Cumhurbaşkanı Erdoğan,&nbsp;geçtiğimiz günlerde Osman Kavala için ortak bir çağrı yapan on büyükelçiye "Türkiye'ye böyle bir ders vermek haddinize mi sizin, kimsiniz siz?" şeklinde tepki göstermişti. Erdoğan'ın cumartesi günü bir açılışta gerçekleştirdiği konuşmasında aşağıdaki ifadeleri kullanması, konuyu diplomatik kriz boyutuna taşıdı.&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Gerekli talimatı ben de Dışişleri Bakanımıza verdim. Ne yapması gerektiğini söyledim. Bu 10 tane büyükelçinin bir an önce istenmeyen adam ilan edilmelerini hemen halledeceksiniz dedim. Bunlar Türkiye'yi tanıyacaklar. Türkiye'yi bilmedikleri, anlamadıkları gün burayı terk edecekler."</blockquote>"İstenmeyen adam": Devletler arası ilişkilerde o ülkede kalması yasaklanan yabancı bir kişi için kullanılan bir diplomatik terim olan persona non grata, herhangi bir ülkenin bir diplomata uygulayabileceği en ciddi kınama biçimi olarak kabul ediliyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bir adım geriden</h2>Osman Kavala'nın tutuklanmasının dördüncü yıl dönümünde ABD, Almanya, Danimarka, Finlandiya, Fransa, Hollanda, İsveç, Kanada, Norveç ve Yeni Zelanda büyükelçilikleri; Osman Kavala davasının "Türkiye'nin uluslararası yükümlülükleriyle ve millî kanunlarıyla uyumlu şekilde, adil ve hızlı biçimde sonuçlandırılması gerektiği" çağrısında bulunmuştu.Çağrının ardından büyükelçiler Dışişleri Bakanlığı'na çağrılmış ve Dışişleri Bakanlığı'ndan "söz konusu açıklamanın Büyükelçilerin savunduğunu iddia ettikleri hukukun üstünlüğü, demokrasi ve yargı bağımsızlığına da aykırı olduğu" açıklaması paylaşılmıştı.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Tepkiler&nbsp;</h2>CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu&nbsp;"Ülkeyi hızla uçuruma sürükleyen Şahıs, bu sefer de "10 büyükelçinin 'istenmeyen adam' ilan edilmesi emrini” vermiş. Açıkça söylüyorum; bu hareketlerinin sebebi milli çıkarları korumak değil, mahvettiği ekonomiye suni gerekçeler yaratma çabasıdır. Dönüp bir bak halkın sofrasına!" paylaşımını yaptı.Gelecek Partisi lideri Ahmet Davutoğlu "10 büyükelçiyi istenmeyen adam ilan etmenin ne Osman Kavala ile ne de yargı bağımsızlığıyla bir ilgisi vardır. Öyle olsaydı ağır ithamlar altındaki Rahip Brunson Trump’ın telefonu ile Deniz Yücel ise Merkel’in talebiyle bırakılmazdı." dedi.Avrupa Parlamentosu Başkanı&nbsp;David Sassoli "Yılmayacağız. Osman Kavala'ya özgürlük"&nbsp;paylaşımını yaptı.&nbsp;Norveç Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Trude Maaseide&nbsp;"Türkiye'yi Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi'ni imzalayarak uymayı taahhüt ettiği demokratik standartlar ve hukukun üstünlüğüne uymaya davet etmeyi sürdüreceğiz" dedi.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Perspektif</h2>Konuyla ilgili görüşlerini Aposto! Gündem'le paylaşan&nbsp;ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın daha önce Almanya, Hollanda ve ABD’ye yönelik benzer sert çıkışları olduğunu söyleyen Sabancı Üniversitesi öğretim üyesi Berk Esen, krizin bu noktaya geleceğini tahmin etmediğini belirtiyor.