Bu yazının gündeminde çay dünyasının iki kutbu yer alıyor: bitki çayı ve gerçek çaylar.&nbsp;Bugün sizlere bu iki güçlü rakibin teknik farklarından bahsedeceğim. Hazır olun, çünkü şimdi çay yaprakları arasında, "Gerçek çay mı değil mi?" diye soracağımız bir bilgi savaşı başlıyor.İlk olarak, Camellia sinensis&nbsp;bazlı çaylara göz atalım. “Gerçek çay” diyorum çünkü&nbsp;Camellia sinensis&nbsp;orijinden gelmeyen çaylar aslında çay değildir, bitki çayı olarak geçseler de “infüzyon”durlar ve birçok insan tarafından karıştırırlar. Yeşil çay, siyah çay, beyaz çay, sarı çay, oolong ve pu-erh gibi çeşitler, hepsi&nbsp;Camellia sinensis bitkisinden elde edilir. Bu bitki, çay dünyasının asil ve köklü krallığıdır. Aynı orjinden gelirler ve farklı işleme metotlarına göre ayrılıp çeşitlenirler. Her bir yaprak, yoğun ve kompleks bir aroma paleti sunar.Camellia sinensis bazlı çaylar, yani gerçek çaylar, çeşitlilikleri ve işleme yöntemleri sayesinde eşsiz bir lezzet çeşitliliği sunar. Örneğin, yeşil çay çoğunlukla hafif ve sebzesel ya da fındıkvari bir tat sunarken, siyah çay daha güçlü ve koyu bir aroma ile kendini gösterir. Beyaz çay ise narin, çiçeksi ve sofistike bir tat sunarken, oolong ise tam ortada bir yerde durarak yeşil çayın hafifliğiyle siyah çayın zenginliğini birleştirir. Diğer uçta ise pu-erhin topraksı, derin tatları ise bizi bambaşka bir yere götürür.Diğer yandan, bitkisel çaylar ("bitkisel infüzyonlar" veya "tizanlar" olarak da anılırlar), bitkilerden, meyvelerden, baharatlardan ve/veya diğer bitki materyallerinden su ile demlenmiş içeceklerdir. Bu çaylar, tamamen doğal bileşenlerden oluşur ve eşsiz tatlar sunar. Adaçayı, papatya, nane, hibiskus ve lavanta gibi bitkilerle lezzetli bir serüvene çıkabilirsiniz. Bugün ıhlamur gibi en "çay" bildiğimiz çaylar bile infüzyon ailesinin köklü bir üyeleridir.&nbsp;<h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bitki çayları neden "çay" sayılır?</h3>İnfüzyonların çay olarak adlandırılmasında ağırlıklı olarak dilbilimsel bir etki var. Bu etki, çay kelimesinin geniş anlamda kullanılmasından kaynaklanıyor. Dilimizde "çay" kelimesi, sadece Camellia sinensis&nbsp;bitkisinden elde edilen içeceği değil, aynı zamanda bitki, meyve veya çiçeklerin sıcak suya eklenmesiyle elde edilen içecekleri de ifade etmek için kullanılır. Yani, bu demek oluyor ki, herhangi bir bitki ya da meyveyi sıcak suya atıp içtiğimizde buna "çay" diyoruz!Bu dilbilimsel etki, farklı bölgelerde ve kültürlerde değişiklik gösterebilir. Örneğin, bazı ülkelerde "çay" kelimesi sadece Camellia sinensis bazlı çayları ifade etmek için kullanılırken, diğer ülkelerde infüzyon çayları da genel olarak "çay" olarak adlandırılır. Tıpkı bizde olduğu gibi.Bu durum, kullandığımız dilin evrimsel ve kültürel bir ürünüdür. Yıllar boyunca, insanlar çeşitli bitkileri ve doğal bileşenleri sıcak suyla birleştirerek içecekler yapmışlardır. Bu içeceklerin benzerlikleri ve sıcak suyun infüzyon işlemiyle bileşenlerden özlerini çıkarması, dilimizdeki "çay" kelimesinin geniş anlamda kullanılmasına neden olmuştur. Oysa ki aslında çay, infüzyon ailesinin bir parçasıdır.Bu nedenle, infüzyon çaylarının da "çay" olarak adlandırılması dilbilimsel bir etki olarak kabul edilir. Ancak, bu durum bazen karışıklığa yol açabilir ve bazı kişiler arasında tartışmalara neden olabilir. Önemli olan, içeceği tanımlarken hangi bitkilerin veya bileşenlerin kullanıldığını net bir şekilde belirtmek ve iletişimde anlaşılırlığı sağlamak.<img src="https://images.aposto.com/2023/6/3/1688549360656.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="0.74" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Mısır Çarşısı. Fotoğraf: <a fr-original-style="" href="//unsplash.com" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">unsplash.com</a><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h3 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Mısır Çarşısı ve kültürel etkileri</h3>Bizde bitki çayı kültürünün çok geliştiği aşikâr. Sebebine gelecek olursak, durum şu: Türkler, göçebe hayat tarzları gereği doğayla iç içe yaşamışlardır. Bu geniş coğrafyada bulunan bitkilerle yakından temas hâlinde olan Türkler, bitkilerin çeşitli faydalarını keşfetmiş ve özellikle taze bitkileri kurutarak çay hâline getirmeye başlamışlardır. Türklerin bitki çayı kültürü, zamanla gelişmiş ve zenginleşmiştir. Doğadaki bitkilerin faydalarını keşfetmişler, sağlık sorunlarına iyi geldiğini görmüşler ve bu bitkileri gündelik hayatta da sıcak suyla “çay” olarak tüketmeye başlamışlardır. Yani uzun yıllar boyunca kendimize otacı olmuşuz.Burada kalmamış bitki çayı kültürü, göçler ve etkileşimler sonucunda diğer kültürlere de yayılmış. Özellikle Osmanlı İmparatorluğu döneminde Türkler, farklı bölgelerden gelen bitki çaylarını keşfetmiş ve kendi kültürleriyle harmanlayarak yeni çay çeşitlerini ortaya çıkarmışlardır. Bu dönemde çayhaneler ve çay kültürü yaygınlaşmıştır. Ticaret de bu süreçte tüm resmi değiştiren bir öğe hâline gelmiş, ülkelerarası ticaret yolları ile renklenmiştir. Bu sürecin günümüze uzanan en güzel etkisi ise Mısır Çarşısı!Mısır Çarşısı, İstanbul'un tarihî yarımadasında yer alan önemli bir ticaret merkezi. İsmi, burada satılan baharatların çoğunun Mısır'dan getirilmesinden <a fr-original-style="" href="http://www.istanbul.gov.tr/baharat-ticaretinin-kalbi-400-yildir-misir-carsisinda-atiyor#:~:text=M%C4%B1s%C4%B1r%20%C3%87ar%C5%9F%C4%B1s%C4%B1%2C%20ilk%20yap%C4%B1ld%C4%B1%C4%9F%C4%B1nda%2017,M%C4%B1s%C4%B1r%20%C3%87ar%C5%9F%C4%B1s%C4%B1'%20ad%C4%B1yla%20an%C4%B1lmaya%20ba%C5%9Fland%C4%B1" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kaynaklanıyor</a>. Mısır Çarşısı, 17. yüzyılda inşa edilmiş olup, Osmanlı İmparatorluğu döneminde baharat ve değerli malların alınıp satıldığı bir pazar olarak faaliyet göstermiş.Mısır Çarşısı'nın bitki çayları için önemli bir merkez hâline gelmesinin nedeni ise burada bulunan baharat ve bitki satıcılarının çeşitliliği ve uzmanlığıdır. Çarşıda yer alan esnaf, yıllar boyunca bitki ve baharat ticaretiyle uğraşmış ve bu alanda büyük bir bilgi birikimine sahip olmuşlardır. Bitkilerin özelliklerini, kullanım amaçlarını ve tatlarını iyi bilirler, dolayısı ile birçok derde derman bir merkez hâline gelirler.Bu uzmanlık ve çeşitlilik, Mısır Çarşısı'nı bitki çayları için önemli bir merkez hâline getirmiştir. Çarşıda, taze ve kuru bitkiler, özel karışımlar, baharatlar ve doğal ürünler bulunur. Ziyaretçiler bugün bile eskiden olduğu gibi, çeşitli bitki çayları arasından seçim yapabilir ve kendilerine en uygun olanları bulabilirler.&nbsp;Mısır Çarşısı, tarih, kültür ve ticaretin birleştiği bir nokta olarak bitki çaylarıyla ilgilenen herkes için keşfedilmeye değer bir yer.

