Müzik dinleme servisi Spotify, geçtiğimiz yıl Türkiye’deki arabesk müzik dinlenme istatistiklerindeki yüzde 287’lik artışın ardından şimdi de Türk halk müziğine artan bir ilginin olduğunu açıkladı.Büyük artış: Türkiye’nin müzik tarihinde Türk halk müziğinin bölgesel çeşitliliği, tarihsel serüveni ve beraberinde taşıdığı kültürel zenginliğiyle en uzun soluklu müzik türlerinden biri olduğunu söylemek mümkün. Zamanla gelişip evrimleşen Türk halk müziği, güncel temsilcilerin yanı sıra kült figürleriyle başta genç nesil olmak üzere pek çok müzikseverin ilgisiyle karşılaştı ve son dört yılda yüzde 260’tan fazla dinlenme oranı artışına ulaştı.<img src="https://images.aposto.com/2023/6/6/1688816876761.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.00" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Spotify'ın Ege isimli çalma listesinin kapağı | Kaynak: SpotifyYeni çalma listeleri: Spotify, kullanıcılarında gözlemlediği bu ilginin ardından Türk halk müziği şarkılarından oluşan 5 yeni çalma listesi hazırladı: <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/playlist/37i9dQZF1DWT25rvH2JICy?si=623c16c5753b49b9" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Karadeniz</a>, &nbsp;<a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/playlist/37i9dQZF1DWTahAIWknTP8?si=f1e821f8431a46a3" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Türkü 50</a>, &nbsp;<a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/playlist/37i9dQZF1DXb9ghIgXXjd9?si=b875220eb1504e92" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Anadolu</a>, <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/playlist/37i9dQZF1DX9SSPMnhgzQe?si=bda63971173d48af" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Ege</a> ve <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/playlist/37i9dQZF1DX7Q7mawNoixx?si=eee7b3ef42ae4080" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Oyun Havası</a> isimli çalma listeleri halk müziğinin çeşitliliğinin de bir göstergesi aynı zamanda.En çok dinlenenler: Spotfiy’da 2018’den 2022’ye kadar en çok dinlenen halk müziği şarkıları ve sanatçılarına bakıldığında Anadolu’nun her yerinden türkülerin listenin üst sıralarında yer aldığını söylemek mümkün. Geçen yılın verileri gösteriyor ki türün en büyük temsilcilerinden Neşet Ertaş, en çok dinlenen Türk halk müziği sanatçıları listesinin de zirvesinde yer alıyor. Neşet Ertaş’ı, son yıllarda özellikle Z kuşağı arasında da popülaritesini artıran Selda Bağcan takip ederken en çok dinlenen üçüncü halk müziği sanatçısı Musa Eroğlu oldu. En çok dinlenen Türk Halk müziği parçalarında ise Musa Eroğlu’ndan <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/track/0ogVMcRZCS8xHnm6JqZZkv?si=8df229e2bfad4ed5" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Mihriban</a>’ı sırasıyla Nurettin Rençber’den <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/track/6xyapKS5OPxtjVrm0vRQdN?si=9e611524af7740de" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Söyle Sunam</a> ve Neşet Ertaş’tan <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/track/7enm32set9MaD0qigcGPnl?si=c9a28bcae0174a5b" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Yolcu</a> takip ediyor.&nbsp;Konuyla ilgili açıklama yapan Spotify Güney ve Doğu Avrupa Müzik Direktörü Melanie Parejo şunları ifade ediyor:&nbsp;<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Son yıllarda hem Türk halk müziğinin hem de halk müziği severlerin değişimini yakından takip ediyoruz ve yüzyıllar boyunca çok çeşitli duyguların ifade şekli olan bu müzik türünün hiç eskimediği de aşikâr. Halk müziğinin yepyeni yorumlamalarla özellikle Z kuşağının ilgisini çektiği de yadsınamaz bir gerçek. Türk halk müziğinin, Gaye Su Akyol gibi sanatçıların deneysel sound’ların katkısıyla Anadolu ve psych rock’ı yeniden canlandırması veya Emir Can İğrek’in folk-pop parçası Ali Cabbar’da gördüğümüz gibi farklı türlerin kaynaşmasının etkisiyle bir evrim geçirdiğine de şahit oluyoruz. Melike Şahin’den <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/track/006oGnrSZevqZTimsD2oh4?si=9931ba89d3d44a93" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Diva Yorgun</a> ve &nbsp;Hey! Douglas’tan <a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/track/5n0AfmcErK4McA9VxlM6Ri?si=df3c2416b59c4aaf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Leylim Leylim</a> gibi çok sevilen parçaların yorumlamaları da türün yükselişe geçmesine katkıda bulunuyor.”</blockquote>Türk halk müziği ile ilgili Spotify’ın paylaştığı bazı ilginç veriler şöyle:&nbsp;<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Spotify kullanıcıları tarafından Instagram’da en çok paylaşılan ilk üç halk müziği parçasının hepsi Neşet Ertaş’a ait: “<a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/track/3gukuv6hWtQWLLmySg4yA3?si=f02aacc0bc904579" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Yalan Dünya</a>”, “<a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/track/3jUhC1S0gWYOdzoCR1WY0m?si=a67bf3ba89384ba8" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Neredesin Sen</a>” ve “<a fr-original-style="" href="https://open.spotify.com/track/5terczt5FIAioUEDi5bHim?si=44d1bd93d9f84c28" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Sen Benimsin Ben Senin</a>”&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kullanıcıların gün içinde halk müziğini en çok dinlediği saat 18.00 oldu.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2018 ile 2022 yılları arasında Karadeniz müziğine ait dinlenme oranında yüzde 230’un üzerinde yükseliş yaşanırken özellikle “kara” ve “karadeniz” anahtar kelimeleriyle yapılan aramalar, platformda yapılan en sık aramalarda üst sıralarda yer alıyor. Türün en çok dinlenenleri sırasıyla Kazım Koyuncu, &nbsp;Volkan Konak ve Fuat Saka oldu.</li></ul>

