<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/aysemargossian/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ayşe Erenel Margossian</a>Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü’nün (<a fr-original-style="" href="http://www.oecd.org/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">OECD</a>) çevresel performans değerlendirme raporunda yer alan verilere göre;&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="http://www.oecd.org/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">OECD</a> ülkeleri ortalamasında atıkların yaklaşık yüzde 36’sı geri dönüşüm ve kompostlama, yüzde 20’si enerji geri kazanımıyla yakma, yüzde 42’si ise depolama yaparak yönetiliyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türkiye’de ise atıkların sadece yüzde 10’u geri dönüşüm ve kompostlama ile, geri kalan yüzde 90’ı ise depolama yaparak yönetiliyor.</li></ul>Atık yönetiminin en başarılı yöntemi, atık üretmemektir.Atıklarımızı döngüsel ekonomi ve sıfır atık yaklaşımıyla yönetmeliyiz. Döngüsel ekonomi, üretimde, kullanım ve imha süreci yerine <a fr-original-style="" href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Geri_d%C3%B6n%C3%BC%C5%9F%C3%BCm" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">dönüşümü</a> ve yeniden dönüşümü esas alır. Bir sektörün atık olarak nitelendirdikleri, aslında hem aynı sektörde hem başka sektörlerde ikincil hammadde olarak kullanılabilir ve dönüştürülebilir.&nbsp;Evsel atıkları azaltmada ise, sıfır atık dükkanları tarzı yerlerden ihtiyaçları almak bir seçenek olabilir. Sıfır atık dükkanları hakkında bir fikre sahip olmak ya da ne tip ürünler satılıyor, çevreye duyarlı teslimat nasıl yapıyorlar merak ediyorsanız, İngiltere’de online satış yapan <a fr-original-style="" href="https://www.goodclub.co.uk/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Good Club</a>’ın sayfasına da göz atabilirsiniz. Sıfır atık dükkanlarındaki ürünlerin maliyetlerinin yüksek oluşu çoğu zaman caydırıcı olabiliyor. Asıl kalıcı çözümler ise;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Toplumsal bilinci arttırmak,</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Üreticilere ve nihai satış noktalarına sürekli taleplerimizi ileterek, tüm ürünlerde sıfır atık uygulamasına gitmek olacaktır. &nbsp;</li></ul><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Mevcut toplam atıkların üçte biri evsel atıklara ait.&nbsp;</h3><img src="https://images.aposto.com/2022/2/4/1648742050260.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Evlerimizdeki atıklarımızı nasıl yönettiğimiz çok önemli. Eğer evinizde atık yönetimine yeni başlayacaksanız, basitçe atıklarınızı ıslak ve kuru olarak ikiye ayırabilirsiniz. Islak atıklarınız yani yiyecek ve organik atıklarınız kompost kullanımı; kuru atıklarınız yani ambalaj atıklarınız ise tekrar sanayiye kazandırma yoluna gidilebilir. Bilmeliyiz ki atıklarımızı kontrolsüz bir şekilde doğaya bıraktığımız zaman sera gazlarının oluşumuna yol açılıyor.&nbsp;Evimizdeki çöplerin yarısı organik atıklardan oluşmakta. Yemek israfını engellesek de meyve-sebze kabukları, sapları, yumurta kabukları gibi insan tüketimine uygun olmayan yiyecek atıklarımız oluşuyor. Bu atıkları kompostlama yöntemiyle yönetebiliriz. Bir domatesten geri kalanları çöpe attığımız zaman, üretimi sırasında kullanılan kompostu yani gübreyi, suyu, iş gücünü de çöpe atmış oluyoruz.&nbsp;Marketten aldığımız ya da online sipariş verdiğiniz elmalar içine konulduğu plastik kap ve üstündeki streç filmle satılmakta çoğu zaman. Elma aldığımız yer konusunda bilinçli davranır ya da aldığımız tedarikçiyi bilinçlendirirsek en azından ambalaj atığının önüne geçebiliriz.&nbsp;<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Birçok basit kompost yöntemi var!</h3><img src="https://images.aposto.com/2022/2/4/1648742305871.