Molozlar Varşova'nın kolektif bilincine nasıl işledi?

Nedir? Sergi. Varşova Ulusal Müzesi'nde yer alan Rising From Rubble sergisi, İkinci Dünya Savaşı'nın ardından Varşova'nın yeniden inşasında yıkıntı ve molozların nasıl kullanıldığını aktarıyor. 

Nerede? Varşova, Polonya

Detaylar: Geçtiğimiz haftalarda Varşova Müzesi'nde açılan sergi, Roma için Carrara mermeri ya da Londra için Portland taşı neyse Varşova için de molozun o olduğunu savunuyor. Sergi, milyonlarca tuğlanın yeni binalarda kullanılmak üzere nasıl yeniden değerlendirildiğini ve savaş sonrası birçok projenin yapımında kullanılan "moloz beton" olarak bilinen yeni bir yapı malzemesi oluşturmak için büyük miktarda molozun nasıl ezildiğini gösteriyor. Ayrıca sergi, Rusya'nın işgalinden zarar gören Ukrayna şehirlerinin yeniden inşası üzerinde çalışırken Varşova'nın deneyiminden ilham almak isteyen mimarlar ve şehir planlamacıları tarafından da sıklıkla ziyaret ediliyor.

Serginin küratörü Adam Przywara'ya göre Varşova'nın savaş sonrası tarihi, tarihî bir meraktan çok daha fazlasını sunuyor. Przywara, "Sergide günümüzle ilgili iki alan var: sürdürülebilir mimari fikri ve bunun Ukrayna'nın yeniden inşasıyla nasıl bir ilişkisi olabileceği".

Neler olmuştu? Varşova, o yılın başlarında Nazi yönetimine karşı gerçekleştirilen Varşova Ayaklanması'nın intikamı olarak 1944'ün sonlarında Alman kuvvetleri tarafından planlı bir yıkım programına tabi tutulmuştu. Birçok mahalle yerle bir edilmiş ve Vistula Nehri'nin sol kıyısındaki binaların %84'ü yıkılmıştı. İnsanlar, 1945'in başlarında şehre geri dönmeye başladıklarındaysa, tuğla yığınları ve kraterlerden oluşan bir yerle karşılaşmışlardı.

Şehrin eski kenti 1944'te neredeyse tamamen yıkıldıktan sonra savaş sonrası yıllarda sıfırdan ve şehrin diğer birçok bölümü sosyalist şehir planlama ilkelerine göre yeniden inşa edilmişti. Yeniden yapımın bir kısmı enkazdan kurtarılan tuğlalarla yapılsa da kısmen yıkılmış binalardan tuğlaları kurtarmak için Polonya genelinde yürütülen bir kampanya kapsamında Varşova'da yaklaşık 9 milyon tuğla toplandığı biliniyor.