Geçen hafta, gazeteci Chris Whipple’ın Vanity Fair dergisi için Beyaz Saray Özel Kalem Müdürü Susie Wiles ile yaptığı kapsamlı röportaj, Amerikan gündemine damga vurdu. Metinde Wiles, Donald Trump’ı “alkolik karakterli”, JD Vance’i “komplo teorisyeni”, Elon Musk’ı ise “tuhaf” ve “uyuşturucu kullanan” biri olarak tanımlıyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu ifadeler geniş yankı uyandırırken Wiles daha sonra röportajı “taraflı biçimde düzenlenmiş, negatif algı yaratmaya dönük bir çalışma” olarak niteledi.</li></ul>Ancak sosyal medyada asıl dikkat çeken unsur, röportaja eşlik eden fotoğraflar. Dünyaca ünlü fotoğrafçı Christopher Anderson tarafından çekilen karelerde, Susie Wiles’ın yanı sıra Trump kabinesinin en güçlü ve tartışmalı figürlerinden Başkan Yardımcısı JD Vance, Dışişleri Bakanı Marco Rubio, Beyaz Saray Basın Sözcüsü Karoline Leavitt ve Kıdemli Danışman Stephen Miller gibi isimler yer alıyor.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2025/11/1/1766415599431.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.53" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"> Fotoğraflar doğrudan bir aşağılama içermese de, yakın çekim portrelerin alışıldık dergi fotoğrafçılığı estetiğinin dışında bırakılması— kırışıklıkların, lekelerin ve kusurların rötuşlanmaması—bilinçli bir tercih olarak yorumlandı. Figürlerin yakın plan çekimlerinde JD Vance’in ağzındaki yemek kırıntıları, muhafazakar Amerikan güzellik estetiğinin sembolü hâline gelen Karoline Leavitt’in dudaklarındaki dolgu iğnesi izleri özellikle dikkat çekiyor.&nbsp;Fotoğrafların gündeme oturmasının en büyük sebeplerinden biri, Trump yönetiminin cilalanmış anlatısına meydan okuduğu izlenimi. Yakın dönemdeki Amerikan yönetimlerinden daha belirgin olarak, Trumpizm, Amerika’ya sadece bir siyaset değil, bir kültür vadediyor. Bu kültür; kusursuzluğun, geleneksel güzelliğin, tasarrufu olmayan itibar ve şatafatın, yani geçtiğimiz yüz yıla damgasını vuran Amerikan Rüyası'nın karikatürleştirilmiş bir geri dönüşü.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bu hedefin Beyaz Saray’ı ince ince yeniden dokuduğu bir sır değil. Trump’ın çevresinde popülerleşen ‘Mar-a-lago face’ adı verilen bol botokslu kadınlar, Beyaz Saray’ın iki katına çıkarılıp altın varaklarla yeniden süslenmesi, Trump’ın şatafatlı partileri bu yeni kültür anlatısının bir parçası.&nbsp;</li></ul>İşte Anderson’ın çekimleri tam da burada devreye giriyor, Trump yönetiminin kurmak istediği cilalanmış imajı, yönetimim en merkezî kişilerini apaçık eleştirmek yerine insanlaştırarak ters düz ediyor. Özellikle Trump karşıtları tarafından dahiyane bulunan çekimler, Cumhuriyetçilerin kurmak istediği yeni Amerika anlatısına ince bir meydan okuma.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2025/11/1/1766420417521.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.63" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Anderson’ın fotoğraf serisinin anlatısı, kimilerine göre Rönesans tablolarını çağrıştıran arka planlar ile tamamlanıyor. Bu çekimlerde, aynı kişileri Beyaz Saray’da bulunan objelerle birlikte, gururla poz verirken görüyoruz. Kraliyet resimlerini anımsatan konsept, Anderson’un ince dokunuşlarıyla yeniden uyarlanıyor. Arka plandaki dolanmış kablolar, figürlerin merkezî perspektifini bozan eşyalar, hatta odada görülen hasar ve çatlaklar, Beyaz Saray’ı kusursuz bir güç merkezinden çok, eskimiş bir makam olarak sunuyor.&nbsp;Bazı karelerde kullanılan hafif sarı filtre ise kimilerine göre boğucu, hatta mekanı ucuzlaştıran bir etki bırakıyor. Bu fotoğraflar, sadece sarayın anlatısına değil, günümüzün diğer güçlü figürlerine de “Acaba gerçekten düşündüğünüz kadar önemli misiniz?” mesajını iletiyor. Bazı figürlerin poz verirken değil, poz vermeye hazırlanırken çekilen kareleri de bu mesajı güçlendiriyor.Christopher Anderson, çok tartışma yaratan fotoğraflarının aşağılama amacı taşımadığını ifade ederken, eleştirel gözle bir hikaye anlatmaya çalıştığını&nbsp;kabul ediyor. Ona göre bu çekimler Amerikan iktidarını kötü göstermekten öte, dürüst bir şekilde göstermekten ibaret. Anderson, aslında bir ünlü (celebrity) fotoğrafçısı olarak ünlülerin kusursuz görünen fotoğraflarını çekmesi ile tanınıyor.&nbsp;Fakat Anderson Instagram hesabında bu projeyi diğerlerinden ayırdığını söylüyor, çünkü ona göre&nbsp;“Politikacılar celebrity değildir.”

