Millet İttifakı'nın İstanbul Sözleşmesi'ni yeniden yürürlüğe koyacağı ve kadının her alanda eşitliğini sağlayacağı söylemi, sözleşmeden bir gece ansızın çıkıldığı ilk günden bu yana devam ediyor.&nbsp;Ancak seçimde kadın hakları tartışması aslında Yeniden Refah Partisi ile HÜDA-PAR'ın Cumhur İttifakı'na dâhil olacağı söylemleri ortaya çıktığında başladı. Partilerin kadın haklarına, eğitim politikalarına ve yaşam şekline ilişkin söylemleri tartışmaların ana başlığı olurken, Millet İttifakı ise kadın haklarını "vaat"e çevirdi. Nasıl mı?&nbsp;Neler oldu, hatırlayalım.&nbsp;Mart ayında Yeniden Refah Partisi'nin Cumhur İttifakı'na katılacağı iddiaları yayıldı. Basına da yansıyan iddiaya göre, Yeniden Refah ittifaka katılacaktı; ancak birtakım şartları vardı. 30 maddelik talep listesinde 6284 sayılı kadına karşı şiddetin önlenmesine ilişkin yasanın revize edilmesi&nbsp;ve "zinanın" suç sayılması da yer alıyordu. İki madde kamuoyunda tartışma yarattı. Hâlihazırda bir yıl önce ansızın çekilen İstanbul Sözleşmesi'nin ardından kadına karşı şiddetin önlenmesine ilişkin yasanın tartışılması tepki topladı.&nbsp;Öyle ki daha önce mecliste yaptığı çıplak arama açıklamasıyla tepki toplayan AK Parti Grup Başkanvekili Özlem Zengin, kanun için "Kırmızı çizgimizdir"&nbsp;demiş, daha sonra da "Bu kadar önemli bir konuda, kadınları bu kadar rahatsız eden -tartışma üslubuyla, içerikten bahsetmiyorum- başka bir konu var mı? Çok yalnızız. Bu konuya kimse girmek istemiyor çünkü hedef oluyorsunuz. İşte ben. Ben AK Parti grup başkan vekiliyim" demişti.&nbsp;Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık&nbsp;ise "6284 sayılı kanunun ruhuyla ve mevcudiyetiyle varlığı son derece önemlidir. Varlığının tartışmaya açılması dahi bizce kabul edilemez"&nbsp;ifadelerini kullanmıştı.&nbsp;Kanun tartışılırken Yeniden Refah'ın lideri Fatih Erbakan, mutabakat protokolünün AK Parti tarafından kabul edilmediğini bildirmiş; ancak tartışmaya açık olduklarını söylemişti. Geçen birkaç haftanın ardından -ki bu sırada Fatih Erbakan cumhurbaşkanı adayı olarak YSK'ya başvurmuştu- Yeniden Refah'ın AK Parti'ye katıldığı, mutabakat protokolünde de karşılıklı uzlaşıya varıldığı açıklandı.&nbsp;Yeniden Refah'ın Cumhur İttifakı'na katılımının yanı sıra Hizbullah ile organik bağının bulunduğu iddia edilen HÜDA-PAR'ın da ittifak için AK Parti ile görüşmelerde olduğu açıklanmıştı. Görüşmelerden kısa süre sonra HÜDA-PAR'ın ittifaka dâhil olduğu, seçimlerde de Cumhurbaşkanı Erdoğan'ı destekleyeceği açıklandı. Henüz geçtiğimiz hafta AK Parti Grup Başkanvekili Bülent Turan, HÜDA-PAR'ın Cumhur İttifakı'na dâhil olmadığını&nbsp;açıkladı.&nbsp;HÜDA-PAR kadın hakları için neler diyordu? "2023 seçim vizyon belgesi"nde "6284’ün değiştirilmesi", "zinanın suç olması", "nikahsız birlikteliklerin suç sayılması", "kadının fıtratına uygun çalışması", "nafakanın kaldırılması", "karma eğitimin zorunlu olmaması" gibi çok sayıda talep sıralayan HÜDA-PAR, tüm bu vaatler için mecliste olmaları gerektiğini vurguladı.&nbsp;Partinin lideri Zekeriya Yapıcıoğlu'nun da birkaç ay önce Hiranur Vakfı'ndaki cinsel istismar olayına ilişkin yaptığı&nbsp;"Kaç yaşında çocuk, neye göre, kime göre çocuk. Bazıları 15 yaşındadır ama olgun gösterir… Bence kişi kendisini hazır hissediyor, ailesinin onayı varsa daha erken yaşta evlenebilir" açıklaması da tepki toplamıştı.