<img src="https://images.aposto.com/2025/9/3/1761171001953.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.92" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h1 fr-original-style="" style="font-size: 2em; margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Nadir toprak elementleri: Yeni jeopolitik savaş alanı</h1><a fr-original-style="" href="https://aposto.com/a/eren-kuru" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Eren Kuru</a>Küresel ekonomi, uzun süredir görülmeyen bir rekabetin ortasında: nadir toprak elementleri savaşı. Bu mineraller — lityum, neodimyum, praseodim, terbiyum ve disprosiyum gibi genellikle yalnızca kimya derslerinde duyduğumuz metaller — aslında modern teknolojinin görünmez kahramanları. Elektrikli araçlardan akıllı telefonlara, rüzgâr türbinlerinden savunma sistemlerine kadar her alanda yer alıyorlar. Dolayısıyla bu kaynakların kontrolü yalnızca ekonomik bir avantaj değil; ulusal güvenliğin, enerji dönüşümünün ve teknolojik liderliğin temel belirleyicisi haline geldi.<h2 data-end="1150" data-start="585" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Çin’in hamlesi: Savaşın başlangıcı</h2>Çin, nadir toprak elementlerinin işlenmesinde hâlâ küresel lider konumunda. Bu durum Pekin’e, tedarik zincirlerinde muazzam bir stratejik kaldıraç sağlıyor. Temmuz 2024’te Çin hükümeti, bazı nadir toprak ürünlerinin ihracatına kısıtlama getirdiğini açıkladı. Gerekçe olarak ulusal güvenlik gösterildi, ancak asıl mesaj çok daha netti: küresel tedarik zincirleri artık Çin’in onayına bağlı. Bu karar, elektrikli araç, çip ve savunma sanayilerini doğrudan etkileyerek Batı’da alarm zillerinin çalmasına neden oldu.ABD ve Avrupa bu adımı teknolojik baskı olarak nitelendirirken, şirketler hızla alternatif kaynaklar aramaya koyuldu. Ancak sorun yalnızca madencilikte değil; Çin aynı zamanda bu mineralleri rafine etme ve mıknatıs üretiminde de mutlak hakimiyet kurmuş durumda. Hammaddeyi çıkarmak yetmiyor; işleme kapasitesi rekabeti belirleyen asıl unsur. <p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#337e48" color="#f9f9f4" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#337e48 !important;color:#fafbfc !important" href="https://aposto.com/s/nadir-toprak-elementleri-yeni-jeopolitik-savas-alani?a=customButton" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(51, 126, 72) !important; color: rgb(250, 251, 252) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">DEVAMINI OKU</a>

