Yüz binlerce insanın hemen her gün önünden geçtiği, Nişantaşı’nın en işlek caddelerinden biri olan Rumeli Caddesi’nin kalbinde, ismini gördüğüm ilk günden bu yana bende büyük merak uyandıran bir apartman var: Tahtaburunyan Apartmanı.&nbsp;Sonraları “Birlik” adını alan ve resmî kayıtlara da bu şekilde geçen bu bina, orijinal ismini kendi kadar eski bir levhada koruyor. Öte yandan bugün ne Rumeli Caddesi’nin o eski, ihtişamlı yapıları tam anlamıyla korunabilmiş ne de Tahtaburunyan gibi bir zamanlar orada ikamet eden mahallenin eski sakinleri, günümüzde bu yapıların vârisleri.&nbsp;Öyle ki, apartman numarası&nbsp;dahi bugün üç farklı şekilde karşımıza çıkıyor: Tahtaburunyan Apartmanı, orijinal olarak 82 numarayken bu sayı Birlik Apartmanı’nın yanında 84 olarak yazıyor. Yeni, kırmızı levhada ise apartmanın numarası bu kez 78. Hâliyle, tarih bu denli hızlı tüketilirken bu isimlere dair izler yakalamak da samanlıkta iğne aramaktan farksız.<img src="https://images.aposto.com/2025/7/3/1754486837086.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.93" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">İstanbul Ermeni burjuvasının tanınmış ailelerinden Tahtaburunyanlar, pamuk tüccarlığıyla uğraşıyorlardı. Baba Garabet Tahtaburunyan, ilk olarak Harutyun Amira Bezciyan tarafından ahşap olarak inşa edilen ve 1834’de Patrik Isdepanos Ağavni eliyle açılan Surp Pırgiç Ermeni Hastanesi’ndeki şapelin yenilenmesini sağlamıştı. Zamanla harap bir hâl alan yapı, Garabet ve Akatan Tahtaburunyan kardeşlerin hayırseverliğiyle 1906’da dönemin Ermeni Patriği Mağakia Ormanyan eliyle yeniden açıldı.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İstanbul’dan Manchester’a</h2>Garabet Tahtaburunyan’ın oğlu Kevork, 1. Dünya Savaşı’nın ardından, 1927 yılında eşiyle birlikte İngiltere’nin Manchester şehrine yerleşti. Burada "Manchester Textile Exporters" (Manchester Tekstil İhracatçıları) şirketini kuran Kevork, aile soyadlarını da “Tahta” olarak kısalttı.&nbsp;1800’lerin sonlarından itibaren, özellikle halı, ipek ve pamuk ticaretiyle uğraşan çok sayıda Ermeni, Manchester’a göç etmişti. 1862’de şehirde Ermenilerin sahip olduğu 30 şirket vardı ve artık bir cemaatten söz edilebiliyordu. Bu doğrultuda, tüccarların girişimleriyle 1870 yılında, aynı zamanda İngiltere’deki en eski Ermeni kilisesi de olan Manchester Üç Horan Ermeni Apostolik Kilisesi inşa edildi. O günden bu yana şehirde Ermeni kültürü varlığını koruyor. Ayrıca günümüzde Kevork Tahta’nın ismini taşıyan, nedenini bilmediğim bir şekilde Londra’da faaliyet gösteren bir Ermeni Okulu da bulunuyor.Bu hayli uzun girizgahın ardından, sizi nihayet ana kahramanla tanıştırma vakti: Başta ifade ettiğim gibi, apartmanı gördüğüm ilk günden bu yana büyük bir merakla ismin arkasındaki hikayeyi araştırdım. Hikayenin ucunun Stephen Hawking’e&nbsp;kadar uzanacağını ben de tahmin etmiyordum, inanın.&nbsp;Peki Rumeli Caddesi’ndeki bir apartmanın ismiyle Stephen Hawking nasıl aynı hikayede buluştu?<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Başkarakter: Dikran Tahta</h2>Garabet Tahtaburunyan’ın torunu, Kevork Tahta’nın oğlu Dikran, ailesi Manchester’a taşındıktan bir yıl sonra, 7 Ağustos 1928’de doğdu. Aile, İngiltere’ye entegre olurken bir yandan da Ermeni kimliğini ve dilini korumaya özen gösterdi. Dikran, büyük kardeşi Haig’le birlikte bu çokkültürlü ortamda hem İngiliz hem Ermeni kimliklerinin izlerini taşıyarak büyüdü.<img src="https://images.aposto.com/2025/7/3/1754486935503.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.85" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Tahta, çocuk yaşta eğitim hayatına Rossall School’da başladı. Buradaki başarıları ona 1946 yılında Oxford’daki Christ Church Koleji’nden matematik bursu kazandırdı. Oxford’da yalnızca matematikle yetinmedi; tarih, edebiyat ve felsefe gibi alanlarıyla da ilgilendi. Mezuniyetinin ardından, 1950-52 yılları arasında İngiliz Kraliyet Hava Kuvvetleri’nde (RAF) askerlik yaptı. Kısa süreli bir gazetecilik deneyiminin ardından öğretmenlik mesleğine yöneldi. 