_{Küresel piyasalarda son durum ve yılbaşından bugüne değişimler}

• Bu hafta: Bugün TÜİK, Mayıs ayı enflasyonunu açıklayacak. Salı günü Birleşik Krallık Başbakanı Rishi Sunak, ABD'yi ziyaret edecek. Çarşamba günü TBMM Genel Kurulu yeni Meclis Başkanını seçmek üzere toplanacak, OECD Ekonomik Görünüm raporunu yayımlayacak. Pazar günü Karadağ'da parlamento seçimleri yapılacak. 

• Hazine ve Maliye Bakanı olarak atanan Mehmet Şimşek, bakanlıkta düzenlenen törenle görevi Nureddin Nebati'den devraldı. Bakan Şimşek, ilk açıklamasında “Türkiye’nin rasyonel bir zemine dönme dışında bir seçeneği kalmamıştır. Kurala dayalı bir Türkiye ekonomisi, özlenen refaha ulaşmamızda önemli olacaktır. Makro finansal istikrarı önceliklendireceğiz” ifadelerini kullandı.

• Dahası: Şimşek, “Vakit kaybetmeden orta vadeli finansal çalışmalarımıza başlayacağız. Orta vadede enflasyonun yeniden tek haneye düşürülmesi, her alanda öngörülebilirliğin artırılması, cari açığı azaltacak yapısal reformlar hayatidir” diyerek, toplumsal refahı yükseltme hedefine ulaşmada şeffaflık, tutarlılık, öngörülebilirlik ve uluslararası normlara uygunluğun temel ilkeler olacağını belirtti.

• Türkiye’nin müteahhitlik sektörü, Ocak-Mayıs döneminde yurt dışından 6,5 milyar dolar tutarında proje üstlendi. Ticaret Bakanlığı verilerine göre, yurt dışı müteahhitlik sektörü yılın ilk 5 ayında ortalama 67,2 milyon dolar bedel ile 96 proje üstlendi.

• Bir adım geriden: Sektör, küresel ekonomik sorunlar ve Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinin gölgesinde geçen 2022 yılında ise ortalama bedeli 38,8 milyon dolar olan 492 proje üstlenmişti. Bu yılda üstlenilen projelerin toplam bedeli 19,1 milyar dolar olarak hesaplanmıştı.

• Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO), Mayıs’ta çoğu tahıl, bitkisel yağ ve süt ürünlerindeki düşüşlerin etkisiyle küresel gıda fiyatlarının gerilediğini açıkladı. FAO Gıda Fiyat Endeksi, Mayıs'ta aylık %2,6 düşüşle yıllık bazda %22,1 geriledi. Böylece küresel gıda fiyatları son iki yılın en düşük seviyesine çekildi.

• Öte yandan: Türkiye, Nisan ayında gıda enflasyonunda dünya sekizincisi oldu. Dünya Bankası tarafından derlenen ve aylık olarak güncellenen verilere göre, tüketici fiyatlarının yıllık bazda %352 arttığı Lübnan, gıda enflasyonunda ilk sırada yer alırken; bu ülkeyi enflasyonun %100’ün üzerinde olduğu Arjantin ve Zimbabve'de takip etti. İlk 10 sırayı tamamlayan ülkeler ise İran, Surinam, Mısır, Ruanda, Türkiye, Lao ve Sierra Leone oldu.

• Otomobil ve hafif ticari araç pazarı, Mayıs ayında bir önceki yıla göre %70,9 büyüyerek 111 bin 356 adet oldu. Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) verilerine göre, otomotiv satışlarında mayıs ayları bazında rekor adede ulaşıldı ve önceki aylarda gelen aylık rekorlar serisi sürdü.

• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, Nisan ayında 1309 yatırım teşvik belgesi düzenlediğini açıkladı. Belge alan projelerin yatırım tutarı 67 milyar 585 milyon lira olarak hesaplanırken, yatırımların gerçekleştirilmesiyle 27 bin 501 kişinin istihdam edilmesi planlanıyor.

• Getir kurucusu Nazım Salur, sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, şirketin geçtiğimiz yıl üçte bir hissesini alarak ortak olduğu elektronik ticaret platformu n11.com’un tamamını satın aldığını duyurdu. Salur, “n11.com’u kurup büyüten ortaklarımız Doğuş Grubu ve SK Holdings’e bugüne kadar yaptıkları katkılardan dolayı teşekkür ediyorum. Yeni bir n11 yakında” açıklamasını yaptı.