Her hafta müzik, sinema, eğlence ve sanat dünyasından söyleşiler, incelemeler, öneriler, podcast’ler ve keşif notları e-posta kutunda.

Sinema ve müzik evreninden söyleşiler, incelemeler, öneriler, podcast’ler ve keşif notları.

Duende

Geçen hafta, gazeteci Chris Whipple’ın Vanity Fair dergisi için Beyaz Saray Özel Kalem Müdürü Susie Wiles ile yaptığı kapsamlı röportaj, Amerikan gündemine damga vurdu. Ancak röportajdan daha çok dikkat çeken röportaja eşlik eden fotoğraflar oldu. Dünyaca ünlü fotoğrafçı Christopher Anderson tarafından çekilen karelerde doğrudan bir aşağılama olmasa da kusurların rötuşlanmaması bilinçli bir tercih olarak yorumlandı.

Christopher Anderson'un objektifinden Beyaz Saray: Vanity Fair’den Yeni Amerikan Rüyası’na ince bir meydan okuma

Tame Impala, belki de alternatif müziğin en ana akım temsilcisi. Avustralyalı müzisyen Kevin Parker etrafında şekillenen proje, elektronik müzikle nispeten niş bir tür sayılan psikedelik müziği harmanlamasına rağmen, günümüzde ana akım olarak görülen birçok sanatçıdan daha çok tanınıyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sanatçı, yakın zamanda heyecanla beklenen yeni albümü Deadbeat’i yayımladı. Müzikseverler tarafından hemen tartışmaya açılan albüm, Parker’ın Belçikalı radyo istasyonu Studio Brussel’a verdiği bir röportajdan sonra Türkiye’nin sosyal medya gündemine bomba gibi düştü.</li></ul>Röportajda Parker, albümün öne çıkan şarkılarından biri olan Loser’ın, bir dönem sürekli dinlediği 1970'ler Türk müziği ve özellikle Barış Manço’nun şarkılarından esinlendiğini söylüyor. Barış Manço’dan “Türk Todd Rundren” olarak bahseden Parker’ın Loser şarkısında gerçekten de Manço ile özdeşleşen küçük synth tınılarını, Anadolu rock ezgilerini andıran gitar ritmini fark etmek mümkün.<img src="https://images.aposto.com/2025/9/1/1761568402482.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Son yıllarda Batılı müzikseverlerin Turkish psychedelia adıyla yeniden keşfettiği Anadolu rock, belki de uluslararası ana akıma girmeye hiç olmadığı kadar yakın. Peki bizim ilk defa 2015 yılında, Elijah Wood’un Selda Bağcan’dan imza istemesiyle fark ettiğimiz bu ilgi, Anadolu Rock’ın küresel yükselişini nasıl tetikledi? Türkçe psikedelik müzik, yakın gelecekte Türkiye imajının bir parçası hâline gelebilir mi?<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ruhuna yakışır bir keşfedilme hikayesi</h2>Son yıllarda Londra’daki bir barda Erkin Koray çalması, Kopenhag’da Anadolu rock konserlerinin yok satması veya New York’ta müzisyenlerin eski Türkçe parçalar hakkında hararetle sohbet etmesi şaşırtıcı olmaktan çıktı. Dünyada adına Turkish psychedelia dense de biz bu türü Anadolu rock ve Anadolu pop olarak biliyoruz.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türün Erkin Koray gibi bazı temsilcileri, hippi kültürüyle özdeşleşen psikedelik müzik akımından etkilenmiş olsa da,&nbsp;Selda Bağcan gibi Türk halk müziği geleneğine daha yakın birinin şarkıları da dünyada psikedelik olarak tanınabiliyor.