Antik çağların Imbros’u, Osmanlı döneminin İmroz’u, günümüzün Gökçeada’sı, ismiyle müsemma, "Ana Tanrıça’nın Evi"ndeyiz. İlk yerleşimin net tarihi bilinmese de ilk yerleşenlerin M.Ö 4-5. yüzyılda Pelasglar olduğu tahmin ediliyor. Ada, yüzyıllar boyu savaşlarda sürekli el değiştiriyor; Persler, Atinalılar, Romalılar, Bizanslılar, Cenevizliler ve Osmanlı İmparatorluğu gibi bir çok yönetimin etkisinde kalıyor. Son olarak 22 Eylül 1923’de Lozan Barış Antlaşması ile ada Türkiye Cumhuriyeti topraklarına katılıyor.&nbsp;Birçok medeniyete ev sahipliği yapmış olsa da hâkim kültürün hâlâ Rum olduğunu adaya ayak bastığın anda anlıyorsun. 1960’da yapılan sayımda 5500 Rum, 300’e yakın Türk yaşıyormuş adada. 1964 yılında başlayan Türkleştirme politikaları, adanın Rum halkına büyük acılar yaşatmış. Olaylar silsilesinin ilki, Rum okullarının kapatılmasıyla başlamış. Açık cezaevi kurulmasıyla asayişin bozulması, 1970’de adının İmroz’dan Gökçeada’ya dönüştürülmesiyle adanın tarihi yavaş yavaş silinmiş. Adada kalan son Rumlar da 1974 Kıbrıs Harekâtı sonrası adalarını terk etmiş. Sonrasında ada göçmenler adası olmuş, Anadolu’nun belli yerlerinden insanlar farklı aralıklarla adaya yerleştirilmiş. Yeni yerleşim yerlerinde ada ruhu eksik kalmış, eski yerleşim yerleri de sahipsiz ve ıssız.<img src="https://images.aposto.com/2022/5/5/1654241879539.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.78" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Cansın, Kaleköy kalıntılarında&nbsp;<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">2000’li yıllardan sonra ada için yeni bir dönem başlamış, Avrupa Birliği müzakere koşullarıyla Rumların hak ve mülkiyetleri garanti altına alınınca İmrozlu Rumlar yurtlarına dönmeye başlamış. Bugün köylerin eski sahipleri tersine göçle, döndükleri köylerinde Rum kültürünü tekrar yaşatıyor, dostça. Köşebaşında mahallelinin Rumca sohbetini duyuyoruz, Rum tavernalarında Rumca şarkılar eşliğinde kadeh tokuşturuyoruz, köy kahvelerinde hep birlikte soluklanıyoruz. Birlikte var ediyoruz adayı. Kimse misafir değil, ayrım yok, en çok da bu durum mutlu ediyor bizi. Aynı gökyüzüne bakarak koyuyoruz başımızı yastığa, sakinliği içimize çekerek dalıyoruz uykuya.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Adanın üç Rum köyü: Kaleköy, Zeytinliköy, Tepeköy</h2>Otelimiz Kaleköy’de, burası adanın deniz kenarına kurulmuş tek yerleşim yeri, aynı zamanda görmek istediğimiz köyler listesinin başında. Sit alanı statüsünde olduğundan taş bina dışında yapılaşma yasak. Önce Aşağı Kaleköy ve Yukarı Kaleköy’ü birbirine bağlayan, 1440’larda bölgenin hükümdarı Palamede Gattilusio tarafından Kraliçe Valentina’nın kullanımı için yaptırılan Kraliçe Valentina Yolu’nu görmek istiyoruz. Kraliçe adaya geldiğinde kaleye çıkmak ve kaleden denize inmek için bu incecik patika yolu kullanıyormuş. 600 yıllık tarihe ayak basarak limandan yürüyüşümüze başlıyoruz. Yaklaşık 250 metrelik yol belediye tarafından ziyaretçilerin kullanımı için bugünkü hâline getirilmiş, akşam yürüyüşleri için ışıklandırılmış. Liman manzarası ve adanın simgelerinden biri olan badem ağaçlarını izleyerek kaleye doğru tırmanıyoruz. Bir şey dışında her şey çok güzel: yol boyunca atılmış bolca çöp, bazı kırık ışıklar. Bize miras kalmış bu güzel geçmişi koruyabildiğimiz bir gelecek hayal ediyoruz.Yolu tamamladık, karşımızda kale kalıntılarıyla batıyor gün, burası bugüne kadar gün batımını izlediğim en güzel yer. Helenistik öncesi dönemde inşa edilmiş kalenin kalıntılarından günümüze çok az parça kalmış, yine de görmeden yemeğe oturmak istemiyoruz. Kalıntılara tırmanması biraz zor, ayakkabılarımızın da yardımıyla, birbirimize tutunarak başarıyoruz. Gözleriyle adayı izliyormuş gibi duran büyük kalıntının yanındayız. Solumuzda Kaleköy Limanı, sağımızda Semadirek adası. Güneş tam karşımızdan tüm kızıllığıyla ve ihtişamıyla az sonra hoşçakal diyecek. Yemek için kalıntıların yanıbaşında İmroz Poseidon’dayız şimdi.