15 Eylül Cuma sabahından herkese günaydın.
İşşizlik verisinin kazananları(!) olarak öne çıkan 14-25 yaş arası gençler ile Tesla'ya yetişmek için teknolojinin suyunu sıkan elektrikli araç üreticilerini konuştuğumuz hafta kapanışı bültenimiz sizlerle.
Keyifli okumalar,
İdil

Pareto
İş dünyasından içgörü, sektör analizleri ve gelecek öngörüleri her pazartesi ve cuma e-posta kutunuzda.
Otomobil üreticileri yaratıcılaşıyor
Koltuk masajları, akıllı telefonlar ve sürücüsüz özellikler...

Amazon, Qualcomm ve Samsung gibi şirketlerin bu yılki etkinlikte boy göstermesinin ardından, dünyanın en büyük otomobil fuarlarından biri olan Uluslararası Otomobil Fuarı'nın (IAA) aslında bir teknoloji konferansı olduğu söylenebilir.
Önemli detay: Teknoloji devlerinin varlığı, elektrikli otomobil geleceğinde Tesla'yı yakalamaya çalışan geleneksel otomobil üreticilerinin araçlarındaki teknolojiyi – yazılımdan donanıma kadar – artırma talebinin altını çiziyor. Teknoloji özelliklerinin artırılması Çin'deki alıcıların beklentilerini karşılamak için de çok önemli.
Yorumlar: CCS Insight Otomotiv Araştırma Analisti Mohit Sharma; Tesla ve Çinli start-up'ların, geleneksel otomobil üreticilerinin karşılaştığı iki yönlü bir güç olarak onları otomobilde daha fazla kullanıcı deneyimine sahip olmaya ittiğini belirtiyor.
Arka plan: Tesla'nın küresel başarısının bir kısmı, gelişmiş sürücü destek sistemi (ADAS) Autopilot'a uzanan bir dizi alandaki teknolojisinden kaynaklanıyor. Tesla belki de ADAS özellikleriyle en ileride olanlardan biri ve onu Xpeng ve Nio gibi Çinli oyuncular takip ediyor. Birçok otomobil üreticisi dünyanın en büyük ve rekabet gücü yüksek elektrikli araç pazarı olan Çin'de önemli birer oyuncu olmayı hedefliyor. Çinli firmalar kendilerini rakiplerinden farklılaştırmak için yazılımdan ADAS yeteneklerine kadar araçlarının teknolojik özelliklerini ön plana çıkarıyor
Perspektif: Hiçbir otomobil otonom olarak çalışamaz –en azından yasal açıdan– ancak otomobil üreticileri sürücüsüz özellikleri ve yetenekleri artırıyor. Bunlar, rakip üreticilerin geliştirmeye ve öne geçmeye çalıştığı özellikler. Sonuç olarak da, otomobil üreticileri yanıtı kendi işletim sistemlerini geliştirmekte buluyor.
- Mercedes-Benz, IAA'da MB.OS adı verilen, sürüş yardımı ve navigasyondan şarj ve araç içi eğlenceye kadar geliştirilmiş bir müşteri deneyimi yaratmasını hedeflediği sistemi açıkladı.
- BMW de fuarda, Tesla'ya yanıt olarak BMW Vision Neue Klasse sistemini sundu. Panoramic Vision adı verilen, ön cama sürücünün göz hizasında bilgi yansıtan bir baş üstü ekran ekleneceği söylenen yeni araçların 2025 yılında üretime girmesi planlanıyor. BMW, Neue Klasse otomobillerinin Amazon'un bulut teknolojisi ve Qualcomm'un çipleri kullanılarak inşa edilen yeni nesil ADAS teknolojisi ile geleceğini söyledi.
- İsveçli üretici Polestar, bu yıl Çinli otomobil devi Geely'ye ait bir akıllı telefon üreticisi olan Xingji Meizu ile bir ortak girişim kurdu. Meizu, Polestar otomobilleri için FlyMe adlı, kendi ürününü temel alan bir işletim sistemi hazırlıyor. Sistem, kullanıcıların otomobillerinde akıllı telefon ile Polestar'ın işletim sistemi arasında sorunsuz bir deneyim yaşayabilmelerini amaçlıyor.
- ABD'li çip üreticisi Qualcomm da, çiplerinin araçlardaki yapay zeka uygulamalarını güçlendirmeye yardımcı olmak için kullanılabileceğini kanıtlayan bir tanıtımda bulundu. Gösterdiği örneklerden biri, tavuk enchiladas için bir tarif bulabilen ve malzemeleri bir alışveriş listesine ekleyebilen bir araba asistanı oldu.
