• Rekabet Kurumu tarafından <a fr-original-style="" href="https://t24.com.tr/haber/zincir-marketlerin-rekabet-kurumu-nun-verdigi-cezaya-itirazi-reddedildi,1106131" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">5 zincir markete</a> kesilen 2,7 milyar liralık cezayla ilgili olarak idare mahkemesine yapılan itirazların tümü reddedildi. Rekabet Kurumu, Ekim 2021'de fiyatlama davranışı soruşturması çerçevesinde BİM’e 958,1, A101’e 646,6, Migros’a 517,7, Şok’a 384,4, CarrefourSA’ya 142,5, Savola Gıda’ya ise 22,2 milyon liralık ceza kesmişti. Zincir marketler cezanın iptali için idare mahkemesine başvurmuştu.

Aposto Gündem

Rekabet Kurumu; perakende, gıda ve temizlik ürünleri ticareti yapan zincir marketlere yönelik “fahiş fiyat” soruşturmasını tamamladı. Pandemi döneminde doğrudan veya dolaylı yollarla iletişim içinde kalarak fiyatları tüketici aleyhine yükseltmekle suçlanan beş zincir market ve bir tedarikçi firmaya 2,7 milyar lira para cezası verildi.Verilen para cezaları şu şekilde:<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">BİM: 958,1 milyon lira</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">A101: 646,6 milyon lira</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Migros: 517,7 milyon lira</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">ŞOK: 384,4 milyon lira</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">CarrefourSA: 142,5 milyon lira</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Savola Gıda: 22,2 milyon lira</li></ul>Bir adım geriden:&nbsp;Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz eylül ayında gıda fiyatlarındaki yükselişten zincir marketleri sorumlu tutmuştu. Fahiş fiyat iddiaları hakkında Ticaret Bakanlığı’nın “gerekli operasyonları” yapacağını belirten Erdoğan, “Beş tane zincir marketin topladığı ürünler, piyasayı alt üst ediyor,” demişti. Açıklamanın ardından Ticaret Bakanlığı, zincir marketlerde denetim için müfettiş görevlendirdiğini açıkladı.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Zincir marketler nasıl tepki verdi?</h3>Kararı, haksız olarak değerlendiren marketler, haklarını savunacaklarını ve kararın iptali için dava açacaklarını açıkladı.İlk itiraz, Migros’tan geldi. Şirket, Kamuyu Aydınlatma Platformu’nda (KAP) yaptığı açıklamada, “Açıklanan kararda aleyhimize yöneltilen hususlar, şirketimiz tarafından kesinlikle kabul edilmemektedir. Bu çerçevede, gerekçeli kararın tarafımıza tebliğini takiben, yasal haklarımız süresi içinde kullanılarak kararın iptali için dava açılacaktır,” ifadeleri yer aldı.BİM’in&nbsp;açıklamasında ise Rekabet Kurumu’nun “siyasi” yönlendirmelere açık bir karar verdiğine dikkat çekildi ve şirketin hakkını sonuna kadar savunacağı belirtildi.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 255, 133); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 255, 133); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Cezalar, siyasi yönlendirmelerden bağımsız, tarafsız ve düzenleyici bir rol üstlenmesi gereken Rekabet Kurumu adına kötü bir emsal teşkil edecek, uluslararası itibarına gölge düşürecektir. BİM, düşük kâr marjı ve düşük fiyat politikasıyla son 25 yılda Türkiye’de enflasyonun düşmesine önemli katkılarda bulunmuştur. Buna rağmen “pahalılığın sorumlusu” olarak gösterilmesi ve kartel iddiasıyla tarihte görülmedik büyüklükte bir ceza verilmesi, ülkemizde yatırım ortamının ve serbest piyasanın gelişimine hizmet etmeyen, haksız ve adaletsiz bir karardır.”</blockquote>ŞOK, pandemi ve ekonominin en sıkıntılı dönemlerinde, tüm dünyada market rafları boşalırken dahi hizmetlerini kesintisiz olarak sürdürdüklerini ve artan maliyetlere rağmen fiyatları düşük tutmaya devam ettiklerine dikkat çekti. Kararı, “gayr-i adil” olarak değerlendiren şirket, “Cezaya karşı, Türk yargısı ve hukukunun bize verdiği tüm imkânları kullanarak itiraz edeceğimizi ve müşterilerimizin haklarını sonuna kadar arayacağımızın bilinmesini isteriz,” açıklamasında bulundu.CarrefourSA, tedarik zincirlerinde yaşanan sıkıntıların, maliyet baskısını artırdığı ve yükselen enerji fiyatlarının küresel enflasyonu daha da yukarı çektiği bir dönemde Türkiye’de enflasyonun olumsuz seyrine rağmen fiyat artış taleplerini müşterilere yansıtmadıklarını belirtti. Açıklamada, “Hal böyleyken; Rekabet Kurumu’nca ileri sürülen hususların hiçbirini kabul etmediğimizi ve yasal haklarımız doğrultusunda kararın iptali için yargı yoluna başvuracağımızı belirtmek isteriz,” ifadeleri kullanıldı.Geniş perspektif:&nbsp;Fahiş fiyatlardan zincir marketler sorumlu tutulsa da pandemi şartlarında üretim, tedarik, lojistik, gümrük ve benzeri maliyetlerin arttığını ve Türkiye’de enflasyonun ağustos ayında %19,58 oranında gerçekleştiğini unutmamak gerekiyor. Ekonomistler ve sektör temsilcilerine göre, zincir marketler “enflasyonun sorumlusu” ilan edilmiş durumda. Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın ekim başında “piyasayı balanse etme gayretiyle” 1000 yeni market açılacağını açıklaması da zincir marketlerin aleyhine eylemlerin devam edeceğini gösteriyor.

