Yenidoğan Çetesi davası nedeniyle sağlıkta özelleştirme uygulamaları, özel hastanelerin belli birimlerinin bile taşerona devredilmesi tartışılırken, Aile Hekimleri Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikler, 25 bini aşkın aile hekiminin iki kez ardı ardına iş bırakma eylemi yapmasına yol açtı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sağlık Bakanlığı yetkilileriyle yaptıkları toplantıda verilen, “İş bırakmanız kimseyi etkilemedi” tepkisine şaşıran aile hekimleri, ısrarla performansı öne çıkaran, yönetmelik hükümlerine dikkati çekiyor.</li></ul>Bir adım geriden: Aile Hekimliği Yönetmeliği’nde yapılan değişiklikler, 30 Ekim’de Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. Yönetmeliğin taslağının yansımasından itibaren tepkilerini göstermeye başlayan aile hekimlerinin sesi o aşamada duyulmadı. Aile Hekimleri Yönetmeliği’nin yürürlüğe girmesiyle birlikte hayata geçirilen düzenlemelerin ne kadar tartışmalı olduğu da açığa çıktı.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yönetmelikte neler var?</h2>Aile hekimlerinin ücretleri, teşviklerle belirleniyor. Ancak bunun hesaplama yöntemleri farklı. Yeni yönetmelikte, performans puanlarının belirlenmesi için, insana, “Nasıl olacak?” sorusunu sordurtan kriterler getirildi. Bu kriterler şöyle özetlenebilir:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Lohusa hastalar için performans kriteri yüzde 98’e çekildi. Buna göre doğumdan sonraki 40 günlük sürede aile hekimlerinin mahalledeki lohusa kadınları muayene etmeleri isteniyor. Mahallede bu durumda 10 kadın varsa ve biri muayene edilmezse yüzde 10 performans kaybı olacağı için aile hekimlerinin maaşlarında kesinti yapılacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Aile hekimlerine teşvik ödemesi yapılması,&nbsp;muayene sayısına&nbsp;bağlandı. Ancak bu hesap yapılırken sadece muayene edilen hasta sayısı değil, hastanın farklı sağlık kuruluşlarına yaptığı başvurular da dikkate alınacak. Aile hekimine gelmeden farklı hastanelere giden hastaların faturası da aile hekimine kesilmiş olacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hastaların hekimlerle ilgili yapacakları değerlendirmeler sonucunda Aile Sağlığı Merkezleri için puan oluşturulacak. İl ortalamaları, o kentteki aile hekimlerinin alacağı ücrette belirleyici olacak. Bu durumda aynı işi yapan aile hekimleri farklı kentlerde farklı ücretler almış olacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Aile hekimleri, “hasta memnuniyeti” odaklı bu sistemin kendileri için onur kırıcı olduğunu söylüyor. Buna örnek olarak, ilaç yazılmasını ısrarla isteyen bir hastaya ilaç yazmayan bir hekim için “memnun değilim” denilme ihtimali gösteriliyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yönetmelikte tepki gösterilen bir diğer düzenleme, uygunsuz ilaç kullanımıyla ilgili sorumluluğun da aile hekimlerine verilmesi. Buna göre her il için çan eğrisi yöntemiyle ilaç kullanma ortalaması belirlenecek. Bu ortalamanın üzerinde ilaç yazdığı tespit edilen aile hekiminin performans puanı da düşmüş olacak. Doktorlar, özellikle yaşlı hastaların kullandığı ağrı kesicilere, çocukların sık hastalanmasına dikkati çekiyor ve bu sistemle bir bölüm aile hekimine hasta profili nedeniyle yüksek ücret verilirken, bir bölümünün maaşında kesinti olacağını vurguluyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Aile hekimleri, ücretlerini ortalama 4 bin nüfus oranı üzerinden yapılan hesaplamalarla alıyor. Bu ortalama yönetmelikte 3 bin 500’e düşürülüyor. Bunun da hem aile hekimlerinin ücretlerini düşüreceği hem de fazladan bakacakları hastalar için ücretsiz çalışmaya yol açacağı söyleniyor. Ücretteki düşüşün 10 bin lira civarında olacağı iddia ediliyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Performans kriterlerinin yol açabileceği bir diğer risk, işsizlik olarak gösteriliyor. Zira yönetmeliğe göre, hedef puanı tutturamayan aile hekimleriyle sözleşme yenilememe hakkı olacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">En çok eleştirilen düzenlemelerden biri de 6 ay boyunca muayeneye gelmeyen hastanın faturasının aile hekimlerine kesiliyor olması. Buna göre aile hekimi, kayıtlı hastalarından 6 ay boyunca muayeneye gelmeyenler nedeniyle “ceza” yiyor. Performans puanı düşen hekim, gelir kaybı yaşıyor. Doktorlar, kayıtlı nüfusun yarısının aile hekimine geldiğine dikkati çekerek, düzenlemenin çok şaşırtıcı olduğunu vurguluyor. Hastaların aile hekimine gelmeyip, doğrudan hastanelere gitmesi de bu puanlamaya dahil.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Aile hekiminin teşvik ödemesi puanında, bir hastanın senede 7 kereden fazla muayene olması durumunda kesinti yapılabilecek.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İl dışından gelen akut hastalara bakmaları durumunda da aile hekimlerinin performans puanında düşüş yaşanacak.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sağlık hakkı ve performans kriterleri</h2>İktidar, aile hekimlerinin iş bırakma eylemlerine rağmen bugüne kadar geri adım atmış değil. Buna karşılık, aile hekimlerinin ücret ve performans isyanlarına farklı önlemler alarak çare bulmaya çalışıyor.Aile hekimlerine ehliyet vb. sağlık raporları için imza verirken ücret alınması, yine günlük sağlık raporu vs. hizmetleri için hastaların ek ücret ödemesi akla ilk gelenler.Aile hekimlerinin iş bırakma eylemleri ve yaptıkları toplantılar sonuç verecek mi henüz belirsiz. Ancak kesin olan şu ki, sosyal devlet olgusunun en bariz örneği olan sağlık hakkının&nbsp;ve hizmetlerinin ücretsiz olması, bu hizmetlere herkesin erişebilmesi olgusundan her geçen gün biraz daha fazla uzaklaşıyoruz.Sadece hastaların ücretle bu hizmetlere erişmesi değil mesele. Aynı zamanda doktorlara, sağlık çalışanlarına da neoliberal kavramlar, performans kriterleri dayatılıyor ve onlar için de temel haklar iyiden iyiye erişilemez hâle getiriliyor.