• Trendyol’un, Birleşik Krallık merkezli online perakende şirketi Asos’u satın almak için Aralık ayında 1 milyar sterlinin üzerinde bir teklif verdiği haberleştirildi. Sunday Times’da yer alan ve Londra finans merkezinden kaynaklara dayandırılan habere göre; Trendyol’un Hollanda birimi tarafından yapılan ve Asos’un mevcut değerinin üç katı olan teklif, artık masada değil ve görüşmeler devam etmiyor.

• Saudi Aramco, geçtiğimiz hafta bir grup Türk müteahhitle 50 milyar dolarlık potansiyel projeleri görüşmek üzere bir araya geldi. Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Erdal Eren, Aramco temsilcilerinin 30-31 Mayıs’ta Ankara’da yaklaşık 80 inşaat şirketinin yöneticileri ile görüştüğünü ve 2025 yılına kadar planlanan projeler için Suudi Arabistan yönetiminden ön yeterlilik almaya çalıştıklarını söyledi.

• Avrupa merkezli telekomünikasyon operatörlerinin Google gibi büyük teknoloji şirketlerini bölgede 5G ve genişbantın yaygınlaştırılmasına finansman sağlamaya zorlama girişimi, Avrupa Birliği (AB) ülkelerinin büyük bir kısmı tarafından reddedildi.

• Detaylar: Reuters’ın konuya yakın kaynaklara dayandırdığı habere göre, Perşembe günü Lüksemburg'da AB endüstri şefi Thierry Breton ile yapılan bir toplantıda 18 ülkeden telekom bakanlarının bir kısmı teknoloji firmaları için önerilen ağ ücreti vergisini reddederken bir kısmı da böyle bir önlemin gerekliliği ve etkisi üzerine bir çalışma talep etti.

• Bir adım geriden: Deutsche Telekom, Orange, Telefonica ve Telecom Italia, veri ve içeriklerinin ağ trafiğinin büyük bir bölümünü oluşturduğu gerekçesiyle büyük teknoloji şirketlerinin ağ maliyetlerinin bir kısmını üstlenmesini istiyor.

• Twitter'ın marka güvenliği ve reklam kalitesinden sorumlu yöneticisi A.J. Brown’ın istifa ettiği açıklandı. A.J. Brown, son bir hafta içinde şirketten istifa eden ikinci güvenlik şefi oldu.

• Bir adım geriden: Ella Irwin, Perşembe günü Reuters'e yaptığı açıklamada, sosyal medya şirketinde güven ve güvenlikten sorumlu ürün başkan yardımcılığı görevinden istifa ettiğini belirtmişti.

• NASA ve Boeing, Starliner kapsülünün ilk insanlı uçuş testinin teknik sorunlar nedeniyle yine ertelendiğini açıkladı. Boeing'in Ticari Ekipten Sorumlu Başkan Yardımcısı Mark Nappi, önümüzdeki haftayı kapsülün uçuş için güvenli olmasını sağlayacak bir plan bulmakla geçireceklerini belirtirken, yetkililer yeni bir fırlatma için tarih vermedi.

Sürdürülebilir bir dünyanın tohumlarını ekiyor: Schneider Electric

_{Bugün 5 Haziran Dünya Çevre Günü}

Sürdürülebilir bir dünyanın mümkün olduğunu ortaya koyduğu çalışmalarla kanıtlayan Schneider Electric, 5 Haziran Dünya Çevre Günü’nde, küresel iklim değişikliğiyle mücadele için bireysel olarak eyleme geçmek isteyenleri Tohum Hareketi’ne ortak olmaya davet ediyor. 

Siz de Schneider Electric Tohum Hareketi’ne katılabilir, buradan seçeceğiniz tohumların sizin adınıza doğayla buluşturulmasını sağlayabilirsiniz. Üstelik, her biri gelecek için umut olan bu tohumların serüvenini online olarak takip etmek de mümkün. 

Neden küresel iklim değişimiyle mücadelede yer almaya ihtiyacımız var?

Bugün gezegenimizin sağlığı için üç önemli gündeme çözüm sunmalıyız.

1. Tüm yaşamı felç eden küresel pandeminin ardından hâlen sosyal ve ekonomik olarak iyileşme sürecindeyiz.
2. Enerji krizi nedeniyle hayatın her alanına etki eden enerji kaynaklarına erişim her geçen gün zorlaşıyor. 
3. Sıcak hava dalgaları, fırtınalar ve seller gibi iklim krizinin sarsıcı etkileri bir an önce harekete geçmemiz gerektiğini gösteriyor. 