&nbsp;Kimisi Türkiye’nin ortağı olan, NATO üyesi olan ülkelerin büyükelçilerinin topluca gönderilmesinin Cumhuriyet tarihinde bir örneği olmadığını&nbsp;söyleyen Berk Esen’e göre “Türk dış politikası çok uzun süredir, Türkiye’nin otoriterleşmesine paralel olarak kişisel düzeyde yönetiliyor. İç siyaset, ekonomi ve hatta hukuk üstünde olduğu gibi Türkiye’nin dış politikası üstünde de Cumhurbaşkanı Erdoğan ve onun etrafında belli oranda bildiğimiz dar bir kadronun yoğun bir baskısı var.”Bu kararın rasyonel saiklerle yorumlanmasının kolay olmadığını belirten Esen, Cumhurbaşkanı Erdoğan ve rejim açısından da sonuçları olabileceğine dikkat çekiyor. Berk Esen’e göre Cumhurbaşkanı Erdoğan bu çıkışla birkaç şey hedefliyor.&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 206, 20); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Uzun süredir devam eden ekonomik durgunluğu aşmak için bir şekilde dış politikada suni krizler yaratarak kendi tabanında safları sıklaştırmaya çalışıyor. Koalisyon içinde bir süredir AKP ve MHP arasında devam eden anlaşmazlıklarını böylesine bir uluslararası kriz yaratarak aşmaya çalışacaktır. Bu noktadan sonra MHP’nin AKP’den en azından bir süre ayrılması mümkün değil. Bu bence birinci temel neden.”</blockquote>Diğer yandan Esen’e göre Cumhurbaşkanı Erdoğan, Demirtaş ve Kavala davalarını bireysel olarak yakından takip ediyor. Bu hamle özellikle Avrupa Komisyonu’ndan bu konuda Türkiye’ye gelen baskıyı bir miktar azaltmak için yapılmış olma ihtimali taşıyor.&nbsp;Olası bir erken seçimin mantık dışı olmadığını söyleyen Esen, Türkiye’de kış ortasında seçime gitme geleneği olmadığına ve böylesi bir durumun bahara kalabileceğine dikkat çekiyor. Durum böyle olsa bile Esen bu hamleyi Cumhurbaşkanı Erdoğan açısından çok rasyonel göremediğini ifade ediyor. TCMB Başkanı’nın görevden alınmasıyla başlayan “kötü yönetimin” iktidar açısından&nbsp;“intihar hamleleri” olduğuna dikkat çeken Esen, bu çıkışı da bu sürecin bir devamı olarak yorumluyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ne gibi sonuçları olabilir?&nbsp;</h2>DW Türkçe, Dışişleri Bakanlığı yetkililerinin Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı bu yönde bir adım atmaması için ikna etmeye çalıştığını aktarıyor. Bugün gerçekleşecek kabine toplantısının bu karar açısından kritik olduğu söyleniyor.&nbsp;Emekli Büyükelçi Namık Tan,&nbsp;Dışişleri Bakanlığı ya da bakan Çavuşoğlu'nun tek başına bir şey yapamayacağını düşünüyor. On ülke büyükelçisinin ortak açıklamasını&nbsp;"yöntem olarak yanlış" bulan ve açıklamanın "Erdoğan'ın siyaseten elini güçlendirdiğini" söyleyen Tan'a göre on ülkeye "En kısa zamanda büyükelçilerinizin ülkemizden ayrılmasını istiyoruz" notası verilecek.Diğer yandan&nbsp;Berk Esen, göç krizi nedeniyle özellikle AB’nin Türkiye konusunda çok hassas olduğunu, bu sebeple Türkiye’yle istikrarsızlık yaratmak istemediklerini belirtiyor. Hatta Esen’e göre Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın gerilimi artırmakta bir problem görmemesinin dayanağı biraz da bu. Esen ABD açısından böyle bir durum olmadığını ve sert tepki gösterebileceğini söylüyor ve ekliyor: “ABD Büyükelçisi zaten yakında değişecekti. Belki yeni büyükelçi bir süre gelmez ve orada bir müzakere olur. Ama Türkiye’nin artık ABD’den pek kazanabileceği bir şey kalmadı.”