Aposto Gündem

Eski ve yeni buluşmaya devam ediyor. Müzik dinleme servisi Spotify, Türk halk müziği dinlenme oranlarının son dört yılda yüzde 260 oranında arttığını duyurdu.

Türk halk müziği dinlenmeleri yüzde 260 arttı

<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 180, 127); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(0, 180, 127); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Aposto ‘Haberler için Spotfiy gibi bir servis’ (Spotify for news) yaratma iddiasıyla ortaya çıktı. Aposto’nun İtalyanca’da ‘ bir arada/yerli yerinde’ anlamına gelen isminin çıkış noktasında da bu iddia var.”</blockquote>Aposto’nun kurucu ortağı Orhun Canca, internetten teknoloji tarihini incelerken Wired’ın 1 Şubat 2003’te yayımladığı <a fr-original-style="" href="https://link.apos.to/c/KSdm5VJll60L?c=2u5RZjuHDotKhbkXKo46j&s=web" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">“The Year Music Industry Dies”</a> isimli makalesine denk geliyor. İlk kıvılcım, işte o anda çakıyor. Makalede bahsedilen müzik endüstrisi; henüz iTunes, Spotfiy gibi servislerle tanışmamış, dijitalleşmeye ayak uydurmakta zorluk çeken, korsan indirmelerle boğuşan, CD satışlarının son altı ayda %11 düştüğü, tabiri caizse son demlerini yaşayan bir sektör. Yazar Charles C. Mann, çözüm için “yeni ekonomik gerçekliği”&nbsp;yansıtan birtakım öneriler sunuyor; ancak uyarmayı da ihmal etmiyor: “Bunlardan herhangi birini yapmak imkansıza yakın. Bunların hepsini yapmak ise iş dünyası tarihindeki en şaşırtıcı geri dönüşlerden biri olacaktır.” Makalede çizilen olumsuz tablonun aksine müzik endüstrisi, aradan geçen 13 yılda Spotify’ın baş rolü kaptığı bir hikâyeyle “imkansızı” gerçekleştirmeyi başardı.&nbsp;Canca,&nbsp;“Neden medya sektörü için de aynısı olmasın? Dönüşecek bir endüstri varsa her türlü dönüşecek, sadece doğru zamanı yakalamak gerekiyor.” diye düşünüyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Nedir? “Bilginin nereden ve nasıl önümüze düştüğü belli olmayan bir dünyada; tatmin edici, güvenilir ve insanlara internet kullanımları içerisinde adeta bir vaha hissiyatı verecek dijital bir medya servisi.”</li></ul>Aposto’nun ilk e-posta bültenleri, adeta bir Spotify çalma listesi gibi kurgulanıyor. Son 24 saatte dünyada ve Türkiye’de olup bitenler, farklı kaynaklardan (farklı sanatçılar) derlenerek madde madde yazılıyor. Bu maddelerin her biri, adeta bir şarkı. Günün sonunda 30-35 maddelik (şarkılık) bir bülten (playlist) hazırlanıyor. Aposto, e-posta bültenleri üzerinden içerikler derleyerek başladığı yolculuğuna uzun süredir kapsamlı bir dijital medya servisi olarak devam ediyor. Bu yolculukta bugüne kadarki en büyük adımıysa haziran ayında, içeriklerini tek bir çatı altında bir araya getiren uygulamasıyla attı.&nbsp;Orhun ile röportajımızın tamamına <a fr-original-style="" href="https://aposto.com/s/kaos" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">linkten</a> ulaşabilirsiniz.

