<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Teknoloji yayını <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/n/tech" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Quando</a>, ırkçı algoritmaların kullanımının son örneği olduğu iddia edilen Hollanda vize başvurularındaki "etnik profillemeyi" tartışıyor.</h3><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Hollanda, vize başvurularını değerlendirmede "etnik profilleme" kullanıyorYazı: İrem Denli<a fr-original-style="" href="https://www.lighthousereports.com/investigation/ethnic-profiling/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Lighthouse Reports</a> ve NRC tarafından elde edilen yeni sızdırılmış belgeler, Hoekstra’nın değişim sözü verdiği sırada, yetkililerin vize başvuru sahiplerinin etnik profilini çıkaran gizli bir algoritma konusunda alarm verdiğine işaret ediyor. Buna göre, ajansın veri kullanımının yasak olmasını sağlamaktan sorumlu kişisi olan veri koruma görevlisinin, potansiyel etnik ayrımcılık konusunda uyarıda bulunduğu; ancak tüm bu uyarılara rağmen bakanlığın sistemi kullanmaya devam ettiği aktarılıyor.Son iki yılı kapsayan raporlara göre, Hollanda Dışişleri Bakanlığı’nın Hollanda ve Schengen bölgesine giriş yapmak için başvuruda bulunan kısa süreli vize adaylarının risk puanını hesaplamak için geniş çaplı ve kamuoyundan gizli şekilde bir profilleme sistemi kullanması, 2015 yılına kadar uzanıyor.Araştırmanın detayları, bakanlığın Türkçeye “Bilgi Destekli Karar Verme” olarak çevirebileceğimiz “Informatie Ondersteund Beslissen” (IOB) olarak adlandırılan bu algoritmasının, vize başvurusunda bulunan milyonlarca kişinin uyruk, cinsiyet ve yaş gibi değişkenlere dayanarak profilini çıkardığını gösteriyor. &nbsp;<p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#effe75" color="#090909" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#effe75 !important;color:#090909 !important" href="https://aposto.com/s/hollanda-vize-basvurulari-etnik-profille" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(239, 254, 117) !important; color: rgb(9, 9, 9) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Devamını oku</a>