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Muhalefet bu sırada ne yaptı?&nbsp;</h2>Yalnızca Millet İttifakı değil, Emek ve Özgürlük İttifakı da bu süreçte kadınlara yönelik söylemlere tepki gösterdi. Emek ve Özgürlük İttifakı'ndan Emek Partisi'nden (EMEP) yapılan açıklamada "Artık açık ve net görülüyor ki güç kaybeden AKP iktidarı, seçim sath-ı mailine Cumhur İttifakı'na yeni aktörler ekleyerek girme ihtiyacı duyuyor. Kadınların yaşam hakkı, Cumhur İttifakı'nın eriyen oylarını kurtarmak için heba edilebilir görülüyor. Bu çirkin pazarlık masasında nafaka hakkının gasbedilmesi şartı var. Yıllardır her fırsatını bulduklarında aşındırdıkları, kadınların erkeklerle yasal eşit yurttaşlığının teminatı olan medeni haklar seçim kazanmak uğruna harcanabilir görülüyor" ifadelerine yer verildi.&nbsp;Millet İttifakı'nın cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu da "Resim her geçen gün netleşiyor. Biz barışmanın, açık yaraları kapatmanın, makulün, dünya ile rekabetin ittifakını kurduk. Karşımızdaki ittifak gasp edilecek kadın hakları üzerinden genişlemeyi seçti. Söyleyeceğim tek şey; kadınları, bilhassa genç kadınları hiç tanıyamadıklarıdır" açıklamasında bulundu.&nbsp;Millet İttifakı'ndan İYİ Parti'nin lideri Meral Akşener "Özellikle kadınlarımız, karanlıkta yürümekten korkan, dayak yediğinde suçlu çıkan, tecavüz edildiğinde o kadının suçlu çıktığı bir Türkiye'yi ebediyen göndereceğiz. Ve bunun yerine kadınların başı dik, mutlu, gururlu ve kendilerine güvenerek hem çalıştıkları hem de ailelerini geçindirdikleri bir Türkiye'yi yeniden inşa edeceğiz. Cumhuriyete düşmanlıkların getirdiği nokta nedir? Size söyleyeyim. Gelinen noktada bayrağın renginden rahatsız olanlar, federasyon isteyenler, kadın haklarını zaten kabul etmedikleri gibi bırakın İstanbul Sözleşmesini 6284 sayılı yasanın dahi ortadan kalkmasını isteyen, 'Kadının karnında sıpayı sırtından sopayı eksik etmeyeceksin' diyen bir zihniyetle yol yürüyenler bize akıl öğretiyor" diye konuştu.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Hak savunmak mı vaat etmek mi?&nbsp;</h2>Bir yanda kadın haklarının yok sayılma ihtimali gitgide artarken diğer yanda kadın haklarının savunulacağı mesajları veriliyor. Cumhur İttifakı'nda yer alan partilerin konuya ilişkin gitgide sertleşen söylemleri de muhalefetin kadın vurgusunu artırdı; ancak artan vurgular hakların ötesinde "vaatlere" dönüşmeye başladı.&nbsp;Öyle ki Yeniden Refah Partisi lideri Fatih Erbakan, geçtiğimiz ay milletvekili adaylarını tanıttığı toplantıdaki konuşmasında "İstanbul Sözleşmesi’nden çıkılması", "LGBT sapkınlığına karşı uyanık olunması"na büyük katkıda bulunmakla övünmüş, partisinin seçim beyannamesinde "süresiz nafaka mağduriyetinin giderilmesi", "6284 sayılı Ailenin Korunması ve Kadına Karşı Şiddetin Önlenmesine Dair Kanunun aile bütünlüğünü bozucu maddelerinin ayıklanması" sözü verildiğini hatırlatmıştı.