• ABD'de domuz böbreği nakli denemesi: ABD'de, domuz böbreği naklini insanlarda test eden ilk klinik çalışma başladı ve bu çalışma, böbrek nakli bekleyen hastalar için yeni bir umut oluşturdu.<ul><li>Çalışma, domuz böbreklerinin insan vücudunda nasıl işlediğini incelemek amacıyla gerçekleştiriliyor ve böbrek nakli bekleyen hastaların yaşam kalitesini artırmayı hedefliyor.</li><li>Araştırma, bir araştırma çiftliğinde yürütülüyor ve bilim insanları, domuz böbreklerinin insan bağışıklık sistemi tarafından nasıl kabul edildiğini gözlemleyecek.</li><li>Bu deneme, organ nakli alanında yaşanan kıtlık sorununa çözüm arayışlarının bir parçası olarak değerlendiriliyor.</li><li>Klinik çalışmanın sonuçları, gelecekteki organ nakli uygulamaları için önemli bilgiler sağlayabilir.</li></ul>

Canlı Gündem

• Domuzdan insana karaciğer nakli: Dünyanın ilk domuzdan insana karaciğer nakli, hastayı 171 gün hayatta tuttu.<ul><li>Nakil, 2022 yılında gerçekleştirildi ve hastanın bağışıklık sistemi, domuz karaciğerini kabul etti.</li><li>Bu süreç, organ nakli bekleyen hastalar için yeni bir umut kaynağı olarak değerlendirildi.</li><li>Araştırmacılar, bu tür nakillerin gelecekte insan hayatını kurtarma potansiyeline sahip olduğunu belirtti.</li><li>Deneysel nakil, organ yetersizliği sorununa çözüm arayışında önemli bir adım olarak kaydedildi.</li></ul>

Beş tüketici savunma grubu vücutta birikerek bağışıklık sistemi ve beyne zarar verebileceği iddiasıyla FDA'ya gıdalarda renklendirici katkı maddesi olarak kullanılan titanyum dioksit onayını iptal etmesi için dilekçe verdi. Dilekçe Çevre Çalışma Grubu, Çevre Savunma Fonu, Kamu Yararına Bilim Merkezi, Gıda Güvenliği Merkezi ve Çevre Sağlığı Merkezi tarafından sunuldu.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Neden önemli? Yıllardır tartışmalı olan titanyum dioksit bu dilekçeyle bir kez daha inceleniyor. Bir EWG analizine göre beyaz renklendirici, tavuktan cipslere kadar, çoğu çocuklara yönelik olmak üzere 1.800'den fazla gıdada bulunuyor. EWG'nin Devlet İşlerinden Sorumlu Başkan Yardımcısı Melanie Benesh yaptığı açıklamada vücutta birikme ve zarar verme potansiyeline sahip bir kimyasalın bu yaş grubuna pazarlanan yiyecek ve içeceklerde bulunmaması gerektiğini söyledi. Avrupa Gıda Güvenliği Otoritesi'ne göre renklendiricinin onu yiyen insanlara kalıcı zarar verip veremeyeceği belli değilken; Uluslararası Kanser Araştırma Ajansı tarafından olası bir kanserojen olarak sınıflandırılmıştır.</li></ul><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Arka plan: Titanyum dioksit tartışmalı bir sentetik renklendirici. Geçen yıl Avrupa Komisyonu tarafından gıda katkı maddesi olarak kullanımı yasaklandı. Dilekçe, titanyum dioksitin güvenliğinin en son 1973'te FDA tarafından gözden geçirildiğini belirtiyor. FDA renklendiricinin vücut tarafından emilmediği kanaatiyle kimyasalı güvenli bulduğunu iddia ediyordu. Yeni teknolojilerle yapılan sonraki araştırmalar, kimyasalın nanopartiküllerinin sindirim sistemi tarafından emilebileceğini gösterdi.</li></ul>

apéro

Tüketici hakları grupları FDA'dan titanyum dioksiti yasaklamasını istiyor.

