İçinde yaşadığımız dönem nakit kullanımının gittikçe azaldığı ve ödemelerin daha elektronik ortamda gerçekleştiği bir dönem. Ülkelerde kredi kartı ve diğer elektronik ödeme yöntemleri gittikçe yaygınlaşıyor. Çok uzun süredir devam eden bu yaygınlaşmaya rağmen nakit kullanımı da hala belirli oranda zamana meydan okuyor. Bunun önemli nedenlerinden biri, nakit dışı ödemelerin yeterince iyi bir ödeme yöntemi olmamasıdır. En azından bazı kullanıcılar için nakitsiz ödemeler yeterince iyi bir teknoloji değil ve hatta birçok problemi de beraberinde getiriyor. Nakit ile ödeme her şeyden önce çok geniş alanda kabul edilen bir ödeme yöntemidir. Nakit aynı zamanda kolay taşınabilir hızlı bir ödeme aracıdır ve sizi teknolojiye bağımlı olmaktan kurtarır. Ayrıca, belirli koşullarda elektronik ödeme araçlarına göre hem daha güvenlidir hem de anonimlik sağlar. Kuşkusuz bu faydalarına bakarak nakit kullanımını idealize etmek doğru olmaz. En azından bazı bireyler ve kamu için ideal olmayabilir.Kredi kartı gibi elektronik ödemeler yüklü ödemelerde nakit kullanmamanın önemli nedenlerinden biridir. İnsanlar yüklü ödeme yapmak istediklerinde yüksek miktarda nakit taşımak ve dikkat çekmek istemezler. Ayrıca birçok insan için nakit taşımak oldukça önemli bir güvenlik sorununu beraberinde getirir. İşlem yaparken ardında iz bırakmaması hem ödemelerin takibi açısından zordur, hem de bazı ödemelere dair kanıt gerektiğinde kanıtlamak pek mümkün değildir. Ayrıca internet üzerinden alışveriş yapmak istediğinizde nakit kullanamazsınız. Kamu tarafından bakıldığında ise nakit kullanımı, kayıtdışı ekonomiyi destekleyen bir ödeme yöntemidir. Üstelik nakit kullanımı vatandaşları takip edebilme ve davranışlarını anlamada önemli bir engeldir.Görüleceği üzere nakit ve elektronik ödeme yöntemleri farklı avantaj ve dezavantajlar sunmaktadır. Bu farklı avantaj ve dezavantajların varlığı karşısında üretici ve tüketici taraflarının kullanım tercihleri de değişebilmektedir. Fakat son dönemde getirilen düzenlemeler ve uygulamalarla üretici ve tüketici tarafı kredi kartı işlemlerine zorlanmakta. Tüketici tarafında yüksek değerli yeni banknotların basılmaması kredi kartı ile harcamaya itmekte. Üretici tarafında ise geçen hafta kredi kartı kullandırmayan firmalara ceza kesileceği açıklandı. Konuyla ilgi Mehmet Şimşek’in yaptığı açıklama şu şekilde:“Artık perakende mal ve hizmet sunan tüm esnaf ve işletmelerde yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanılması&nbsp;ve bu işletmelerin mutlaka banka kartı&nbsp;ya da kredi kartıyla ödeme imkanı&nbsp;sunması&nbsp;gerekiyor. GİB tarafından yapılan denetimlerde yeni nesil ödeme kaydedici cihaz almayan ya da tahsilatlarında banka kartı&nbsp;veya kredi kartıyla ödeme imkanı&nbsp;sunmayan mükelleflere özel usulsüzlük cezaları&nbsp;kesiliyor. Bazı&nbsp;işletmelerin, bankaların komisyon oranlarının yüksekliğini gerekçe göstererek nakit ödemeye göre daha yüksek tutar talep ettiğini görüyoruz. Mükelleflerimizin, bu gerekçeyle komisyon farkını&nbsp;vatandaştan talep etme yoluna gitmemesi önem taşıyor.”İktidarın bu uygulaması piyasa bakış açısıyla üç açıdan oldukça sorunlu. Birincisi, burada iktisadi özgürlüklere kısıtlama getirilmekte. Firmalar spesifik bir teknolojiye adapte olmaya zorlanarak, şirket işletme modeli için en uygun kararı kendilerinin vermesi yerine iktidar tarafından belirlenmekte ve bu da şirketlerin otonomisini kısıtlamaktadır. İkincisi bu uygulama POS makinesini zorunlu kılarak mülkiyet haklarını ihlal etmekte ve işletmelerin kendi mülkiyetindeki kaynakları nasıl kullanacağına iktidarca karar verilmektedir. Ödeme sisteminin adapte edilmesine piyasanın kendisi karar vermediği bu tür müdahaleler piyasayı tahrif etmektedir. Üçüncüsü POS cihazı alımları ve her bir ticari işlemde ödemek zorunda kalınan banka komisyonları firmanın maliyetlerini artırmaktadır. Nitekim firmalar işlemden alınan komisyonların oldukça yüksek olduğuna işaret etmekte ve firmaların maliyetleri oldukça artmakta. Örneğin akaryakıt firmaları bazı bankaların aldığı komisyon ücretlerinin yüksekliği nedeniyle POS cihazlarında azaltıma gitmekte. Ayrıca firma tarafı bu artan maliyetlerin bir kısmını tüketiciye yansıtmakta ve böylece hem üretici tarafı hem de tüketici tarafı bu durumdan zarar görebilmektedir. Tüm bu ihlal ve maliyet artışlarının varlığında, nakit tercihini cezalandırmak piyasa mekanizması ile çelişen oldukça &nbsp;sıkıntılı bir durumu işaret etmekte. Bu tarz müdahaleler ayrıca Mehmet Şimşek’in piyasacı bir zihniyetten ziyade pragmatist bir zihniyette olduğuna deliller de sunmaya devam etmekte.* Dr. Caner Gerek<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"> [1]https://oad.org.tr/yayinlar/arastirma-turkiyede-liberal-degerler-2024/2 https://tr.euronews.com/2024/10/02/sinan-ates-davasinda-karar-aciklandi-11-saniga-hapis-cezasi-verildi3 https://www.bbc.com/turkce/articles/cly474xlw0wo