EXANTE

Küresel ekonomi, uzun süredir görülmeyen bir rekabetin ortasında: nadir toprak elementleri savaşı. Bu mineraller — lityum, neodimyum, praseodim, terbiyum ve disprosiyum gibi genellikle yalnızca kimya derslerinde duyduğumuz metaller — aslında modern teknolojinin görünmez kahramanları. Elektrikli araçlardan akıllı telefonlara, rüzgar türbinlerinden savunma sistemlerine kadar her alanda yer alıyorlar. Dolayısıyla bu kaynakların kontrolü yalnızca ekonomik bir avantaj değil; ulusal güvenliğin, enerji dönüşümünün ve teknolojik liderliğin temel belirleyicisi haline geldi.<h3 data-end="1150" data-start="585" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Çin’in hamlesi: Savaşın başlangıcı</h3>Çin, nadir toprak elementlerinin işlenmesinde hâlâ küresel lider konumunda. Bu durum Pekin’e, tedarik zincirlerinde muazzam bir stratejik kaldıraç sağlıyor. Temmuz 2024’te Çin hükümeti, bazı nadir toprak ürünlerinin ihracatına kısıtlama getirdiğini açıkladı. Gerekçe olarak ulusal güvenlik gösterildi, ancak asıl mesaj çok daha netti: küresel tedarik zincirleri artık Çin’in onayına bağlı. Bu karar, elektrikli araç, çip ve savunma sanayilerini doğrudan etkileyerek Batı’da alarm zillerinin çalmasına neden oldu.ABD ve Avrupa bu adımı teknolojik baskı olarak nitelendirirken, şirketler hızla alternatif kaynaklar aramaya koyuldu. Ancak sorun yalnızca madencilikte değil; Çin aynı zamanda bu mineralleri rafine etme ve mıknatıs üretiminde de mutlak hakimiyet kurmuş durumda. Hammaddeyi çıkarmak yetmiyor; işleme kapasitesi rekabeti belirleyen asıl unsur.<h3 data-end="1947" data-start="1503" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Batı’nın karşı hamlesi</h3>Bu nedenle ABD, Avustralya, Kanada ve Avrupa ülkeleri madenden mıknatısa (mine-to-magnet) zincirini yeniden inşa etmeye girişti. ABD merkezli MP Materials ve Avustralya merkezli Lynas Rare Earths gibi şirketlerin hisse performanslarının 2024’te %50’nin üzerinde arttığı görülüyor. Yatırımcılar bu yeni stratejik dönüşümü bir yeşil sanayi devrimi olarak değerlendiriyor.ABD Savunma Bakanlığı da devreye girmiş durumda. Pentagon, Çin’e olan bağımlılığı azaltmak için yerli işleme tesislerine fon sağlıyor. Avrupa’da ise Norveç, İsveç ve Fransa yeni nadir toprak rezervleri için keşif çalışmalarını hızlandırdı. Ancak madenciliğin çevresel etkileri, bu yatırımların hızını kesiyor. Batı’nın en büyük ikilemi burada: sürdürülebilir enerjiye geçerken çevreyi koruma taahhütleri ile stratejik bağımsızlık hedefleri çelişiyor.<h3 data-end="2798" data-start="2411" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yükselen hisseler, artan rekabet</h3>Bloomberg’in nadir toprak hisseleri endeksi, 2024 boyunca güçlü bir yükseliş trendi izledi. MP Materials, Lynas ve Energy Fuels gibi şirketler yatırımcıların radarına girdi. Endeks, yıl başından bu yana %40’tan fazla değer kazandı. Ancak bu yükseliş yalnızca finansal bir hikâye değil; aynı zamanda yeni bir sanayi yapılanmasının işareti.Çin hâlâ küresel üretimin %70’inden fazlasını kontrol ediyor. Ancak Bloomberg verilerine göre Batı ülkeleri, üretimdeki payını 2025’e kadar %30’a çıkarmayı hedefliyor. Bu oran küçük gibi görünse de stratejik etkisi büyük; çünkü küresel teknoloji yarışında yeterli arz artık en kritik rekabet avantajı haline geldi.<h3 data-end="3584" data-start="3132" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Geleceğin stratejisi</h3>Son dönemde Japonya, Hindistan ve Güney Kore de Çin’e olan bağımlılığı azaltmak için ortak girişimler başlattı. Özellikle Japonya, endüstriyel atıklardan nadir toprak geri kazanımı konusunda öncü konuma geldi. Bu, geleceğin stratejik yönünü de işaret ediyor: yalnızca yeni madenler bulmak değil, mevcut kaynakları döngüsel ekonomi çerçevesinde yeniden kazanmak.Kısacası, nadir toprak elementleri artık sadece bilim insanlarının veya madencilerin konusu değil. Bu, enerji dönüşümünün, yapay zekânın ve savunma teknolojilerinin kalbinde yer alan yeni bir stratejik meta. Çin bu alandaki avantajını korumaya çalışırken Batı dünyası dayanıklılığını yeniden inşa ediyor.Önümüzdeki yıllarda küresel güç dengeleri artık&nbsp;petrol varilleriyle değil, mıknatısların içindeki miligramlık metallere göre şekillenecek.

Küresel ekonomi, uzun süredir görülmeyen bir rekabetin ortasında: nadir toprak elementleri savaşı. Bu mineraller aslında modern teknolojinin görünmez kahramanları. Elektrikli araçlardan akıllı telefonlara, rüzgâr türbinlerinden savunma sistemlerine kadar her alanda yer alıyorlar. Dolayısıyla bu kaynakların kontrolü yalnızca ekonomik bir avantaj değil; ulusal güvenliğin, enerji dönüşümünün ve teknolojik liderliğin temel belirleyicisi haline geldi.

