Pandemiden tam 3 yıl sonra; doğa bize içinde yaşadığımız dünyanın bizler için yaratılmadığını, bizim sadece döngünün çok ufak bir parçası olduğumuzu, oyunu kurallarına göre oynamamız gerektiğini yeniden hatırlattı. Bu sefer ders alıp buradan gerekli öğretileri çıkarabilir miyiz bilmiyorum ama yaşadığımız acının yıllar boyunca bizimle kalacağı kesin.&nbsp;Adana'da doğmuş büyümüş; Hatay ve Kahramanmaraş'ı defalarca ziyaret edip birçok dostlar edinmiş biri olarak, göğsüme oturan yükü ve yarattığı tahribatı anlatamam. Bu bölgenin insanı deprem sonrasında yaşatılanları haketmedi ve de unutmayacak...Bugün size çok uzun tutmadan, birçoğumuzun deprem sonrasında paylaştığı uydu görüntüleriyle adını duyduğu Maxar Technologies&nbsp;firmasından bahsetmek istiyorum.&nbsp;Maxar'ın temelleri 1957 yılında Western Development Labs ismiyle Philco'nun bir departmanı olarak atılırken, şirket 1961'de Ford'un satın almasıyla Philco-Ford'a evrildi. 1990'da Space System/Loral (SSL), 1992'de ise WorldView Imaging Corporation iştiraklerinin kurulup firma bünyesine katılmasının ardından, 2017 yılında Maxar ismini alan firma; dünyanın önde gelen gözlem-istihbarat ve uzay teknolojisi şirketi hâline geldi.Uydu altyapı sağlayıcısı ve yörüngeden çektiği uydu görüntüleriyle hizmet veren şirket, bugün 4 bin 400 çalışanı ve yörüngedeki 90 adet uydusuyla 3,8 milyon kilometrekareden fazla alanı günlük olarak yüksek çözünürlükte görüntülemekte. Şirket ABD'nin ulusal güvenliği için gerekli olan coğrafi verinin %90'ını sağlarken, ticari taraftaysa WorldView vesilesiyle iştiraki olan DigitalGlobe'un, alandaki en büyük müşterilerden biri olan Alphabet'e hizmet vermekte olduğunu belirtme fayda var. Maxar; Alphabet'in Google Earth ve Google Map ürünlerine veri sağlayıcı olarak hizmet ederken yaptığı satın almalar ile yapay zeka, görüntü işleme, 3D ölçekleme üzerine geliştirmeler yapmaya da devam ediyor.<img src="https://images.aposto.com/2023/2/4/1678364973666.gif" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.42" width="550" alt="Nurdağı yakınlarındaki fay hattında yaşanan kırılma" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Gaziantep Nurdağı yakınlarındaki yüzlerce metre uzunluğundaki fay kırılımıGelir tablosunu incelediğimizde, şirketin senelik 1,5-2 milyar dolar arasında seyreden cirosunu ürün satışı ve verdiği hizmetler oluştururken, yine de senelik 50 milyon dolar civarında zarar etmeye devam ettiği görülüyor.&nbsp;Bilançosunu incelediğimizdeyse 4,5 milyar dolarlık varlığının 600 milyon doları dönen varlıklardan gelirken kalan 3 milyar doların ise makine, ekipman, şerefiye ve maddi olmayan varlıklardan gelmesi dikkat çekiyor. 600 milyon doları kısa vadeli, 2,4 milyar dolarıysa uzun vadeli olmak üzere şirketin toplamda 3 milyar doları bulan yükümlülükleri çok iştah açıcı olmasa da; sektöre giriş bariyerinin yüksek ve Maxar’ın öncü bir şirket olduğunu unutmamak gerek. Bu sayede özel sermaye yatırımcısı Advent'in radarına giren Maxar, borçlarıyla beraber 6,4 milyar dolarlık bir teklif alarak satın almanın onay ve kapanış sürecine Aralık 2022'de girdi. Bu teklif öncesinde hisse fiyatı 22-25 dolar arasında seyreden şirket, gelen hisse başı 53 dolar teklif sayesinde son yatırımcılarına yaklaşık %130'luk bir getiri sağladı.