Aposto Gündem

Hariciye geleneğinde intihar hamleleri

Muhalif lider Aleksey Navalni’nin Rusya'ya dönmesinin ardından başlayan muhalif protestolara 26 Ocak’taki bültenimizde yer&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMmQ0ODNjNmE5MzgwMDAwN2M2N2QwOSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWYzZDU1ZjU4MjUwNjEwMDA3ZjA4MWU1JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5hcG9zLnRvJTI1MkZzJTI1MkY2MDBlZGU4ZTM3MTU3NjAwMDY2YjJkZDQ="">vermiştik.</a>&nbsp;Binlerce insanın göz altına alındığı protestolarda yaşanan insan hakları ihlalleri Avrupa Birliği ve ABD tarafından eleştirilirken Rusya “iç meselesine” Batı’dan gelen müdahaleyi&nbsp;reddediyor. Avrupa Birliği İnsan Hakları Komisyonu Temsilcisi Dunja Mijatović, Rusya İçişleri Bakanı’na hitaben yazdığı mektupta, gözaltına alınan insanların işkenceye maruz kalmalarını eleştirdi ve basın özgürlüğünün temini için gazetecilerin gözaltına alınmamaları çağrısında&nbsp;bulundu. ABD’nin yeni Dışişleri Bakanı Antony Blinken ise Navalni’nin ve “masum” Rusya halkının derhal serbest bırakılmalarını beklediklerini&nbsp;açıkladı.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2021-02-17T16:47:58.866Z.jpeg" alt="Navalni"><figcaption>Kaynak: AFP</figcaption></figure><ul><li>Uzmanlar Putin yönetiminin polis devletine güvenerek geri adım atmayacağını, tekrar güç kazanabilmek için elinden geleni yapacağını düşünüyor. Nitekim ana akım medyanın protestoları terörize ettiği; muhalif sosyal medya hesaplarının yasaklandığı&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMmQ0ODNjNmE5MzgwMDAwN2M2N2QwOSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWYzZDU1ZjU4MjUwNjEwMDA3ZjA4MWU1JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5wcm9qZWN0LXN5bmRpY2F0ZS5vcmclMjUyRmNvbW1lbnRhcnklMjUyRm5hdmFsbnktcnVzc2lhLXByb3Rlc3RzLXB1dGluLWJ5LW5pbmEtbC1raHJ1c2hjaGV2YS0yMDIxLTAy"">biliniyor.</a> &nbsp;</li><li>Navalni’nin başını çektiği Yolsuzlukla Mücadele Vakfı ise farklı şehirlerde gösteri organize etmeye devam ediyor. Son olarak Sevgililer Günü'nde “Sevgi korkudan güçlüdür.” sloganlarıyla bir araya gelen göstericiler, telefonlarının flaşlarını açarak bir dayanışma zinciri&nbsp;oluşturdu. Protestocular, dayanışma zinciri eylemini paylaştıkları Facebook sayfasına yüzlerce ölüm tehdidi geldiğini iddia&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMmQ0ODNjNmE5MzgwMDAwN2M2N2QwOSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWYzZDU1ZjU4MjUwNjEwMDA3ZjA4MWU1JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy50aGVtb3Njb3d0aW1lcy5jb20lMjUyRjIwMjElMjUyRjAyJTI1MkYxNiUyNTJGcnVzc2lhbi1hY3RpdmlzdHMtZmFjZS1kZWF0aC10aHJlYXRzLW92ZXItd29tZW5zLXNvbGlkYXJpdHktY2hhaW4tcHJvdGVzdC1hNzI5NjU="">ediyor.