Spektrum

Aile Hekimleri Yönetmeliği kapsamında çıkan kurallarla birlikte hekimlerin maaşı da, işi de "hasta değerlendirmelerine", randevu sayılarına, ilaç reçetesi yazma sıklıklarına ve birçok diğer tartışmalı etkene bağlı olacak. Aile hekimleri, yönetmeliği protesto ediyor ancak henüz hükümetten bir yanıt gelmedi.

Aile hekimleri 'performans' kıskacında

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; Türk Tabipleri Birliği (TBB), sendikalar ve ilgili derneklerin oluşturduğu 14 kuruluş, hekimlerin ve meslek örgütlerinin tüm itirazlarına rağmen 1 Kasım'da yürürlüğe giren Aile Hekimleri Sözleşme ve Yönetmeliği'ni protesto etmek üzere 5-6-7 Kasım tarihlerinde ülke çapında üç günlük iş bırakma kararı aldı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tepkiler: Kamuda sağlık çalışanları arasındaki en düşük ücreti aile sağlığı merkezi (ASM) personelinin aldığını belirten TTB Aile Hekimliği Kolu Başkanı Dr. Emrah Kırımlı, yeni yönetmelikle birlikte bu gelirde de %30'luk bir kesinti yapılacağını vurguladı. İstanbul Aile Hekimliği Derneği (İSTAHED) Yönetim Kurulu Üyesi Dr. Nahide Toksan ise teşvik alabilmek için öne sürülen şartları sağlayabilmenin mümkün olmadığını söylüyor.</li></ul>

Canlı Gündem

• İzmir İl Sağlık Müdürlüğü Torbalı ve Karabağlar ilçelerinde görevli iki aile hekiminin iş sözleşmesini ihtar cezaları nedeniyle yenilememe <a fr-original-style="" href="https://ankahaber.net/haber/detay/izmirde_sozlesmeli_iki_aile_hekimi_aldiklari_ihtar_cezalari_gerekce_gosterilerek_isten_cikarildi_izahed_baskani_colak_hepimize_gozdagi_veriliyor_118080" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kararı aldı</a>.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Gerekçe:&nbsp;Aile Hekimliği Ödeme ve Sözleşme Yönetmeliği'ne dayandırılan ve Torbalı'da görevli hekime bildirilen kararda, "Bir sözleşme döneminde 6 ihtar puanı alması nedeniyle yönetmeliğin 7/1 maddesi gereğince sözleşmenin yenilenmemesi yönünde karar verilmiştir" denildi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tepkiler: İzmir Aile Hekimleri Derneği (İZAHED) Başkanı Muhteber Çolak "Bu sırf iki kişiye verilen bir ceza değil. Hepimize gözdağı niteliğinde yapılıyor" dedi.</li></ul>

Aile Hekimliği ile ilgili hikayeler