Pareto

Aposto'nun kurucu ortağı Orhun Canca, Aposto'nun kuruluş sürecini ve hikayesini anlatıyor.

Dönüşümü kovalamak

Pandeminin ilk zamanları; herkesin evde vakit geçirmek zorunda kaldığı, dijital platformların altın çağını yaşadığı dönemler… Podcast dinlemenin zevkini keşfedenlerin yanı sıra yüklemenin kolaylığına aldanıp kendi düzenekleriyle podcast çekmeye çalışan kişilerin sayısı da hızla artıyor. Her gün, yeni bir ünlü isim podcast çekimlerine başlıyor. Bir gün, “Spotify, dünyanın en çok dinlenen podcast yayımcısı Joe Rogan’la 100 milyon dolarlık dev bir anlaşma yaptı,” haberleri yayılıyor. Herkes, Spotify’ın bu hamleyle sektördeki yerini güvence altına aldığını konuşuyor.Yaklaşık 2 sene sonrası… Joe Rogan’ın podcast’lerinin her bir bölümü, ortalama 11 milyon kişi tarafından dinleniyor. Tarihler, Şubat 2022’yi gösteriyor. Spotify, “Joe Rogan Experience” isimli podcast serisinin 113 bölümünü platformdan kaldırıyor. Peki, neden? Gelin birlikte inceleyelim.Neler oldu?&nbsp;Bölümlerin kaldırılmasına kadar uzanan olaylar, birkaç hafta önce 250’den fazla bilim insanı ve sağlık uzmanının Rogan’ın podcastini “temelsiz komplo teorilerini teşvik etmekle” suçladığı bir açık mektup yayınlamasıyla başladı.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Açık mektubun dayanağı, Rogan’ın Aralık 2021’de Twitter’da birçok kez "Covid-19 hakkında yanlış bilgi yaydığı" gerekçesiyle hesabı kapatılan Dr. Robert Malone’u konuk eden podcast bölümüydü.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bir süre sonra rock yıldızı Neil Young, Covid-19 hakkında yanlış bilgi yayan bir platformda bulunmak istemediğini belirterek Spotfiy’dan kendi müziğini platformdan kaldırmasını istedi. Joni Mitchell, Dave Crosby and Stephen Sills gibi birçok müzisyen de aynı talepte bulundu.</li></ul>Spotify’ın yanıtı ne oldu?&nbsp;Tepkilerin ardından Spotify, Covid-19’la ilgili bilgi içeren tüm podcast’lere uyarı niteliğinde tavsiyeler ekleneceğini açıkladı. Ayrıca, "Platform Kuralları" yayımlayarak içerik sağlayıcılara, Spotify'ın neyi "tehlikeli" ya da "aldatıcı" bulduğu konusunda rehberlik edeceğini belirtti. Joe Rogan ise Instagram’da bir özür videosu yayınlayarak “gelecekte dengeleri sağlamaya çalışacağını” söyledi.Sansür gelecek mi?&nbsp;Verdiği bir röportajda durumu iyi yönettiğini belirten Spotify CEO’su Daniel Ek, aslında meselenin bir “ifade özgürlüğü” sorunu olduğunu ileri sürerek şirketin gelecek stratejisi konusunda da ipucu verdi. Spotify’ın içerik üreticilerinin yaratıcılığını desteklemeye devam edeceğini söyleyen Ek, “içerikleri sansürleyen” bir şirket haline gelmek istemediklerini belirtti.&nbsp;Asıl sorun ne?&nbsp;TIME’dan Joanne Lipman’a göre, bu açıklamalar Spotfiy’ın asıl sorununun başladığı yere işaret ediyor. Hâlihazırda 3,2 milyon podcast’e sahip olan Spotify’a isteyen herkes, kolaylıkla podcast yükleyebiliyor. Rogan’ın aksine çoğu üretici, podcast’ler için ödeme almıyor ve şu anda şirket, istediği takdirde bu podcast’leri kaldırabileceğini söylüyor. İşte tam bu noktada; “Spotify, başkaları tarafından oluşturulan içerikleri dağıtan bir platform mu yoksa içeriklere dair yasal sorumluluğu olan bir yayıncı mı?” sorusu gündeme geliyor.Platform mu, yayıncı mı?&nbsp;Spotify, her ne kadar uzun bir süre boyunca kendini bir platform olarak görse de aslında Joe Rogan anlaşması, şirketin yayıncılığa doğru attığı ilk adımdı. Kâr amacıyla bir içeriği satın almak için ödeme yapmak, o içeriğin şirketinizle anılması ve o içerikten sorumlu olmak anlamına geliyor. Ne var ki; Spotify’ın kendini nasıl konumlandırdığı henüz pek açık değil. Joe Rogan deneyiminin, Spotify’ın pozisyonunu yeniden sorgulamasına yol açacağı muhakkak. Cevabın ise sadece Spotify için değil Snapchat ve TikTok gibi içerik üreticilerine ödeme yapmaya başlayan birçok platform için&nbsp;önemli çıktıları olacak.