Nadir toprak elementleri: Yeni jeopolitik savaş alanı

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp; MP Materials: Apple, ABD merkezli nadir toprak elementi üreticisi MP Materials’a 500 milyon dolar yatırım yaparak elektronik cihazlarında kullanılan mıknatısları artık yerli kaynaklardan tedarik edeceğini açıkladı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıntılar:&nbsp;Yatırım kapsamında MP Materials, Teksas’taki tesislerinde Apple ürünlerine özel neodimyum mıknatıs üretim hatları kuracak. Bu hatlar, ileri seviye Ar-Ge ve yeni iş fırsatları da yaratacak. Ayrıca California’daki Mountain Pass tesisinde bir nadir toprak elementi geri dönüşüm hattı da kurulacak. Burada elektronik atıklardan elde edilen nadir toprak elementleri yeniden işlenerek Apple ürünlerine entegre edilecek. </li></ul>

Quando

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp; Apple’dan MP Materials yatırımı: Apple, ABD merkezli nadir toprak elementi üreticisi MP Materials’a 500 milyon dolar yatırım yaparak elektronik cihazlarında kullanılan mıknatısları artık yerli kaynaklardan tedarik edeceğini açıkladı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıntılar: Yatırım kapsamında MP Materials, Teksas’taki tesislerinde Apple ürünlerine özel neodimyum mıknatıs üretim hatları kuracak. Bu hatlar, ileri seviye Ar-Ge ve yeni iş fırsatları da yaratacak. Ayrıca California’daki Mountain Pass tesisinde bir nadir toprak elementi geri dönüşüm hattı da kurulacak. Burada elektronik atıklardan elde edilen nadir toprak elementleri yeniden işlenerek Apple ürünlerine entegre edilecek.</li></ul>