Özgürlük Gündemi

Tüm bu ihlal ve maliyet artışlarının varlığında, nakit tercihini cezalandırmak piyasa mekanizması ile çelişen oldukça  sıkıntılı bir durumu işaret etmekte. Bu tarz müdahaleler ayrıca Mehmet Şimşek’in piyasacı bir zihniyetten ziyade pragmatist bir zihniyette olduğuna deliller de sunmaya devam etmekte.

Mehmet Şimşek'in Nakit Tercihine Müdahalesi

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp; <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberght.com/kredi-kartinda-nakit-avans-limitine-yuzde-25-siniri-2349222" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bloomberg HT</a> bankaların nakit avans çekimlerine %25 sınırı getirdiğini ve kurumların yaptıkları taksitin üzerine ek taksit uygulamasına son verdiklerini haberleştirdi. Haberde, bankaların seçim sonrasında gelebilecek bazı kısıtlara karşın limit artışı uygulamasını sürdürmemeleri konusunda uyarıldığı da belirtildi.

EXANTE

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;Bloomberg HT bankaların nakit avans çekimlerine %25 sınırı getirdiğini ve kurumların yaptıkları taksitin üzerine ek taksit uygulamasına son verdiklerini haberleştirdi. Haberde, bankaların seçim sonrasında gelebilecek bazı kısıtlara karşı limit artışı uygulamasını sürdürmemeleri konusunda uyarıldığı da belirtildi.

