<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp; TÜİK, yurt içi üretici fiyat endeksinin (Yİ-ÜFE) Ağustos ayında aylık bazda %1,68; yıllık bazda %35,75 arttığını açıkladı. Böylece Yİ-ÜFE Ağustos ayında, Nisan 2021’den bu yana kaydedilen en düşük yıllık bazda artışını gerçekleştirmiş oldu.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="auto" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">📖&nbsp;Ayrıntılar: TÜİK verilerine göre endeksi oluşturan alt gruplar arasından aylık bazda en çok artış gösteren grup %6,10 ile elektrik, gaz, buhar grubu olurken, yıllık bazda en çok artış gösteren grup ise %65,87 ile su temini grubu oldu. Bu dönemde enerji grubu ise yalnızca %18,20 artış gösterdi.</li></ul>

EXANTE

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Türkiye İstatistik Kurumu, Haziran ayında&nbsp;yurt içi üretici fiyat endeksinin (Yİ-ÜFE) aylık bazda %1,38; yıllık bazda ise %50,09 oranında artış gösterdiğini açıkladı. Söz konusu dönemde maliyetleri en çok artış gösteren alt grup aylık bazda %4,20, yıllık bazda %78,43 ile su temini olurken; aynı dönemde imalat sanayinin maliyetleri ise aylık bazda %1,18, yıllık bazda %52,80 arttı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="auto" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">👉🏻 Öte yandan: Altı aylık Yİ-ÜFE artış oranının belli olmasıyla ÖTV zam oranı da netleşti. Son verilere göre akaryakıt ve içki/sigara grubu için uygulanan ÖTV %19,49 oranında zamlanacak.</li></ul>