</li></ul>Bunun nedeni 60'lar ve 70'lerin Türkçe müziğiyle psikedelik müziğin ortak bir özelliğinde yatıyor: Batı’dan gelen Rock'n Roll'un geleneksel Doğu ezgileriyle harmanlanması. Batı ülkelerinde, Doğu’nun “egzotik” ezgilerine duyulan merakla oluşan bu tını, Türkiye’de Batı’dan yükselen Rock'n Roll’un keşfiyle ortaya çıkıyor.&nbsp;1961 Anayasası sonrası oluşan özgürlük dalgası, TRT’deki Altın Mikrofon yarışmasıyla Batı esintili Türkçe müziğin desteklenmesi ve Doğu‑Batı arasında konumlanan toplum yapısı sayesinde Türk sanatçılar zamanla kendi popüler müzik kültürlerini yaratıyorlar. 70’lerde bir yandan Barış Manço gibi isimlerle geniş çevrelere yayılan, diğer yandan Cem Karaca gibi isimlerle sivrilip politikleşen bu tür, 80 darbesiyle başlayan sansür ve baskı atmosferiyle bıçak gibi kesiliyor.<img src="https://images.aposto.com/2025/9/1/1761568492085.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.79" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Bu türün, uluslararası müzik dünyası tarafından yeniden keşfedilmesi ise Türkiye sponsorluğunda bir teşvik programı ile değil, belki de Anadolu rock’ın aykırı ruhuna yakışır, daha organik bir biçimde yaşanıyor. 2000’li yıllarda hem Türkiye ve Avrupa etkileşiminin gelişmesi hem de göçmen kültürlerin ezgilerine “dünya müziği” adı altında artan ilgi sonucu, Almanya’da eski Türk müziğine kısmi bir merak başlıyor.&nbsp;Fatih Akın’ın Crossing The Bridge&nbsp;belgeseli İstanbul’un müzik kültürünü Almanya’ya tanıtırken, Alman prodüktör Roskow Kretschmann, 2003 yılında Love, Peace &amp; Poetry –Turkish Psychedelic Music adıyla yayımladığı toplama albümüyle bu türe yeni ismini veriyor.2010’larda plak koleksiyonculuğuna ilginin artmasıyla hem Batı dünyasında hem de Türkiye’nin metropollerinde tozlu raflarda duran eski parçaların gördüğü rağbet yükseldi. Bir yandan Türkiye’deki genç kuşak eskilerin sanatçılarını yeniden tanırken diğer yandan Batı’da niş bir Anadolu rock hayran kitlesi oluşuverdi. O sırada Spotify gibi servislerle eski şarkıların daha ulaşılabilir hâle gelmesi, “Anatolian Rock Revival Project” ve “My Analog Journal” gibi Youtube kanallarının eski Türk şarkılarını arşivleyip ücretsiz bir biçimde sunmasıyla bu tür, dünyada yeni bir hayran kitlesi kazandı.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Selda Bağcan’ın garip yükselişi</h2>Yurt dışında Turkish psychedelia'ya yönelik ilgiyi Türkiye’deki kamuoyu görece geç fark etti. Bu konudaki ilk farkındalık anlarından biri 2015’te dünyaca ünlü oyuncu Elijah Wood’un&nbsp;Selda Bağcan’dan imza isterken&nbsp;çekilen fotoğrafının sosyal medyaya düşmesi oldu.&nbsp;Biz daha Yüzüklerin Efendisi'nin Frodo’sunun Selda Bağcan’ı nasıl tanıdığına anlam veremeden, Bağcan’a yurt dışında gösterilen ilginin Türkiye’den daha yüksek olduğunu öğrendik. Birkaç sene sonra Bağcan, meşhur müzik festivallerinde boy göstermeye başladı. Türkiye’de de Selda Bağcan’a ilgi, yurt dışında rağbet gördüğü öğrenilince arttı.<img src="https://images.aposto.com/2025/9/1/1761568088778.