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Apartman dairesinde de otursanız bahçeli evde de uygulayabileceğiniz birçok basit kompost yöntemi var. Eğer hiç kompost deneyimizin yok ise kadın girişimciler tarafından kurulmuş <a fr-original-style="" href="https://www.kokopellisehirde.com/Koko/WorkShopDetail?id=4" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kokopelli Şehirde</a>’nin eğitimlerine katılabilirsiniz. Bunun yanında Buğday Derneği’nin yayınladığı <a fr-original-style="" href="http://www.bugday.org/portal/galeri/dosyalar/KompostRehber_SON.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kompost Rehberi</a> benim çoklukla başvurduğum bir kaynak. Bizim bahçemizde solucan kompostumuz var. Ayrıca yerimiz olduğu için çim, kuru yaprak, dal da dahil olmak üzere tüm atıklarımız attığımız iki kutudan oluşan soğuk kompostumuz da var.&nbsp;Geçtiğimiz hafta ise, kazmadan bahçecilik yapan <a fr-original-style="" href="https://charlesdowding.co.uk/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Charles Dowding</a>’in bahçesini ziyaret etmek oldukça ilham vericiydi. Hem toprağı kazmadan hem de çokça kompost kullanarak dört dönümden biraz daha küçük bahçesinde çokça ve oldukça çeşitli ürün hasat etmekte. Dört kutudan oluşturduğu soğuk kompostunun içine ise tereddüt etmeden, organik atık da dahil olmak üzere neredeyse her şeyi atıyor. Böylece Charles’in evinde ve bahçesinde hiç organik atık oluşmuyor ve yaptığı kompostolarla oldukça verimli toprak elde ediyor.Siz de atıklarınızdan oluşturduğunuz kompostu yani atıkların nemli-oksijenli ortamda bozunarak dönüştüğü organik gübrenizi, evinizdeki bitkilerinizde, bahçenizde, bağınızda, bostanınızda kullanabilirsiniz.&nbsp;<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Atıklarımızı yeniden değerlendirebiliriz.</h3><img src="https://images.aposto.com/2022/2/4/1648742391371.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Sıfır atık, sürdürülebilir bir yaklaşımla atıklarımızı yeniden değerlendirmek demek ise, diğer atıklarımızı nasıl geri dönüştüreceğiz? Ambalajları organik atıklardan ayırarak geri dönüşüm sahalarına göndererek başlayabiliriz. Sadece bir geri dönüşüm kutusuyla başlayıp, zaman içinde başardıkça kademeli olarak arttırmak daha inandırıcı ve yapılabilir bir davranış biçimi olacak.&nbsp;Ülkemizde birçok başarılı atık ayırma şirketleri var. Atıklarımızı kaynağında ayırmayı başarabilirsek, hem bu şirketlerin işi daha kolaylaşmış hem de geri dönüşüm süreci kolaylaşacak. Öyle ki organik gıdalarla karışıp ıslanmış bir kâğıdın geri dönüşme oranı daha düşük olur. Organik atıkları ve ambalaj atıklarını birbirinden ayırmayı belli bir süre başardıktan sonra yine kaynağında kademeli geri dönüşüm seçeneklerimizi arttırabiliriz. Cam ve metal sonsuz defa geri dönüştürebildiği için plastikten ayrılabilir. Hatta kazalara mahal vermemek adına cam ve metal birbirinden ayrılabilir. Aslında bir ürün saf tek bir materyalden oluşmadığı için, belki sonraki aşama daha da çok ayırma yapılabilir. Mesela pet şişeden mavi kapağını ve halkasını ayırıp başka bir yerde biriktirebilirsek yüksek yoğunluklu mavi kapak geri kazanımı daha kolay olur.Biz, bağlı olduğumuz belediyenin listesinde olan ürünleri geri dönüşüm çöpümüze atabiliyoruz ve evden gelip alıyorlar. Liste dışındaki atıklarımızı ise kaynağında ayırıp, randevuyla en yakındaki geri dönüşüm merkezine götürmemiz gerekiyor. Çöpe yanlış bir şey attığımızda cezası var. Cezalardan yana olmasam da bu yöntem daha da dikkatli davranmaya teşvik ediyor. Ayda en fazla 2 kere atıklarımızı bırakma iznimiz olan bu tip sahalarda elektronikten ahşaba, demirden kimyasal atığa kadar her şeyi ayırıp geri dönüşüme bırakabiliyoruz.&nbsp;Atık yönetimine küçük adımlarla başlayıp, atıklarımızı kaynağında yani evimizde ayırarak yavaş yavaş alışkanlık haline getirmek en başarılı ve sürdürülebilir çözüm. Mümkün olduğu kadar az atık çıkardıktan sonra, ortaya çıkan atıkları kademeli olarak ayrıştırmaya başlayıp geri dönüşüme kazandırdıktan sonra atık yönetimi çabamıza atık sularını da dahil edebiliriz.