<img src="https://images.aposto.com/2022/5/5/1654242257712.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.72" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Damla sakızlı muhallebi ve keçi sütü dondurması<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Ertesi sabah Mustafa’nın Kayfesi’nde çınar altında kahvemizi içip rotayı Zeytinliköy’e çeviriyoruz. Notlarımızda köyün meşhur üçlüsünü tatmadan dönme yazıyor: sakızlı muhallebi, dibek kahvesi ve&nbsp;frappe. Köyde iki tane de şarap evi var fakat sezon dolayısıyla kapalı olduğundan gidemiyoruz. Çoğu eski Rum evi sahipleri tarafından restore edilip canlanmış olsa da bazılarının terkedilmiş harabe hâli üzüyor bizi gezerken, kırık camlardan evde hüküm süren hüznü izliyoruz. Köşebaşında eski bir çamaşırhane çıkıyor karşımıza. İçinde su akıyor ama burada son çamaşır ne zaman yıkandı bilmiyoruz. &nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/5/5/1654242068245.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.75" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Tepeköy Kilisesi<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Akşam yemeği için yine Kaleköy’deyiz, bu sefer limanda. Önce el işi ürünler satılan tezgâhlara uğruyoruz. Sonrası lakerda kokusu, sezonun ilk karpuzu, bol buzlu rakı, levrek külbastı. Eleni Rum Tavernası’ndayız. Güneş yine kendine âşık ede ede batıyor.Adada üçüncü sabahımız.&nbsp;Artık müdavimi olduğumuz Mustafa’nın Kayfesi’nde uyanıyoruz güne. Çınar ağacı altında Aya Marina Kilisesi’ne karşı kahvelerimizi içiyor, yanında damla sakızı macunlu suyumuzu yudumluyoruz. Bugün rotamız Gökçeada’nın tavernalarıyla meşhur köyü Tepeköy. Kilisenin yanında, köy meydanında, büyük çınarın altında köy kahvesindeyiz önce. Yine önce sakızlı muhallebi ve dibek kahvesiyle keyifteyiz, buranın süt böreği de çok meşhur. Ismarlıyoruz hemen. Şimdiden aklımızda akşam yemeği için yer ayırttığımız Angelikis’in tavernası var.<img src="https://images.aposto.com/2022/5/5/1654242403649.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="0.75" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Angelikis'in tavernası <hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Sezonda masalar köy meydanına kuruluyor, buzuki eşliğinde sirtaki şöleni izliyorsun. Meşhur oğlağı tadıyoruz, sirtakiler yapılıyor, tabaklar kırılıyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Gökçeada’nın meşhur rüzgârı</h2>Gökçeada rüzgârıyla meşhur, adada hemen hemen her gün rüzgârı hissediyoruz. Varlığı pozitif bir duruma çevrilmiş, ada rüzgâr ve kite sörfü için yurt dışından sporcuları ağırlıyor. 300 gün rüzgâr sörfü için ideal esinti bulunabiliyor. Kefaloz ve Aydıncık sörf için tercih edilen plajlar. Kefaloz daha çok başlangıç eğitimleri için öneriliyor. Aydıncık’da ise hem rüzgâr sörfü hem de kite sörf için özel ders alınabilecek okullar var. Burası rüzgâr yapısı gereği ileri düzey eğitimler için daha uygun.Biz bu sefer mayısta adadaydık, yazın geldiğimiz zamanlara göre oldukça boş ama bu boşluk hissi bizi ayrı bir yerden keyiflendiriyor. Kat kat giyiniyoruz, gündüzleri güneş yaksa da akşamları esinti titretiyor içimizi. Gün batmadan, henüz güneşi hissederken oturuyoruz akşam yemeklerimize, doğanın sesine kulak veriyoruz, o bizi yönlendiriyor.

