İstanbul Sanayi Odası (İSO) 1980 yılından bu yana yaptığı gibi bu yıl da Türkiye’nin en büyük 500 sanayi kuruluşu (İSO 500) araştırmasının sonuçlarını yayımladı. Yayımlanan sonuçlara göre İSO 500 firmaları yüksek enflasyonun da etkisiyle 2022 yılında tarihin en yüksek üretimden satış, tarihin en yüksek dönem kârı, tarihin en yüksek aktif toplamı ve tarihin en yüksek özkaynak toplamı miktarlarına ulaştı. 2022 yılında sanayi devlerinin ihracatları da bir önceki yıla kıyasla %14,1 artışla 97,9 milyar dolar düzeyine ulaşarak bu bağlamda tarihin en yüksek seviyesini yakaladı.&nbsp;2022 yılında İSO 500’e dahil olan firmalar arasından en çok ihracat yapan firma, uzun yıllardır Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşu olarak sınıflandırılan Tüpraş oldu. Totalde 7,4 milyar dolarlık ihracatla birinci sıraya yükselen Tüpraş’ı, 6,2 milyar dolarlık ihracatla Ford Otosan, 3,4 milyar dolarlık ihracatla Toyota Otomotiv, 2,5 milyar dolarlık ihracatla Oyak-Renault Otomotiv, 2,3 milyar dolarlık ihracatla Arçelik ve 2,1 milyar dolarlık ihracatla Hyundai-Assan Otomotiv takip etti.Bu sınıflandırmaya göre 2022 yılında en çok ihracat yapan 10 firmanın 5’i otomotiv sektöründe, 1’i rafine petrol ürünleri imalatı sektöründe, 1’i elektrikli teçhizat imalatı sektöründe, 1’i de kimyasal ürünlerin imalatı sektöründe faaliyet gösteren firmalardan oluştu. İki firma ise faaliyet gösterdiği sektörün açıklanmasını istemedi.İSO 500’e dahil olan firmaların faaliyet gösterdiği sektörlerin ihracat dağılımında ise özellikle son 5 yıllık dönemde birtakım değişiklikler yaşandığı göze çarptı. Son yıllardaki emtia şoklarından pozitif etkilenen sektörlerin toplam ihracattan aldıkları pay hızla artarken, birtakım arz problemleri yaşayan otomotiv, tekstil gibi sektörlerin ihracatlarının diğer sektörlere kıyasla daha sakin arttığı ve bu sektörlerin toplam ihracattan aldığı payın azaldığı görüldü.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sektörlerin ihracat performansları</h2>İSO 500’e dahil olan firmalar 2022 yılında totalde 97,9 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi. Bu miktar, bir önceki yıla kıyasla yüzde 14,1 daha yüksek olmakla birlikte bu bağlamda bugüne kadar elde edilmiş en yüksek ihracat tutarına da işaret ediyor.İSO 500’ün faaliyet gösterdiği sektörler arasından en yüksek ihracat gerçekleştiren sektör, uzun yıllardır olduğu gibi 2022 yılında da otomotiv sektörü oldu. Söz konusu yılda toplamda 23,5 milyar dolarlık ihracat gerçekleştiren otomotiv sektörü, bir önceki yıla kıyasla ihracatını %5 artırdı. Diğer sektörlere kıyasla daha sakin gerçekleşen ihracat artışı nedeniyle otomotivin toplam ihracattan aldığı pay ise bu dönemde 2,1 puan azalarak %24’e geriledi. 23,5 milyar dolar ihracat gerçekleştiren otomotiv sektörünü, 18,6 milyar dolarlık ihracatıyla ana metal sanayi izledi. Bu dönemde gerçekleştirdiği ihracatı %0,8 artıran sektörün toplam ihracattan aldığı pay ise 2,5 puan azalışla %19’a indi.