Renklendirici katkı maddesine yasak

Almanya merkezli BioNTech’in&nbsp;kurucu ortağı ve CEO’su Uğur Şahin, ocak ayında tıp dergisi The Lancet’te koronavirüsle ilgili bir yazı okuduğunda acilen çalışmalara başlaması gerektiğini biliyordu. O zamanlar her yerde olduğu gibi Almanya’da da virüsün Çin’le sınırlı kalacağı görüşü hakimdi. Hiç kimse Vuhan'da ortaya çıkan bir hastalığın çok hızlı bir şekilde küresel bir pandemiye dönüşeceğini öngörememişti. “Virüsün bizi etkileyeceğini makaleyi okuduğum anda biliyordum” diyen Şahin ise Mainz şehrinde 40 kişilik bir ekip kurarak “Işık hızı projesi” adını verdikleri aşı çalışmalarına başladı. Dilerseniz rastlantı dilerseniz de kaçınılmaz son deyin; Şahin’in projeyi başlattığı gün, Avrupa bölgesindeki ilk vaka tespit edildi. Mart ayında ise BioNTech’in hâlihazırdaki iş ortaklarından Pfizer aşı projesine dâhil oldu. Aradan geçen 9 ayda aşı geliştirme konusu küresel bir yarışa döndü. Erken yola çıkan Pfizer-BioNTech ortaklığı ise bayrağı göğüslemeye rakiplerinden çok daha yakın. Şirketler, pazartesi yayımladıkları bir basın bülteniyle altı ülkede 45 bin 500 kişi üzerinde test edilen Covid-19 aşısının "%90'ın üzerinde etkili" olduğunu duyurdu. Gerekli onaylar alınırsa yıl sonuna kadar 50 milyon doz, 2021 sonuna kadar ise 1,3 milyar doz aşı piyasaya sürülecek.<ul><li>Aşı yarışı:&nbsp;Dünya çapında şu anda 52 aşıda insanlar üzerinde klinik çalışmalara izin verilirken bu aşılardan sadece 11’inde üçüncü aşamaya geçilerek büyük ölçekte etkinlik testleri <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYWE5YzRhMTVhOGI2MDAwNjFjMjIyYyZ1c2VyPTVmMTJmNTMxMTM5MzllMDAwODlkYjRmNCZhdXRob3I9NWVjMTM4ZTgwMTU3NTkxNmExYzgxN2ExJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5ueXRpbWVzLmNvbSUyNTJGMjAyMCUyNTJGMTElMjUyRjA5JTI1MkZoZWFsdGglMjUyRmNvdmlkLXZhY2NpbmUtcGZpemVyLmh0bWw="">yapılıyor.</a> Klinik öncesi 87 aşı çalışmasında ise hayvanlar üzerinde çalışmalar yürütülüyor. &nbsp;</li><li>mRNA:&nbsp;Çoğu aşının aksine Pfizer ve BioNTech, hücrelerde virüse karşı bağışıklık sistemini geliştirmek için protein oluşturma temeline dayanan mRNA teknolojisini kullanıyor. Daha önce bilimsel olarak bulaşıcı hastalıkları önlemede etkinliği kanıtlanmayan mRNA tedavisinde, bağışıklık sistemini virüse karşı eğitmek için virüsün kısmi genetik diziliminin bir kısmı vücuda enjekte ediliyor. ABD, Almanya, Brezilya, Arjantin, Güney Afrika ve Türkiye’de sürdürülen denemelerde aşının vücutta antikor ve T hücresi denilen, bağışıklık sisteminin parçası hücrelerin üretilmesine yol açtığı keşfedilirken üç hafta arayla aşının iki dozdan 7 gün sonra koronavirüse karşı %90 koruma sağlandığı saptandı. Aşının -80 santigrat derecede muhafaza edilmesi zorunluluğu ise aşının