Bu sorunlara çözüm bulmak için şirketler ve hükümetler önemli taahhütler verse de henüz arzu edilen noktada değiliz. 2030 yılı için sürdürülebilirlik taahhütlerinde bulunan kurumların sadece %8’i planlarına uygun hareket ettiğini açıkladı. Ancak bu durum hızla tersine çevrilebilir. Yapılan araştırmalar mevcut teknolojinin karbon emisyonlarının %70’ini elimine etme gücü olduğunu gösteriyor. 

Schneider Electric de Elektrik 4.0 adı verilen bir yaklaşımla bu süreci hızlandırmanın ve kolaylaştırmanın mümkün olduğunu savunuyor. Bu stratejiyle elektrifikasyon (yeşil enerji) ve dijitalleşme (akıllı ve bağlantılı sistemler) ile bugünkü karbon emisyonlarının yaklaşık %90’undan sorumlu olan enerjiyi dönüştürmek mümkün. Bunun ilk örnekleri olarak Schneider Electric, Dünya Ekonomik Forumu tarafından Deniz Feneri unvanıyla ödüllendirilmiş beş fabrikaya sahip. Avrupa’nın ilk “Akıllı Fabrikası” seçilen Manisa fabrikası da bunlardan biri.

Şirketin pek çok sektörde sürdürülebilir değerler üreten çözümleri mevcut. Örneğin; tarım sektöründe suyun %50’ye varan oranlarda daha verimli kullanılması için bulut tabanlı ve mobil bir çözümün geliştirilmesinde rol aldı. Böylece tarımda devrimsel bir dönüşüme imza atıldı. 

• Cumhurbaşkanı Erdoğan, NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg'i Dolmabahçe Ofisi'nde kabul etti. Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Millî Savunma Bakanı Yaşar Güler, eski Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın ve NATO yetkililerinin de hazır bulunduğu toplantı ardından Stoltenberg açıklamalarda bulundu.

• Ne dedi? Stolenberg, "Cumhurbaşkanı Erdoğan'la bugün yaptığımız görüşmede Daimi Müşterek Mekanizmanın müteakip toplantısının 12 Haziran haftasında tekrardan toplanması üzerine mutabık kaldık. NATO'ya üyelik İsveç'i daha güçlü yapacaktır, aynı zamanda NATO'yu ve Türkiye'yi de daha güçlü yapacaktır. Dolayısıyla İsveç'in NATO'ya üyelik katılım sürecinin bir an önce tamamlanmasını görmeyi arzu ediyorum" dedi.

• TBMM Genel Kurulu'nun, yeni Meclis başkanını seçmek üzere 7 Haziran saat 14.00'te geçici Meclis Başkanı Devlet Bahçeli başkanlığında toplanması bekleniyor. Yeni atanan kabine üyeleri ile milletvekili seçilen eski bakanlar ise Genel Kurul'da yemin edecek.

• Bir adım sonrası: Meclis başkanı seçildikten 1 hafta sonra da TBMM Başkanlık Divanı üyeleri belirlenecek.

• Sinan Oğan, ikinci tur seçimi öncesi Cumhur İttifakı'nı destekleyeceğini açıkladıktan sonra çıkan "makam pazarlığı" iddiaları hakkında, "İlk günden beri ismimiz üzerinde yürütülen “pazarlık” gibi spekülasyonların ne kadar yersiz ve iftira amaçlı olduğu bir kez daha görülmüştür" dedi.

• CHP TBMM Grubu'nun Cumartesi günü gerçekleşen toplantısında, CHP Grup Başkanlığı'na Özgür Özel, Meclis Başkanvekilliği'ne Gülizar Biçer Karaca, Grup Başkanvekilliği'ne ise Burcu Köksal, Ali Mahir Başarır ve Gökhan Günaydın seçildi. Özgür Özel, yaptığı açıklamada "Bundan sonraki süreçte CHP’nin birlik içinde, beraberlik içinde daha gençleşen ve çok daha fazla kadının görev aldığı, çok daha dinamik bir grubunun etkin muhalefetine tanık olmanızı ümit ediyoruz" ifadelerini kullandı. 