Editörün Seçkisi

Yeni bir araştırma, Hollanda hükümetinin, vize başvurusu yapanların profillerini çıkarmak için gizli ve potansiyel olarak yasadışı bir algoritma kullanıyor olabileceğini ortaya çıkardı. Buna göre, Hollanda, söz konusu algoritma sayesinde vize başvurusunda bulunan milyonlarca kişinin profilini çıkarabiliyor; bu da vizelerin potansiyel olarak gecikmesine, hatta bazı durumlarda reddedilmesine yol açıyordu.Algoritmanın profilleri etnik köken gibi kriterleri baz alarak çıkardığı gerçeğiyse akıllara ilk olarak bu sistemin neden olabileceği veya hâlihazırda olduğu ‘ırkçılığı’ akıllara getiriyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Uyruk, cinsiyet ve yaşa bağlı ‘risk’ değerlendirmesi</h2>2022 yılında Hollanda Dışişleri Bakanlığı tarafından hazırlatılan bir rapor, kurumun iç kültürünün yapısal ırkçılıkla dolu olduğu sonucuna varmıştı. Buna göre, bazı çalışanlar "maymun” &nbsp;olarak tanımlandıklarını anlatırken bazı çalışanlar da sürekli olarak kendilerinden terör saldırılarını reddetmelerinin talep edildiğini ifade ediyordu. Raporun yayımlanmasını takiben Dışişleri Bakanı Wopke Hoekstra, konuya ilişkin olarak yaptığı açıklamada “Olmak istediğimiz kişi bu değil” diyerek reform sözü vermişti. Gelgelelim, ortaya çıkan yeni raporlar, Dışişleri Bakanlığı’nın yapısal ırkçılıkla gündeme gelen Hollanda kurumları arasında yalnız olmadığını gösteriyor.<a fr-original-style="" href="https://www.lighthousereports.com/investigation/ethnic-profiling/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Lighthouse Reports</a> ve NRC tarafından elde edilen yeni sızdırılmış belgeler, Hoekstra’nın değişim sözü verdiği sırada, yetkililerin vize başvuru sahiplerinin etnik profilini çıkaran gizli bir algoritma konusunda alarm verdiğine işaret ediyor. Buna göre, ajansın veri kullanımının yasak olmasını sağlamaktan sorumlu kişisi olan veri koruma görevlisinin, potansiyel etnik ayrımcılık konusunda uyarıda bulunduğu; ancak tüm bu uyarılara rağmen bakanlığın sistemi kullanmaya devam ettiği aktarılıyor.Son iki yılı kapsayan raporlara göre, Hollanda Dışişleri Bakanlığı’nın Hollanda ve Schengen bölgesine giriş yapmak için başvuruda bulunan kısa süreli vize adaylarının risk puanını hesaplamak için geniş çaplı ve kamuoyundan gizli şekilde bir profilleme sistemi kullanması, 2015 yılına kadar uzanıyor.Araştırmanın detayları, bakanlığın Türkçeye “Bilgi Destekli Karar Verme” olarak çevirebileceğimiz “Informatie Ondersteund Beslissen” (IOB) olarak adlandırılan bu algoritmasının, vize başvurusunda bulunan milyonlarca kişinin uyruk, cinsiyet ve yaş gibi değişkenlere dayanarak profilini çıkardığını gösteriyor. Dahası, bu yöntem sayesinde Hollanda hükümeti, algoritmanın ‘yüksek riskli’ olarak değerlendirdiği vize başvurusu sahiplerini otomatik olarak kapsamlı soruşturmaları beraberinde getiren “yoğun bir takibe” alıyor.Algoritmik vize profillemesinin kullanımını “düpedüz şok edici” &nbsp;olarak tanımlayan Hollandalı milletvekili Kati Piri, konuyla ilişkili olarak yaptığı açıklamasında, “Göçmen kökenli Hollanda vatandaşlarının aile üyelerinin kısa süreli ziyaretler için vize almaları Dışişleri Bakanlığı tarafından her türlü yolla engelleniyor” ifadelerini kullanıyor. Bununla birlikte, Piri, bakanlığın IOB sisteminin kullanımının son derece verimli sonuçlar verdiğini iddia etmesine karşın, “Fas ve Surinam gibi ülkelerden vize almak inanılmaz derecede zor” diye de sözlerine ekliyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yüksek risk grubundaki vize başvurularının %33’ü reddediliyor </h2>Algoritma tarafından kullanılan sözde “riskli profiller”, Paramaribo’dan başvuran 26-40 yaş arası Surinamlı erkekler ve turist vizesi için başvuran 35-40 yaş arası evli olmayan Nepalli erkekleri içeriyor. Yetkililer, risk profillerinin aynı uyruktan bir grup kişinin sığınma başvurusunda bulunup bulunmadığını görmek için üçüncü taraflardan alınan verilere de dayandığını iddia ediyor.Vize başvurusunda bulunanların uyruklarına göre algoritmik olarak profillerinin çıkarılmasını derhal durdurmaları için Hollanda Dışişleri Bakanlığı’ndan bir iç gözlemcinin 2022 yılının ortalarından bu yana baskı yaptığı ifade ediliyor. Ancak, algoritmik değerlendirme sisteminin potansiyel olarak ayrımcı olduğu konusundaki tepkilere rağmen yetkililer, sistemi kullanılması konusundaki ısrarlarını devam ettiriyor.Bakanlığın istatistikleri, algoritma tarafından kişilerin yüksek riskli olarak işaretlenmesinin birtakım ciddi sonuçları olabileceğini gösteriyor. Mart 2023 itibariyle, yoğun, yüksek risk grubundaki başvuruların %33’ünün reddedildiği; buna oranla normal, düşük risk grubundaki başvurularınsa sadece %3,5’inin reddedildiği ifade ediliyor.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yüksek riskli olarak işaretlenmenin hâlihazırda zor olan bürokratik süreçte açabileceği gecikmelere örnek olarak Fas asıllı bir Hollandalı olan Saadia Ourhris ile irtibata geçen NRC, Ourhris’in, bir akrabasının Hollanda’da kendisini ziyaret etmeye çalıştığında sürekli otomatik ret cevabı aldığını söylediğini aktarıyor.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Büyük planın bir parçası</h2>Öte yandan, algoritmik profilleme, Dışişleri Bakanlığı’nın maliyetleri düşürmeye yönelik daha geniş çaplı planının da merkezinde yer alıyor. Buna göre, bakanlıktan yetkililer, algoritmanın iş yükünün merkezî hâle gelmesine ve vaka çalışanlarının önyargılarının ortadan kaldırılmasına yardımcı olduğu görüşünü savunuyor. Buna ek olarak, yetkililer, konuya ilişkin olarak fikirlerine danışılan üç uzmanın algoritmik profilleme sisteminde uyruk kullanımının orantılı olduğu ve sistemin etnik köken bazlı ayrımcılığa yol açmadığı kanısına vardığını öne sürüyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Bu ilk değil</h2>Bundan 4 yıl kadar önce Birleşik Krallık İçişleri Bakanlığı’nın da vize başvurularını işleme koymak için gizli bir algoritma kullandığı ortaya çıkmış; gelen tepkilerle birlikte göçmenlik uzmanları, bu algoritmanın vize başvurusunda bulunan bazı kişiler için milliyet ve yaş temelinde ayrımcılığa yol açabileceği konusunda uyarıda <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/news/technology-53650758" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bulunmuştu.</a> Buna göre, bakanlığın tüm çalışma, eğitim ve ziyaretçi vizesi talepleri için kullanılan “akış aracı” , başvuruları risk düzeylerine göre kırmızı, sarı veya yeşil olarak derecelendiriyor; bunlar da daha sonraki işlemler için vaka uzmanlarına iletiliyordu.Göçmenlerin Refahı için Ortak Konsey (JCWI) ve dijital haklar grubu Foxglove sisteme karşı yasal bir mücadele başlatırken İçişleri Bakanlığı, tarafına yöneltilen “yerleşik ırkçılık” iddialarının ardından “Vize başvuru akış aracının nasıl çalıştığını gözden geçiriyoruz ve süreçlerimizi daha da akıcı ve güvenli hale getirmek için yeniden tasarlayacağız”&nbsp; açıklamasında bulunmuş; bunu takiben sistem askıya alınmıştı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Editörün önerisi: Hollanda’nın kullandığı, yazıya konu olan algoritma benzeri gözetim teknolojileri ve politikalarını teknik ve etik açıdan ele aldığımız “<a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/6355a4909f42d200063e081b" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">AI-tokrasi: Yapay zeka ve gözetim politikası</a>” yazımızı ziyaret edebilirsiniz.</li></ul>

Lighthouse Reports ile ilgili hikayeler