• Alevi örgütleri tarafından düzenlenen "Büyük Alevi Kurultayı'nda"&nbsp; konuşan Alevi Dernekler Federasyonu Başkanı Celal Fırat, "Devlet ve siyasi iktidar inancımızla uğraşıyor. Muktedirler, Aleviliğin İslam'ın içinde bir kültür mü, yorum mu, mezhep mi, yoldan çıkmışlık mı yoksa sapkınlık mı, nedir onu sorguluyor. Hangisi kendisi için yararlı olacaksa ona göre bir Alevilik yaratmaya çalışıyor. Bizi kimliksizleştirip, Sünnileştirmek istiyor." ifadelerini kullandı.

Aposto Gündem

• İYİ Parti lideri Meral Akşener, partisinin Ankara Milletvekili İbrahim Halil Oran'ın CHP lideri Kemal Kılıçdaroğlu'nun olası cumhurbaşkanlığı adaylığına ilişkin sözleri için özür diledi. Akşener "Alevilik üzerinden yapılan her türlü tarifi şiddetle reddediyorum. Sayın Kılıçdaroğlu başta olmak üzere üzülen her bir kardeşimden İYİ Parti lideri olarak özür diliyorum"&nbsp;dedi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ne dedi?&nbsp;Oran, Kılıçdaroğlu'nun olası adaylığıyla ilgili "Alevi olması benim açımdan engel değil, ben tanıyorum, ilkelerini biliyorum. Türk toplumu açısından Sünni diyeceğimiz Müslüman kesim tarafından bu bir endişedir. Bu oy verilmemesi gereken bir saiktir."&nbsp;demişti.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Öte yandan: Oran, Kılıçdaroğlu ile ilgili ifadeleri nedeniyle partisi tarafından disiplin kuruluna sevk edildi.&nbsp;</li></ul>

