<p align="center" fr-original-style="text-align: left;" style="text-align: left; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Sürdürülebilirlik, toplumun refahını artırmayı ve gelecek kuşaklar için yaşanabilir bir dünya bırakmayı hedeflerken, yaşam tarzından iş modellerine, üretimden tüketime her alanda topyekun bir dönüşümü zorunlu kılıyor. Bu dönüşümde finans sektörünün, kaynakların tahsisinde oynadığı kritik rol nedeniyle aktif katılımı ve sürdürülebilir finans araçlarının kullanımı giderek önem kazanıyor.</p><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><strong fr-original-style="" style="font-weight: 700; box-sizing: border-box;">Yeşil tahvil nedir?</strong></h2><p fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Yeşil tahviller, yeni başlayacak ya da mevcutta var olan yeşil projelerin hayata geçirilebilmesi için uygun finansman sağlamayı amaçlayan her türlü borçlanma enstrümanı olarak bu kapsamda öne çıkan araçlardan biridir.</p><p fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Yenilenebilir enerji, su ve atık yönetimi gibi çevresel etkisi yüksek yatırımlar bu projeler arasında sayılabilir. Yeşil dönüşüm projeleri ve yatırımlarının finansman ihtiyacı; sürdürülebilir finansal araçların gelişimini destekleyen en önemli unsur olarak karşımıza çıkıyor. Bu bağlamda yeşil tahvillerin temel özelliğini elde edilen fonların yalnızca çevresel sürdürülebilirliği destekleyen projelerde kullanılmak üzere tahsis edilmesi şeklinde özetleyebiliriz.</p><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><strong fr-original-style="" style="font-weight: 700; box-sizing: border-box;">Global açıdan ilk yeşil tahvil adımları&nbsp;</strong></h2><p fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Sürdürülebilir finansın temelleri, 1997 Kyoto Protokolü ile iklim değişikliğiyle mücadelede karbon emisyonlarını azaltma hedefi doğrultusunda atıldı. Avrupa Yatırım Bankası’nın 2007’de piyasaya sürdüğü ilk yeşil tahvil, bu alana öncülük etmiş; 2008’de Dünya Bankası'nın ihracı ise bilinirliği artırdı. Piyasadaki bu hareketlilik, şeffaflık ve doğrulama mekanizmalarının geliştirilmesi ihtiyacını doğururken 2014'te Uluslararası Sermaye Piyasaları Birliği (ICMA) tarafından <strong fr-original-style="" style="font-weight: 700; box-sizing: border-box;">Yeşil Tahvil Prensipleri’nin</strong> yayımlanmasıyla küresel bir standart hâline dönüştü.</p><p fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">2015 Paris İklim Anlaşması ile iklim değişikliğiyle mücadele hız kazanmış; 2019’da açıklanan Avrupa Yeşil Mutabakatı, sürdürülebilir finans araçlarının önemini daha da artırmıştı. Bu kapsamda geliştirilen <strong fr-original-style="" style="font-weight: 700; box-sizing: border-box;">Emisyon Ticaret Sistemi ve Sınırda Karbon Düzenleme Mekanizması</strong>, şirketlerin sürdürülebilirliği finansal kararlara entegre etmelerini destekleyerek, finans sektörünün bu dönüşümdeki rolünü güçlendirdi. Kasım 2023’te yayımlanan Avrupa Yeşil Tahvil Standardı (EuGB) ile fonların AB Taksonomisi ile uyumlu faaliyetlere yönlendirilmesi ve şeffaf raporlama zorunluluğu sağlandı.</p><p fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Yeşil tahvillerin piyasa değeri her yıl büyürken artan ilgiyle birlikte <strong fr-original-style="" style="font-weight: 700; box-sizing: border-box;">tematik tahviller</strong> de (Sosyal tahviller, sürdürülebilir tahviller vs.) geliştiriliyor.&nbsp;</p><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><strong fr-original-style="" style="font-weight: 700; box-sizing: border-box;">Yeşil sukuk: Sürdürülebilirlik ve katılım&nbsp;</strong></h2><p fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Sürdürülebilir finans araçları arasında yeşil sukuk ise faizsiz finansmana ilgi duyan yatırımcılar için alternatif yatırım fırsatları sunuyor. İslami finans prensiplerine uygun olan bu finansman aracı, yeşil tahviller gibi çevre dostu projelere fon sağlıyor.&nbsp;</p><p fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Yeşil tahviller, sabit faiz oranlarına ve geleneksel finansman modellerine dayanırken, yeşil sukuk faizsizdir ve yatırımcılara sabit getiri yerine, projeye katılım sağlama imkanı sunar. Şirketler de sürdürülebilir finansman stratejilerini daha geniş bir yelpazede planlama imkanına erişir.</p><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><strong fr-original-style="" style="font-weight: 700; box-sizing: border-box;">Türkiye oyuna nasıl katılıyor?</strong></h2><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Türkiye’de de 2016 yılından bu yana çeşitli bankalar, yeşil tahvil ihraç ediyor. 