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), kasım ayında tüketici enflasyonunun aylık bazda %2,8 artışla yıllık bazda %84,3'e gerilediğini duyurdu. Böylece enflasyonda aylık bazda artış serisi 47. aya taşınırken, yıllık bazda 1,5 yılın ardından ilk kez gerileme gözlemlenmiş oldu. Enflasyon, ekim ayında yıllık bazda %85,5 olarak gerçekleşmişti.Açıklanan veri, piyasanın beklentilerine oldukça yakın bir şekilde gerçekleşti. BloombergHT Araştırma Birimi tarafından 19 kurumun katılımıyla düzenlenen ankete göre, enflasyonun kasım ayında %84,5'e düşmesi bekleniyordu. AA Finans'ın anketine göreyse kasım ayı enflasyon beklentisi %84,7 olarak açıklanmıştı.Bağımsız enflasyon araştırma grupları tarafından ölçülen enflasyon verileri de düşme eğilimindeydi. Örneğin ENAG, kasım ayında enflasyonun baz etkisi ile yıllık bazda %170,7'ye gerilediğini açıkladı. ENAG, ekim ayında enflasyonun %185,3 olduğunu duyurmuştu.Kasım ayında üretici enflasyonunda da düşüş gözlemlendi. TÜİK verilerine göre Yİ-ÜFE (yurt içi üretici fiyat endeksi) aylık bazda %0,7 artışla, yıllık bazda %136 seviyesinde gerçekleşti. Ekim ayı Yİ-ÜFE verisi, endeksin yıllık bazda %157,6 arttığını gösteriyordu.Hazine ve Maliye Bakanı Nureddin Nebati, beklenmedik bir küresel gelişme olmadıkça enflasyonda zirveyi geride bırakarak düşüş trendine girildiğini&nbsp;belirterek&nbsp;"Bu gelişmede, uluslararası emtia fiyatlarının nispeten sakin seyri ile küresel koşullardaki bazı iyileşmeler etkili olduğu gibi, Kur Korumalı Mevduat ve devreye aldığımız diğer pek çok önlemin Türk Liramızda sağladığı istikrarlı duruş kuşkusuz etkili olmuştur." ifadelerini kullandı.Nebati ayrıca enflasyonda düşüş trendinin süreceğini ifade ederek "Önümüzdeki aydan itibaren etkisini gösterecek olan baz etkisiyle de enflasyondaki düşüş eğilimini, bu ay Yİ-ÜFE'de olduğu gibi, daha keskin hissetmeye başlayacağız." dedi.Resmî kurumların yayımladığı yıl sonu enflasyon tahminleri de bu görüşü destekler nitelikte. Resmî Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Orta Vadeli Program'a (OVP) göre 2022 yıl sonu enflasyonunun %65 seviyesinde olması bekleniyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) tarafından yayımlanan, bu yılın 4'üncü ve son enflasyon raporuna göreyse enflasyonun yıl sonunda %65,2 olması, 2023'ün ilk çeyreğindeyse keskin bir düşüş trendine girmesi bekleniyor.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/11/1/1670249380213.png" width="550" height="356" style="width: 100%; max-width: 550px; vertical-align: middle; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.54" fr-original-style="width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Yine TCMB tarafından çeşitli sektörlerden 41 katılımcıyla düzenlenen Kasım Ayı Piyasa Katılımcıları Anketi'ne göre 2022 yıl sonu enflasyonunun %68,06 olması bekleniyor. Katılımcıların 2023 yıl sonu enflasyon tahminiyse %37,4 seviyesinde.Görünüşe göre piyasa beklentisi, aksi bir durum yaşanmaması hâlinde enflasyonun aralık ayında gerileyerek düşüş trendine gireceği yönünde. Fakat bunun fiyatlarda herhangi bir düşüşle değil, baz etkisi&nbsp;yoluyla gerçekleşmesi bekleniyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Baz etkisi nedir?</h2>Öncelikle enflasyon konusunda yaşanan kafa karışıklığını gidermek adına enflasyonu kısaca tanımlayalım. Enflasyon, fiyatlarda yaşanan artışın hızını ifade eder; yani enflasyonun düşmesi demek fiyatların düşmesi değil, fiyatların artış hızının düşmesi anlamına gelir. Baz etkisiyle de fiyatlardaki yıllık artış hızı düşebilir.Baz etkisi,&nbsp;hesaplama yapılan 2 dönem arasında yaşanan olağan dışı artış veya azalışın hesaplanan orana yaptığı etki olarak açıklanabilir. Bunu bir örnek üzerinden ele alalım.Örneğin Eylül 2000'de TÜFE sepetinin fiyatının 100 lira olduğunu varsayalım. Ekim ayında ise sepetin fiyatının aylık bazda %20 artışla 120 liraya çıktığını düşünelim. Aynı ürünün fiyatının ise Eylül 2001'de 130 lira olduğunu varsayalım, böylece ülkede TÜFE yıllık bazda %30 olacaktır. Fakat aynı sepetin fiyatının Ekim 2001'de nispeten daha az bir artışla 132 liraya yükselmesi, geçen yılın ekim ayında sepetin fiyatının 120 lira olması nedeniyle ülkede TÜFE'nin %10'a düşmesine neden olur. Yani fiyatlarda herhangi bir düşüş olmamış&nbsp;fakat fiyatların artış hızında belirgin bir düşüş olmuştur.Dolayısıyla hesaplama yapılan dönemde fiyat artışlarının beklenen düzeyde gerçekleşmemesi, baz etkisini devreye sokarak enflasyonu düşürmüştür. Ülkemizde de uzun süredir tartışılan "baz etkisi" ile enflasyonun düşmesi beklentisinin bu yolla gerçekleşmesi mümkündür.Ülkemizde Aralık 2021'de aylık manşet enflasyon, TÜİK tarafından %13,5 olarak açıklanmıştı. 2022 Aralık'ta bu oranın altında bir aylık enflasyon gerçekleşmesi durumunda baz etkisiyle enflasyonda kasım ayında yaşanandan daha sert bir gerileme gözlemlenecektir. Fakat bu, fiyatlarda bir gerileme yaşandığı şeklinde yorumlanmamalıdır.

Aposto Gündem

Enflasyon düştü. Peki nasıl?

• TÜİK, Yİ-ÜFE'nin (yurt içi üretici fiyat endeksi) aylık bazda %0,7 artışla yıllık bazda %136 seviyesine gerilediğini duyurdu. Ekim ayında endekste yaşanan artış yıllık bazda %157,7 olarak açıklanmıştı.