</a> &nbsp;</li><li>AB – Rusya ilişkileri: Kırım’ın ilhakından bu yana dalgalı seyreden AB – Rusya ilişkileri; Moskova’nın 5 Şubat’ta&nbsp;Almanya, İsveç ve&nbsp;Polonya&nbsp;diplomatlarını Navalni destekçisi olmalarını gerekçe göstererek sınır dışı etmesiyle&nbsp;kopma noktasına geldi. AB&nbsp;diplomatlarının sınır dışı edilmeleri sonrasında çevrim içi toplantıyla bir araya gelen Almanya Başbakanı Angela Merkel ve Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, Rusya’ya karşı 2016’dan bu yana uygulanmakta olan bireysel yaptırımlara devam edeceklerini ancak Kuzey Akım-2 enerji hattı projesinin süreceğini açıkladı. 22 Şubat’ta Dışişleri Bakanları düzeyinde toplanacak AB ülkelerinin, Rusya’ya yönelik yaptırımlar konusunda nihai karar alması&nbsp;bekleniyor. Öte yandan diplomatları sınır dışı edilen Almanya, İsveç ve Polonya; ülkelerindeki Rusya diplomatlarını “istenmeyen insan” (persona non grata) ilan ederek karşılık&nbsp;verdi. &nbsp;</li><li>Rusya’nın diplomatları gönderme kararı, AB Dış İlişkiler Yüksek Temsilcisi Josep Borrell’in&nbsp;Moskova ziyareti sırasında, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov ile basın toplantısındayken gerçekleşti. Borrell, olaydan haberi olmadığını ifade ederken basın toplantısında düşük bir performans göstermesi nedeniyle eleştiriliyor. Brüksel’in “hayal kırıklığı” olarak nitelendirdiği ziyaret sonrasında Avrupa Parlamentosu’nun 73 üyesi, Borrell’in istifası için&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMmQ0ODNjNmE5MzgwMDAwN2M2N2QwOSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWYzZDU1ZjU4MjUwNjEwMDA3ZjA4MWU1JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5wb2xpdGljby5ldSUyNTJGYXJ0aWNsZSUyNTJGdXJzdWxhLXZvbi1kZXItbGV5ZW4tYmFja3Mtam9zZXAtYm9ycmVsbC1hbWlkLWNhbGxzLWZvci1yZXNpZ25hdGlvbi1odW1pbGlhdGluZy1ydXNzaWEtdHJpcCUyNTJG"">imza topladı.</a> &nbsp;</li><li>Tüm bu gelişmeler üzerine Lavrov, “Moskova'nın canını acıtacak bir yaptırımın" tüm ilişkileri kopartabileceğini&nbsp;açıkladı. Rusya’nın dünya ile bağlarını kopartmak istemediğini ancak “barış için savaşa hazır olduklarını” belirten Lavrov,&nbsp; Batı’nın Rusya’nın iç işlerine müdahale etmemesi gerektiğini bir kez daha&nbsp;vurguladı. &nbsp;</li><li>ABD – Rusya&nbsp;ilişkileri: Rusya'daki muhalifler; ABD’nin Rusya’ya uyguladığı bireysel yaptırımların artırılmasını talep ediyor. Yolsuzlukla Mücadele Vakfı temsilcilerinin hazırladıkları 35 kişilik listenin hükümetle iş birliği içinde olduğu, bu kişilerden sekizinin acilen ABD’deki faaliyetlerinin kısıtlanması gerektiği&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMmQ0ODNjNmE5MzgwMDAwN2M2N2QwOSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWYzZDU1ZjU4MjUwNjEwMDA3ZjA4MWU1JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmVkaXRpb24uY25uLmNvbSUyNTJGMjAyMSUyNTJGMDElMjUyRjMwJTI1MkZldXJvcGUlMjUyRnJ1c3NpYS1uYXZhbG55LWZvdW5kYXRpb24tYmlkZW4tbGV0dGVyLWludGwlMjUyRmluZGV4Lmh0bWw="">iletiliyor.</a> &nbsp;</li><li>Moskova’daki ABD Büyükelçiliği’nin sözcüsü, protestolarla ilgili olarak “ABD, tüm insanların barışçıl protesto hakkını, ifade özgürlüğünü destekliyor. Rus yetkililer tarafından atılan adımlar bu hakları engelliyor.”