• Resmi Gazete’de yayımlanan karara göre SGK Başkanlığı’na Raci Kaya, İŞKUR&nbsp;Genel Müdürlüğü’ne Samet Güneş atandı.• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) Eski Başkanı Mehmet Ali Akben, Türk Telekom Yönetim Kurulu Başkan Yardımcılığı'na atandı.• Pfizer Gelişen Pazarlar ve Çin Medikal Çözüm Ortağı Dr. İlknur Akbulut oldu.• Turizm sektöründe akıllı seyahat kavramı ile öne çıkan Bilet Dükkanı, Satış ve İş Geliştirmeden Sorumlu Genel Müdür Yardımcısı olarak Burak Akpınar’ın atandığını duyurdu.• Hopi’de Fintech Direktörlüğü görevine Cem Koca atandı.• ÇAYKUR Genel Müdürlüğü ve Yönetim Kurulu Başkanlığına Yusuf Ziya Alim yeniden atandı.

Pareto

HES’ler, JES’ler, mega projeler. Artan maliyetler, salgın hastalıklar, çiftçiye veril(e)meyen destekler. Özelleştirmeler, kanun düzenlemeleri, yasalar. AK Parti’nin görevde olduğu 20 yılda Türkiye’de gıda ve tarımsal üretim konusunda alınan kararları ve yaşanan gelişmeleri inceliyoruz:<div data-qa="slack_kit_scrollbar" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><div data-qa="slack_kit_list" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><div data-item-key="1682060520.490119" data-qa="virtual-list-item" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;" tabindex="0"><div data-qa="message_container" data-qa-placeholder="false" data-qa-unprocessed="false" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><div data-qa-hover="true" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><div data-qa="message_content" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"><div data-qa="message-text" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;"></div></div></div></div></div></div></div><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2003'te&nbsp;TEKEL 2008 yılında özelleştirme kapsamına alındı ve TEKEL’in 8 fabrikası satıldı. TEKEL'i 1 milyar 720 milyon dolara Londra merkezli British American Tobacco satın aldı. Şirket 10 bin 818 TEKEL işçisinden 8 bin 247'sinin iş akdini feshetti. Özelleştirmeye karşı işçiler Ankara'da 78 gün direniş gösterdi.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2005'te Türkiye Gübre Sanayii A.Ş. (TÜGSAŞ)’ın tüzel kişiliği Sümer Holding AŞ ile birleştirilerek sona erdirilmesiyle gübre üretimi yapan kamu kuruluşlarının tamamı özelleştirildi. Gübre fiyatları birkaç şirket tarafından belirlenir hâle geldi.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2006’da çıkarılan Tohumculuk Kanunu’yla kamu tohum üretimi alanının dışına çıkarılarak tohum üretimi, sertifikalandırılması, ticareti ve denetimi tohum şirketlerine devredilip kayıt altına alınmamış yerel tohumların satışı yasaklandı. Sadece çiftçiler aralarında tohum takası yapabiliyorlar. 2018 itibarıyla da sertifikalı tohum kullanmayan çiftçilere destek verilmiyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2012'de Büyükşehir/Bütünşehir Yasası’yla 16 bin köyün tüzel kişiliği kaldırılmasıyla ortak kullanılan yayla, otlak ve meralar, içme suyu kaynakları ve köy üzerine kayıtlı tarla, kahvehane gibi yerler özelleştirmeye açılıp satışlarına başlandı.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2017'de&nbsp;ÇAYKUR Türkiye Varlık Fonu’na devredildi.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">&nbsp;2018'de kamuya ait 10 şeker fabrikası özelleştirildi. 2023'e kadar özelleştirme kapsamında olan Türkiye Şeker Fabrikaları AŞ'nin (Türk Şeker) birikmiş zararı 4,6 milyar TL'ye ulaşınca kapasiteye göre sektördeki payı özelleştirme sonrası % 35,5’e düştü. Bu payla kamunun piyasada şeker fiyatlarını düzenleme olanağı kalmadı.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2018'de Et ve Süt Kurumu’nun Brezilya’dan getirdiği 4 bin hayvandan oluşan sürünün karantinaya alınmasıyla şarbon krizi patlak verdi.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2019'da ıllık enflasyonun yükselişinin gıda fiyatlarına yansımasıyla soğan depoları basıldı, patlıcan ve bibere raf yasağı getirildi. Tedarikçi firmalardan alınan ürünler zararına satılmak kaydıyla Tanzim Satış Noktaları açıldı. Gıda krizine çözüm olarak Tarım Kredi Kooperatif marketleri indirimli satışlarla devreye sokuldu. Piyasadaki gıda fiyatları düşmezken Tarım Kredi Kooperatif marketleri indirimin ilk günü 7 kat ciroya ulaştı.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2021'de&nbsp;un, şeker ve yağ fiyatlarındaki hızlı artışla daha önce görülmemiş bir gıda krizi yaşandı. Marketlerin önlerinde uzun kuyruklar oluştu. Şeker karaborsaya düşüp yağ kotayla satıldı.