Pareto

Fahiş fiyatların sorumlusu zincir marketler mi?

Rekabet Kurumu'nun perakende gıda ve temizlik ürünleri ticareti yapan zincir marketlerin, üreticilerin ve toptancıların Covid-19 salgını sürecindeki fiyatlama davranışları konusundaki soruşturması karara bağlandı.Bu kapsamda BİM, CarrefourSA, Migros, Savola Gıda, ŞOK ve A101'in "4054 sayılı Kanun'un 4'üncü maddesini ihlal ettiklerine ve haklarında idari para cezası verilmesine" hükmedildi.&nbsp;Soruşturmaya konu Watson, Banvit, Eczacıbaşı, Gratis, Metro, P&amp;G, Henkel, Unilever ve Gıda Perakendecileri Derneği gibi marka ve kurumlara ise ceza verilmedi.Ceza:&nbsp;BİM'e 958 milyon lira, CarrefourSA'ya 142 milyon lira, Migros'a 517 milyon lira, ŞOK'a 384 milyon lira, A101 Yeni Mağazacılık'a 646 milyon lira ve tedarikçi Savola Gıda'ya 33 milyon lira ceza kesildi. Cezalar toplamda 2,7 milyar lirayı&nbsp;buldu.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Suçlamalar</h2>Karar metninde söz konusu zincir marketler tarafından;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">doğrudan ya da ortak tedarikçiler aracılığıyla dolaylı temaslar yoluyla fiyatların ve fiyat geçişlerinin koordinasyonunun sağlandığı,</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">geleceğe dönük fiyatlar, fiyat geçiş tarihleri, dönemsel aktiviteler ve kampanyalar gibi rekabete hassas bilgilerin paylaşıldığı,&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">fiyat indirimine giden ya da fiyatların arttığı dönemde fiyat artışı yapmayan teşebbüslerin fiyatlarına tedarikçiler aracılığıyla müdahale edildiği,&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">rakip fiyatlarının yükselmemesi hâlinde ürün ve bölge özelinde fiyat indirimleri ya da tedarikçiye iade faturası kesilmesi gibi cezalandırma stratejileri uygulandığı,</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">fiyatların tüketiciler aleyhine yükseltilmesinin sağlandığı suçlarıyla "kartel niteliğindeki anlaşma veya uyumlu eylemler yoluyla" 4054 sayılı Kanun'un 4'üncü maddesinin ihlal edildiği yazıldı.</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Neler olmuştu?</h2>Cumhurbaşkanı Erdoğan&nbsp;“Beş tane zincir marketin topladığı ürünler, piyasayı alt üst ediyor." ifadeleriyle fahiş fiyatlardan zincir marketleri sorumlu tutmuş, Ticaret Bakanlığı denetim için müfettiş görevlendirdiğini açıklamıştı. Bu kapsamda geçtiğimiz günlerde gerçekleşen sözlü savunmalarda zincir marketler raf fiyatını belirleyen temel unsurların alıcı fiyatları, rekabet ve brüt kâr marjı olduğunu ve fiyat geçişlerinin piyasa gerçekleriyle uyumlu olduğunu belirtmişti. Ayrıca salgın süresince artan maliyetlere dikkat çekilmiş, nakliye maliyetlerinin artışına vurgu yapılmıştı.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İlk itiraz Migros'tan</h2>Migros Ticaret A.Ş.'nin Kamuyu Aydınlatma Platformu'na yaptığı bildirimde&nbsp;"Açıklanan kararda aleyhimize yöneltilen hususlar şirketimiz tarafından kesinlikle kabul edilmemektedir." ifadesi yer aldı. Migros, gerekçeli kararın tebliğini takiben yasal haklarını süresi içinde kullanacağını ve kararın iptali için dava açılacağını açıkladı.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Geniş perspektif</h2>Geçtiğimiz haftalarda Gıda Perakendecileri Derneği Başkanı Galip Aykaç, gıda fiyatlarındaki artışın sorumlusunun market zincirleri olarak gösterilmesini kabul etmediklerini; üretim, tedarik, lojistik, gümrük ve benzeri maliyetlerin nihai fiyatlara yansıdığını söylemişti. Aykaç, TCMB verilerine göre son 5 yılda perakende sektörünün net kâr marjının 1,6'dan 1,2'ye düştüğüne dikkat çekerek "Bizi töhmet altında bırakmasınlar" demişti.Sözlü savunma sürecinde "En fazla rekabet edip tüketici refahına katkıda bulunanları, oluşturulması imkânsız ve anlamsız bir kartel suçlamasıyla itham ettiğimiz izlenimini edindim." yorumunu paylaşan Rekabet Derneği Kurucu Başkanı Prof. Dr. Erdal Türkkan; zincir marketlerin fiyatı ilk artıran olmamak, rakiplerden daha pahalı olmamak ve piyasanın en ucuzu olmak gibi endişelerle oluşturduğu rekabetçi iş modelinin, kurum tarafından rekabete aykırı bulunup cezalandırıldığını düşünüyor.Ekonomi yazarı Uğur Gürses de kararı "Siyasi direktifle perakende zincirleri cezalandırılmış. Enflasyon keçisi ilan edildiler; ülkeyi yönetenlerin kusur ve yanlışından başka bir tarafa bakılsın diye..." ifadeleriyle yorumluyor.

Savola Gıda ile ilgili hikayeler