muhafazası ve dağıtımı konusunda soru işaretlerine neden oluyor. &nbsp;</li><li>Öngörülü ülkeler:&nbsp;Pfizer ve BioNTech’in aşısına geliştirme sürecinde yatırım yapan ülkeler bulunurken bu ülkelerin aşıya erişimde öncelikli olması bekleniyor. Temmuzda Pfizer’la 1,95 milyar dolara 100 milyon dozluk anlaşma imzalayan ABD’nin 500 milyon dozluk ek sipariş hakkı da saklı bulunuyor. Farklı aşı geliştiricilerine yatırım yapan Birleşik Krallık ise Pfizer’ın aşısından toplam 30 milyon doz sipariş etmişti. Yatırımlarda bir adım geriden gelen Avrupa Birliği’nin ise 200 milyon dozluk tedarikle ilgili müzakereleri sürüyor. &nbsp;</li><li>Piyasalar: Aşı testinin olumlu sonuçlar verdiği haberinin ardından piyasalarda büyük bir hareketlenme yaşandı. S&amp;P 500 endeksi günü %1,2 yükselişle kapatırken gün içinde Dow Jones endeksi %4,69, teknoloji ağırlıklı Nasdaq 100 endeksi ise %1,49 civarında yükseldi. En yakın vadeli WTI petrol kontratlarında varil fiyatları %7 yükselişle 39,94 dolar, Brent petrolde ise %8,5 artışla 42,83 dolara çıktı. Hafta sonu yoğun haber akışı nedeniyle haftaya yükselişle başlayan ve açılışta %2,10 değer kazan BIST 100 endeksi ise aşı haberinin de etkisiyle gün içinde son 9 ayın en yüksek seviyesine ulaştı. &nbsp;</li><li>Hisseler:&nbsp;Açıklama sonrası Pfizer’ın hisseleri %15 yükselirken BioNTech hisselerinde %25 artış görüldü. Diğer aşı geliştiricilerden AstraZeneca ve Johnson&amp;Johnson’ın hisseleri sırasıyla %5 ve %2,6 yükselirken yarışı önde götürdüğü düşünülen Moderna’nın hisseleri ise %1,8 düştü. Koronavirüs krizinden en ağır şekilde etkilenen seyahat şirketlerinin hisseleri de keskin bir şekilde yükseldi. British Airways'in ana şirketi IAG’nin hisseleri üçte bir yükselirken Air France-KLM’nin %30, Ryanair'ın ise %16 yükseldi. &nbsp;</li><li>Şimdi ne olacak?&nbsp;Bundan sonraki süreçte Pfizer ve BioNTech’in, ABD Gıda ve İlaç İdaresi (FDA) ve Avrupa İlaç Ajansı (EMA) tarafından belirlenen güvenlik eşiklerini geçmesi gerekiyor. Şirketler, kasımın üçüncü haftasında aşıyı yetkililere sunacak. Onaylanması durumunda ise aralık sonu veya ocak başı gibi aşı kullanılmaya başlanacak. BioNTech’in kurucuları Uğur Şahin ve Özlem Türeci'ye gelince; şirket hisselerinin borsada tavan yapmasıyla şimdiden Almanya’nın en zengin 100 kişisi arasına <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYWE5YzRhMTVhOGI2MDAwNjFjMjIyYyZ1c2VyPTVmMTJmNTMxMTM5MzllMDAwODlkYjRmNCZhdXRob3I9NWVjMTM4ZTgwMTU3NTkxNmExYzgxN2ExJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy50ZWxlZ3JhcGguY28udWslMjUyRm5ld3MlMjUyRjIwMjAlMjUyRjExJTI1MkYwOSUyNTJGZ2VybWFuLWNvdXBsZS1iZWhpbmQtdmFjY2luZS1pbW1pZ3JhbnQtc3VjY2Vzcy1zdG9yeSUyNTJG"">girdiler.</a></li></ul>

ışıklık ile ilgili hikayeler