1954’te mezunu olduğu Rossall School’a İngilizce ve tarih öğretmeni olarak geri döndü; kısa süre sonra St. Albans School’da matematik öğretmeni olarak göreve başladı.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Hawking’le tanışma</h2>St. Albans’daki öğretmenlik yılları, onun adıyla özdeşleşecek en önemli öğrencilerden biri olan Stephen Hawking ile yollarının kesiştiği döneme&nbsp;denk geliyor aynı zamanda. Hawking, yıllar sonra Tahta’yı “Eğitim hayatımın dönüm noktası”&nbsp;diye anacaktı:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(162, 195, 185); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Pek çok öğretmen sıkıcıydı ama Bay Tahta öyle değildi. Dersleri canlı ve tartışmalıydı. Birlikte ilk bilgisayarımı yaptık.” &nbsp;</blockquote>Hawking, Cambridge Üniversitesi’nde matematik profesörlüğüne kadar uzanan yolculuğunda Dikran Tahta’nın etkisini unutmadı ve “Bay Tahta sayesinde, bir zamanlar Isaac Newton’un da sahip olduğu Cambridge matematik kürsüsüne geldim” ifadesini kullandı.<img src="https://images.aposto.com/2025/7/3/1754487079107.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Stephen Hawking'in (solda) St. Albans yıllarındanDikran Tahta, 1961 yılında Exeter Üniversitesi’nde öğretmen yetiştiren bir pozisyonda akademik kariyerine başladı. Matematik eğitimi alanında yenilikçi yaklaşımlarıyla tanınan Tahta, özellikle geometrinin sadece cebirsel yollarla değil, görsel ve sezgisel yollarla da öğretilebileceğini savundu. 1970’li yıllarda BBC’de yayımlanan "Leapfrogs" adlı televizyon programında geometriyi yaratıcı yollarla anlatmaya çalıştı. “On Geometry”, “Geometric Images” ve “Images of Infinity” gibi önemli makale ve kitaplarında matematiğin estetik ve kavramsal boyutlarına odaklandı. Bu eserleri, onu matematik eğitiminde önemli bir düşünür pozisyonuna getirdi. Ayrıca Association of Teachers of Mathematics (ATM) adlı kurumda aktif rol üstlendi.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kendi kuşağının en parlağı</h2>1981’de akademik hayattan emekli olan Tahta, Güney Afrika ve ABD gibi farklı coğrafyalarda konuk eğitmenlik yaptı. Son eseri&nbsp;The Fifteen Schoolgirls, Thomas Kirkman’ın 19. yüzyıldaki kombinatorik problemine dayanan tarihsel bir matematik çalışmasıydı. Bu eser, matematiğin sadece sayılardan değil; düzen, yapı ve hayalgücünden de oluştuğuna dair düşüncesinin bir yansımasıydı.<img src="https://images.aposto.com/2025/7/3/1754487312565.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Dikran Tahta, 2 Aralık 2006 tarihinde hayatını kaybetti. Ölümünün ardından The Guardian gazetesi onu “Kendi kuşağının en parlak matematik öğretmenlerinden biri”&nbsp;olarak tanımladı.&nbsp;Öğrenciler üzerinde bıraktığı derin etki, yalnızca akademik başarılarla sınırlı değildi; düşünsel açıklık, merak ve yaratıcılığı teşvik eden yaklaşımı, onu bir öğretmenin ötesinde ilham kaynağı hâline getirmişti. BBC’nin İspanyolca servisi de onun eğitim felsefesine dikkat çeken özel bir dosya yayımlayarak Hawking’in kariyerine yaptığı katkıyı vurguladı.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Gözümüzün önündeki tarih</h2>Dikran Tahta’nın hayatı, göçmen bir ailenin çocuğunun eğitim yoluyla nasıl evrensel bir iz bırakabileceğini gösteren sessiz ama güçlü bir örnek. Onun mirası, yalnızca öğrencilerinin başarılarında değil, eğitimde merakın ve tartışmanın gücüne olan inancında da yaşamaya devam ediyor.<img src="https://images.aposto.com/2025/7/3/1754487292557.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.80" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Çoğumuz, hemen her gün, hiç farkında olmadan bu apartmanın önünden geçiyoruz. Başımızı biraz yukarı kaldırıp rastgele bir apartmanın ismini okuduğumuzda bu şehrin herhangi bir köşesinin dahi ne muhteşem bir tarihe sahip olduğunu görmek bizim elimizde.