&nbsp;En çok ihracat gerçekleştiren üçüncü sektör ise 8,7 milyar dolarlık ihracat gerçekleştiren elektrikli teçhizat imalatı sektörü oldu. İhracatını bir yıl içinde %9,2 artıran sektörün toplam ihracattan aldığı pay ise bu dönemde 0,4 puan azalışla %8,9’a düştü. Bu sektörlere nazaran, aynı dönemde rafine petrol ürünleri imalatı sektörünün toplam ihracattan aldığı pay 3,8 puan artışla %8,5’e yükselirken, kimyasal ürünlerin imalatı sektörünün aldığı pay 1,3 puan artışla %7’ye çıktı.2022 yılında ihracatlarını en çok artıran sektörler ise sırasıyla %1171 artışla 285 milyon dolarlık ihracat gerçekleştiren elektrik, gaz, buhar ve havalandırma sistemi üretimi sektörü, %108 artışla 8,5 milyar dolarlık ihracat gerçekleştiren rafine petrol ürünleri imalatı sektörü ve %95,1 artışla 117 milyon dolarlık ihracat gerçekleştiren içeceklerin imalatı sektörü oldu.Tekstil imalatı, ağaç ürünleri imalatı, mobilya imalatı, kauçuk ve plastik ürünleri imalatı, bilgisayar, elektronik ve optik ürünlerin imalatı ve mücevherat imalatı sektörlerinin ihracatı ise bu dönemde azalış gösterdi.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Son 5 yılda en yüksek artış madencilikte</h2>İSO 500 firmalarının son 5 yıllık ihracat performanslarına bakıldığında sektörel tabloda birtakım değişimlerin yaşandığı gözlemlendi. Otomotiv sektörü ve tekstil ihracatının pandeminin de etkisiyle ivme kaybettiği göze çarparken, ana metal sanayi, madencilik, rafine petrol ürünleri ve kimyasal ürünler ihracatının ise vites yükselttiği görüldü. Bu dönemde İSO 500’ün toplam ihracatı ise %51,8 artış gösterdi.Son 5 yıllık dönemde ihracatını oransal olarak en çok artıran sektörler sırasıyla %198,2 artış yaşayan madencilik ve taşocakçılığı, %191,4 artış yaşayan temel eczacılık ürünleri imalatı ve %185,5 artış yaşayan rafine petrol imalatı sektörleri oldu. Aynı süre zarfında otomotiv sektörünün ihracatı %0,4, tekstil imalatı sektörünün ihracatı ise yalnızca %0,06 artabildi.&nbsp;Bu dönemde ihracatını parasal olarak en çok artıran sektörler ise 9,2 milyar dolarla ana metal sanayi, 5,3 milyar dolarla rafine petrol ürünleri imalatı ve 3,6 milyar dolarla kimyasal ürünlerin imalatı sektörleri oldu. Bu sektörlerin toplam ihracattan aldıkları pay ise ana metal sanayi için 4,4 puan, rafine petrol ürünleri için 4 puan, kimyasal ürünler imalatı sektörü içinse 2 puan arttı.Son 5 yıllık süreçte üç sektörün ihracatında ise azalış gözlemlendi. Tütün ürünleri imalatı sektörünün ihracatı son 5 yılda %29,6 azalışla 308 milyon dolara gerilerken, bilgisayar, elektronik ve optik ürünlerin imalatı sektörünün ihracatı %8,6 azalışla 1,3 milyar dolara, mobilya imalatı sektörünün ihracatı ise %6,7 azalışla 145 milyon dolara indi.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Son 10 yılın performansı</h2>İstanbul Sanayi Odası tarafından derlenen verilere göre İSO 500 firmalarının gerçekleştirdiği toplam ihracat son on yılda yaklaşık %53,7 artarak 2022 yılında 97,9 milyar dolar düzeyine ulaştı. Bu on yıllık dönemde en yüksek ihracat artışı yaşayan sektör, ihracatını totalde 10 milyar 932 milyon dolar artıran taşıt imalatı sektörü oldu. İhracatını oransal olarak en çok artıran sektör ise %177,6 artışla 2,1 milyar dolarlık ihracat gerçekleştiren madencilik ve taşocakçılığı sektörü oldu.