Gözlerinizi kapatın ve benimle beraber hayal edin lütfen: Beşiktaş’ta vapura binmeden hemen önce aldığımız simitlerin, Ortaköy’de sahilde yürüyüş yaparken bize eşlik eden kumpirlerimizin, kış mevsiminde her an aradığımız kestanelerin, gece gündüz her an yemeye doyamadığımız midye dolmaların artık olmadığını düşünelim. Nasıl bir İstanbul canlanıyor gözünüzde? Bence tek kelimeyle, eksik. Peki nedir bir şehri tamamlayan detaylar?Sokak yemeği 101: Sokak yemeğinin ilk resmî tanımı, 1986 yılında Endonezya'da düzenlenen FAO Asya Sokak Gıdaları Bölgesel Çalıştay’ında kabul edilmiş. FAO, sokak gıdalarını "özellikle sokaklarda ve benzeri diğer yerlerde satıcılar tarafından hazırlanan ve/veya satılan hazır gıdalar ve içecekler" olarak <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMGFhYWQ5MzcxNTc2MDAwNjYxNTk4NCZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWY3MDM3NzVlMDAxNmYwMDA4N2YyMDJiJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmRlcmdpcGFyay5vcmcudHIlMjUyRmVuJTI1MkZkb3dubG9hZCUyNTJGYXJ0aWNsZS1maWxlJTI1MkY1MTQyMzM=""">tanımlamış.</a> Bu tanım bana doğru ancak biraz soğuk geliyor. Yeni bir tanımın peşinden gitmeye karar veriyorum, daha sıcak ve daha gizemli bir tanımın peşindeyim. İnsanı yeni bir yolculuğa çıkaran sokak yemekleri yalnızca yerel lezzetleri keşfetmeye değil, temsil ettikleri kültürün niteliklerini de gösterir bize, bunu da belirtmeli tanımda. Farklı kültürlerde farklı rollerle hayatın içinde hep yer alan sokak lezzetleri, zaman içinde her ülkenin kendine has sokak yemeği kültürünü oluşturmuştur. Tüm bunlar geçerken aklımdan karar veriyorum nasıl bir tanım yapacağıma: her gittiğimiz şehrin veya bölgenin yerelliğini keşfedebileceğimiz gizli kodlardır sokak yemekleri. Venezuela'da mısır bazlı arepa'lar, Türkiye'de kebaplar, Rusya'da köfte, ABD'de hot-dog, Meksika’da taco, Hindistan’da samosata hepsi birer yerel sokak yemeği örneği olarak gösterilebilir.Nereden geliyor bu enfes koku? Sokak yemeklerinin önemini daha iyi anlamak için geçmişe bakmakta fayda var. Nitekim, şehrin gizli kodları birçok medeniyetten gelen uzun ve dolambaçlı bir tarihe sahip. Enfes kokuları takip edip nereden başladığını anlamaya çalıştığımızda ise kokunun merkezi giderek dağılıyor. Kimileri çıkış noktasını 1940’larda Güney Afrika’da Hindistan'dan gelen göçmen işçilerin lokantalara girmesinin yasaklanmasının ardından, seyyar yemek arabalarının ortaya çıkışından <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMGFhYWQ5MzcxNTc2MDAwNjYxNTk4NCZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWY3MDM3NzVlMDAxNmYwMDA4N2YyMDJiJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnJlYWQuYXBvcy50byUyNTJGaSUyNTJGMTEwMDAtb2t1ci1zb2thay15ZW1la2xlcmk=""">alırken</a> kimileri daha önceki yüzyıllara kadar savruluyor. Öyle ki Antik Yunan zamanında küçük porsiyonlarda kızarmış balıklarla karşılaşmak mümkün oluyor. Antik Romalılar’ın ise evde fırın bulunmaması nedeniyle beslenmek için sokak yemeklerine yöneldiklerini görüyoruz. Bir başka örnek olarak Mısırlı sokak satıcılarının kuzu kebabı, pilav ve hatta börekleri 14. yüzyıla kadar uzanıyor. Daha da geriye gidersek, eski Aztek uygarlıklarının mısırdan yapılan bir yulaf lapası olan atole'siyle ve çeşitli et türleriyle hazırlanan tamale'leriyle karşılaşıyoruz.