- ABD'li elektrikli araç üreticisi Lucid, sürüşü mümkün olduğunca konforlu hale getirmeyi hedefleyerek Air Midnight Dream Edition aracındaki koltukların masaj özelliğini tanıttı.
Herkes işsiz, gençler daha işsiz
Genç işsizliği problemi hem küresel olarak hem de Türkiye'de yaygınlaşıyor

Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, Türkiye'de Temmuz ayında geniş tanımlı işsizlik %22,7 olarak izlenirken genç işsizliği %18 olarak kaydedildi. Bu yaş grubunda işsizlik oranı; erkeklerde %15,2, kadınlarda ise %23,1 olarak tahmin edildi. Dünya genelinde de neredeyse her ülkede genç işsizliğinin, genel işsizlik rakamlarının çok üzerinde olduğu görülüyor.
Nedir? İşsiz insanlar, çalışmadıklarını, iş için hazır olduklarını ve son dört haftada iş bulmak için aktif adımlar attıklarını bildiren kişiler olarak tanımlanır. Genç işsizlik oranı ise, genç iş gücünün bir yüzdesi olarak hesaplanır.
- Bir ülke içindeki fırsatların bir göstergesi olmasının yanı sıra, genç işsizlik gelecekteki ekonomik perspektifler için de bir gösterge olabilir.
- Yüksek genç işsizlik oranları, aynı zamanda bir ülke içinde beyin göçüne anlamına gelebilir.
- İşsiz gençlerdeki büyük artışlar, hükümetlere tanımlamak ve izlemek için politik açıdan yüklü bir metrik oluşturur; çünkü bu tür artışlar tarihsel olarak bir sosyal huzursuzluk potansiyeli ortaya çıkarmıştır.
Ne yazık ki: Covid-19 durumu daha da kötüleştirdi. Genç yetişkinler, daha az iş deneyimine sahip olduğu için ekonomik durgunluklar sırasında özellikle savunmasız olma eğiliminde olan bir grup ve pandemi sebebiyle kariyerlerinin erken dönemlerininde giriş seviyesi pozisyonlardan uzak tutuldular. Bu, iş deneyimi kazanma olanaklarını ciddi oranda baltaladı ve uzun vadeli kazançlarını dolaylı yoldan etkilemiş oldu.
Şimdi: Pandeminin ilk kez vurmasının ardından neredeyse üç yıl geçtikten sonra, bazı ülkelerden gelen genç yetişkinler hâlâ iş bulmakta zorlanıyor.
Somutlaştırmak gerekirse: OECD verilerine bakıldığında İspanya, %27,4 ile OECD ülkeler arasında genç işsizliğin en yüksek olduğu ülke, neredeyse üç genç yetişkinden birinin iş bulamadığı görülüyor. Eğitim nitelikleri ile iş piyasası arasındaki uyuşmazlık İspanya'da 15-24 yaş arası yetişkinler arasındaki işsizlik sorununun önemli bir nedeni olarak gösteriliyor.
- İspanya'yı %27,1 ile Costa Rica, %24,9 ile İsveç, %23,6 ile Yunanistan ve %21,3 oranı ile Çin izliyor.
- Türkiye, %17 seviyesi ile OECD ülkeleri arasında 12. sırada yer alıyor.
- Genç işsizliğinin en düşük olduğu ülkeler ise %4,2 ile Japonya, %5,2 ile Meksika, %5,3 ile İsrail, %5,4 ile Kore ve %5,6 ile Slovenya.
Önemli detay: Çin'in Haziran ayında duyurduğu genç işsizlik oranı, Mayıs 2018'deki %10 seviyesinden yükselerek %21,3 seviyesine çıktı. Çin ekonomisi yavaşlama sürecinin yetkilileri yaşa özgü işsizlik verilerini askıya almaya ittiği söylenebilir. Söz konusu genç işsizlik rakamları yayınlandıktan sonra Çin hükümeti, -ülkenin yavaşlamasının önemli bir göstergesi olan verinin tarihî rekorunu kırmasının ardından- rakamları yayınlamayı durdurdu.
Öte yandan: Japonya'daki düşük genç işsizlik oranının ana nedenlerinden biri ise ülkenin daralan ve yaşlanan nüfusuyla sıkı bir iş piyasasına sahip olması olarak açıklanabilir.
İlginçtir ki: Çoğu OECD ülkesinde, genç erkeklerin genç kadınlara kıyasla daha yüksek bir işsizlik oranına sahip olduğu görülüyor. Bu, genel işsizlik verisi eğilimi ile –kadın işsizliği %6,3 ve erkek işsizliği %6– ters düşen bir veri.