2021’de <strong fr-original-style="" style="font-weight: 700; box-sizing: border-box;">Yeşil Mutabakat Eylem Planı</strong>, sürdürülebilir finans çalışmalarını hızlandırdı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hazine ve Maliye Bakanlığı, 2021’de yayımladığı <strong fr-original-style="" style="font-weight: 700; box-sizing: border-box;">Sürdürülebilir Finansman Çerçeve Dokümanı</strong> ile 2023’te ilk ESG tahvil ihracını yaptı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">SPK, tematik borçlanmaları teşvik etmek amacıyla <strong fr-original-style="" style="font-weight: 700; box-sizing: border-box;">2022’de Yeşil Borçlanma Aracı ve Kira Sertifikası Rehberi</strong>’ni yayımlarken Borsa İstanbul ise sürdürülebilirlik ve katılım finansa yönelik endeksler sunarak bu alandaki talebi destekliyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Cumhurbaşkanlığı Finans Ofisi, 2022’de <strong fr-original-style="" style="font-weight: 700; box-sizing: border-box;">Yeşil Sukuk Çalışma Raporu</strong>’nu yayımlayarak yeşil sukuk aracılığıyla sürdürülebilir finans ekosistemine katkı sağlama hedefini ortaya koydu.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İklim Değişikliği Başkanlığı, Orta Vadeli Program (2025-2027) ışığında Türkiye yeşil taksonomi geliştirme çalışmalarını sürdürüyor. BDDK’nin bankaların yeşil ekonomik faaliyetlere ayırdıkları kaynakları ölçmeyi hedefleyen <strong fr-original-style="" style="font-weight: 700; box-sizing: border-box;">yeşil varlık oranı&nbsp;</strong>düzenlemesinin de 2025’te hayata geçirilmesi bekleniyor.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kamu Gözetim Kurumu (KGK)’nun <strong fr-original-style="" style="font-weight: 700; box-sizing: border-box;">Türkiye Sürdürülebilirlik Raporlama Standartları’</strong>na göre şirketlerin ilk zorunlu sürdürülebilirlik raporlaması 2025 yılında yayımlanacak ve güvence denetimleri 2026’da başlayacak.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><strong fr-original-style="" style="font-weight: 700; box-sizing: border-box;">Veriler ne gösteriyor?</strong></h2><p fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Climate Bond Initiative (CBI) 2023 yılsonu verilerine göre, dünyada 2014 yılından bu yana ihraç edilen toplam <strong fr-original-style="" style="font-weight: 700; box-sizing: border-box;">yeşil tahvil hacmi&nbsp;</strong>yaklaşık 2,8 trilyon dolar. Söz konusu hacmin 2025 yılında 5 trilyon dolara çıkması bekleniyor. Bu tahviller; Avrupa (1,39 trilyon dolar), Asya Pasifik (729,7 milyar dolar) ve Kuzey Amerika’da (513,9 milyar dolar) yoğunlaşıyor. ABD, Çin ve Almanya yeşil tahvil ihracı konusunda ilk 3 ülke arasında yer alıyor. Toplam ihracın %70’i gelişmiş ülkeler, %30’luk kısmı da gelişmekte olan ülkeler tarafından yapıldı.&nbsp;</p><p fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">CBI verilerine göre ülkemizde toplam <strong fr-original-style="" style="font-weight: 700; box-sizing: border-box;">ihraç edilen toplam yeşil tahvil hacmi</strong> 2,5 milyar dolar civarında. Yasal otoriteler tarafından sürdürülebilirlik konusu ile ilgili olarak hayata geçirilmesi planlanan teşvik edici düzenlemelerle beraber bu hacmin hızla artması öngörülüyor.</p><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><strong fr-original-style="" style="font-weight: 700; box-sizing: border-box;">Çıktılar: Yeşil finansman ve Türkiye’nin yolu</strong></h2><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yeşil tahviller, yeşil sukuk ve diğer tematik borçlanma araçları, yatırımcıların çevresel duyarlılık ve ekonomik getiri arasında denge kurmasını sağlayan güvenilir seçenekler sunar.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sürdürülebilir finansın ve araçlarının gelecekteki gelişimi, çevresel ve sosyal değerlerin finansal stratejilere entegre edilmesiyle daha yaşanabilir bir dünyaya katkı sunma potansiyeline sahiptir. Teknolojik gelişmeler, veri analitiği ve yapay zekâ gibi alanlardaki ilerlemeler, sürdürülebilir finansın daha da gelişmesine ve yaygınlaşmasına katkı sağlayacak. Bu süreçte şirketlerin sürdürülebilirliğe vereceği önem; güvenilir iş ilişkilerinin kurulması ve kamuoyu önünde itibar sahibi olunmasının da bir güvencesi olacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hem dünya genelinde hem de Türkiye’de düzenleyici kurumların attığı adımlar, yatırımcılara ve şirketlere daha şeffaf, hesap verebilir ve güvenilir bir yeşil finans ortamı yaratmayı hedefliyor. Bu gelişmeler, sürdürülebilir finansman ekosistemini genişletirken yeşil projelere yönelen yatırımların artmasını ve daha fazla uluslararası finansmanın ülke ekonomisine kazandırılmasını mümkün kılacak.</li></ul>