Dünyahali

Sıfır atık yönetiminde geri dönüşüm ve kompost son çaredir! İlk adım atık miktarını azaltmak hatta hiç atık oluşturmamak olmalı.

Sıfır Atık No: 2

Kompostlama (Composting): Organik maddeyi oksijenli bir ortamda ayrıştıran arıtma süreci olarak adlandırılmaktadır. Mutfak atıklarının ayrıştırılması sonucu yüksek kaliteli organik gübre elde etmek için tasarlanmış bir yöntemdir. Döngüsel sistemleri ele aldığımız 4 bölümlük yazı serimizin içerisinde bulunan biyolojik döngülerin en önemli adımlarından birisidir. Kompostlama işlemi yalnızca tesislerde değil evlerimizde de rahatlıkla yapılabilir. Kompostun en temel faydası toprak yapısını ve özelliğini iyileştirmesidir. Son dönemde çok fazla duyduğumuz ve evde uygulanabilecek kolay örnekleri gördüğümüz kompostlamanın faydalarını şu şekilde sıralayabiliriz; - Topraktaki boşluk hacmini arttırır. - Toprağın kolay havalanmasını sağlar, - Zor işlenen toprakların kolay işlenmesini sağlar, - Toprağın su tutma kabiliyetini arttırarak kurak mevsimlerde tuzlanmayı önler. - Yüksek oranlarda mineral gübrelemeye karşı tampon etkisi gösterir. - Besin maddelerinin bitkilerce daha iyi kullanılmasını sağlar.<img src="https://images.aposto.com/2021/4/2021-05-27T06:32:33.149Z_sm.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.50" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Döngüsel Ekonomideki Yeri Yukarıda bahsettiğimiz gibi temelde ikiye ayrılmış döngüsel sistemlerin, teknik ve biyolojik döngüler, en önemli adımlarından birisidir ‘anaerobic digestion’ yani kompost süreci. Genel olarak biyolojik döngüleri ve kompost işleminin bu döngüdeki yerini daha detaylı incelemek isterseniz <a fr-original-style="" href="https://apos.to/i/dongusel-ekonomi-sistem-semasi-iii" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">buradaki bağlantıdan</a> ilgili bültenimize ulaşabilirsiniz. Tarımın Türkiye ekonomisindeki yeri 1960’lı yıllarda yaklaşık %55 civarlarında iken bu oran günümüze gelindiğinde %10’un altına düşmüştür. Tarımda uygulanan yanlış uygulamalar sonucu oluşacak dışa bağımlılık ekonomiye yük olarak gıda krizine kadar gidebilecek zincirleme reaksiyona sebep olabilmektedir. Döngüsel ekonominin temel dayanağı olan geri dönüşüme giden sürecin verimli kullanılması, kompostlama işlemi ile karşımıza çıkmaktadır. Kompostlama işlemi günlük hayatta tükettiğimiz organik gıda maddelerinin tekrar toprağa dönerek tarımda oluşabilecek kısır döngünün önüne geçmeyi hedefler. Döngüsel sistemler içinde günlük hayatta kullandığımız ürünler (elektronik aletler gibi) teknik döngüye girmelidir ki tam bir döngüsel sistemi tamamlamış olalım. Fakat biyolojik döngüler dediğimizde sanki tüm işi doğanın yapması gerekiyormuş gibi bir algı oluşmakta. Mikroorganizmaların çalışmaları, kimyasal ayrışmalar sonucu organik materyallerin biyosfere karışması gibi süreçler elbette doğanın kendi işleyişinde olan süreçler. Fakat kompostlama, doğaya bu döngülerde yapabileceğimiz en önemli yardımlardan biri. “Kompost sonrası ortaya yüksek kaliteli organik gübre çıkıyor, benim bahçem yok, bu zengin toprağı ne yapabilirim ki?” dediğinizi duyar gibiyiz😊 Sürdürülebilir bir dünya görüşü aslında tam da bahçeniz olmadan bu işlemi uygulama sürecini kapsıyor. Evinizdeki organik atıklarla yapacağınız kompost işlemi sonrası ortaya çıkan gübreyi, apartmanınızdaki bahçeye, iş yerinizin önündeki çiçeklere veya yan sokakta güzel bir bahçesi olan yaşlı çifte verebilirsiniz. Şunu unutmamalıyız; sürdürülebilir bir dünya kendimiz için değil, gezegenimiz için çabalamaya başladığımızda erişilebilir olacaktır😊

kompostlama ile ilgili hikayeler