Geçen hafta İstanbul Ali Baba Sultan Cemevi ve Kültür Merkezi'ne saldırı gerçekleşti. Cemevinin arka penceresi kırılırken, Valilik ve İçişleri Bakanı 2 kişinin gözaltına alındığını açıkladı. Şüpheliler savunmalarında art niyetli olarak yapmadıklarını, gece alkol aldıklarını, cemevini sığınmak için kullandıklarını belirtti. Cemevi yetkilileri ise şüphelilerin savunmaları sonrası saldırının kötü niyetle yapılmadığını düşündüklerini iletti. İstanbul Anadolu Cumhuriyet Başsavcılığı da yetkililerin şikayetçi olmadığını açıkladı. Savcılığın bu hususta şikayeti ön plana atması ise cemevlerinin ibadethane olarak görülüp görülmediğine dair sosyal medyada tartışma yarattı. Ayrıca 31 Mayıs 2021'de Sedat Peker’in atmış olduğu cemevlerine saldırı planı tweet’leri akıllara<a fr-original-style="" href="https://twitter.com/sedat_peker/status/1399386205033316355?ref_src=twsrc%5Etfw%7Ctwcamp%5Etweetembed%7Ctwterm%5E1399386205033316355%7Ctwgr%5E%7Ctwcon%5Es1_&ref_url=https%3A%2F%2Fwww.diken.com.tr%2Fsedat-peker-bir-cemevine-saldiri-plani-var%2F" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;geldi.</a>Neden:&nbsp;Türkiye Cumhuriyeti kanunlarında ibadethaneler ve mezarlar olağan mal varlıklarından ayrılmakta ve ayrı bir korumaya tabii tutulmaktadır.TCK madde 153: İbadethanelere ve mezarlıklara zarar verme suçuna karşı bu mekanlar korunmaktadır. Mal varlığına zarar verme suçundan en büyük farkı ise şikâyet kapsamında olmamasıdır. İbadethane olarak kabul edilen mülklere karşı verilen zararlarda mal varlığı sahibinin şikayetine bakılmadan yargılama yapılır.&nbsp;Daha önce Alevilik ve Alevi inancının ibadethanesi olan cemevlerinin hukuki statüsü ile alakalı siyasi olarak birçok tartışma ve bu sebeple yaşanan hak kayıpları Türkiye’nin AİHM karşısında Alevi inancı özelinde birçok yargılamayla karşılaşmasına neden oldu. Bunlardan biri de özellikle Aleviliğin hukuki statüsünün tanınmasının öneminin vurgulandığı İzzettin Doğan davası.İzzettin Doğan ve diğerleri kararı:&nbsp;Daha önce AİHM önünde Alevi inancı özelinde eğitim hakkı, din ve vicdan özgürlüğü kapsamında ayrımcılık yasağına dayanarak ayrı kararlar verilmişti. Fakat Doğan ve diğerleri davası, önceki kararlar sonucu alınan aksiyonların yetersizliği ve davanın kapsam/önemin göz önünde bulundurularak 7 yargıçlı küçük daire yerine, kararları nihai olan 17 yargıçlı Büyük Daire’ye gönderildi. Bu sebeple de daha özel bir karardı.Belirtmek gerekir ki 47 ülkenin konsensüs içerisinde olmadığı din ve laiklikle ilgili kararlar çok tartışmalıdır. Üye ülkeler, laiklik mevzu olduğunda bunun çerçevesinin devletin takdir yetkisi altında olduğunu ve bu takdir yetkisinin de çok geniş olduğunu söylüyor. &nbsp;Ancak Doğan kararı biraz farklı.Cem Vakfı 2005 yılında Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Alevi ve diğer inançları da kapsayacak şekilde kamu hizmeti vermemesinden şikayetçi olmuştu. Vakfın talepleri arasında, Aleviliğe hukuksal statü tanınması, cemevlerinin ibadethane olarak tanınması, cemevi inşasına imkan tanınması, cemevlerinin işleyişi için kamusal fon öngörülmesi ve Alevi dedelerine devlet memuru statüsü kazandırılması da vardı. Başbakanlık, Diyanet İşleri’nin tüm dinlere “eşit” yaklaştığını, cemevlerine ibadethane statüsü verilemeyeceğini ve dieğr taleplerin gerçekleşmeyeceğini belirtmişti. Başbakanlığın bu yanıtı üzerine Alevi inancına bağlı bin 919 vatandaş Başbakanlığı yargıya şikayet etti, ancak mahkemeler Başbakanlığın ret yanıtının yürürlükteki yasalarla uyumlu olduğuna hükmetti. Bu karar 2 Şubat 2010 tarihinde Danıştay tarafından da onanmıştı. Bunun üzerine Cem Vakfı Başkanı Doğan, beraberinde 202 kişiyle birlikte konuyu 2010 yılında AİHM gündemine taşıdı.AİHM; devletin Alevileri resmen tanımaması ve hukuksal statü sağlamamasıyla, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin din ve vicdan özgürlükleriyle ilgili 9’uncu maddesinin ihlal edildiği sonucuna vardı. Mahkeme, Alevilerin hiçbir kamusal hizmetten faydalanamamalarını da “dini ayrımcılık” olarak tanımladı. Alevi inancını inkârın “laik devleti koruma” teziyle gerekçelendirilmesini de reddeden AİHM, Türkiye’de din ve inançlarla ilgili hukuksal yapının “nötr” kriterlere dayanmadığını ve bu durumun bazı inançların ayrımcılığa maruz kalmasına neden olduğunu not etti. Türkiye’de devletin din ve inançlara yaklaşımını “hedefle orantısız” olarak tanımlayan AİHM, Alevilere yönelik uygulamanın “akla uygun ve objektif temele dayanmadığına” ve bu nedenle Alevilere “dinsel ayrımcılık” yapıldığına hükmetti.Hukuksal açıdan bağlayıcı nitelikteki kararın Türkiye’de uygulanışıyla ilgili denetim sürecinin üç ay içinde Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi önünde başlaması bekleniyordu ancak 5 yıl geçmesine rağmen ilerleme olmadı.İstanbul Barosu İnsan Hakları Merkezi başkanı Av. Tuğçe Duygu Köksal ile görüşmemizde şunları söyledi:&nbsp;“İzzettin Doğan davası büyük daire tarafından karar verildiğinde bireysel olarak başvuruculara ilişkin alınacak tedbirlerin yanında&nbsp;özellikle&nbsp;cemevlerinin&nbsp;ibadethane olarak tanınması konusunda genel tedbirleri de öngörmüştü.&nbsp;Okullarda müfredat ile ilgili çalışmaların devam ettiği bakanlar komitesine bildirmesine rağmen, kararın verildiğinden bu yana 5 yıldır ibadethane statüsünün tanınmasına yönelik herhangi bir gelişme ya da adım gözlemlenmemekte.&nbsp;Dolayısıyla bakanlar komitesi önünde bu soruşturmada yapılacak ibadethane değerlendirmesi önemli bir gelişme olabilirdi.&nbsp;Hala&nbsp;de suçun nitelik değiştirdiğinin kabulü mümkün. Yeter ki bu yönde yani kararın icrası yönünde bir irade olsun.”&nbsp;Cemevlerine yönelik saldırı iddiaları ve saldırılarda kamu kurumlarının aldığı tavır; art niyetle olmadığı iddia edilen saldırılarda bile Alevi yurttaşların kendisini güvensiz hissetmesi için sebep. Doğan kararına dair gelişmeler devletin yurttaşlarını güvende hissettirmesine dair yükümlülüğünü icra etmesi için önemli adımlar.

Spektrum

AİHM'in İzzettin Doğan davası kararına rağmen Aleviliğin hukuksal statüsü tanınmıyor. 