Spotify’ın Joe Rogan deneyimi

Aralık ayında Twitter’da Silikon Vadisi’ndeki bütün büyük şirketlerin dikkatini çeken bir konuşma gerçekleşti. “Herkes beni dinlesin. Ya Silikon Vadisi’ni Miami’ye taşırsak?” Bu sözleri yazan Delian Asparouhov isimli bir melek yatırımcıydı. Miami Belediye Başkanı Francis Suarez’in “Nasıl yardımcı olabilirim?” diyerek cevap vermesi ise olayın patlamasına <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMmQ0MTIxNmE5MzgwMDAwN2M2NzZmMiZ1c2VyPTVmMTJmNTMxMTM5MzllMDAwODlkYjRmNCZhdXRob3I9NWVjMTM4ZTgwMTU3NTkxNmExYzgxN2ExJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5ueXRpbWVzLmNvbSUyNTJGMjAyMSUyNTJGMDElMjUyRjI5JTI1MkZ0ZWNobm9sb2d5JTI1MkZqb2luLXVzLWluLW1pYW1pLWxvdmUtbWFzdGVycy1vZi10aGUtdW5pdmVyc2UuaHRtbA=="">neden oldu</a>. Konuşma, kısa sürede 2,3 milyondan fazla etkileşim aldı. Suarez’in vaatleri açıktı: Eyalette gelir vergisinin olmaması, devlet teşvikleri, egzotik bir çalışma ortamı, deniz, kum, güneş ve mizah sahibi bir politikacı… Tüm bunlar, pandemi nedeniyle ıssız kalan ofisler, cazibesini kaybeden kalabalık şehir hayatı, ağır vergiler ve küçük yaşam alanlarıyla karşılaştırıldığında dünya üzerinde bir cennet sunuyordu. Üstelik, yaklaşık bir yıldır uzaktan çalışma politikası uygulayan şirketlerin yavaş yavaş bu politikalarını kalıcı hâle getirdikleri düşünüldüğünde Silikon Vadisi’ni Miami’ye taşıma fikri çok da uçuk sayılmazdı. Nitekim son bir yılda Twitter, Facebook, Microsoft, Salesforce, Spotfiy ve daha niceleri “istediğin yerden çalışmayı” benimseyerek dünyanın birçok yerine küçük bir beyaz yakalı göçü başlattı. Türkiye’de ise Koç Holding ve Akbank öncülüğünde ofisler, kalıcı olarak evlere taşınacak gibi duruyor.<ul><li>İlkler:&nbsp;Şirketin merkezini küçültmek veya iş merkezlerinden uzak bir bölgeye taşımak yükselen bir trend; ancak her ne kadar ABD’de birçok şirket yavaş yavaş operasyonlarını Austin ve Miami’ye taşımaya başlasa da uzaktan çalışmayı kalıcı hâle getiren şirketler, şimdilik kendileri taşınmak yerine çalışanlarını taşınmaya teşvik ediyor. Büyük teknoloji şirketleri arasında ofis düzenini değiştiren ilk şirket, mayıs ayında genel merkezinde çalışan 5 bin 200 kişinin “sonsuza kadar” evden çalışabileceklerini söyleyen Twitter oldu. Birkaç ay sonra Microsoft, çalışanlarının haftanın yarısında veya yöneticilerinden izin aldıkları takdirde tamamen evden çalışabileceklerini duyurdu. Eskiden ofise 10 mil uzaklıkta oturanlara 15 bin dolar teşvik primi veren Facebook ise önümüzdeki on yıl içinde iş gücünün yarısından fazlasının uzaktan çalışmasını beklediğini açıklayarak çalışanları istedikleri yerden çalışmaları yönünde cesaretlendirmeye başladı. Son bir hafta içinde ise Salesforce ve Spotify, “sabah 9’dan akşam 5’e kadar mesai”&nbsp;kavramının öldüğünü açıklayarak uzaktan çalışmayı kalıcı hâle getirdiklerini açıkladı. &nbsp;</li><li>İstediğin yerden çalışma:&nbsp;Salesforce’un