TEAPOTEA

Yılların karmaşası, bir bilgi savaşı

Bitki çayları gerçekten "çay" mı?

<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85098); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><img src="https://images.aposto.com/2021/8/6/1630774824389.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="Infinity" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"></h2>Ayvalık mahallelisinin buluşma alanı:&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/kraft.ayvalik/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Kraft</a><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom-style: none; clear: both; -webkit-user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Macaron&nbsp;Mahallesi (yazıldığı gibi okunur), sabahın erken saatlerinde kalabalık. Çarşıya gidenler selamlarını verip zeytinyağlı Boşnak böreği alıyorlar. Kahvehanelerde çay bardağında sütlü kahveler ıstakaların yanında yerini almış. Evvelki günden devam eden pişti turnuvasının 51. eli dönüyor. Öğlene doğru Mor Salkım'da sıcak kabak çiçeği dolması çıkıyor, yanında arpacık soğanlı mantar ve mutlaka koruk suyu. Merhabaları takiben bir tabak muhallebiye oturuyor bu sefer Ayvalıklılar. Veya sesleniyorlar:&nbsp;"Akşama bana Kavala kurabiyesinden ayır, çocuklara söz verdim. Bademli olsun."&nbsp;Gece, 20.00'den itibaren yavaş yavaş dükkânları kilitliyor Macaron'un sakinleri. Evlerine, kapılarının önünde muhabbete, dinlenmeye çekiliyor. Ayvalık'ta gece ışıklar nerede yanıyor; insanlar nerede kümeler, öbekler, çemberler hâlinde toplanıyor diye merak ediyoruz. Yaz-kış burada yaşayanlar Kraft'ı öneriyor. 10-15 dakika sonra PTT arkasında, Kraft'ın ahalisi içindeyiz biz de. Çok açız, biraz kuruyemiş istesek? Aaa! Mutfak açık.&nbsp;Gece çorbacılar bile kapanmış, meyhaneler yeni masa almıyor fakat Kraft, gözümüzün önünde falafelleri yağa atıyor, patatesler biberiyeyle servis ediliyor. Üzerine tütsülenmiş ot koyduğu Adaçayı kokteylini yudumlarken Neukölln'e mi ışınlandık sualleri dolaşıyor kafamızda. Kapı önü muhabbetçiliği, yanda oturanların kokteyllerinde kalan <a fr-original-style="" href="https://apos.to/i/tonik-ve-alkolsuz-alkoller" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">göz hakkı fırtları</a>mızla devam ediyor gece. Teşekkürler Kraft. Geliriz bilahare.

Adaçayı ile ilgili hikayeler