&nbsp;Sokaktan menüye: Roy Choi'nin Los Angeles'ta açtığı Kogi Korean BBQ isimli food truck'ı, sokak yemeklerine bakışı da değiştirdi. Eskiden sadece ucuz ve hızlı olduğu için tercih edilen lezzetler, artık farklı bir klasmanda da kendine yer bulmaya başladı. Food truck'lara ödüller verilmeye, sokak yemeği satan büfeden bozma restoranlara yıldız verilmeye başlandı. Tabii, kimi yerde “lezzet" ve "deneyim" meselesi karın doyurmanın önüne geçtiğini söylemek mümkün. Fakat bugün konumuz daha çok "sokaktaki" sokak yemekleri.İsim-Şehir-Sokak yemekleri&nbsp;Bangkok: Bangkok, en iyi sokak lezzetlerine sahip şehir olarak nam salmış. Şehrin birçok yerinde sıra sıra dizilmiş tezgâhlarda Tayland’a özgü birçok yemeği bulmak mümkün. Yer fıstığı, arpacık soğan, biber gibi lezzetlerle hazırlanıp pilavla birlikte verilen satay, birçok farklı noodle çeşidi ve çırpılmış yumurtayla balık sosunun yağda kızartılmasıyla elde edilen khao khai jiew gibi Tayland’a özgü birçok farklı lezzet Bangkok’taki sokak yemekleri arasında. (Bonus: Bangkok’ta ayrıca Michelin yıldızıyla ödüllendirilmiş Jay Fai’nin sokak restoranı da <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMGFhYWQ5MzcxNTc2MDAwNjYxNTk4NCZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWY3MDM3NzVlMDAxNmYwMDA4N2YyMDJiJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRmd1aWRlLm1pY2hlbGluLmNvbSUyNTJGdGglMjUyRmVuJTI1MkZhcnRpY2xlJTI1MkZwZW9wbGUlMjUyRnRoZS1tdXN0LXRyeS1kaXNoZXMtYXQtamF5LWZhaQ==""">var</a>.)Mexico City: Aslında Güney Amerika’da bulunan çoğu ülke sokak lezzetleriyle meşhur ancak Meksika bunlar arasında başı çekiyor diyebiliriz. Mexico City’de en meşhur sokak yemekleri; taco, Meksika usulü közlenmiş mısır ve churros isimli uzun ince boru şeklindeki şekerli kızartma çörekler.Berlin: Almanya da sokak lezzetleriyle oldukça meşhur bir ülke. Özellikle de currywurst, tüm dünyayı etkisini altına almış bir sokak lezzeti olarak karşımıza çıkıyor. Sosisle hazırlanan bu sokak lezzetinin en önemli özelliği sosislerin piştikten sonra körili ketçaba bulanması. Berlin sokaklarında sıkça rastlayabileceğiniz diğer bir lezzet ise – evet doğru tahmin ettiniz – döner.Gelelim İstanbul’a… Aslında sokak yemekleri Osmanlıdan günümüze kadar Türkiye'de yemek kültürünün önemli bir parçası. Fast-food zincirlerinin sağlıksız ve ruhsuz, fine dining restoranların ise herkes için ulaşılmasının kolay olmadığı günümüzde yerel, pratik ve samimi sokak lezzetlerine yönelimin giderek arttığını ve sokaktaki nohut-pilav, kokoreç, kestane kebap, midyenin aynı zamanda sokaktan çıkıp sokak sadeliğinde menülerin içine girdiğini de görüyoruz. Özellikle İstanbul’da deneyim odaklı özgün konseptlerle kebap, balık ekmek, simit, kokoreç ve midye gibi sokak lezzetlerine gurme dokunuşlarda bulunan fast-casual restoranlara da gözümüz iyice alıştı. Yerel lezzetlere yönelerek daha fazla insana ulaşmak için menüsünü sokak yemeklerinden ilhamla hazırlayan genç şeflerin de bunda payı büyük. Basta Street Food, Dirty Hands, TRC American Dinner, Banko Burger, Mini Eatery bunlardan yalnızca birkaçı. Şehrin gizli kodları şekil değiştirse de hayalimizdeki İstanbul’u tamamlayan kokuların hep İstanbul'u sarması dileğiyle.

