<a fr-original-style="" href="https://www.instagram.com/ozgur_eskara_/?igshid=MzRlODBiNWFlZA%3D%3D" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Özgür Eşkara</a>Akdeniz bölgesindeki ülke insanları için deniz ve kumsal neyi ifade ediyorsa, İsviçre, Fransa, İtalya ve Avusturya'nın görkemli Alp sıradağlarına yakın yaşayan insanlar için de dağ hayatı, kayak ve kış sporları onu ifade ediyor. Tatilciler Fransız Alplerine yılda bir ya da iki kere kış sporları yapmak için gelirken, bölge insanının 7’den 70’e hayatının içinde var olan bir konsept dağlar ve kayak sporu. Kaymasanız bile etkiler görkemiyle Alpler. Hele bir de havanın iyi olduğu bir güne denk gelirseniz, teleferiklerle tepelere çıkıp kar ve buz ülkesinde güneşlenirken ruhunuz haşmetine kapılır Alplerin. Ancak ne var ki, bu doğa harikasının güçlü ve değişmezmiş gibi düşündüğümüz yapısı da iklim krizi riski altında.Araştırmalarla bugün artık biliyoruz ki, Mont Blanc&nbsp;1980’ lerden beri her 10 yılda yarım derece ısınmış. 2015’ten beri görülen sıcak hava dalgaları ise, Alplerde 2500 metre sonrasındaki doğal permafrost katmanını negatif etkilemiş. <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberg.com/news/features/2023-11-03/mont-blanc-mountain-climbing-under-threat-amid-global-warming?leadSource=uverify%20wall" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bloomberg</a>’deki yazısında gazeteci Oscar Boyd erimeler sebebiyle, Mont Blanc’in son 2 yılda iki metreden fazla kısaldığına; Ağustos ayında sıcak hava dalgasının Alplerdeki donma noktasını 5.298 metreye yani Mont Blanc’dan yarım kilometre yukarıya taşıdığına; İtalya ve İsviçre’deki bazı rotaların aşırı sıcakların olduğu dönemlerde tırmanışçılara kapatıldığına ve Chamonix’nin hemen üzerindeki klasik rotaların ise tırmanmaya güvenli olmadığına dikkat çekiyor.Savoie Mont Blanc Üniversitesi Edytem Lab bilim adamları, &nbsp;Augille du Midi’ye yerleştirdikleri sıcaklık sensorleriyle, 2005 yılından günümüze kadar topladıkları datalarla, Alplerin üst noktalarındaki ısınmanın her 10 yılda 2 dereceye kadar çıktığını&nbsp;tespit ettiler. <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/future/article/20230322-how-climate-change-is-melting-permafrost-in-the-alps#:~:text=Short%2Dterm%20thaws%20occur%20each,every%20year%2C%22%20she%20says" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: currentcolor; cursor: pointer; transition: color 0.3s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Permafrost</a> üzerindeki aktif tabakanın her yaz erimesi ve kışları tekrar donması normal döngü görülüyor. Ancak sıcak hava dalgaları sebebiyle özellikle 2015 sonrasında, bu erimelerin &nbsp;daha da derinleştiği ve uzun vadede yapışık kayaçların ayrışma &nbsp;riskiyle karşılaşabileceği &nbsp;belirtiliyor. Lozan Üniversitesi’nden Jacques Mourey de permafrostdaki ayrışmanın kayaç kopmalarındaki artışın en büyük nedeni olduğunun altını çiziyor.Permafrosttaki değişim sadece organik karbonun ayrışıp karbondioksit ve metana dönüşmesine ya da dörtyüz bin yıldır buzlar altında kilitli kalmış bakteri ve virüslerin yüzeye çıkmasına sebep olmayacak. Bu durum aynı zamanda ani kayaç kopması tehlikesini de beraberinde getirebilecek ve bölgedeki yaşamı, kış sporlarını ve turizmi negatif etkileyebilecek. Şu görülen bir gerçek ki, iklim krizini kontrol altına almak hem doğa harikası &nbsp;Alplerin haşmetinin diğer nesillere aktarılmasını hem de bölgenin kültürel alışkanlıkları ve &nbsp;ekonomisinin devamlılığını sağlamak adına büyük önem taşıyor.

Dünyahali

Mont Blanc ve Alpleri bekleyen tehlike

İklim krizinin tehdit ettiği yaşamlarımız

• Lozan Üniversitesi’nin Avrupa Konseyi için hazırladığı bir rapor, Türkiye'nin Avrupa'da en yüksek şartlı tahliye edilmiş, tutuklu ya da hükümlü oranına sahip ülke olduğunu ortaya koydu. Hem cezaevinde hem de denetimli serbestlikte en düşük oranlara sahip ülkeler ise İsviçre, Norveç ve Finlandiya&nbsp;<a fr-original-style="" href="https://www.dw.com/tr/t%C3%BCrkiye-cezaevindekilerin-n%C3%BCfusa-oran%C4%B1nda-avrupa-birincisi/a-57817607" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">oldu. </a><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türkiye'de her yüz bin kişiden 984'ü ya hapishanede ya da şartlı tahliye edilmiş durumda bulunuyor. Bu oran Avrupa ortalamasının üç katından daha yüksek bir orana tekabül ediyor.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Rapora göre Avrupa genelinde tutukluluk yerine elektronik kelepçe, kamu hizmeti, ev hapsi, tedavi, yarı açık cezaevleri ve şartlı tahliyeler gibi toplumdan soyutlamadan cezalandırma yöntemi ağırlık kazanıyor. </li></ul>

Spektrum

• <a fr-original-style="" href="https://tr.euronews.com/2021/06/08/avrupa-konseyi-raporu-avrupa-da-en-yuksek-tutuklu-hukumlu-ve-sartl-tahliye-oran-turkiye-de" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Avrupa Konseyi</a> için Lozan Üniversitesi tarafından hazırlanan bir rapor, Türkiye'nin Avrupa'da nüfusuna oranla en fazla şartlı tahliye edilmiş; tutuklu ya da hükümlü kişi sayısına sahip ülke olduğunu ortaya koydu.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Detaylar: Rapora göre, Türkiye'de her yüz bin kişiden 984'ü ya hapishanede ya da şartlı tahliye edilmiş durumda bulunuyor. Bu oran, Avrupa ortalamasının üç katından daha yüksek bir rakama denk geliyor.</li></ul>

Lozan Üniversitesi ile ilgili hikayeler