<a fr-original-style="" href="https://www.linkedin.com/in/nilhanuzman/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Nilhan Uzman</a>Mısır'ın Şarm el-Şeyh kentinde düzenlenen 27'nci Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı (COP27), müzakerelerin uzaması nedeniyle gecikmeli de olsa sona erdi. Konferans sonuç bildirgesine&nbsp;"kayıp ve zarar fonunun"&nbsp;kabul edilmesi damga vursa da fosil yakıtların kullanımının sınırlandırılmasına dair hiçbir ilerleme kaydedilmedi.İklim değişikliğinden kaynaklanan felaketler nedeniyle son yıllarda çok sayıda can kaybı yaşandı ve yaşanmaya devam ediyor. Felaketlerin neden olduğu hasarlar ise birçok ülkede ciddi boyutlara ulaştı. COP27'de kabul edilen kayıp ve zarar fonu ile iklim krizinin sorumlusu olan gelişmiş ülkeler, krizden en çok etkilenen ülkelerin zararlarına karşılık para yardımında bulunacak.İklim değişikliğinin temel nedenlerini hedef almak yerine, yaşanan can kayıplarına "kayıp ve zarar" adı altında bir bedel ödemek, temel insan hakkımız olan sağlıklı ve temiz bir çevrede yaşam açısından endişe verici.&nbsp;Sağlığımız, bizi çevreleyen ekosistemlerin sağlıklı olmasına bağlı. Her şeyin başının sağlık olduğunu hatırlayarak, iklim krizini ve COP27'yi insan sağlığı açısından ele alalım.İklim değişikliği, sağlığın sosyal ve çevresel belirleyicileri olan temiz hava, güvenli içme suyu, yeterli gıda ve güvenli barınma üzerine doğrudan etki ediyor. Küresel sıcaklık artışı nedeniyle yaşanan aşırı sıcaklar, kuraklık, seller, kasırgalar ve tropik fırtınalar her geçen gün iklim değişikliğinin insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkisini artırıyor.Bir toplumun demografik yapısı, ülkenin coğrafik şartları, sosyoekonomik ve sosyopolitik koşulları, o toplumun iklim değişikliği karşısındaki kırılganlığını belirliyor. Bir ülkenin sağlık sisteminin kapasitesi ve dayanıklılığı, örneğin sağlık işgücünün krizlere karşı yetkin ve yeterli olması veya krizlerde temel ilaç ve tıbbı cihazlara erişim durumu, iklim değişikliğinin yol açtığı sağlık sorunlarına karşı toplumun kırılganlığını hafifleten temel faktörler arasında.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İklim değişikliği kaynaklı hastalıklar 250 bin can alacak</h2>COP27'de Sağlık Pavilyonu'nu organize eden ve müzakerelerde iklim değişikliğinin insan sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerini önlemek için savunuculuk yapan Dünya Sağlık Örgütü'ne (DSÖ) göre iklim değişikliğinden kaynaklanan aşırı sıcaklar, yetersiz beslenme, sıtma ve diyare gibi hastalıklar, 2030 ve 2050 yılları arasında&nbsp;250 bin ilave can kaybının yaşanmasına neden olacak. Yine DSÖ'ye göre iklim değişikliğinin, 2030 yılına kadar devletlerin sağlık bütçelerine yılda 2 ila 4 milyon dolar&nbsp;arası ilave maliyet yükü getireceği tahmin ediliyor. Sağlık alt yapıları hâlihazırda yetersiz olan gelişmekte olan ülkelerin, iklim felaketlerinde yardım almaları şart. İklim krizi, her krizde olduğu gibi en çok fakir ve kırılgan toplumların sağlığını etkiliyor.İklim değişikliğinin sağlık üzerindeki kısa vadeli etkilerini toplumların kırılganlığını ortadan kaldırmakla önlemek mümkün gibi gözükse de uzun vadeli etkilerinin önüne geçmenin tek yolu, sera gazı salınımın azaltılması ve küresel sıcaklık artışının kritik değerleri aşmasını önleyecek radikal kararların alınmasından geçiyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">En önemli anlaşma bile yetersiz</h2>Küresel sıcaklık artışını iki derecenin altında tutmayı amaçlayan, 2016'da yürürlüğe giren Paris İklim Anlaşması, DSÖ tarafından "21. yüzyılın en önemli kamu sağlığı anlaşması" olarak tanımlanıyor. 2021'in sonlarında Türkiye tarafından da imzalanan anlaşmanın hedefleri birçok bağımsız bilim insanı tarafından yetersiz bulunuyor.DSÖ'nün 101 ülkede yaptığı araştırma sonuçlarına göre 2019'da yayımladığı raporda, birçok ülke iklim değişikliği planını hayata geçirmekte zorlanıyor. Ulusal iklim değişikliği planlarında sağlık konusu önceliklendirilse bile sağlık bütçesine ve sağlık işgücüne ilave kaynak ayıran ülke sayısı oldukça kısıtlı.Tarımsal alanların ve ormanlarının imara açılması, yetersiz atık yönetimi politikaları, kuraklık, orman yangınları, sıcak hava dalgaları çevre ve insan sağlığı açısından Türkiye'de de giderek onarılamaz sonuçlar&nbsp;ortaya koyuyor. Türkiye'nin iklim krizi ile mücadelesinde sağlık strateji, politikaları ve eylem planlarındaki hedefleri ele alındığında şu soruların cevaplarına yanıt arıyoruz:<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Aşırı doğa olaylarından kaynaklanan doğal afetlerin insan sağlığına olan etkisi için çalışma yapıldı mı?</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İklim değişikliği sonucu ülkemizde görülen ve/veya artan hastalıkların takibi konusunda çalışmalar yapıldı mı?</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Su ve gıda güvenliğinin sağlanması, su ve gıda kaynaklı hastalıklarla mücadele konusunda çalışma yapıldı mı?</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İklim değişikliğinin sağlık üzerine olumsuz etkilerinden daha etkin korunma amacıyla halkın bilinçlendirilmesi için ne tür çalışmalar yapıldı?</li></ul>Mevcut kaynaklara göre şimdilik bu hedeflere ulaşmaktan oldukça uzağız.COP27'nin sonuç bildirgesi bir kez daha gösterdi ki iklim krizi ile mücadelede devletlerin atacağı adımlar yetersiz ve alınmayan her karar, insan sağlığı üzerinde büyük bir tehdit oluşturuyor. Bu noktada sağlık sistemlerinin iklimle mücadelede güçlendirilmesinde kuruluşlara ve bireylere önemli roller düşüyor. WWF, TEMA gibi sivil toplum kuruluşları, üniversiteler, halk sağlığı kuruluşları, sağlık çalışanları, iklim aktivistleri, sağlık meslek örgütleri ve uzman bilim insanları bir araya gelerek dayanışma ile çözüm üretebilir.DSÖ Genel Direktörü Dr Tedros Adhanom'a göre iklim değişikliği sadece gelecek nesillerin ödemesi gereken bir fatura değil, aynı zamanda insanların günümüzde sağlıklarıyla ödedikleri bir bedel. Gezegenimizi koruyarak, gelecek nesillere yaşanabilir ve sağlıklı bir dünya bırakırken bir yandan iklim krizini günümüzde bir fırsata çevirip herkes için eşit, nitelikli, ulaşılabilir bir sağlık sistemini hayata geçirebiliriz.