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Diyarbakır’ın Dicle ilçesine bağlı kırsal Kurşunlu Mahallesi çevresinde Ölmez Doğu Madencilik Nakliyat Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi tarafından yürütülen maden arama çalışmaları köylerdeki tarımsal üretime zarar <a fr-original-style="" href="https://yesilgazete.org/diyarbakirdaki-bag-ve-bahceler-maden-yuzunden-kurudu/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">verdi</a>.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İstanbul Beykoz’da 111 bin metrekarelik tarım alanı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından imara açarak ticaret alanı ilan <a fr-original-style="" href="https://www.gazeteduvar.com.tr/bakanlik-beykozdaki-yesil-alani-imara-acti-mahkeme-hukuksuz-bularak-iptal-etti-haber-1592230" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">edildi</a>.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kocaeli'de Dilovası Belediyesi başkanının 31 Mart Yerel Seçimleri’nde sözünü verdiği TIR parkı projesi için bölgede yaşları 800 yıla kadar çıkan zeytin ağaçları <a fr-original-style="" href="https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/tir-parki-icin-zeytin-agaclari-kesildi-yetmedi-alana-dolgu-olarak-gomuldu-1811992" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kesildi</a>.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Amasya’nın farklı bölgelerinde kurulu madenler ve HES’ler sebebiyle halkın gelir kaynağı tarıma ciddi zararlar <a fr-original-style="" href="https://www.evrensel.net/haber/415054/amasyada-hesler-tarimi-bitirdi-ureticinin-hasadi-masraflari-karsilamiyor" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">verildi.</a> Ağaoğlu, Rönesans, Masat, Boydak gibi pek çok şirketin işlettiği Amasya’daki 21 aktif HES’in 16 tanesi merkez ve Taşova ilçesi arasındaki tarım yapılan vadi üzerinde kurulu.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Van, Çatak’taki Sortkin Çayı üzerinde bulunan HES’in faaliyete geçmesinin ardından deredeki su seviyesi düşmeye başladı ve birkaç ay içinde HES kaynaklı strese giren sayısız <a fr-original-style="" href="https://www.haberercis.com.tr/catak/van-da-hesten-hem-baliklar-oluyor-hem-de-tarim-ve-hayvancilik-h323253.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">balık öldü.</a> Tarım ve hayvancılığı olumsuz etkileyen HES’e karşı yürütmeyi durdurma davası açıldı.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">6 Şubat depremlerinden sonra OHAL kapsamında yayımlanan Yerleşme ve Yapılaşmaya İlişkin Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'ne göre, genel hayata etkili afet bölgesi olarak kabul edilen yerlerde, afetten etkilenenlerin geçici veya kesin iskân alanları; fay hattına mesafesi, zeminin elverişliliği, yerleşim merkezine yakınlığı gibi kriterler gözetilerek; Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca belirlenip ihtiyaç olması hâlinde, mera alanları ve orman alanlarının da kullanılabileceği <a fr-original-style="" href="https://t24.com.tr/haber/cumhurbaskani-karariyla-deprem-bolgesinde-orman-ve-meralar-yapilasmaya-acildi,1094462" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kararlaştırıldı.</a></li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">AK Parti’nin iktidara geldiği 2002 yılında 41 milyon 196 bin hektar tarım arazisi aradan geçen 20 yılda 3 milyon 484 bin hektar azalarak 37 milyon 712 bin hektara <a fr-original-style="" href="https://yesilgazete.org/akp-doneminde-uc-milyon-hektar-tarim-arazisi-kaybedildi/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">düştü</a>. Bu alan Belçika’nın yüzölçümüne denk geliyor.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2002 yılında tarımda istihdam edilen nüfus 7 milyon 458 binden 2022 yılında 4.910.000’e indi. 2,5 milyondan fazla çiftçi-köylü kırdan kente göç <a fr-original-style="" href="https://yonetim.solparti.org/storage/yayinlar/1099573045.pdf" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">etti.</a></li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">2002’de 65 milyon olan ülke nüfusu 2022’de 85 milyona ulaştı. Artan nüfusa rağmen 2002 yılında 19.5 milyon tonluk&nbsp;buğday üretimi 2022’de 17.65 milyon tona geriledi. 2003’ten 2022’ye kadar yaklaşık 87 milyon ton buğday ithal <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler-turkiye-62052338" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">edildi.</a></li></ul>