Aposto İstanbul

Midye dolmaların, kestane kebabın artık olmadığını düşünelim. Nasıl bir İstanbul canlanıyor gözünüzde?

Bir şehrin gizli kodları: Sokak yemekleri

Dünmüş gibi hatırladığım anılarımdan biri. İki Boğaziçi mezununun kızı olarak Güney Kampüsü’nun çimenliklerinde kumpir yedikten sonra —&nbsp;kısırsız, kumpire kısır koyanlardan mısınız? — üniversiteli gençlere bakarak hayranlık duymalar, anne-babamın üniversiteli hallerini tahmin etmeye çalışmalar ve kahverengi kareli piknik battaniyesinde uzanarak gökyüzünü izlemeler...&nbsp;O öğrencilerin dersten derse koşuşturmalarını izlediğim alanda şimdi her öğlen öğretmenler atanan rektör Prof. Dr. Melih Bulu’yu ve tutuklanan öğrencileri barışçıl bir şekilde protesto ediyor. Gündüz, gece demeden inandıkları ve savundukları için haykıran gençler duruyor. Bir taraftan çok gurur verici, bir diğer taraftan ise ne kadar üzücü ve yorucu.&nbsp;Özet geçmem gerekirse, 2016’da üniversitelere rektör atama sistemi değişti. Bir zamanlar üniversitenin akademisyenleri tarafından atanılan rektör devlet tarafından atanabiliyor hale geldi. 4 Ocak, kapıya takılan kelepçelerin resmi ile kafamıza kazınan gün, protestolar başladı ve hafta içi her öğlen öğretim üyelerinin “sessiz nöbet” protestoları bunu takip etti. Paris, New York, Berlin, Vancouver gibi bazı şehirlerden destek yağmurları yağdı ve bu durum <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMWI5ZmQ2MzcxNTc2MDAwNjhmYmM1NSZ1c2VyPTYwMTE4ZDljMzcxNTc2MDAwNjcyMzRlYyZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cubnl0aW1lcy5jb20lMjUyRjIwMjElMjUyRjAyJTI1MkYwMSUyNTJGd29ybGQlMjUyRmFzaWElMjUyRnR1cmtleS1ib2dhemljaS11bml2ZXJzaXR5LXByb3Rlc3RzLWVyZG9nYW4uaHRtbA==""">New York Times</a>, <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMWI5ZmQ2MzcxNTc2MDAwNjhmYmM1NSZ1c2VyPTYwMTE4ZDljMzcxNTc2MDAwNjcyMzRlYyZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cudGhlZ3VhcmRpYW4uY29tJTI1MkZ3b3JsZCUyNTJGMjAyMSUyNTJGamFuJTI1MkYwNiUyNTJGaXN0YW5idWwtdW5pdmVyc2l0eS1zdHVkZW50cy1jbGFzaC13aXRoLXBvbGljZS1vdmVyLXJlY3Rvci1hcHBvaW50bWVudA==""">Guardian</a>, <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMWI5ZmQ2MzcxNTc2MDAwNjhmYmM1NSZ1c2VyPTYwMTE4ZDljMzcxNTc2MDAwNjcyMzRlYyZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuYmJjLmNvbSUyNTJGbmV3cyUyNTJGd29ybGQtZXVyb3BlLTU1ODcyNzU5""">BBC</a> ve <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMWI5ZmQ2MzcxNTc2MDAwNjhmYmM1NSZ1c2VyPTYwMTE4ZDljMzcxNTc2MDAwNjcyMzRlYyZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cucG9saXRpY28uZXUlMjUyRmFydGljbGUlMjUyRnR1cmtleS11bml2ZXJzaXR5LXJlY3Rvci1tZWxpaC1idWx1LXByb3Rlc3RzLXJlY2VwLXRheXlpcC1lcmRvZ2FuJTI1MkY=""">Politico</a> gibi medya kuruluşları ve gazetelerin de ilgisini çekti. Boğaziçi Dayanışması tutuklananlar için <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMWI5ZmQ2MzcxNTc2MDAwNjhmYmM1NSZ1c2VyPTYwMTE4ZDljMzcxNTc2MDAwNjcyMzRlYyZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ0d2l0dGVyLmNvbSUyNTJGYm91bmRheWFuaXNtYSUyNTJGc3RhdHVzJTI1MkYxMzU1NjYwNzEyOTgzNjAxMTU0""">açıklama</a> yayınladı ve #bundansonrasıbizde protestonun ana sloganlarından biri haline geldi. Birleşmiş Milletler dün akşam <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMWI5ZmQ2MzcxNTc2MDAwNjhmYmM1NSZ1c2VyPTYwMTE4ZDljMzcxNTc2MDAwNjcyMzRlYyZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ0d2l0dGVyLmNvbSUyNTJGVU5IdW1hblJpZ2h0cyUyNTJGc3RhdHVzJTI1MkYxMzU2OTg3OTM3ODAwNTQwMTY1""">Twitter</a> üzerinden barışçıl gösterilerde tutuklanan protestocuların ve öğrencilerin bırakılmasını,&nbsp; polisin gereksiz güç kullanımını durdurması için çağrıda bulundu. Homofobik ve transfobik yorumları ayıpladı.“Eğitim, öğrencilere saygıyla başlar,” demiş Ralph Waldo Emerson. Haklı, doğru ve gerekli. Ama bunun pratiğe dökülebilme olasılığını doğrusu fazlası ile sorguluyorum. Bu sadece yerlerde sürüklenen protestocular, ‘aşağıdan’ ya da ‘aşağıya bak’ denilen öğrenciler ya da demokratik bir rektör seçiminin eksikliğinden değil. <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMWI5ZmQ2MzcxNTc2MDAwNjhmYmM1NSZ1c2VyPTYwMTE4ZDljMzcxNTc2MDAwNjcyMzRlYyZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuaWxnYS1ldXJvcGUub3JnJTI1MkZyYWluYm93ZXVyb3BlJTI1MkYyMDIw""">Rainbow Europe</a>’ın 2020 raporuna göre Türkiye, LGBT hakları, sıralamasında ikinci. Ama sondan. Sonunculuğu Azerbaycan’a kaptırdık. Geçtiğimiz bülten sarma üzerinden kutuplaşmadan bahsetmiştim, koskoca bir popülasyonun hislerinin ve varlıklarının gerçekliğini sorgulamak da buna giriyor. Saçma bir örnek ile geliyorum ama Miley Cyrus, Zane Lowe ile yaptığı bir <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTYwMWI5ZmQ2MzcxNTc2MDAwNjhmYmM1NSZ1c2VyPTYwMTE4ZDljMzcxNTc2MDAwNjcyMzRlYyZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cueW91dHViZS5jb20lMjUyRndhdGNoJTI1M0Z2JTI1M0RmZk1OX19ZeExNSQ==""">sohbette</a> babasının hep “when you write something down you give it power,” yani ‘bir şeyi yazdığında ona bir çeşit güç veriyorsun’ dediğini paylaşmıştı. Bu gücü nasıl kullanmaya karar vermek çok önemli. Sözlerin bir ağırlığı var, yazılanlar ve söylenenler grupları harekete geçirebilir.&nbsp;Tüm bu olanlar beni sorduğum soruya geri getiriyor. Kutuplaşmadan birbirimizi nasıl dinleyebilir ve birbirimize saygı duyabiliriz?&nbsp;Sadece bilişsel değil, değerler eğitimi ile beraber empati, hoşgörü, değer kelimeleri aklıma geliyor ama tek ve basit bir cevabı olmadığını biliyorum elbette. Hatırlanması lazım ki, sadece utananlar aşağı bakar.&nbsp;İşte zaten bu yüzden başlar yukarıya, gözler gökyüzüne.&nbsp;

kumpir ile ilgili hikayeler