<a fr-original-style="" href="https://twitter.com/Perktas?ref_src=twsrc%5Egoogle%7Ctwcamp%5Eserp%7Ctwgr%5Eauthor" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Prof. Dr. Utku Perktaş</a>Son sekiz yılda gerçekleşen volkanik patlamalar ve kontrol edilemeyen yangınlar, küresel ısınmayı şaşırtıcı bir şekilde yaklaşık beşte bir oranında dengelemiş durumda. Bu etki, çevresel değişikliklerin karmaşıklığını ve doğanın kendi dengeleyici mekanizmalarını yansıtan ilgi çekici bir keşif niteliğinde. Ancak insan faaliyetleri ve fosil yakıt kullanımı nedeniyle atmosfere o kadar çok sera gazı salınıyor ki, doğanın kendi döngüsüyle iklim değişimini dengelemesi pek mümkün değil. Bu nedenle, sera gazlarının yoğun salınımı, iklim değişiminin doğal dengeyi aşarak bir iklim krizine dönüşmesini kaçınılmaz kılıyor.&nbsp;Stratosferik Soğutma Etkisi: Araştırmanın TemeliPengfei Yu ve Jinan Üniversitesi ekibinin çalışması, Tibet platosu ve ABD üzerinde yüksek irtifa balonları kullanarak volkanik patlamaların ve yangınların yarattığı stratosferik&nbsp;soğutma etkisini ayrıntılı bir şekilde incelemiş. Bu öncü çalışma, atmosferin üst katmanlarında gerçekleşen olayların gezegenimizin iklimine nasıl etki edebileceğini aydınlatan bir pencere sunuyor. Araştırmanın sonuçlarına göre, 2014 ile 2022 arasında gerçekleşen volkanik patlamalar ve orman yangınları ∼3.2 milyon ton sülfür dioksit ve 0.8 milyon ton duman aerosolünü stratosfere enjekte etmiş. Bu etkileyici miktarlar, doğanın kendine özgü güçlerini ve etkileyici süreçlerini gözler önüne seriyor.Stratosferik Etkinin SürekliliğiSülfür dioksit ve duman aerosolleri daha düşük enlemlerden ve yüksek irtifalardan enjekte edildiği için, bu etkilerin simüle edilen ömürleri 2005-2013 dönemi volkanik patlamaların yarattığı etkilere göre yüzde 50 daha uzundur. Bu faktör, stratosferik etkilerin küresel iklimdeki dengeleri nasıl etkileyebileceğini açık bir şekilde gösteriyor.&nbsp;Gezegenimizin Soğuma Reçetesi: Stratosferik Enjeksiyonların RolüÖzellikle 2015 yılında Şili'nin güneyindeki Calbuco volkanının son faaliyetinden 42 yıl sonra patlaması ve 2019 ile 2020 yıllarında meydana gelen Avustralya orman yangınları, atmosfere duman ve gaz enjekte ederek gezegenin ısısını düşürmeye yardımcı olmuş, zira güneşten gelen ışınların Dünya’ya girişini engellemiş. Bu olaylar, doğal olayların küresel ısınma üzerindeki etkilerini gösteren önemli bir örnek.&nbsp;Sera Gazları ve Geleceğin İklimi: Soğutma Etkisinin GeleceğiBu ilginç sonuçlara karşın aynı araştırma, gelecekte sera gazlarının şiddetli artışının, volkanik patlamalar ve yangınlar gibi doğal soğutma etkilerini azaltacağını gösteriyor. Bu durum, iklim değişikliğiyle mücadelede sadece doğal süreçlere değil, aynı zamanda insan faaliyetlerine dayalı stratejilere de odaklanmanın önemini vurguluyor.Bu ilginç araştırmanın sonuçları, gezegenimizin karmaşık ekosistemi içinde stratosferik etkilerin nasıl işlediğini anlamamıza yardımcı oluyor. Gelecekte, daha dengeli ve sürdürülebilir bir iklim için doğal etkileri anlamak ve insan müdahalesinin rolünü belirlemek büyük önem taşımakta. Ve başta söylediğim gibi tabii ki kömür ve petrol ürünleri gibi fosil yakıtlardan vazgeçmek zorundayız. Aksi durumda geleceğin iklimi için iç açıcı bir tablo çizmek pek mümkün görünmüyor.

