• <a fr-original-style="" href="https://tr.euronews.com/2023/03/15/eski-avustralya-basbakanindan-aukus-denizalti-projesine-olumcul-sonuclari-olabilir-elestir" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Eski Avustralya Başbakanı Paul Keating</a>, ABD, Birleşik Krallık ve Avustralya'nın oluşturduğu AUKUS İttifakının yaptığı ve ülkesi için dönüm noktası olarak nitelenen nükleer denizaltı anlaşmasını "büyük bir talihsizlik" olarak eleştirdi. Anlaşmanın gereksiz yere Çin'i hedef aldığını söylerken, Avustralya'nın ABD'nin ısrarıyla "tehlikeli ve gereksiz bir yolculuğa" başladığını belirtti ve ülkenin gelecekteki çatışmalara karışması hâlinde "ölümcül sonuçlar" doğabileceğini ifade etti.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li data-pm-slice="1 1 []" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Öte yandan: Avustralya'da güvenlik endişesinden dolayı Çin merkezli teknoloji şirketleri tarafından üretilen bütün kameraların ve dahili iletişim sistemlerinin federal milletvekillerinin ofislerinden kaldırılması kararı <a fr-original-style="" href="https://tr.euronews.com/2023/02/15/avustralyada-cin-menseli-kameralar-milletvekillerinin-ofislerinden-kaldiriliyor" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">alındı</a>.</li></ul>