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kıssadan hisse</h2>"Uzaya yerli ve milli uydularımızı fırlatıyoruz!", "Ay’a insansız araç indireceğiz!" naralarını ülkemizde her sene bolca işitiyoruz. Belki uzun vadede bunu gerçekten becermeyi de başarabiliriz. Ülkenin önde gelenlerinden Maxar gibi bir şirket yaratılmasına önayak olmasını şahsen beklemiyordum ki; öyle bir beklentim olmaması gerektiğini de yakın zamanda tekrar gösterdiler.<img src="https://images.aposto.com/2023/2/4/1678365041540.gif" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.02" width="550" alt="Gaziantep Nurdağı yakınlarındaki yüzlerce metre uzunluğundaki fay kırılımı" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Nurdağı yakınlarındaki fay hattında yaşanan kırılmaAfetler için proaktif bir şekilde uydu görüntü hizmetleri alımı ve yapay zeka görüntü işleme üzerinden hasar tespiti ve lojistik servislerinin geliştirilmesi üzerine uzun uzun yazmak isterdim fakat sizleri yormak istemiyorum. Bir devlet görevlisinin, yıkılmış şehirlerin hasar tespitinin muhtarlar aracılığıyla yapılacağını açıklaması sonrası, işin teknolojisini konuşmanın çok da gereği kalmadığını görmüş ve duymuş oldum. Şehir mi kaldı ortada da muhtar kalsın…&nbsp;Madem proaktif olamıyoruz bari vaka sonrasını konuşalım ve bence daha temel olan problemlerimizi çözmeye çalışalım. Hatta 1900'ler öncesinden başlayacak olursak dizel jeneratör ve ampulün bulunması ile konuya giriş yapabiliriz.&nbsp;Hepimiz kurtarma görevlilerinin, afet sonrası elektriklerin kesilmesi ile nasıl zor şartlarda kurtarma çalışmaları yürüttüklerine şahit olduk. Hatta bir kanalda kamera ışıklarının kapatılması sonrası sahanın nasıl zifiri karanlık olduğunu gördük. Aşağıdaki görsel ‘aydınlatma kuleleri’ne (light tower) ait.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2023/2/4/1678364720642.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.34" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Mazot ile çalışan ve herhangi bir yere bağlı olması gerekmeyen bir aydınlatma makinası. Aynı zamanda üzerindeki prizler ile çevresine de elektrik sağlayabiliyor. Bu makinalar ülkemizde ve dünyada birçok müteahhitlik firmasının makina parkında ve katıldıkları ihale dosyalarının makina parkı bölümünde yer alıyor. Afet sürecinde bu makinaların sahaya gönderilmeme sebebini anlamak inanın mümkün değil.&nbsp;Bir tek Kalyon İnşaat'ın açıklamasında dikkatimi çekti, 7-9 adet civarı sahaya bu makinalardan gönderdiler. Havalimanı, liman gibi görece geniş alanlarda yapılan inşaat faaliyetlerinde sıkça kullanılan bu makinalar 15 binden fazla binanın yıkıldığı, elektriklerin komple kesildiği bu şehirlerde neden kullanılmaz? Bu sayede belki çok daha efektif ve hızlı çalışarak çok daha fazla hayat kurtarabilirdik. Bu iş bilmezliği ancak liyakatsizlik ve nepotizme bağlayabiliyorum.&nbsp;Yazımın başında da ifade ettiğim üzere, bu bölgenin insanı deprem sonrasında kendisine yaşatılanları haketmedi ve unutmayacak da…<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Dipnot:&nbsp;Yazarın yukarıda bahsi geçen firmada yatırımı bulunmamakta olup, önümüzdeki 3 ay içerisinde de olmayacaktır.

3D ölçekleme ile ilgili hikayeler