aralık ayında iş yeri mesajlaşma uygulaması Slack’i 27,7 milyar dolara satın aldığı düşünüldüğünde, şirketin uzaktan çalışmayı kalıcı hâle getirmiş olması aslında pek de şaşırtıcı değil. Fakat hem Salesforce’un hem de Spotify’ın gelecekteki ofis düzenine dair ayrıntılı bir yol haritası sunması ve “istediğin yerden çalış” modelini bir adım ileriye taşıma iddiaları, birçok şirket için emsal teşkil edecek gibi duruyor. Her iki şirket de çalışanlarına ofisten çalışma, evden çalışma ve dönüşümlü çalışma olmak üzere üç seçenek sunuyor. Üstelik bu modelin tek avantajı esnek çalışma şartları sağlamak değil; şirketler bu şekilde işe alımlarda konum engelini ortadan kaldırarak ekipler içindeki çeşitlilik ve eşitliği artırmayı hedefliyor. Spotify, “My Work Mode” adını verdiği yeni düzende çalışanların çalışma şekillerini kendilerinin belirleyebileceğine ve Spotify’ın ofisi olmayan ülkelerde dahi çalışabileceklerine dikkat çekiyor. Çalışanların herhangi bir Spotify ofisine uzak olmasına rağmen evden çalışmak istemedikleri senaryoda ise şirket, ofis kirasını karşılamayı vadediyor. &nbsp;</li><li>Türkiye’de durum:&nbsp;Dünya genelinde atılan büyük adımlara karşılık Türkiye’de hâlâ daha evden çalışma oranları düşük seyrediyor. Ekonomik Kalkınma ve İşbirliği Örgütü (OECD) tarafından yayımlanan “Karantina Döneminde Uzaktan Çalışma Yeterliliklerinin Bölgelere Göre Maliyet Etkisi”&nbsp;raporu, Türkiye'de çalışanların %21'inin evden çalışmasının mümkün olduğunu ortaya koyuyor ki bu da Türkiye’nin OECD ülkeleri arasında uzaktan çalışmaya en az uygun olan ülke olduğu anlamına geliyor. Elbette oranın bu kadar düşük olmasında fiziki güç ve insanlarla etkileşim gerektiren mesleklerin uzaktan yapılamamasının etkisi büyük; ancak beyaz yakalıların ağırlıkta olduğu şirketlerin uzaktan çalışma modeline geçişteki tereddüttü de Türkiye’nin daha gidecek çok yolu olduğunu gösteriyor. Türkiye’de Koç Holding, 26 Ocak’ta uzaktan çalışma modelinin 35 bin ofis çalışanı için kalıcı hâle getirildiğini açıklayarak yeni düzene adapte olan ilk şirket oldu. Geçtiğimiz hafta ise Akbank, esnek çalışmayı uzaktan çalışma, hibrit ve ofisten çalışma olmak üzere üç farklı modelle kalıcılaştırabileceklerini açıkladı. Yeni düzende müşterilere birebir ve yüz yüze hizmet verilen şubeler fiziksel çalışmaya devam ederken genel müdürlük ekiplerinin %52’si uzaktan, %36’sı hibrit düzende, %12’si ise ofisten <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMmQ0MTIxNmE5MzgwMDAwN2M2NzZmMiZ1c2VyPTVmMTJmNTMxMTM5MzllMDAwODlkYjRmNCZhdXRob3I9NWVjMTM4ZTgwMTU3NTkxNmExYzgxN2ExJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRndlYnJhenppLmNvbSUyNTJGMjAyMSUyNTJGMDIlMjUyRjExJTI1MkZha2JhbmstZXNuZWstY2FsaXNtYXlpLTMtZmFya2xpLW1vZGVsbGUta2FsaWNpLWhhbGUtZ2V0aXJkaSUyNTJG"">çalışacak</a>. &nbsp;</li><li>Çalışanların hakları:&nbsp;Her ne kadar küreselde şirketler, ofis alanı sağlama, çeşitli