Aposto Gündem

Avustralya, 2016’da Fransa’yla 66 milyar dolarlık denizaltı almak üzere anlaştı. Bu satış, Fransız Savunma Sanayii için önemli bir hamleydi. Hem az gelir değildi hem de Fransız envanterindeki nükleer güçlü saldırı denizaltısı Barracuda’ların, elektrikli ancak havadan bağımsız itki sistemiyle güçlendirilmiş varyantı <a fr-original-style="" href="https://thediplomat.com/2011/11/why-australia-needs-nuclear-subs/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">vitrine konacaktı.&nbsp;</a>Alışveriş, Avustralya için de avantajlı görünüyordu. Collins sınıfı elektrikli denizaltılar, uzun mesafe görevler için yetersizdi. En az 30 sene ömürlü, standart elektrikli denizaltılardan daha uzun menzilli yepyeni 12 denizaltı, nükleer teknolojiye sahip olmayan Avustralya için ideal bir çözüm gibiydi.&nbsp;Gelgelelim, geçen ayın 15’nde ABD, Birleşik Krallık ve Avustralya üçlü bir güvenlik paktı ilan etti. Fransa, AUKUS diye anılan pakta davet edilmediği gibi, Avustralya ihtar vermeden Fransız denizaltılarının satışını iptal etti. Fransız Dışişleri Bakanı Jean-Yves Le Drian “sırtımızdan bıçaklandık” diye isyan etti. Öyle ki Fransa, ABD ile diplomatik ilişki kurduğu 1778’den bu yana ilk defa büyükelçisini Paris’e çağırdı. Bütün bu tepkiye ve ortamı yatıştırmaya yönelik diplomatik temaslara rağmen, Avustralya’nın Amerikan ya da İngiliz nükleer denizaltılarını tercih edeceğine kesin gözüyle <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/news/world-58564837" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bakılıyor.&nbsp;</a><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bir memleket gibidir gemi&nbsp;</h2>Bunların neden olduğunu anlamak için gözümüzü denizaltılardan lüks yolcu gemilerine çevirmemiz gerekiyor. İki Çin Cruise gemisi, dört senedir Güney Çin Denizi’ndeki Paracel adalarına turistik turlar düzenliyor. Çin’in Maldivleri denen bu küçük ada grubu, dünyanın en tartışmalı deniz alanlarından birinde bulunuyor. Çin; Endonezya, Filipinler, Malezya, Bruney, Tayvan ve Vietnam’ın da kıyısı bulunan deniz bölgesinin %90’ında hak iddia ediyor.<img src="https://images.aposto.com/2021/9/6/1633773261326.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Büyük enerji kaynaklarına sahip olduğu düşünülen Güney Çin Denizi’nde gerçekleşen senelik uluslararası ticaret 5 trilyon dolar. Dolayısıyla lüks yolcu gemileri sadece pahalı ve güvertesinde toplu yoga derslerinin yapıldığı sıkıcı bir tatil anlayışının eseri değil. Üç günlük seyahat, yolcuların küçük balıkçı adalarında bayrak törenlerine katıldığı, geminin sinemasında milliyetçi filmler izleyip hep beraber marşlar söyleyerek Çin’in bölgedeki egemenliğini <a fr-original-style="" href="https://edition.cnn.com/travel/article/south-china-sea-paracel-islands-cruise-tourism-intl-hnk/index.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kutsadığı etkinlikler.&nbsp;</a>Çin’in sadece doğal adalarla yetinmediği, askeri varlığını yapay adalarla da pekiştirdiğini de akılda tutmak gerek.&nbsp;Kimi raporlara göreyse bu turistik gemilerinin yolcularında görülen militarist ruh yakında gemilerin kendine de yansıyacak. Bu yaz, Çin’in askeri tatbikatlarına zırhlı araç ve askeri personel nakli için sivil yolcu gemilerini eklediği haberleri gelmeye başlamıştı. Çin’in bunları askeri nakliyat gemilerine çevirerek kapasitesini ciddi oranda arttırmaya niyetlendiği i<a fr-original-style="" href="https://asia.nikkei.com/Politics/International-relations/China-mobilizes-civilian-ferries-for-Taiwan-invasion-drills" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">leri sürülüyor.&nbsp;</a>Dünyanın en büyük deniz kuvvetine sahip Çin, neden yolcu gemilerini askeri amaçla kullanmayı planlıyor? Birçoklarına göre sebep açık. Çin, dünya tarihinin en büyük deniz çıkarmasını gerçekleştirip Tayvan’ı ana karaya bağlamayı hedefliyor. Tayvan uluslararası toplum tarafından tanınmasa da ABD ile ayrıcalıklı ilişkileri olan 23 milyonluk, zengin bir ülke. Son zamanlarda, bazen günde 50’nin üzerinde Çin savaş uçağı Tayvan <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/news/world-asia-58794094" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">üzerinde uçuyor.&nbsp;</a>Bu gelişmeler üzerine, Tayvan Dışişleri Bakanı Joseph Wu, Çin’e karşı savaşa hazırlandıklarını açıkladıktan sonra Avustralya’yı yardıma <a fr-original-style="" href="https://www.abc.net.au/news/2021-10-04/taiwan-preparing-for-war-with-china/100511294" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">çağırdı.</a> Bir aralar Tayvan’ın özerkliğini koruyarak Çin’le birleşmesine taraftar olanlar, bugün Hong Kong’un başına gelenleri görünce iyimserliğini yitirmişe benziyor. Hong Kong’un görece özerkliği geçen sene tüm protestolar sert bir şekilde bastırılarak kaldırılmıştı.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Tozu alınan nükleer silahlar</h2>Bölgede gerginlik giderek yükseliyor. Avustralya televizyonlarında nükleer savaş riski bile ciddi ciddi <a fr-original-style="" href="https://www.youtube.com/watch?v=kA2KaEKs1LA" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tartışılıyor.</a> İşte bu ortamda Avustralya’yı elektrikli denizaltılar kesmiyor. Artık sadece alanını korumayı değil uzun mesafe operasyonlarda kullanabileceği nükleer güçlü denizaltılara ihtiyaç duyuyor.&nbsp;Tüm bunlar yetmezmiş gibi Avustralya, Çin’i pandeminin kaynağı konusunda yeterince şeffaf davranmadığı iddiasıyla eleştirince ağır ekonomik yaptırımlarla karşılaştı. Yeni Zelanda gibi geleneksel müttefiklerine biraz mesafe koyup Çin’in suyuna gidebilecek bir konumda değil. Çin konusunda yumuşak bulduğu Fransa yerine ona karşı caydırıcı olacağını düşündüğü ABD ve İngiltere’yle beraber hareket edip denizaltının da iyisini <a fr-original-style="" href="https://www.france24.com/en/asia-pacific/20210921-perception-that-france-is-too-soft-on-china-fed-australia-submarine-dispute" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">alma peşinde.&nbsp;</a>Çin’in Tayvan’a müdahalesi kaçınılmaz gibi. Artık kendini hem askeri hem de ekonomik olarak hazırlıklı hisseden Çin’in geri adım atmayacağını öngörmek zor değil. Amerikan özel kuvvetleri ve deniz piyadelerinin Tayvan ordusunu eğittiği haberleri de <a fr-original-style="" href="https://www.wsj.com/articles/u-s-troops-have-been-deployed-in-taiwan-for-at-least-a-year-11633614043" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">gündemde.&nbsp;</a>Yine de içinize biraz su serpelim. 2022 Yaz Olimpiyatları Pekin’de. Tayvan’a çıkarma ve muhtemel bir Üçüncü Dünya Savaşı’nın Olimpiyatlar’dan önce gerçekleşmesi beklenmiyor.&nbsp;Not: Denizaltılar hakkındaki teknik ve stratejik değerlendirmesi için Doç. Dr. Bleda Kurtdarcan’a teşekkürler.

Asya-Pasifik'teki gelişmeler 3. Dünya Savaşı tartışmalarını doğuruyor. 