&nbsp;Bu dönemde taşıt imalatı sektörünün ihracatı 10,9 milyar dolar ve %78,2 artışla 24,9 milyar dolar düzeyine ulaşırken, ana metal sanayi ihracatı 5,8 milyar dolar ve %46 artışla 18,6 milyar dolara, kimya, petrol ürünleri, lastik ve plastik sanayi ihracatı 4,7 milyar dolar ve %36 artışla 17,8 milyar dolara, metal eşya, makine, teçhizat ve mesleki aletler sanayi ihracatı 3,4 milyar dolar ve %29,8 14,8 milyar dolara, gıda, içecek ve tütün ihracatı ise 3,1 milyar dolar ve %59,7 artışla 8,4 milyar dolara, dokuma ve giyim eşyası ihracatı ise 496 milyon dolar ve %13,9 artışla 4 milyar dolara yükseldi.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sonuç olarak</h2>İSO 500 firmalarının toplam ihracatlarını son 10 yıl içinde %53,7, son 5 yıl içinde ise %51,8 artırarak 97,9 milyar dolara ulaştırdığını göz önünde bulundurarak, Türk sanayisinin ihracat konusunda genel olarak oldukça başarılı bir performans sergilediğini söyleyebiliriz.&nbsp;Sektörel bazda bakıldığında özellikle otomotiv sanayinin ihracatta son 10 yıllık dönemin yıldızı olarak öne çıktığını, fakat son 5 yılda özellikle çip krizi sırasında yaşanan sorunlar nedeniyle pay kaybettiğini görüyoruz. Son 5 yıllık süreçte toplamda 12,3 puanlık pay kaybına uğrayan otomotiv sektörünün son 1 yılda ise sakin ihracat performansı nedeniyle 2,1 puanlık kayba uğradığı göze çarpıyor. &nbsp;Bir önceki yıla kıyasla bakıldığındaysa otomotivin yerine rafine petrol ürünleri ve kimyasal ürün imalatı sektörlerinin öne çıktığını söylemek mümkün.Bazı sektörlerdeki ihracat artışının toplam ihracattaki artış hızının gerisinde kaldığı ve son yıllarda yaşanan kayıplarla birlikte bu sektörlerin toplam ihracattan aldığı payların azalış gösterdiği de oldukça açık. Önceden de bahsettiğimiz üzere son 5 yıllık süreçte 12,3 puanlık pay kaybına uğrayan otomotiv sektörü, aynı süre zarfında 1,3 pay kaybına uğrayan tekstil imalatı ve 1,1 pay kaybına uğrayan elektrikli teçhizat imalatı sektörleri bunlara örnek olarak verilebilir. Bu süre zarfında son yıllarda emtia fiyatlarındaki artıştan faydalanan rafine petrol ürünleri, ana metal sanayi ve madencilik sektörlerinin ise güç kazandığını görüyoruz. Bu sektörler arasından özellikle ana metal sanayi son 5 yılda ihracatını olağanüstü ölçüde hızlandırmış durumda.Fakat 2023 yılında dünyadaki sıkı parasal ortam sonucunda azalan ihracat siparişleri nedeniyle mevcut tablonun değiştiğini görmek bizler için şaşırtıcı olmaz. Özellikle ana metal sanayi ve tekstil ihracatının; aynı şekilde bu yıl geçtiğimiz yıla kıyasla gerileyen emtia fiyatları nedeniyle rafine petrol ürünleri ve madencilik sektörleri ihracatlarının pay kaybettiğini görebiliriz. Bu noktada arz problemlerini büyük ölçüde çözen otomotiv sektörünün ise tekrardan pay kazanması mümkün olabilir.