Dünyahali

Volkanik patlamalar ve yangınlar iklim krizini küresel ısınmayı nasıl etkiliyor?

Doğal Felaketlerin Sıra Dışı Rolü

İklim kontrolden çıkabilir mi?<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2021-02-24T20:05:20.511Z.jpeg" alt="Bulutlar"><figcaption>Kaynak: Unsplash</figcaption></figure>Bong Joon-ho’nun yönetmenliğini yaptığı Snowpiercer filmini izleyenler bilir. Filmde insanlık, iklim krizininin etkilerini ters çevirmek için yapılan bir deneyin yanlış gitmesi sonucunda yalnızca durmadan seyahat eden bir tren içinde varlığını sürdürür ve hayatta kalmaya çalışır. Harvard Üniversitesi’nin başlatmak üzere olduğu jeomühendislik çalışması da bizlere ister istemez bu filmi hatırlatıyor.Harvard Üniversitesi Güneş Jeomühendisliği Araştırma Programı, yakın zamanda dünyanın ısınma sorununu durdurarak veya tam tersine çevirerek çözebilmeyi umdukları bir deneye başlamayı&nbsp;<a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMzZiMGM3NmE5MzgwMDAwN2UyMDU4MyZ1c2VyPTVmMjk2ZWM2YjA3MjNjMDAwNzcwYmI4MSZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cudGVjaG5vbG9neXJldmlldy5jb20lMjUyRjIwMjElMjUyRjAyJTI1MkYxOSUyNTJGMTAxODgxMyUyNTJGaGFydmFyZC1maXJzdC1nZW9lbmdpbmVlcmluZy1leHBlcmltZW50cy1pbi1zdHJhdG9zcGhlcmUtc3dlZGVuJTI1MkY="">planlıyor</a>. Ekibin bir parçası olan iklim biliminsanı David Keith’e göre plan çok kısaca şu; yeryüzünden yaklaşık 20 kilometre yüksekliğe bir balon göndererek balondan kontrollü ve düzenli bir şekilde atmosfere sülfat aerosolleri pompalamak ve Güneş'ten gelen radyasyonla yeryüzü arasında ara bir katman oluşturmak. Bu durum aslında bir yanardağın atmosfere sülfür dioksit salması ve patlamanın ilerleyen dönemlerinde güneş ışınlarını engelleyerek sıcaklıkların azalmasına neden olmasıyla birebir aynı. Örneğin 1991 yılında patlayan Pinatubo Yanardağı, ilerleyen yıllarda dünyanın belli bölgelerinde sıcaklıkların normalden birkaç derece düşük seyretmesine neden olmuştu.Bütün bu çalışmalar, elbette gelecekte muhtemel olarak çok daha fazla tartışacağımız mühendisliğin ve bilimin etik sınırları hakkında ipuçları veriyor. Harvard Üniversitesi’nin araştırmasına ise şimdiden pek çok kişi karşı çıkıyor. Eleştirilerin odağında ise temelde tarım ve gıda politikaları var. Böyle bir jeomühendislik çalışmasının sonuçlarını tam olarak kontrol edip edemeyeceğimizi henüz bilmiyoruz ve bu çalışmalar dünyanın bazı bölgelerinde sıcaklıkların hedeflenenden fazla düşmesi veya doğal yağmur kalıbının bozulması sonucu tarımsal döngüyü ve dengeyi doğrudan bozma potansiyeline sahip.Eleştirilerin ikinci temel noktası ise bunun gibi çok geniş ölçekli sonuçları olabilecek çalışmaların taraflarıyla ilgili. Amerikan Üniversitesi Karbon Giderimi Yasası ve Politikası Enstitüsü Eşbaşkanı Wil Burns’e göre dünyadaki bütün ülkeler ve topluluklar ortak bir paydada anlaşma sağlamadan bir veya birkaç ülkede bu tarz çalışmalar yürütmek oldukça tehlikeli ve küresel etik değerlerden uzak.

sülfür dioksit ile ilgili hikayeler