Soli

Destinasyon: Gökçeada. Gezgin: Cansın Öztürk Aydınhan 


Yaz-kış adayı terketmeyen rüzgâr selamlıyor bizi Gökçeada’da

<h2>Tarihteki ilk salgınlardan: Atina Vebası</h2>Ege DikencikPandemilerin değerlendirilme kriterleri, tarihte neyin sebep olduğu, neyi tetiklediği, nasıl sonuçlandığına göre değişir. Bu açıdan baktığımızda Atina’da MÖ 5. yüzyılda yaşanan Atina vebası hakkında bilgi az olsa da salgının toplumsal sonuçları dikkat çekici. Günümüze ulaşan bilgiler, Atinalı eski general Tukididis’in siyasi açıdan geleceğe aktarılması maksadıyla MÖ 430'da başlayan Peloponez Savaşı'ndan itibaren kaleme aldığı notlarından ibaret olduğu için kısıtlı olsa da yine de bazı çıkarımlara izin veriyor.&nbsp;<ul><li>Hastalık: İsminde veba geçmesine rağmen, hastalığın ne olduğuna dair kesin bir bilgi bulunmuyor. Kızamık veya çiçek hastalığı olma ihtimali de yüksek. Bu hastalığın veba olduğunun düşünülmesindeki bir başka sebep ise belirtileri. Hastalığa yakalananlarda yüksek ateş ve ishal görülür. Sadece bunlar da değil; vebanın farklı türlerinde deride kara lekeler, gülme nöbeti ya da bayılana kadar trans hâlinde dans etmenin görüldüğü ve hastalığa yakalanmış kişinin nefesinden, iltihabından, idrarından kötü koku geldiği de not edilir. Son üç belirti Kara Ölüm olarak adlandırılan ve 14. yüzyılda özellikle Avrupa’yı etkileyen salgının ardından dönemin doktorları tarafından tıp literatürüne eklenir.* &nbsp;</li><li>Yayılması ve yıkıcılığı: Hastalığa sebep olan Yersinia Pestis; fare, dağ sıçanı, sincap gibi kemirgenlerin dolaşım sisteminde yaşar. Hastalığın yayılımı ise bu hayvanlarda konaklayan pirelerle gerçekleşir. Adı geçen bakteri, pirelerde hızlı bir şekilde çoğalarak onları susuz bırakır. Susuz kalan pireler ise konakladıkları canlıları ısırmaya başlar. Bilimsel açıklaması haricinde vebanın yayılışı yaşam tarzıyla açıklanabilir. O dönemde, savaşlar sebebiyle inşa edilen surların arkasında kalması istenen Atinalılara, kıtlığın ortaya çıkmasından korkan ve şehir dışında yaşayan kesim de eklenir. Şehirleşmenin tam anlamıyla gerçekleşmemesi, hijyen problemini artırır. Halkın yaşam kalitesinin düşmesiyle de vebanın etkisi artar. Savaş dönemlerinde olan bu gelişmeler her zaman için can kayıplarını tetiklemiştir. &nbsp;</li><li>Sonuçları: Yaklaşık 110 bin kişinin ölümüne sebep olduğu belirtilen hastalığın, nüfusun kaçına denk geldiği konusunda ortak bir karara varılamıyor. Asıl önemli olan ise salgının sebebinin ve tedavisinin bulunamamasıyla halkın inanç kavramını zedelenmesi ve bu durumun ahlâk kavramının öneminin azaldığına yorulmasıdır. Tukididis, notlarında şöyle demiştir: “Bunu tedavi etmenin uygun şeklini bilmediklerinden, hastaları en sık onlar ziyaret ettiklerinden kendileri çok sayıda öldükleri için ne hekimlerin bir yararı oldu ne de herhangi bir beşerî sanat daha iyisini başardı. Felaketin kahredici tabiatı sonunda bunlara tamamen son verene kadar tapınaklardaki, kahinlerdeki yakarışların da aynı şekilde boşuna olduğu anlaşıldı. Tanrıların korkusu ya da insanların yasası onları kısıtlamıyordu. İlk olarak, herkesin aynı şekilde yok olduğunu gördükleri için, onlara tapınsalar da tapınmasalar da aynı şey olduğuna hükmetmişlerdi; son olarak da hiç kimse ihlalleri yüzünden mahkemeye çıkartılacak kadar yaşayacağını ummuyordu; ama herkes kendilerine zaten çok daha şiddetli bir hükmün verilmiş ve başları üzerinde asılmış olduğunu ve bu düşmeden önce hayattan biraz zevk almanın ancak makul olduğunu hissediyordu.” Sosyolog Ali Akay bu karanlık dönemlerin algılanmasıyla ilgili Teorik Bakış dergisinin 4. sayısında şöyle yazmıştır: “Eski çağlarda hastalık, insanın şeytanî bir güç tarafından ele geçirilmesi olarak ele alınmaktaydı. Hastalık bir büyü olarak, bir sihir olarak ele alındığında ise büyübozumuyla hastalığı yenmenin mümkün olduğu düşünülmekteydi. Böylece parazitler ve sihir arasında bir ilişki kurulmaktaydı. Kapıdan girer gibi hastalık insanın vücuduna girmekte ve çıkmaktaydı. Halbuki veba ile bölme işlemi başlamıştı. Dışlama, veba ile başlayıp, Foucault’nun yazdığı gibi delilik ile devam etmekteydi.”** Kaynak:&nbsp; * Martin, Sean. Kara Ölüm, Kalkedon Yayınları, 2011. ** Akay, Ali. Teorik Bakış Dergisi, Sayı: 4, Mayıs 2014.</li></ul>

Atinalılar ile ilgili hikayeler