Türkiye'de milyonlarca vatandaşı ilgilendiren vergi, SGK prim borçları ve Kredi ve Yurtlar Kurumu (KYK) borçlarının yapılandırılmasıyla işverenlere prim desteği ve teşviklerini içeren düzenleme Resmî Gazete’de yayımlanarak <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYjU2ODg1ZDZjODk1MDAwNzE0MTg4MiZ1c2VyPTVlZjQ3ZDc5MjNmYzJiMDAwODcwZjA4NCZhdXRob3I9NWVmNDdkNzkyM2ZjMmIwMDA4NzBmMDgzJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5ldnJlbnNlbC5uZXQlMjUyRmhhYmVyJTI1MkY0MTkwMTIlMjUyRnZlcmdpLXZlLXByaW0tYm9yY3UteWFwaWxhbmRpcm1hc2ktcmVzbWktZ2F6ZXRlZGUteWF5aW1sYW5hcmFrLXl1cnVybHVnZS1naXJkaSUyNTNGYSUyNTNEZGZh"">yürürlüğe girdi</a>.&nbsp;AK Parti&nbsp;Grup Başkanvekili Mehmet&nbsp;Muş'un verdiği bilgiye göre bu düzenlemeyle yaklaşık 500 milyar liralık borç yapılandırma kapsamına giriyor. Üniversite döneminde kullanılan ve mezun olduktan iki yıl sonra ödenmeye başlanan KYK borçlarının ertelenmesini bekleyen vatandaşlar için de bu kararla beraber borç yapılandırması resmen başladı. Güncel verilere göre KYK'dan öğrenim kredisi alan 5 milyon kişiden 300 bininin borçları yasal takibe girmişti. Son on yılda sayısız borç yapılandırması ve ertelemesine karşın her yıl öğrenim kredisini ödeyemediği için yasal takibe giren borç miktarı da artmaya devam ediyor.<ul><li>Yapılandırma: Başvuruların yıl sonuna kadar yapılacağı borç yapılandırma programında, %0,35 olarak belirlenen yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYjU2ODg1ZDZjODk1MDAwNzE0MTg4MiZ1c2VyPTVlZjQ3ZDc5MjNmYzJiMDAwODcwZjA4NCZhdXRob3I9NWVmNDdkNzkyM2ZjMmIwMDA4NzBmMDgzJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5taWxsaXlldC5jb20udHIlMjUyRmd1bmRlbSUyNTJGa3lrLWJvcmNsYXJpLXNpbGluZGktbWkta3lrLWJvcmMteWFwaWxhbmRpcm1hLW5lLXphbWFuLW5hc2lsLXlhcGlsaXItNjM1NzUxNw=="">esas alınacak</a>. Gecikme zammı ya da faizi yerine Yİ-ÜFE katsayısı dikkate alınacak ve borçlulara farklı seçenekler sunulacak. Örneğin, peşin ödemeyi tercih eden borçlulara %90 oranında hesaplanan Yİ-ÜFE tutarı üzerinden indirim yapılacak. Yeni program dâhilinde yapılandırılan borçlar, iki ayda bir olacak şekilde azami 18 taksitle ödenecek. 31 Ağustos 2020 sonrasında kaydedilen borçlar ve ihtilaflı alacaklar ise kapsam dışı olacak. &nbsp;</li><li>Durum:&nbsp;Öğrenciler, yükseköğrenim sürecinde temel ihtiyaçlarını karşılamak için KYK'dan aldıkları kredileri mezuniyetleri sonrasında geri ödemekte zorluk çekebiliyor. Geçtiğimiz günlerde “KYK Borçluları Hareketi” adı altında bir araya gelen bir grup öğrenci, yaptıkları açıklamada öğrencilere kredi yerine burs verilmesi ve bunun yeterli miktarlara tekabül etmesi gerektiğini belirtti. Grubun üyelerinden Merve Bektaş, "Verilen burs ve krediler günlük yaşamın ihtiyaçlarını karşılamıyor. Biz öğrenciler yemek yemek, okula gidebilmek, ders kitaplarını alabilmek için para harcıyoruz. Yurtta kalanlar yurt ücretlerini, evde kalanlar ev içindeki harcamalarını bu burs ve kredilerden sağlıyorlar," ifadelerini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYjU2ODg1ZDZjODk1MDAwNzE0MTg4MiZ1c2VyPTVlZjQ3ZDc5MjNmYzJiMDAwODcwZjA4NCZhdXRob3I9NWVmNDdkNzkyM2ZjMmIwMDA4NzBmMDgzJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5nYXpldGVkdXZhci5jb20udHIlMjUyRmt5ay1ib3JjbHVsYXJpLWhhcmVrZXRpLWFsZGlnaW1pei1ib3JjbGFyaS1vZGV5ZW1peW9ydXotY3Vua3UtZ2VjaW5lbWl5b3J1ei1oYWJlci0xNTAyMzI5"">kullandı</a>. Bağımsız Sağlık ve Sosyal Hizmetler Kamu Görevlileri Sendikası, Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) işsizlik verilerini temel alarak yıl başında bir rapor hazırlamıştı. Rapora göre Türkiye’de sayıları 4 milyona ulaşan ve her geçen gün artan işsizlerin %25’i yükseköğretim mezunlarından oluşuyor. &nbsp;</li><li>Tepkiler:&nbsp;Geçtiğimiz günlerde Sözcü Gazetesi, duruma istinaden #KYKBorçlarıSilinsin etiketiyle bir kampanya başlattı. Bu kampanyaya destek veren CHP Adana Milletvekili Ayhan Barut ise, "Öğrencilerimizi daha fazla mağdur etmeyin. Her dört üniversite mezununun üçü işsiz," ifadelerini <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYjU2ODg1ZDZjODk1MDAwNzE0MTg4MiZ1c2VyPTVlZjQ3ZDc5MjNmYzJiMDAwODcwZjA4NCZhdXRob3I9NWVmNDdkNzkyM2ZjMmIwMDA4NzBmMDgzJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5zb3pjdS5jb20udHIlMjUyRjIwMjAlMjUyRmVrb25vbWklMjUyRmdlbmNsZXJpbi1reWstYm9yY3Utc2lsaW5zaW4tNjEwMDc5MSUyNTJG"">kullandı</a>. &nbsp;İYİ Parti'nin "KYK borçlarının silinmesi" için Meclis Başkanlığı'na sunduğu araştırma önergesi de dün mecliste oy birliğiyle <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYjU2ODg1ZDZjODk1MDAwNzE0MTg4MiZ1c2VyPTVlZjQ3ZDc5MjNmYzJiMDAwODcwZjA4NCZhdXRob3I9NWVmNDdkNzkyM2ZjMmIwMDA4NzBmMDgzJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnR3aXR0ZXIuY29tJTI1MkZpeWlwYXJ0aXRibW0lMjUyRnN0YXR1cyUyNTJGMTMyOTA1OTcxMTM0MjMwNTI4MiUyNTNGcyUyNTNEMjA="">reddedildi</a>.&nbsp;Bununla birlikte, daha önce KYK borç ödemelerini tamamlayan bazı vatandaşlar yeni yapılandırma programının kendilerini mağdur edeceğini düşünüyor. &nbsp;</li><li>Arayış: Nominal olarak işsiz sayısının her yıl arttığı Türkiye'de KYK borcuyla iş hayatına başlayan insan sayısı da giderek artıyor. KYK borçlarının silinmesinin veya silinmemesinin her koşulda mağduriyet yarattığı bir ortamda verilen yapılandırma kararı, süregelen problemin çözümü için bir fark yaratmayabilir.&nbsp;</li></ul>