Cemevi saldırısı ve Türkiye’de Aleviliğin hukuki statüsü

Tarım ve Orman Bakanlığı'nın Tunceli'deki dağ keçilerinin avlanabilmesi için açtığı ihale, gelen tepkilerin ardından iptal edildi. 13 Temmuz’da gerçekleştirilmesi planlanan ihalenin, hazırlanacak rapor doğrultusunda yeniden ele alınacağı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMGY5NTEzZjhmNTE0MDAwNjk3MDlkNiZ1cmw9aHR0cCUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5kaWtlbi5jb20udHIlMjUyRmF2LWloYWxlc2ktc2ltZGlsaWstaXB0YWwtdHVuY2VsaWRla2ktZGFnLWtlY2lsZXJpbmluLWFraWJldGktcmFwb3JhLWJhZ2xpJTI1MkY="">bildirildi.</a>&nbsp;<ul><li>Dağ keçileri: Alevilik inanç sistemine göre kutsal olan dağ keçileri “Hızır’ın davarı” olarak <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMGY5NTEzZjhmNTE0MDAwNjk3MDlkNiZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuZHcuY29tJTI1MkZ0ciUyNTJGbmVzbGktdCUyNTI1QzMlMjUyNUJDa2VuZW4tY2FubCUyNTI1QzQlMjUyNUIxbGFyJTI1MjVDNCUyNTI1QjFuLWF2bGFubWFzJTI1MjVDNCUyNTI1QjFuYS1pemluJTI1MkZhLTU0MTMzNTky"">anılıyor.</a> Öte yandan dağ keçileri, Türkiye’nin taraf olduğu Avrupa Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarının Korunması (BERN) Sözleşmesi Ek 3’te koruma altındaki hayvan türleri arasında <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMGY5NTEzZjhmNTE0MDAwNjk3MDlkNiZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZvcm11aC5vcmcudHIlMjUyRnVwbG9hZHMlMjUyRmRvY3MlMjUyRkJlcm4lMjUyNTIwc296bGVzbWVzaS5wZGY="">sıralanıyor.</a> &nbsp;</li><li>Tepkiler: Tunceli Kültürel ve Doğal Mirası Koruma Girişimi Sözcüsü Avukat Barış Yıldırım, "Yaban keçileri ve çengel boynuzlu dağ keçileri Türkiye’nin taraf olduğu Avrupa’nın Yaban Hayatı ve Yaşam Ortamlarını Koruma Sözleşmesi'ne göre kesin koruma altında olan canlılardır. Bu türlerin avlanması ve habitat ortamlarına zarar verilmesi yasaklanmıştır." "Avcıların bu tür habitat ortamlarına girmeleri de uluslararası hukuka göre doğru değil. Bu ihale işlemine karşı hukuksal süreç yürüteceğiz. Zaten ihalenin yapılması uluslararası hukuka ve Türkiye Cumhuriyeti’nin mevzuatına aykırı.” şeklinde açıklamada <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMGY5NTEzZjhmNTE0MDAwNjk3MDlkNiZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZla29sb2ppYmlybGlnaS5vcmclMjUyRmRlcnNpbWRla2ktZGFna2VjaWxlcmluaW4tYXZsYW5tYXNpLWljaW4tYWNpbGFuLWJha2FubGlrLWloYWxlc2luZS1rYXJzaS1kYXZhLWFjaWxkaSUyNTJG"">bulundu.</a> &nbsp;</li><li>Sosyal medyada <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMGY5NTEzZjhmNTE0MDAwNjk3MDlkNiZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ0d2l0dGVyLmNvbSUyNTJGc2VhcmNoJTI1M0ZxJTI1M0QlMjUyNTIzRGFnS2VjaWxlcmluZURva3VubWElMjUyNmFtcCUyNTNCc3JjJTI1M0RyZWNlbnRfc2VhcmNoX2NsaWNr"">#DağKeçilerineDokunma</a> etiketiyle birçok sanatçı, siyasetçi ve yazar tepkilerini dile getirdi. Twitter kullanıcıları bu etiketi trend listesine yükseltti. Ayrıca, <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMGY5NTEzZjhmNTE0MDAwNjk3MDlkNiZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuY2hhbmdlLm9yZyUyNTJGcCUyNTJGdHVuY2VsaS12YWxpbGklMjUyNUM0JTI1MjU5RmktbmUtdHVuY2VsaS1kZXJzaW0tZGUtYXZjJTI1MjVDNCUyNTI1QjFsJTI1MjVDNCUyNTI1QjFrLXlhc2FrbGFucyUyNTI1QzQlMjUyNUIxbi1lNmM0NjI4MS02MTdiLTQ3YTgtOTZhYS05ODIyMjQwNjBkMjg="">change.org</a> sitesi üzerinden “Tunceli/Dersim’de Avcılık Yasaklansın” başlığıyla imza kampanyası başlatıldı. &nbsp;</li><li>İptal