">buradan</a> buyurun.&nbsp;

coğrafya ile ilgili hikayeler