- En yüksek farkların olduğu ilk üç ülke kadınlarda %14,4, erkeklerde %21,3 ile Slovakya; kadınlarda %12,5, erkeklerde %19,2 ile Finlandiya ve kadınlarda %8,3, erkeklerde %14,1 ile Birleşik Krallık.
Yorumlar: Goldman Sachs Research analizine göre, yüksek öğrenimden mezun olanların kazandığı beceriler ile işverenlerin talep ettiği beceriler arasındaki uyumsuzluklar, işsizlik oranının anormal derecede yüksek olmasına katkıda bulunması da muhtemel.
- Bu uyumsuzluk, bazı sektörlerde özellikle şiddetli bir şekilde hissediliyor. Örneğin, eğitim/spor alanlarında mezun olanların sayısı 2021 yılında 2018'e göre %20'den fazla artarken, aynı dönemde eğitim kurumları arasındaki işe alım talebi önemli ölçüde zayıfladı. Son yıllarda bilgi teknolojisi, eğitim ve emlak sektörlerini etkileyen düzenlemeler de gelecek yıllarda bu sektörlerdeki talebi zayıflatabilir.
• SoftBank şirketi İngiliz çip üreticisi Arm, 54,5 milyar dolarla küresel piyasalarda yılın en büyük halka arzına imza attı, halka arza 10 kattan fazla talep geldiği belirtiliyor.
- Bir adım geriden: SoftBank, Arm Holdings'in halka arzına gelen büyük talep sonrası halka arz için fiyatı yükseltmeyi tartışıyordu.
• Gıpta Ofis Kırtasiye ve Promosyon Ürünleri İmalat Sanayi'nin halka arzında birim fiyat 20,90 lira olarak açıklandı; halka arz büyüklüğü ise 836 milyon lira oldu.
- Dahası: Yurt içi bireysel yatırımcılara nihai tahsisat tutarının yaklaşık 5,18 katı, yurt içi kurumsal yatırımcılara ise yaklaşık 11,36 katı oranında talep geldi.
• Alman ayakkabı markası Birkenstock, Salı günü halka arz başvurusu yaptığını duyurdu.
- Detaylar: Birkenstock'un çoğunluk hissesini 2021 yılında satın alan özel sermaye şirketi L Catterton tarafından işletilmeye devam edeceği açıkladı. Goldman Sachs, JPMorgan ve Morgan Stanley, Birkenstock'un halka arza liderlik edecek.
- Beklentiler: Bloomberg News'in daha önce bildirdiğine göre, halka arz Birkenstock'a 8 milyar dolardan fazla değer getirebilir.
• Türkiye'deki KOBİ'lerin E-Ticaret Görünümü raporu Amazon Türkiye ve PwC Türkiye iş birliği ile yayımlandı.
- Detaylar: Rapora göre, küresel sınır ötesi e-ticaret perakende değeri 2017'de 1,4 trilyon dolarken 2022'de 3,5 trilyon dolara ulaştı. Türkiye'de yurt dışından yapılan harcamalar 2019'da 12,2 milyar TL iken, bu değer 2022'de 33,8 milyar TL'ye yükseldi.
- Başka bir deyişle: 2017-2022 yıllarını kapsayan 5 yıllık dönemde küresel sınır ötesi e-ticaret hacmi 2,5 kat artarken Türkiye'deki e-ihracat hacmi 2019-2022, yani 3 yıllık bir dönemde 2,8 kat arttı.
• TESK Başkanı Bendevi Palandöken, Orta Vadeli Program'daki enflasyon hedefine ulaşabilmek için Perakende Yasası'nın güncellenmesi gerektiğini söyledi. Enflasyonla mücadelede önemli unsurun haksız rekabeti önlemek olduğunu belirten Palandöken, zincir marketlerde etkili fiyat denetimi için yasal düzenlemenin şart olduğunu kaydetti.
• Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2022 yılı sektör bilançolarını açıkladı.
- Detaylar: Firma sayıları bakımından toptan ve perakende ticaret, motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin onarımı sektörü 318 bin 556 firmayla ilk sırada yer aldı. İmalat sektörünün toplam girişim sayısı içindeki payı geçen yıl için %16,5 olarak hesaplandı.
- Ek olarak: Toplulaştırılmış bilançoya göre, 2022'de firmaların aktif büyüklüğü 26 trilyon 351 milyar 610 milyon lira, kısa ve uzun vadeli yabancı kaynaklar toplamı 18 trilyon 800 milyar 514 milyon lira, öz kaynaklar toplamı da 7 trilyon 551 milyar 95 milyon lira olarak belirlendi.