Aposto Gündem

Daha çevre dostu enerji üretimi için yarış devam ederken, bu enerjiyi üretmek ve depolamak için gerekli mineraller için de&nbsp;başka türlü bir yarış başladı.Kritik mineraller olarak adlandırılan, özellikle güneş panelleri ve bataryalarda kullanılan, itriyum, neodimyum, kobalt ve lityum gibi minerallerin&nbsp;sınırlı sayıda bulunması, sadece sürdürülebilir bir enerji üretiminin değil sürdürülebilir ekonominin de sorgulanmasına yol açıyor.Uluslararası Enerji Ajansı’nın (IEA) yayınladığı son rapora göre, 2050 yılına kadar net sıfır karbona ulaşma hedefi gerçekleşirse, nadir ve kritik minerallere olan talebin 2040 yılına kadar 6 kat artırması bekleniyor; sadece lityuma olan talep bile 40 kat artabilir.IEA’in icra direktörü Fatih Birol, eğer hızla artan bu talebe yönelik bir şey yapılmazsa, hızla ilerleyen yeşil enerjinin yakın gelecekte yavaşlayabileceğini, yatırımların daha pahalı olabileceğini ve sonuçta iklim krizine karşı atılan adımların sekteye uğrayabileceğini&nbsp;belirtti.Uluslararası Enerji Ajansı aynı zamanda nadir minerallerin ve lityum ile kobalt gibi kritik madenlerin&nbsp;bir kaç ülke tarafından üretildiğine de dikkat çekiyor. En büyük üç üretici pazar payının %75’ine sahip durumda.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2021/4/2021-05-11T09:33:41.314Z_sm.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.82" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Dünya’daki kobalt üretiminin %70’i Kongo’dan nadir minerallerin %60’ı ise Çin’den gelmekte. Çin aynı zamanda nadir minerallerin %90’ını rafine etmekte, yani kullanıma hazır hale getirmekte.Buna ek olarak özellikle kobalt başka bir kategori altına da girmekte. “Çatışmaya yol açan” mineraller olarak adlandırılan tantalum, kalay, tungsten ve altın ile anılan kobalt’ın üretimi özellikle Afrika kıtasında, zorba yönetimleri ve isyancıları finanse ediyor olabilir.Milisler ve gerilla gruplar, çoğu zaman köle olarak kullandıkları tutsaklar ile çıkardıkları bu mineraller ile&nbsp;gelirlerinin %75’ini karşılıyor. Son dönemde Avrupa Birliği ve ABD bu konuda sertifikalı üreticilerin tercihini zorunlu kılsa da, bu süreç istenilen hızda ilerlemiyor.Bu yüzden üretime alternatif olarak bazı yatırımcılar geri dönüşüm yolunu seçmeyi tercih edebiliyor. Elektronik aletlerde bolca bulunan bu minerallerin geri dönüşümünün zorunlu hale getirilmesi söz konusu olabilir.Elektrik ve Elektronik Ürünlerden Atıklar Forumu (WEEE) değeri az olan bakır, demir ve platinyum gibi materyelleri geri dönüştürüldüğünü, ama kritik ve nadir minerallerin geri dönüşümünün pahalı&nbsp;olduğuna dikkat çekti.Bu pahalı geri dönüşümden dolayı aslında geleceğimiz için oldukça önemli ve sınırlı sayıda bulunan bu mineraller çöp olarak israf ediliyor.Eğer minerallerin geri dönüşümü ekonomik çıkarlara bırakılırsa, bazı uzmanlar 20 yıl içinde&nbsp;sürdürülebilir ve çevre dostu bir ekonominin krize girme olasılığına dikkat çekiyor.Bu yüzden bu minerallerin geri dönüşümü için gerekli yatırım ortamının sağlanması gerekli.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2021/4/2021-05-11T09:36:38.908Z_sm.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.09" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Yenilenebilir enerji yatırımları rekor bir hızda büyümekte ve Uluslararası Enerji Ajansı, bu rekorların yeni normalimiz olacağını belirtiyor. Bu da böyle bir büyümeyi karşılamak için gerekli olacak mineral ihtiyacının her yıl artması demek.Sadece enerji üretimi değil, elektriklendirme adımlarını düşündüğümüzde bu mineral ihtiyacının 20 yıl sonra bir krize girme olasılığı yüksek bir olasılığa sahipPeki, böyle bir büyümenin sürdürülebilirliğinden bahsedebilir miyiz? Yenilenebilir enerjinin yeni normal olması için sürekli yatırım ve materyal kullanımı şart mı?Bu sorular degrowth yani büyümeme teorilerinin bir parçası. Bu teoriye enerji açısından bakacak olursak, aşırı kaynak ve enerji kullanımının düzgün bir biçimde incelenmesi atılacak ilk adım olarak öne çıkıyor.Böylelikle, bazı yatırımların yapılmaması&nbsp;ve daha küçük çapta yatırımlar veya enerji kullanımının daha adil bir şekilde düzenlenmesi değişimi sağlayabiliyor.Merkezi enerji üretimi yerine yerel ve bağımsız enerji santralleri, var olan altyapıların ve yazılımların daha da iyileştirilmesi, büyümeme teorisine göre enerji verimliliğini arttırarak aşırı kaynak kullanımının önüne geçebilir.Durum ciddi, degrowth teorisyenleri de aslında bu konularda ikiye bölünmüş durumda. Şu an ele aldığım öneriler daha kontrollü bir büyümeme teorisinin bakış açısından yazılıyor.<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2021/4/2021-05-11T09:42:22.074Z_sm.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.01" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"> Bu bakış açısı aynı zamanda bireylerin de basit kültürel değişimler ile&nbsp;ciddi değişimler yapabileceğine inanıyor.Soğuk havalarda evde biraz daha kalın giyinerek enerji tüketimini azaltmak, yürümek veya bisiklete binmek ve hatta tatilini uzak ülkelerde değil de yerelde geçirmek bile daha az enerji harcanan bir gelecekte önemli roller oynamakta.Bireyler ve kurumların bir arada çalışarak yaratacağı kültürel ve ekonomik değişimler ile beraber,&nbsp;belki önümüzdeki döneme aşırılıklar ile değil ama daha verimli ve odaklı bir yeşil dönüşüm ile girmek mümkün olabilir.Zira eğer bu konuda bir şey yapmazsak, iklim krizine çözüm olacağını düşündüğümüz “sürdürülebilir büyüme” bile 20 yıl sonra ciddi bir krizle karşı karşıya kalabilir.

neodimyum ile ilgili hikayeler