• Demokrat Parti Genel Başkan Yardımcısı Cemal Enginyurt, TİP'ten Hatay Milletvekili seçilen tutuklu Can Atalay'ın mazbatasını almasına rağmen henüz serbest bırakılmamasına tepki göstererek, Twitter üzerinden yaptığı açıklamada, “Can Atalay’ı tanımam. Fikirlerimiz uyuşmaz. Lakin Milletvekili seçilmiş birisi neden hâlâ serbest bırakılmaz. Bırakmayacaktıysanız, neden seçime girmesine izin verdiniz? Seçime girdi ve seçildi. Öyleyse hemen Can Atalay’ı serbest bırakınız. #CanAtalay TBMM de yemin etmeli” dedi.

• Millî Eğitim Bakanlığınca yapılan Liselere Geçiş Sistemi (LGS) kapsamındaki merkezî sınavın iki oturumu da tamamlandı. Pazar günü gerçekleşen LGS sınavından 8. sınıfta eğitim gören 1 milyon 246 bin 429 öğrenci katıldı.

• ABD Başkanı Joe Biden, federal hükümetin 31,4 trilyon dolarlık borç tavanını 1 Ocak 2025 tarihine kadar askıya alan yasa tasarısını imzaladı. Biden ve Temsilciler Meclisi Başkanı Kevin McCarthy arasındaki gergin müzakerelerin ardından varılan uzlaşı sonucu bu hafta Temsilciler Meclisi ve Senato’da kabul edilen tasarı, ülke ekonomisinin ilk kez yaşanacak bir temerrüde düşmesini önleyecek.

• Hong Kong polisi, 1989 Tiananmen Meydanı olaylarının 34. yıldönümünde bir araya gelen çok sayıda kişiyi gözaltına aldı, aralarından en az dört kişinin de grubu “kışkırttığı” gerekçesiyle tutuklandığı belirtildi.

• Ne olmuştu? Demokrasi yanlısı binlerce eylemci, 1989 yılında Pekin'in Tiananmen Meydanı'na akın ederek haftalarca süren protestolar düzenlemişti. Gösteriler, Komünist Parti iktidarının arasında bölünmelere yol açmış olsa da, 3 Haziran gecesi askerler, eylem yapan öğrencilere ateş açmıştı. Çatışmalarda ölen kişi sayısı hâlâ tespit edilemedi.

• Fransa'da büyük protestolara yol açan tartışmalı emeklilik reformuna ilişkin kararnameler, Resmî Gazete'de yayımlanmaya başladı. Eylül'de uygulanması beklenen ve emeklilik yaşını 62'den 64'e çıkarmayı öngören yasa, sendikaların 6 Haziran'da 14.'sü düzenlenecek protestolardan iki gün önce yayımlandı.

• Hindistan'ın Orissa eyaletinde meydana gelen tren kazasında 300'den fazla kişinin hayatını kaybettiği, 900'den fazla kişinin de yaralandığı bildirildi.

• Birleşmiş Milletler'in Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü UNESCO, plastik kirliliğini ortadan kaldırmayı amaçlayan uluslararası anlaşmanın taslağının önümüzdeki Kasım ayına kadar hazırlanmasını ve 2024'te ise anlaşmaya varılmasını kararlaştırdı.

📬 Aposto’dan: 

• Teapotea | Günlük çay ritüellerimizin arkasındaki sebepler
• Ne okuyoruz |Legend of Zelda'dan gazetecilik dersleri
• Zappa zamanlar | Atlar ve otomobiller

📨 Günün okumaları:

• Journo | Haberleri umursayan kaldı mı?
• BBC Türkçe | Türkiye'nin Katar işbirliğiyle Suriye'de inşasına başladığı konutlar
• NewsLab Turkey | Google arama sonuçlarındaki değişiklik haberler için ne anlama geliyor?

🗣 Twitter’da neler konuşuldu?

 _SPONSORLU 

Coffee Department’ta taptaze bir yaz: İyi kahveyi keşfetme yolculuğuna bu yaz da iki yeni kahveyle devam eden Coffee Department, taze çekilmiş kahvenin kokusuna çilek, armut, vişne gibi taptaze meyve aromalarının eşlik ettiği, festival tadında bir kahve seçkisi sunuyor. Floral karakteriyle dikkat çeken Costa Rica Casa de Piedra Natural armut, üzüm ve karadut pekmezi aromasıyla yaz sabahlarına arkadaşlık ederken; Colombia La Divisa 200h Anaerobic Natural iddialı vişne likörü ve çikolata tadıyla yaz akşamlarının favorisi olmaya aday. Bu iki yeni kahveyi ve Coffee Department’ın özenle seçilmiş tüm kahvelerini buradan inceleyebilir, damak tadınıza en uygun kahveye ulaşabilirsiniz.