teşvik primleri, evden çalışma masraflarını karşılama ve ücretler ile sosyal hakların konuma göre değişmesi gibi çalışanların mağdur olmasını engelleyecek adımlar atsa da Türkiye dâhil birçok ülkede uzaktan çalışanların fazla mesai, internet, elektrik ve telefon gibi giderlerinin nasıl karşılanacağı gibi konular belirsizliğini koruyor. Evden çalışma düzeni, çalışanları daha uzun saatler çalışmaya mahkûm ederken bu sistem kaynaklı ek masrafların çoğu da çalışanlar tarafından karşılanıyor. Buna karşılık işverenler, ofislerin bakımı, elektrik, internet, kira ve yol masrafları gibi birçok giderden kurtularak ciddi bir tasarruf elde ediyor. Son dönemde Avrupa’da bu durumun önüne geçmek için birtakım düzenlemeler yapıldı. Almanya, 27 Ocak’ta herhangi bir teknik engeli olmayan işletmelerin pandemi döneminde personelini evden çalıştırmasını zorunlu kılacak bir yönerge yürürlüğe sokarak şirketlerin sorumluluklarını net bir şekilde belirledi. Avrupa Parlamentosu’nda ise çalışanlara iş saatleri dışında "irtibatı kesme hakkı” tanıyan bir rapor kabul edildi. Raporda evden çalışanların mesai bitişinin ardından iletişim kanallarını kapatamadıkları; uzun çalışma saatlerinin ve çalışan üzerindeki artan baskının kaygı, depresyon ve tükenmişlik gibi çeşitli sağlık sorunlarına yol açtığı belirtilirken AB çapında bir mevzuat hazırlama gerekliliği <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMmQ0MTIxNmE5MzgwMDAwN2M2NzZmMiZ1c2VyPTVmMTJmNTMxMTM5MzllMDAwODlkYjRmNCZhdXRob3I9NWVjMTM4ZTgwMTU3NTkxNmExYzgxN2ExJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5kdy5jb20lMjUyRnRyJTI1MkZldmRlbi0lMjUyNUMzJTI1MjVBN2FsJTI1MjVDNCUyNTI1QjElMjUyNUM1JTI1MjU5Rm1hLSUyNTI1QzMlMjUyNUE3YWwlMjUyNUM0JTI1MjVCMSUyNTI1QzUlMjUyNTlGYW4lMjUyNUM0JTI1MjVCMS1zJTI1MjVDMyUyNTI1QjZtJTI1MjVDMyUyNTI1QkNyJTI1MjVDMyUyNTI1QkN5b3ItbXUlMjUyRmEtNTY1ODEwMzQ="">ortaya konuldu</a>. &nbsp;</li><li>Şehirlere etkisi:&nbsp;Uzaktan çalışmanın şehirlere olan etkisine gelince, büyük teknoloji şirketlerinin çoğunun Silikon Vadisi’nde konumlanmış olması nedeniyle şimdilik en büyük dönüşümü San Francisco yaşıyor gibi duruyor. New York Times verilerine göre,&nbsp;yüksek konut maliyetleri, katı iş düzenlemeleri ve uzaktan çalışmanın etkisiyle son bir yılda 653 binden fazla kişi Kaliforniya’yı terk ederek başka eyaletlere taşındı. Twitter, şimdiden San Francisco’daki ofisinin üç katını devren kiraladı. Dolayısıyla bir zamanlar ofis bulmakta zorlanılan San Francisco’da boş binaların sayısının artması ve bu mekânların konaklama alanı olarak kullanılmaya başlaması an meselesi. Şirketlerin ve iyi maaşlı beyaz yakalıların büyük şehirlerden ayrılması durumunda ise belediyelerin vergi gelirlerinin azalması, kiraların düşmesi ve nüfusun azalmasıyla polis memuru, itfaiyeci, çöp toplayıcısı gibi kamu hizmetleri sunan mesleklerde çalışanların bir kısmının işten çıkarılması kaçınılmaz görünüyor.</li></ul>