Spektrum

İklim değişikliği, insan sağlığını da ciddi şekilde tehdit ediyor. 

İklim değişikliği: İnsanlığın sağlığıyla ödediği bir bedel

• Mısır'ın Şarm el-Şeyh kentinde düzenlenen <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberght.com/iklim-krizine-karsi-5-buyuk-sektoru-iceren-uluslararasi-eylem-plani-2319101" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">COP27'de,</a> küresel sera gazı emisyonlarının yarısından fazlasını oluşturan 5 sektöre yönelik, "The Breakthrough Agenda"&nbsp;adlı eylem planı belirlendi. COP28'e kadar hayata geçirilecek ve 25 öncelikten oluşan plan kapsamında Türkiye, çelik sektörüne dair öncelikli eylemleri destekleyen ülkeler arasında yer alıyor.

Aposto Gündem

COP27: Birleşmiş Milletler İklim Zirvesi COP27, Mısır’ın Şarm el-Şeyh kentinde "taahhüt çağından uygulama çağına" geçme <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/articles/c4n2y637zlro" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">çağrısıyla başladı</a>. Birleşmiş Milletler, COP27 açılırken "iklim kaosu kronolojisi" olarak tanımladığı yeni bir rapor yayımladı. Rapora göre, deniz seviyesi 1993'ten bu yana iki katına çıktı ve bu yıl yeni bir rekor seviyeye yükseldi, Avrupa Alpleri'nde de benzeri görülmemiş buzul erimesi belirtileri izleniyor.C﻿OP27 üç ana temaya odaklanıyor: Emisyonları azaltmak, ülkelerin iklim değişikliğiyle mücadele etmesine destek olmak, bu faaliyetler için gelişmekte olan ülkelere teknik destek ve finansman sağlamak. COP26'da sonuca ulaşamayan bazı konular da yeniden gündeme getirilecek: Kayıp ve hasar finansmanı, emisyonların ürün ve hizmetlere olan etkilerini küresel olarak fiyatlandırılması ve kömür kullanımını azaltmaya yönelik taahhütlerin güçlendirilmesi.Mısır hükümeti, COP27 zirvesiyle iklim değişikliğinin Afrika kıtası üzerindeki ciddi etkilerine dikkat çekmeyi umuyor. IPCC, Afrika'nın iklim krizinin etkilerine karşı en savunmasız bölgelerden biri olduğunu söylüyor. Afrika'nın doğusunda kuraklık nedeniyle 17 milyon insanın gıda güvensizliğiyle karşı karşıya olduğu tahmin ediliyor.&nbsp;COP27 zirvesi öncesinde, zirveye katılacak ülkelerden güncellenmiş ulusal katkı beyanı sunmaları istendi. Bunu şimdiye kadar yalnızca 25 ülke yaptı. Paris Anlaşması’nı imzalamasının üzerinden bir yıldan fazla süre geçmesine rağmen T﻿ürkiye bu ülkelerden biri değil.

Angst

• <a fr-original-style="" href="https://www.bloomberght.com/imf-baskani-ndan-kuresel-enflasyon-uyarisi-2318739-amp" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">IMF Başkanı Kristalina Georgieva</a>, COP27 için bulunduğu Şarm el-Şeyh'te küresel enflasyonda yükselişin sonuna gelinmiş olabileceğini söyledi. Merkez bankalarının fikir birliği içinde hareket ettiklerini ifade eden başkan, %2'lik enflasyon hedefine varmak için yolun zorlu olacağını ifade etti.

EXANTE

• Uluslararası Para Fonu (IMF) Başkanı Kristalina Georgieva, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Zirvesi (COP27) için bulunduğu Şarm el-Şeyh'te Bloomberg'e verdiği mülakatta küresel enflasyonda yükselişin sonuna gelinmiş olabileceğini söyledi. Enflasyonda zirveye yaklaşıldığını belirten Georgieva, tüketici fiyatlarındaki artışta %2 seviyelerine geri dönüş sürecininse zorlu olacağını ifade etti.

Şarm el-Şeyh ile ilgili hikayeler