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.35" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">O dönemde kamuoyunda daha az tanınan bazı şarkıcı ve müzik gruplarının Avrupa’da sold out konserler verdiğini öğrendik. Anadolu rock müziği çağdaş bir şekilde yeniden yorumlayan Gaye Su Akyol, ses getiren uluslararası turneler yapıyor, albümleri uluslararası medya ajanslarında inceleniyor, orijinal müziği yanı sıra protest kimliği ile öne çıkartılıyordu. Bu sıralarda Türkiye ve Avrupa’da Turkish psychedelia akımını benimseyen birçok yeni müzisyen ve müzik grubu ortaya çıkıyordu.Türkiye’de o dönem neredeyse hiç bilinmeyen Altın Gün grubu 2019’da Grammy adayı oldu. Hollanda’da kurulan grubun üyelerinden sadece vokalist Türkiye kökenli. Türk halk müziğini funk ve elektronik ezgilerle yeniden yorumlayan grubun şarkılarını o sırada Amsterdam’ın her köşesinde duymak mümkündü.Avustralyalı rock grubu King Gizzard &amp; the Lizard Wizard’ın Anadolu esintisi taşıyan şarkıları, Travis’in İstanbul konserinde Barış Manço’nun Dağlar Dağlar şarkısını söylemesi derken, Turkish psychedelia'nın yurt dışındaki dinleyici kitlesini iyice fark etmeye başladık.&nbsp;Burada görece alternatif, ama ana akım müzik trendlerini belirleyen bir kitleden bahsediyoruz. Ünlü prodüktörler, müzisyenler, müzik eleştirmenleri, tutkulu müzikseverler. Türk müziği artık sadece "otantik" değil, aynı zamanda “havalı” bulunuyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">‘Bir gün gelecek dönence’</h2>Tame Impala’nın Barış Manço’dan esinlenerek yaptığı&nbsp;Loser, bir tesadüfün ötesinde unutulmaya yüz tutmuş Anadolu rock'ın yeniden keşfedilme yolculuğunun ürünü. Bu şarkı, bize hem modern kültürümüzün evrensel mirasını hatırlatıyor, hem de Turkish psychedelia’nın küresel etkisinin devam edeceğini gösteriyor. Hatta bu türün giderek daha da ana akıma yaklaşan sanatçıları etkilemesi, Türkiye’nin çağdaş kültürel mirasını dünyaya tanıtması için eşsiz bir fırsat sunuyor.<img src="https://images.aposto.com/2025/9/1/1761568694527.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.00" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fakat bu akımın, gündemdeki sanatçılara baskı tartışmaları ve artan zorlukların gölgesinde yükseldiğini hatırlamakta da fayda var. Örneğin Güney Kore’den dünyaya yayılan ve hızla ana akım kültürün bir parçası olan K Pop, Güney Koreli sanatçılarının dünyaya tanıtılmasını hedefleyen ulusal bir kültür politikası projesi sayesinde başarıya ulaştı.&nbsp;Bizim ülkemizde ise durum daha farklı. Türkiye’de yapılan müzik festivalleri artık oldukça sınırlı, yurt dışındaki etkinliklere katılım için birçok müzisyenin zorlu vize süreçlerinden geçmesi gerekiyor. Bir zamanlar müziğimizin uluslararası seyirciye tanıtılması için fırsat olarak görülen Eurovision Şarkı Yarışması’na uzun yıllardır katılmıyoruz.&nbsp;Tüm bunlara rağmen, Anadolu rock yıllar sonra birçok müzik türünün arasından sıyrılıp bir dönence gibi yeniden doğabiliyor, en rağbet gören müzisyenlere ilham kaynağı olabiliyor. Organik yollarla büyüyüp Tame Impala’ya ilham verebilen Anadolu rock, daha farklı bir Türkiye’de kim bilir nerelere varırdı?

Batılı müzikseverlerin “Turkish Psychedelia” adıyla yeniden keşfettiği Anadolu rock, küresel ana akıma hiç olmadığı kadar yakın. 2015’te Elijah Wood’un Selda Bağcan’dan imza istemesiyle fark ettiğimiz bu ilgi, bugün Tame Impala’nın "Loser" parçası için Barış Manço’dan ilham aldığını açıklamasına kadar uzanıyor.

Nart Özel