Büyük teknoloji şirketleri öncülüğünde özel sektör, “istediğin yerden çalış” modelini benimsiyor.

Tercih senin: İstediğin yerden çalış

• Amazon; 2016 yılında kurulan ve “Dirty John”, “Dr. Death”, “Business Wars” gibi popüler podcast’leriyle kısa sürede ABD’nin en büyük bağımsız podcast şirketlerinden biri olan Wondery’i satın <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmZjE5NWE5OGYxM2NlMDAwNjdmMDFhYiZ1c2VyPTVmMTJmNTMxMTM5MzllMDAwODlkYjRmNCZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cucmV1dGVycy5jb20lMjUyRmFydGljbGUlMjUyRnVzLWFtYXpvbi1jb20td29uZGVyeSUyNTJGYW1hem9uLXRvLWFjcXVpcmUtd29uZGVyeS1pbi1wb2RjYXN0LXB1c2gtaWRVU0tCTjI5NDI1Mw=="">aldı.</a> Bloomberg ve The Wall Street Journal’ın iddialarına göre 300 milyon dolara el sıkışan iki şirket, böylece podcast sektörü içindeki en büyük satın almaya imza attı. Wondery’i eylül ayında podcast yayınlarına başladığı Amazon Music’in içinde konumlandıracak olan şirket, bu hamleyle Spotfiy’a rakip olmaya hazırlanıyor.

Spotfiy ile ilgili hikayeler