&nbsp;açıklamasında bulundu. &nbsp;</li><li>Biden yönetimi ise Rusya’nın faaliyetlerinden endişeli olduğunu belirten açıklamaların dışında resmî olarak Navalni protestolarına ilişkin bir yaptırım açıklamasında bulunmadı.&nbsp;Kırım’ın ilhakı nedeniyle uygulanan yaptırımlar ise 29 Ocak’ta&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMmQ0ODNjNmE5MzgwMDAwN2M2N2QwOSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWYzZDU1ZjU4MjUwNjEwMDA3ZjA4MWU1JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnFoYS5jb20udHIlMjUyRmtpcmltJTI1MkZhYmQta2lyaW0taW4taXNnYWxpLW5lZGVuaXlsZS1ydXN5YS15YS11eWd1bGFuYW4teWFwdGlyaW1sYXItZ2V2c2V0aWxtZXllY2VrJTI1MkYyOTkwOTUlMjUyRg=="">güncellendi.</a> &nbsp;</li><li>Rusya, ABD’deki diplomatları da Navalni’ye destek olmakla suçladı. Moskova Büyükelçisi John Sullivan’a nota veren Rusya Dışişleri Bakanlığı, Facebook’u da yasa dışı faaliyetler yürüttüğü ve halkı kışkırttığı gerekçesiyle&nbsp;eleştirdi. &nbsp;</li><li>Son not:&nbsp;AB&nbsp;ve ABD'nin Rusya'yla ilişkilerde diplomatik yöntemleri kullanmayı tercih edeceği görülüyor. Zira Putin yönetiminin özellikle de pandemi döneminde devrilmesinin zor olduğu düşünülüyor. Avrupa ülkelerinin aşı üretiminde ve tedariğinde yaşadıkları sorunları Rusya yapımı Sputnik V aşısı satın alarak gidermeye çalışacağı&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMmQ0ODNjNmE5MzgwMDAwN2M2N2QwOSZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWYzZDU1ZjU4MjUwNjEwMDA3ZjA4MWU1JnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5ldXJvdG9waWNzLm5ldCUyNTJGdHIlMjUyRjI1NjI1OSUyNTJGYWItcnVzeWEtaWxpc2tpbGVyLWtvcG1hLW5va3Rhc2luZGEtbWk="">tahmin ediliyor</a>. 2020 ve 2021 yılları halk gösterilerinin yılı olduğu kadar devletlerin otoriterliğinin de mazeret bulduğu yıllar olarak tarihe geçecek.</li></ul>

Spektrum

Rusya'daki muhalif protestolar ülkenin batıyla ilişkilerini olumsuz etkiliyor.

Rusya'da son durum: "Batı müdahalesine" tepkiler

• Rusya ziyareti sonrası bir gönderi yayımlayan Avrupa Birliği Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi Josep Borrell, ziyaretinin "Rusya'nın AB ile daha yapıcı bir diyalog kurma fırsatını değerlendirmek istemediğini" gösterdiğini, bu durumun "üzücü" olduğunu <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMjE1YjNmMzcxNTc2MDAwNjlmYzJkYSZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ0d2l0dGVyLmNvbSUyNTJGSm9zZXBCb3JyZWxsRiUyNTJGc3RhdHVzJTI1MkYxMzU4NDg4NDM3NjQxMzM4ODg2"""""">belirtti.</a>&nbsp;<ul><li>Bir adım geriden: Geçtiğimiz hafta Rusya; tutuklanan muhalif lider Navalni'ye destek gösterilerine katıldıkları gerekçesiyle Almanya, İsveç ve Polonya diplomatlarının ülkeyi terk etmelerini istemişti. Dün de Almanya, İsveç ve Polonya; karşılık olarak ülkelerindeki bir Rusya diplomatını "istenmeyen kişi" (persona non grata) ilan etti.</li></ul>

persona non grata ile ilgili hikayeler