Pareto

İSO 500’e dahil olan firmalar 2022 yılında totalde 97,9 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirdi

İSO 500: Sektörlerin ihracat performansları

Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) tarafından hazırlanan "Türkiye'nin İlk 1000 İhracatçısı" araştırmasından derlenen verilere göre, Türkiye, geçen yıl 254 milyar dolarlık mal, 90 milyar dolarlık hizmet ihracatı gerçekleştirerek, toplam dış satımını 344 milyar dolara yükseltti.En yüksek ihracat yapan ilk 1.000 firmanın toplam ihracatı 161,9 milyar dolar olarak gerçekleşti.İlk sırada 15,8 milyar dolar ile THY yer alırken, onu 6,3 milyar dolarla Ford Otomotiv, 4,1 milyar dolarla Türkiye Petrol Rafinerileri izledi.En çok ihracat yapan ilk 10 sıralamasında 3,5 milyar dolarla Socar Turkey, 3,4 milyar dolarla Toyota Otomotiv, 2,9 milyar dolarla Kibar Dış Ticaret, 2,3 milyar dolarla Vestel, 2,2 milyar dolarla Arçelik, 1,8 milyar dolarla Pegasus, 1,76 milyar dolarla TGS Dış Ticaret yer aldı.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">21 şirket 1 milyar dolardan fazla ihracat yaptı</h2>İlk 1000 şirket arasında sadece THY'nin çift haneli rakamlarda ihracat tutarına ulaştığı görülürken, toplam 21 şirketin 1 milyar dolardan fazla ihracat yaptığı kayıtlara geçti.23 şirketin 500-999 milyon dolar, 251 firmanın 100-499 milyon dolar, 331 işletmenin 50-99 milyon dolar, 374 şirketin ise 31-49 milyon dolar aralığında ihracat yaptığı görüldü.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Listeye İstanbul'dan 448, İzmir'den 76 firma girdi</h2>Verilere göre, 2022 yılında en çok ihracat yapan ilk 1000 firma arasında 51 ilden işletme yer aldı.Listede başı 448 şirketle İstanbul çekerken, onu 76 firmayla İzmir takip etti. İlk 1000 firmadan 524'ü bu iki kentten çıktı.Gaziantep'ten 63, Kocaeli'den 61, Ankara ve Bursa'dan 48'er, Denizli'den 25, Adana ve Manisa'dan 21'er, Kayseri'den 16, Mersin ve Antalya'dan 15'er, Tekirdağ'dan 14, Samsun'dan 10 şirket listede yer aldı.İhracat listesine Hatay ve Trabzon 9'ar, Eskişehir ve Kahramanmaraş 8'er, Aydın 7, Balıkesir ve Kütahya 6'şar, Karabük, Konya, Mardin ve Sakarya 5'er, Düzce 4, Elazığ, Muğla, Ordu ve Yalova 3'er, Çankırı, Giresun, Karaman, Kırklareli, Malatya, Osmaniye, Rize, Uşak ve Zonguldak 2'şer firmayla girdi.Aksaray, Bilecik, Burdur, Çorum, Gümüşhane, Isparta, Kastamonu, Kırşehir, Nevşehir, Siirt, Şırnak ve Yozgat'tan ise birer firma ilk 1000 şirket listesinde kendisine yer buldu.Araştırmaya göre geçen yıl en çok ihracat yapan ilk 10 il şu şekilde sıralandı:<img src="https://images.aposto.com/2023/5/2/1687261716131.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.76" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Anadolu Ajansı

Aposto Günsonu

Geçen yıl en çok ihracat yapan ilk 1000 şirket listesinde 51 il yer alırken, başı 448 firmayla İstanbul çekti.