Aposto Gündem

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;İngiltere Merkez Bankası yaptığı açıklamada, dolaşımdaki banknotların değer ve miktar bakımından 2020'den bu yana keskin bir artış gösterdiğini söyledi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden önemli?&nbsp;Bankanın verileri, nakit paranın nihai düşüşte olduğu görüşünü çürütür nitelikte. Dolaşımdaki banknotların toplam değeri yaklaşık %16, toplam hacmin yaklaşık %17 seviyesinde arttığı belirtildi.</li></ul>

Pareto

Kişisel finans şirketi Credit Karma tarafından ABD merkezli Harris Poll’a yaptırılan <a fr-original-style="" href="https://fintechistanbul.org/2023/07/05/dunyada-nakit-kullanim-egilimi-yukselisini-surduruyor/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">araştırma</a>, tüketicilerin nakit kullanımına daha fazla güvendiğini gösterdi. Araştırmaya göre hayat pahalılığı ile mücadelede harcamaların sınırlandırılmasında etkili bir seçenek olduğuna yönelik inanç, nakit seçeneğinin daha yoğun şekilde tercih edilmesinin öne çıkan nedeni durumunda.Araştırmanın dikkat çeken çıktıları şöyle;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">ABD’de tüketicilerin yüzde 53’ü, 12 ay öncesine göre daha fazla nakit kullanıyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İngiltere’de yetişkinlerin yüzde 46’sı, 2022 yılına göre nakiti alışverişlerinde daha fazla tercih ediyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Araştırmaya katılanlar arasında ABD’de harcamaların kontrolü için nakit kullanımını tercih ettiğini söyleyenlerin oranı yüzde 22. İngiltere’de ise söz konusu oran yüzde 16 seviyesinde.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Fiziksel para kullanım eğilimi genç tüketicilerde daha fazla. ABD’deki Z kuşağının (18-26 yaş) yüzde 69’unun geçen yıla göre daha çok nakit kullandığı kaydedildi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Z kuşağı katılımcıların yüzde 59'u nakiti bütçe dengelerini korumanın bir yolu olarak tercih ettiklerini, yüzde 64'ü ise nakit ödeme yaptıklarında daha az para harcadıklarını bildirdi.</li></ul>

FinTech İstanbul

Finansal kontrolü beraberinde getirdiğine inanılan nakit kullanımı artıyor.

Dünyada nakit kullanım eğilimi yükselişini sürdürüyor

• Credit Suisse krizinin patlak verdiği gün verdiği röportajda “ilave nakit enjeksiyonu yapmayacağız” açıklaması manşetlere taşınan Suudi Ulusal Bankası Yönetim Kurulu Başkanı Ammar Al Khudairy görevinden istifa etti.

<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Birleşik Krallık’ta 2021’de 23,1 milyon kişi ayda en fazla 1 kez nakit kullandı</h3>En son ödeme trendlerini ele alan yeni bir UK Finance raporuna göre Birleşik Krallık’ta 2021 yılında 23,1 milyon kişi, 1 aylık süre içerisinde en fazla 1 kez <a fr-original-style="" href="https://fintechistanbul.org/2022/08/23/birlesik-krallikta-2021de-231-milyon-kisi-ayda-en-fazla-1-kez-nakit-kullandi/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor none medium; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">nakit</a> kullandı ya da bu yöntemi hiç tercih etmedi. Pandeminin etkisini en yüksek seviyede hissettirdiği 2020’de nakit ödemeyi ayda en fazla 1 kez tercih edenlerin sayısı 13,7 milyon olarak kayıtlara geçmişti.&nbsp;Öte yandan Birleşik Krallık’ta 1,1 milyon tüketici günlük alışverişlerinde öncelikli olarak hala nakit kullanıyor. Bununla birlikte rapor, 2031’e gelindiğinde yapılan tüm ödemelerin sadece yüzde 6’sının nakit ile gerçekleştirileceği öngörüsünde bulunuyor.&nbsp;Genel itibarıyla nakitsiz bir toplum yerine nakidin daha az önemli olduğu bir toplum öngörüsü hakim demek mümkün. 2021’de tüm ödemelerin neredeyse 3’te 1’i (yüzde 58) temassızdı. Bu oran, 2020’ye göre yüzde 36’lık artışa işaret etti. Bu kapsamdaki ilerleme pandeminin yanı sıra temassız ödeme limitinin 100 sterline yükseltilmesine bağlandı.

nakit ile ilgili hikayeler