Duende

Hemen her gün önünden yüz binlerce insanın geçtiği, Nişantaşı’nın en işlek caddelerinden biri olan Rumeli Caddesi’nin kalbinde dikkatli gözlerin kaçırmayacağı bir bina var: Tahtaburunyan Apartmanı. Yapının hikayesinin bir ucunun matematikçi Dikran Tahta'ya, bir ucunun ise onun öğrencisi Stephen Hawking'e çıktığını ise pek az insan biliyor.

Tahtaburunyan Apartmanı: Stephen Hawking'i Rumeli Caddesi'yle buluşturan bina

• Baksı Kültür Sanat Vakfı; Bayburtlu kadınların sosyal, kültürel ve ekonomik gücünü artırmayı amaçlayan, mimari projesinde Tabanlıoğlu Mimarlık imzası bulunan Baksı Hüsame Köklü Kadın Eğitim Merkezi’ni hayata geçiriyor. <ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Detaylar: Baksı markası ile Avrupa pazarına sunulacak ehram, kilim, halı ve el sanatları üretimlerinin yapılacağı merkezin bölgeye sosyal ve ekonomik anlamda büyük katkısının olacağı tahmin ediliyor.</li></ul>

Aposto Gündem

Burada güneş saatinden tutun küreye kadar farklı malzemeler mevcut. Kimileri bu eşyaların elçilerin karşı karşıya geldikleri konular olduğunu söyler, kimileri de elçilerin gittikleri yerlerden topladıkları eşyaları gösterme merakı olduğunu. Seçim sizin. Belki de sadece bilimin ön plana çıkarılmak istendiği bir tabloya bakıyoruzdur.Üst raf gökbilimiyle ilgili eşyalarla (ölüm) alt raf ise dünyevi eşyalarla dolu (yaşam).Peki üst raftaki kürenin işçiliği?! Yakından bakalım, ben diyecek bir şey bulamıyorum.<img src="https://images.aposto.com/2022/6/6/1657365143112.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.74" width="550" alt="Küre detayı" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> Tezgahın üzerinde Uşak’tan ithal edilen bir Türk halısı mevcut. Holbein birçok resmine bu Türk halılarından yerleştirir ve sanki bir halı ustasıymışçasına ince ince işlemiş halı üzerindeki desenleri.<img src="https://images.aposto.com/2022/6/6/1657365273091.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.76" width="550" alt="Halı Detayı" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> Alt rafta bulunan, uta benzeyen çalgı ise lavta diye bilinir. Yakından bakınca bir telinin kopmuş olduğunu fark edebilirsin. Ahenk içinde çalınabilen bir çalgının artık ahengi bozulmuştur, tadı kaçmıştır. Bir uyumsuzluk abidesidir. Bu belki de İngiltere ve Katolik Kilisesi arasındaki bir anlaşmazlığın simgesidir. Ölümlü dünyaya bir gönderme de diyebiliriz.<img src="https://images.aposto.com/2022/6/6/1657365433253.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.10" width="550" alt="Lavta tel detayı" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> Bu tablonun en can alıcı noktası ise yerde duran anamorfik (bir görüntünün yalnızca belirli bir bakış açısından görülebilmesi) şekildir. Önce o anamorfik şekli bir görelim.<img src="https://images.aposto.com/2022/6/6/1657365539147.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.78" width="550" alt="Kafatası Detayı" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kafatası dünyanın her yerinde ölümü simgelemiştir. Acaba Holbein neden bir kafatasını anamorfik şekilde çizdi?<img src="https://images.aposto.com/2022/6/6/1657365705371.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.51" width="550" alt="kafatası Detayı 2" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Birkaç görüş var. Bunlardan en yaygını, elçilerin göz kamaştırıcı görkeminin ölümlü olduğunu hatırlatmak için olduğudur. Resmin sol üst köşesine saklanmış haç ve isa figürü bu görüşü destekler.<img src="https://images.aposto.com/2022/6/6/1657365785644.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.96" width="550" alt="Haç ve İsa Detayı" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Bir diğer görüş ise, elçiler dönemlerinin gücünü ve iktidarlarını temsil ederler. Burada gördüğümüz bu iki elçi de gittikleri yerlere zulüm ve acı götürmekten başka bir şey yapmıyor, o ülkeleri sömürüyorlardı. Holbein her ne kadar VIII. Henry’nin ressamı da olsa bu tarz olaylara karşı sessiz kalmak istememiş olabilir.Son bir görüş ise, tablonun bir merdiven üzerine yerleştirileceği ve merdivene tırmanan insanların resmin tamamını görmeden önce ilk gördükleri şeyin kafatası olacağı yönündedir.