apéro

Tedarik zincirinde yaşanan kırılmalar, bir gecede çıkan kararnameler, özelleştirmeler ve daha fazlası.

Son 20 yılda Türkiye’de tarım ve gıda

<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Şirketlerden dönem performansları</h2><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Koç Holding,&nbsp;2022'nin 3'üncü çeyreğinde net kârının yıllık bazda %355 artarak 33,1 milyar liraya 9 aylık net kârınınsa %336 artışla 72 milyar ulaştığını açıkladı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sabancı Holding,&nbsp;yılın ilk 9 ayında toplam satışlarının 2021'in aynı dönemine göre %175 artarak 275,4 milyar liraya yükseldiğini ve bu dönemde 27,2 milyar lira konsolide net kâr elde ettiğini bildirdi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">ÇAYKUR'un&nbsp;2021'de 503,8 milyon lira zarar ettiği belirtildi. Şirket 2020'de 547,3 milyon lira zarar etmişti.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Toyota, 2022 mali yılının ilk 6 ayında (nisan-eylül döneminde) 2021'in aynı dönemine kıyasla %23,2 net kâr kaybına uğradı. Satış gelirleri %14,4 artarak 119 milyar dolara yükselirken işletme kârı %34,7 düşerek 7,7 milyar dolara geriledi.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Starbucks'ın cirosu mali yılının son çeyreğinde 8,31 milyar dolar yönündeki beklentilerin üzerinde arttı ve %3,3 yükselerek 8,41 milyar dolar oldu. Ancak şirketin net kârı yıllık bazda %50,2 düşüşle 878,3 milyon dolara indi.</li></ul>

Aposto Gündem

• Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü'nde (ÇAYKUR) çalışan mevsimlik işçiler, Rize'de eylem yaptı. İşçiler, ücretlerinin kamuda kadrolu çalışan işçilerle aynı seviyeye yükseltilmesini ve aldıkları ücret ile ikramiyelerdeki vergi oranının düşürülmesini talep etti.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Katma değerler:&nbsp;Eylemde yapılan basın açıklamasında&nbsp;"ÇAYKUR işçileri olarak ülke tarımına ve ekonomisine katma değerler katıyoruz ancak son 4 yılda en fazla 5 buçuk ay çalıştırılıyoruz geri kalan süre boyunca işsiz kaldık, aç kaldık."&nbsp;ifadelerine yer verildi.</li></ul>

ÇAYKUR ile ilgili hikayeler