Denizaltının altındaki 3. Dünya Savaşı

• Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, hafta boyunca farklı konularda açıklamalarda bulundu. Macron'un bazı açıklamaları uluslararası alanda tepki topladı.&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://t24.com.tr/haber/macron-un-yalanlamadigi-aciklamalar-cezayir-fransa-hattinda-gerilimi-yukseltti,982791" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Cezayir:</a>&nbsp;Le Monde gazetesinin haberine göre Fransa Cumhurbaşkanı Macron, Cezayir'i "Fransa'ya kin beslemekle suçlayarak "Fransız kolonizasyonundan önce bir Cezayir ulusu var mıydı?"&nbsp;ifadelerini kullandı. Cezayir'in tarihinin sonradan yazıldığını söyleyen Macron, halkını değil yönetici eliti hedef aldığını belirtti. Macron’un açıklamalarını Cumhurbaşkanlığı yalanlamadı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Cezayir’den yanıt:&nbsp;Cezayir, Macron'u iç işlerine karışmakla suçladı ve Paris Büyükelçisi Muhammed Antar-Davud'u ülkeye geri çağırdı. Cezayir Cumhurbaşkanlığı, Macron'un açıklamalarını "kabul edilemez bir durum" olarak nitelendirdi. Macron bunun üzerine yaptığı açıklamada "Cezayir'le yaşanan diplomatik gerilimin yakın zamanda yatışmasını umduğunu" söyledi.&nbsp;</li></ul><a fr-original-style="" href="https://www.dw.com/tr/macrona-sert-uyar%C4%B1-natoyu-da-avrupay%C4%B1-da-b%C3%B6lersin/a-59422086" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">AB savunma alanı:</a> Geçtiğimiz günkü açıklamasında "Biz kendimize karşı net olmalıyız. Güvenliğimiz, sınırlarımız, bağımsızlığımız için önemli olan nedir?" sorusunu soran Fransa Cumhurbaşkanı Macron, AB'nin sınırlarındaki krizi yönetmek ve kendi güvenliğinden sorumlu olmak için daha fazla çaba harcaması gerektiğini belirtti.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">NATO Genel Sekreteri’nden yanıt:&nbsp;NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Macron'un uyararak "Fransa’nın hayal kırıklığı yaşadığını anlıyorum. Ancak NATO çerçevesi dışında herhangi bir çaba içine girmek ya da rekabet etmek için gösterilen çabalara inanmıyorum. Alternatif yapılanmalar yaratarak transatlantik bağları zayıflatmaya yönelik her türlü girişim, NATO’yu zayıflatmakla kalmaz, aynı zamanda Avrupa’yı da böler" dedi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ne olmuştu?&nbsp;ABD ve Birleşik Krallık’la Hint-Pasifik bölgesinde “AUKUS” ismi verilen güvenlik paktını imzalayarak nükleer denizaltıları kabul eden Avustralya’nın Fransa'dan 56 milyar avroya alacağı denizaltı anlaşasını feshetmesi Macron'un büyük tepkisini toplamıştı. Macron, bunun üzerine Avrupa'nın kendi savunma kapasitelerini geliştirmesi ve ABD'ye bağımlılığı azaltması yönündeki görüşlerini yeniden gündeme taşımıştı.</li></ul>Taliban çıkışı: Macron, G20 Zirvesi öncesinde yaptığı açıklamada, "G20 Zirvesi Taliban'a uluslararası kamu oyunda tanınmasının karşılığındaki şartar konusunda açık ve net mesaj vermeli" dedi. Taliban'ın kadın haklarına saygı duyması, insani yardıma izin vermesi ve terör örgütleriyle bağlantısını kesmesi gerektiğini vurguladı.<img src="https://images.aposto.com/2021/9/3/1633526550275.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" alt="Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron," width="550" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">CNN Türk

Spektrum

• <a fr-original-style="" href="https://www.france24.com/en/americas/20210922-macron-to-speak-to-biden-in-bid-to-calm-waters-amid-submarine-dispute" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Fransa,</a>&nbsp;ABD'den geri çağırdığı büyükelçisini Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un ABD Başkanı Joe Biden'la "bir güvenlik anlaşması duyurmadan önce Fransa'ya danışmanın diplomatik anlaşmazlıkları önleyebileceği konusunda uzlaşmasının"&nbsp;ardından tekrar ABD'ye göndereceğini duyurdu. İki lider, önümüzdeki ay bir araya gelecek.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ne olmuştu?&nbsp;ABD'nin Avustralya ve Birleşik Krallık'la açıkladığı AUKUS Paktı Fransa'nın Avustralya'yla yaptığı milyarlarca dolarlık denizaltı anlaşmasının da iptali anlamına geldiği için Fransa, ABD'deki büyükelçisini geri çağırmıştı.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yalanlama: Fransa, Daily Telegraph gazetesinde çıkan ve ülkenin bir Avrupa ordusu kurmak için diğer AB üyelerinden destek görmesi hâlinde Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ndeki koltuğunu Avrupa Birliği'ne (AB) bırakabileceğine yönelik haberleri yalanladı.&nbsp;</li></ul>

AUKUS ile ilgili hikayeler