Yıldızlı Bir Hikâye

İki elçinin tam ortasında duran ve üzerinde birçok farklı eşya barındıran iki katlı rafa odaklanıyoruz.

Tablodaki Gizli Mesajlar

• Suudi Arabistan, son bir yıldır örtülü olarak sürdürdüğü Türk malları ambargo kararını, firmalardan Türkiye’den mal alınmayacağına yönelik resmî taahhüt alarak genişletti. 1 Ekim’de başlamış olan ambargo kararına karşı, TÜSİAD ve TOBB'un da aralarında bulunduğu Türkiye'nin en büyük iş örgütlerinden ortak bir açıklama&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmODIxOGQ0MzFmM2VjMDAwNzUzNGQ4NSZ1c2VyPTVmNmY0ZjU0ZTAwMTZmMDAwODdlZjI5ZSZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ0MjQuY29tLnRyJTI1MkZoYWJlciUyNTJGdHVzaWFkLXZlLXRvYmItdW4tZGEtZGFoaWwtb2xkdWd1LWlzLWR1bnlhc2luaW4tb25kZS1nZWxlbi1vcmd1dGxlcmluZGVuLXN1dWRpLWFyYWJpc3Rhbi1pbi1ib3lrb3R1bmEtaWxpc2tpbi1vcnRhay1hY2lrbGFtYSUyNTJDOTA4NDI1"">geldi</a>. &nbsp;<ul><li>Ayrıntılar: Suudi Arabistan, bu yıl 1,91 milyar dolara ulaşan halı, tekstil, kimyasal, tahıl, mobilya ve çelikten oluşan satışlarla Türkiye’nin 15'inci en büyük ihracat pazarı. Geçen yıla göre ithalat rakamlarında %17'lik bir düşüş olması pandemiden kaynaklansa da Suudi Arabistan istatistikleri Türkiye'nin rakamlarının 2015'ten bu yana her yıl düştüğünü gösteriyor.</li></ul>

• Keşif: Tasarımcı Jason Seife, Fars ve Orta Doğu kültürünün izlerini taşıyan geleneksel halıları, akrilik ve mürekkep gibi malzemeler kullandığı fırça darbeleriyle bir tuval üzerinde oluşturuyor.<ul><li>Seife, desenlerin arkasındaki tarihin ve anlamın, onu eserlerini oluşturmaya çeken güç olduğunu söylüyor. Tarih boyunca dokumacıların oluşturdukları desenlerde ve kullandıkları renklerdeki ilham kaynaklarına baktığında halıların bir coğrafi alanın veya göçebe bir kabilenin hikâyesi ile bağlantılı olmasından <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMTE2M2NjZjIwYzM4MDAwN2M5MGM5MCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ0aGV1bml0bGRuLmNvbSUyNTJGcG9ydGZvbGlvJTI1MkZqYXNvbi1zZWlmZSUyNTJG"">etkileniyor.</a> &nbsp;</li><li>Fırça dokunuşları ile oluşan her bir renk ve desenin, o anki zihin ve duygu durumuyla özel olarak ilişkili olduğunu söyleyen Seife, böylece halılarda saklı olan zihinsel ve duygusal durumunu tuvallerinde kronolojik bir şekilde görebildiğini söylüyor.</li></ul>

halı ile ilgili hikayeler