KYK borçlarının yapılandırılmasını içeren düzenleme Resmî Gazete’de yayımlandı.

Paradoks: KYK borçları

• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre tüketici fiyat endeksi (TÜFE), kasımda bir önceki aya oranla %2,3; geçtiğimiz yılın aynı ayına oranla %14,03 <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYzkxZGQ4ODZkMmU5MDAwNzM4YjU2MyZ1c2VyPTVmNmY0ZjU0ZTAwMTZmMDAwODdlZjI5ZSZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZkYXRhLnR1aWsuZ292LnRyJTI1MkZCdWx0ZW4lMjUyRkluZGV4JTI1M0ZwJTI1M0RUdWtldGljaS1GaXlhdC1FbmRla3NpLUthc2ltLTIwMjAtMzM4NzIlMjUyNmFtcCUyNTNCZGlsJTI1M0Qx"">arttı</a>. Öte yandan yurt içi üretici fiyat endeksi (Yİ-ÜFE) geçtiğimiz ay yıllık bazda %23,11 artış gösterdi.<ul><li>Ayrıntılar: TÜFE’de yıllık bazda en yüksek artış %29,42 ile “çeşitli mal ve hizmetler” grubunda yaşanırken en düşük artış %0,67 ile “alkollü içecekler ve tütün” grubunda gerçekleşti. &nbsp;</li><li>Alternatif hesaplama: Bir grup akademisyen tarafından kurulan Enflasyon Araştırma Grubu'nun (ENAGrup) hesaplamalarına göre TÜFE kasımda bir önceki aya oranla %3,43 <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYzkxZGQ4ODZkMmU5MDAwNzM4YjU2MyZ1c2VyPTVmNmY0ZjU0ZTAwMTZmMDAwODdlZjI5ZSZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cCUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmVuYWdydXAub3JnJTI1MkZidWx0ZW4lMjUyRmthc2ltMjAyMC5wZGY="">arttı</a>.</li></ul>

yurt içi üretici fiyat endeksi ile ilgili hikayeler