• Indicata'nın ikinci el online pazar raporundan derlenen verilere göre, Türkiye ikinci el online binek ve hafif ticari araç pazarında satışlar, geçen ay 2022'nin aynı ayına göre satışlar %1 artışla 125 bin 935 oldu. Satışlarda otomobillerin payı %82 ve hafif ticari araçların payı %18 olarak belirlendi.
- Dahası: Geçtiğimiz ay Volkswagen en çok tercih edilen marka olurken, model bazında binekte en çok Clio, hafif ticaride ise Doblo satıldı.
QNB Finansbank yaşanabilir bir gelecek için Dünyayla1
Dünyayla1
Doğayı korumayı, eşit hak ve özgürlükleri savunmayı, çocukların geleceğinin sözcüsü olmayı kendisine hedef belirleyen QNB Finansbank, değişim yaratmak üzere sürdürülebilirlik çalışmalarını “Dünyayla1” vizyonu ile bir adım ileri taşıyor.
Nedir? Çocuklara adil ve yaşanabilir bir gelecek sunmak için QNB Finansbank Dünyayla1 olmayı seçiyor. Tüm çalışmalarını dünya ve üzerinde yaşam süren varlıkların birbirine bağlılığını gözeterek gerçekleştiren QNB Finansbank, Dünyayla1 adını verdiği sürdürülebilirlik yolculuğunda, toplum ve çevreyle olan etkileşimlerini daha da güçlendirmeyi ve bu doğrultuda belirlediği yol haritasıyla geniş kitlelerde farkındalık yaratmayı amaçlıyor.
QNB Finansbank’ın iklim risklerini yönetme, eşitlikçi, kapsayıcı bankacılık ürün ve hizmetlerini yaygınlaştırarak Türkiye’nin sürdürülebilir ekonomik performansını güçlendirme amacını destekleyen dört etki alanı şu şekilde:
- Müşterilerinin sürdürülebilir dönüşümüne “Yeşil Dönüşüm” ve “Sorumlu Dönüşüm” etki alanlarıyla ortaklık etmeye odaklanıyor.
- Banka faaliyetlerinin sürdürülebilirliğini ise “İçten Dönüşüm” ve “Finansçının Dönüşümü” etki alanlarıyla sağlıyor.
Sürdürülebilirlik yolculuğunu şeffaflıkla yer verdiği web sitesine buradan ulaşabilir, Dünyayla1 yaklaşımı hakkında detaylı bilgiye şuradan ulaşabilirsiniz.
• 2008 yılından bu yana Turkcell’de görev yapan 2019 yılından itibaren de şirketin Genel Müdürlük görevini üstlenen Murat Erkan kendi isteğiyle görevinden ayrıldı.
• SOCAR Türkiye Rafineri ve Petrokimya İş Birimi Başkanlığı ve Petkim Genel Müdürlüğü görevine vekaleten SOCAR Türkiye Strateji Başkanı Kanan Mirzayev atandı.
• Ziraat Bankası’nda Hazine Yönetimi Genel Müdür Yardımcılığı’na Yasin Öztürk'ün atandığı açıklandı.
• Şekerbank Genel Müdür Yardımcısı Ayşe Aybala Şimşek Galpin, Genel Müdürlük görevine atanırken, Şekerbank Teftiş Kurulu Başkanı Fahrettin Özcan da Genel Müdür Yardımcılığı görevine atandı.
• Bora Tuncer, Schneider Electric Uluslararası Operasyonlardan Sorumlu Dijital Dönüşüm Kıdemli Başkan Yardımcılığı görevine getirildi.
• A. Doğan Yalçındağ, 11 Eylül 2023 tarihi itibariyle Doğan Holding İcra Kurulu Üyesi olarak görev almaya başladı.
• Günsan Elektrik Satış Direktörlüğü görevine Ali Çetindal atandı.
• Janssen Türkiye ve Ukrayna’nın Onkoloji – Hematoloji ve Pulmoner Hipertansiyon İş Birimi Direktörü Berkin Gökbudak, Nörobilim ve Pulmoner Hipertansiyon alanlarında EMEA Bölgesi Ticari Strateji Lideri olarak atandı.
🎧 Pareto Spot'un üçüncü sezonuna Spotify üzerinden ulaşabilirsiniz.
Okuma önerileri:
🔖 Perde arkasındaki çalışan: yapay zeka
🔖 "Streaming" sektörü yeniden şekilleniyor
📱 Son olarak: Pareto'nun LinkedIn hesabını takip etmeyi unutmayın!
Mutlu hafta sonları.