İhracatta başı İstanbul çekti

• <a fr-original-style="" href="https://www.dunya.com/sektorler/otomotiv/otoya-enerji-zammi-yolda-haberi-667999" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Dünya Gazetesi’nden</a> Aysel Yücel’in haberine göre otomotiv sektöründen yetkililer, doğal gaz ve elektrik zamlarından sonra yükselen enerji maliyetlerinin birkaç ay içinde araç fiyatlarına&nbsp;yansıyabileceğini belirtti. Toyota Otomotiv Türkiye CEO’su Erdoğan Şahin üretim maliyetlerinin geçen yıl %5 iken zamlardan sonra %15’e yükseldiğini dile getirirken Hyundai’den yetkililer enerji zammı nedeniyle yeni fiyat artışlarının yolda olduğunu aktardı.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hazır giyimde zam sinyali: Dünya Gazetesi'nden Yener Karadeniz'in haberine göre, Türkiye Tekstil Terbiye Sanayicileri Derneği (TTTSD) Başkanı Vehbi Canpolat son zamların ardından enerjinin işletme maliyetleri içindeki %40 olan payının %50’ye ulaşacağını ve bunun son ürün fiyatlarına etkisinin yaklaşık %5 seviyesinde olacağını belirtti. Canpolat ayrıca sanayicinin vergi yükünün azaltılması gerektiğini, aksi takdirde düşen talebin de etkisiyle kapanmaların yaşanabileceğini dile <a fr-original-style="" href="https://www.dunya.com/sektorler/tekstil/hazir-giyimde-etiketlere-enerji-yansimasi-geliyor-haberi-668000" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">getirdi.</a></li></ul>

Aposto Gündem

<a fr-original-style="" href="https://www.dunya.com/sektorler/otomotiv/otoya-enerji-zammi-yolda-haberi-667999" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Dünya Gazetesi’nden</a>&nbsp;Aysel Yücel’in haberine göre, otomotiv sektöründen yetkililer özellikle doğal gaz ve elektriğe yapılan zamlardan sonra enerji maliyetlerinin yükseldiğini ve bunun birkaç ay içinde araç fiyatlarına yansıtılabileceğini belirtti.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ne oldu?&nbsp;EPDK geçtiğimiz hafta uluslararası enerji fiyatlarının yükselişi nedeniyle sanayide kullanılan elektriğe %50,8 zam yapıldığını, BOTAŞ ise sanayide kullanılan doğalgazın fiyatının %50,8, elektrik üretimi için kullanılan doğalgazın ise %49,5 arttığını açıkladı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ne dedi? Toyota Otomotiv Türkiye CEO’su Erdoğan Şahin üretim maliyetinin geçen yıl %5 iken zamlardan sonra %15’e yükseldiğine dikkat çekerek “Bu artışı absorbe edebilmek için daha fazla ne yapabileceğimizi ilgili bölümlerimizle değerlendiriyoruz. İhracatta da iç piyasada da rekabet gücümüzün oldukça etkileneceğini düşünüyorum.”&nbsp;dedi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Yeni zamlar yolda”:&nbsp;Hyundai’den yetkililer hâlihazırda artan fiyatlar ve krediye erişim zorlukları nedeniyle daralan otomotiv pazarında talebin daha da baskılanacağını öngördüklerini belirterek “Şimdi ise kur ve enflasyondan bağımsız olarak sadece son yapılan enerji zammından kaynaklı yeni fiyat artışları yolda.”&nbsp;açıklamasında bulundu.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Tedarikçiye etkisi daha büyük”: Ticari araç üreticisi Anadolu Isuzu’nun Genel Müdürü Tuğrul Arıkan, enerji maliyetlerinin artmasının yanı sıra zamların tedarik sanayisine etkisinin daha fazla olacağını aktardı: “Tedarikçilerimizin maliyetlerinde enerji önemli bir yer tutuyor. Bazılarında toplam maliyetleri içindeki payı %30-40’ları buluyor. Kendi tükettiğimiz enerji dışında, buradan da çok olumsuz etkileneceğiz.” ifadelerini kullandı.</li></ul>

Toyota Otomotiv ile ilgili hikayeler