Pareto Sürdürülebilirlik

Daha yaşanılabilir bir dünya için ihtiyaç duyulan finansal kaynakları sağlayan sürdürülebilir finans araçları, her geçen gün yaygınlaşırken yeşil dönüşümde kritik bir rol oynuyor.

Yeşil sukuk: Sürdürülebilirlik ve katılım

<p dir="ltr" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">İklim krizinin derinleşmesi, karbon salınımının azaltılması için verilen uluslararası taahhütler ekonomik bir dönüşümü de tetikledi. Avrupa Birliği 2050’de “Sıfır Karbon” hedefine ulaşmak için Avrupa Yeşil Mutabakatı’nı devreye sokmuştu. Bu kapsamda Avrupa Komisyonu 2020’de Yeşil Taksonomi Regülasyonu’nu ilan etmişti.&nbsp;</p><p dir="ltr" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Taksonomi, sınıflandırma demek. Regülasyon, hangi yatırımların yeşil ve sürdürülebilir olarak değerlendirileceğini düzenliyor. “Yeşil” ve “sürdürülebilir” olarak değerlendirilen yatırımlara milyarlarca avroluk fonların kapısı açılıyor. Yani sıkıcı AB jargonu büyük bir bilek güreşini perdeliyor.</p><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><strong fr-original-style="" style="font-weight: 700; box-sizing: border-box;">Hem nükleer, hem sürdürülebilir mi?</strong></h2><p dir="ltr" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Karbon salınımı hedefine ulaşmak için Taksonomi Regülasyonu’nda nükleer enerjinin “sürdürülebilir” diye sınıflandırılması söz konusu. Almanya, geçen hafta AB’nin bu planını reddettiğini <a fr-original-style="" href="https://tr.euronews.com/2022/01/03/almanya-dan-ab-taslag-na-itiraz-nukleer-enerjiyi-tehlikeli-buluyoruz" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">duyurdu</a>. &nbsp;</p><p dir="ltr" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Almanya’daki iktidar ortağı Yeşiller’in kuruluşu, 1970’li yılların nükleer karşıtı siyasi hareketlere dayanıyor. Bir zamanlar yoğunlukla nükleer enerjiye dayanan Almanya, Yeşiller’in 90’lı yıllarda koalisyon hükümetine girmesiyle beraber, nükleerden santralleri kapatmaya başladı. Angela Merkel liderliğinde sekteye uğrayan bu süreç, Fukushima patlamasıyla beraber tekrar hızla işlemeye başladı. Almanya’da sadece üç aktif nükleer santral var. Onların da bu sene sonunda kapısına kilit vurulacak.&nbsp;</p><p dir="ltr" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Merkel sonrası Alman hükümetinde, konuyla ilgili neredeyse tüm bakanlıklar Yeşiller’de. Almanya, atık sorununun çözülememesi ve güvenlik sorunlarını ileri sürerek nükleer enerjinin sürdürülebilir olarak nitelendirilip sübvanse edilmesine karşı çıkıyor.</p><p dir="ltr" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Gelgelelim enerjisinin %70’ini nükleer santrallerden sağlayan Fransa için nükleer enerjiye sürdürülebilirlik vizesinin çıkması hayati önemde.&nbsp;</p><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><strong fr-original-style="" style="font-weight: 700; box-sizing: border-box;">Çözüm “şimdilik” doğalgaz</strong></h2><p dir="ltr" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Enerji fiyatlarındaki artış sürer ve talep karşılanmakta zorlanırken, Almanya’nın kömür ve nükleere karşı çözümü ise “şimdilik” kaydıyla doğalgaz. Avrupa Komisyonu, kömürün yarısı kadar karbon salan doğalgazı, yeni sürdürülebilir enerji kaynaklarına geçene kadar bir ara çözüm olarak öneriyor. Hidrojenin zamanla doğalgazın yerini alması amaçlanıyor. Almanya da bu çözümden yana.</p><p dir="ltr" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Rus doğalgazını doğrudan Almanya’ya aktaracak Nordstream 2 boru hattı henüz işlemediği halde, Avrupa’nın doğalgaz ithalatının %43’ü Rusya’dan. Ukrayna’daki gerginlik sebebiyle NATO ile Rusya arasındaki ilişkilerin kopma derecesine gelmesi de pek uzak görünmüyor. Yani AB Taksonomi Regülasyonu’nun Ukrayna’ya muhtemel bir Rus askeri operasyonunun sonuçlarıyla da bağlantısı var. Doğalgaza bu kadar bağlı bir Avrupa’nın Rusya’ya ne kadar yaptırım uygulayabileceği soru işareti.&nbsp;</p><p dir="ltr" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">İşin bu boyutu dışında, son gelişme AB’nin yeşil ekonomik dönüşümü başarıp başaramayacağı konusunda bir fikir verecek. Dolayısıyla dünyanın geleceği bakımından da önemli sonuçları olacak.&nbsp;</p><p dir="ltr" fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;">Nükleer Fransa ile doğalgazcı Almanya çatışmasını takip etmekte fayda var.&nbsp;</p>

Taksonomi ile ilgili hikayeler