kararı: Valilik, dünyanın birçok ülkesinde avcılık faaliyeti yürütüldüğünü hatırlatarak "Tunceli’de bilimsel metotlarla envanteri yapılan ve 13 Temmuz'da 4915 Sayılı Kara Avcılığı Kanunu çerçevesinde ihalesi yapılması hedeflenen yaban keçisi ihalesine yönelik sosyal, inanç, kaçak avcılık, yaban keçisi popülasyonu ve güvenlik açısından yerinde inceleme yapılarak bir rapor hazırlanması uygun görülmüştür. Bu nedenle 13 Temmuz'da yapılacak olan ihale iptal edilmiş olup hazırlanacak rapor sonucuna göre hareket edilecektir." şeklinde yazılı açıklamada <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMGY5NTEzZjhmNTE0MDAwNjk3MDlkNiZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuaGFiZXJ0dXJrLmNvbSUyNTJGdHVuY2VsaS1kZS15YWJhbi1rZWNpbGVyaW5pbi1hdmxhbm1hc2ktaWNpbi1wbGFubGFuYW4taWhhbGUtaXB0YWwtZWRpbGRpLTI3NDEwNjE="">bulundu.</a> &nbsp;</li><li>Meclis’e neler yansıdı? HDP Muş Milletvekili Gülistan Kılıç Koçyiğit ”Yöre halkı için kutsal kabul edilen ve aynı zamanda koruma altında olan dağ keçileri, son zamanlarda kimliği belirsiz kişi ve kişiler tarafından katledilmektedir. Bu aynı zamanda bir inanç katliamıdır.” cümleleriyle tepkisini göstererek Tarım ve Orman Bakanı Bekir Pakdemirli’nin yanıtlaması istemiyle soru önergesi <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMGY5NTEzZjhmNTE0MDAwNjk3MDlkNiZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZhbGV2aW5ldC5jb20lMjUyRjIwMjAlMjUyRjA3JTI1MkYxMCUyNTJGaGRwLWRhZy1rZWNpbGVyaW5pLW1lY2xpcy1ndW5kZW1pbmUtdGFzaWRpJTI1MkY="">yöneltti.</a> &nbsp;</li><li>İptal kararı sonrasında: AK Parti Milletvekili Özlem Zengin, Tunceli Valisi Mehmet Ali Özkan’ın bölgeye yeni atandığını belirterek "İl Av Komisyonunun her yıl avlanmayla ilgili benzer kararlar verdiğini, bu sene de kendisi göreve başlamadan evvel İl Av Komisyonunun böyle bir karar verdiğini" ifade etti. Zengin, "Fakat ben de şunu söyledim, dedim ki: “Yani bu arkadaşlarımız 17 keçiden bahsediyor, yaşasın bu 17 keçi, neyse bunun yolunu bulalım, keçileri avlamayalım.” şeklinde görüşünü <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMGY5NTEzZjhmNTE0MDAwNjk3MDlkNiZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuaGFiZXI3LmNvbSUyNTJGc2l5YXNldCUyNTJGaGFiZXIlMjUyRjI5OTQ1Njctb3psZW0temVuZ2luLWRhZy1rZWNpbGVyaS1pbGUtaWxnaWxpLW11amRlbGktaGFiZXJpLWR1eXVyZHU="">belirtti.</a> &nbsp;</li><li>Bir adım ilerisi: İptal edilen ihale, yalnızca Tunceli’deki dağ keçilerini kapsıyor, 2020-2021 avcılık dönemine ilişkin diğer ihaleler hâlâ gündemde yer alıyor. Bu duruma yönelik olarak iptal açıklaması sonrası Munzur Koruma Kurulu Sözcüsü Hasan Şen “Dersim halkı ve Dersim'in dostları bir kez daha toprağını kültürüne inancına sahip çıkmak için bir arada durdu, ve yakın bir tehlikenin ortadan kalkmasını sağladı. İhalenin iptali bizim için büyük mutluluk... Lakin ülke genelinde hâlâ 767 dağ keçisinin ölüm fermanı ihalede durmakta, sadece Dersim’deki ihalenin iptali yetmez. Anadolu’nun her tarafında dağ keçileri özgürce dolaşsın istiyoruz. İnsan doğaya egemen olmaktan vazgeçmeli.” sözleriyle yorumlarını <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmMGY5NTEzZjhmNTE0MDAwNjk3MDlkNiZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuY3VtaHVyaXlldC5jb20udHIlMjUyRmhhYmVyJTI1MkY3NjctZGFnLWtlY2lzaW5pbi1vbHVtLWZlcm1hbmktaWhhbGVkZS0xNzUwOTI0"">dile getirdi.</a></li></ul>

Alevilik ile ilgili hikayeler