&nbsp;Ayrıca partinin Düzce'deki seçim aracında kadın milletvekili adayı Çiğdem Kulalı Seçkin’in fotoğrafı yerine silüeti kullanılmıştı. Bir yanda HÜDA-PAR'ın bir yanda Yeniden Refah Partisi'nin kadın haklarına yönelik keskin tavırları ve söylemleri Cumhur İttifakı'nın oluşturduğu tabanının tamamına hitap etmese de karşılık bulduğu değerlendiriliyor. Bu karşılığın bir sonucu olarak da ittifakın diğer partilerinden konuya ilişkin herhangi bir tavır gelmiyor.Cumhur İttifakı'nda kadın haklarına yönelik "yok sayıcı" tavır devam ederken sosyal medyanın da etkisiyle yayılan gündem muhalefet partilerinde de karşılık buluyor. Öyle ki neredeyse her mitingde liderler "kadın erkek eşitliği"nden, "İstanbul Sözleşmesi"nden ve kadınlara yönelik çeşitli çalışmalardan bahsediyor. Meydanlardaki, mitinglerdeki konuşmalarda ifade edilen cümlelerle bu kazanılmış haklar, vaatlere dönüşüyor. Çünkü kadınların hakkını yeniden temin etmek; aslında bir tercih değil, zorunluluk. Taraflardan biri türlü nedenlerle bunu tercih etmezken; diğeri ise bunu tesis edeceği söylemini karşı tarafın olumsuz tavrı üzerine konumlandırıyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Çözüm?</h2>Türkiye kadına şiddet ve kadın cinayetleri başta olmak üzere kadın haklarına ilişkin büyük bir sınav veriyor. Örneğin Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu'nun verilerine göre, Nisan ayında 21 kadın cinayeti işlendi, 23 kadın ise şüpheli şekilde ölü bulundu. Hâlihazırda kadın istihdamı ve eşit ücret gibi ekonomik sorunların da bulunduğu Türkiye'de, tüm bu sorunların ideolojilerden sıyrılarak partilerin vaatlerinde yer alan açıklamalarda değil; devlet politikası olması gerekiyor.&nbsp;

Aposto Gündem

Seçimleri kadın hakları üzerinden okumak

Vaatlere dönüşen haklar

<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">“Ailenin dayanağı” olarak kadın</h3>AK Parti, iktidara geldiği 2002 seçimlerinden itibaren, kadın sorununu aile kurumunun bir uzantısı olarak görmüş ve seçim beyannamelerinde kadını, ailenin hemen yanında konumlandırmıştı. “En az üç çocuk!” şiarıyla yıllar boyu genç nüfusu arttırmak ve muhafazakâr, geleneklerine bağlı, ideal Türk tipi aileyi kurmak adına politika geliştiren AK Parti’nin bu bakışı elbette ki tesadüf değil. Bu bakışlarını ilk kuruluş politikalarından dahi görebiliriz:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“PARTİMİZ, sağlıklı nesillerin yetiştirilmesi ve ailede mutluluğun sağlanması için kadın sorunlarının giderilmesine önem vermektedir.” (AK Parti 2002 Seçim Beyannamesi)</blockquote>Bu bakış açısını anlamak, Türkiye’de kadınların son yıllar içinde kaybettikleri kazanımları anlamak açısından önemli. Kadını sadece anne, eş olarak görmek, kadınlara özgü toplumsal cinsiyet temelli eşitsizlikleri daha da derinleştirmekten başka bir işe yaramıyor. Kadın sorunu; bekâr, boşanmış, evli ancak çocuksuz, genç ve yaşlı kadınların hepsini kapsayan bu kadınlar arasında bir statü farkı yaratmayan politikalar sayesinde çözülebilir.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İstanbul Sözleşmesi, 6284 Kanun, kadına şiddet</h3>İstanbul Sözleşmesi ve bu sözleşmeye uyum yasası olarak çıkartılan 6284 numaralı Kanun, 2011 yılında AK Parti hükümeti tarafından imzalanmış ve 2020’ye kadar yürürlükte kalmıştı. 10 yıla yakın sürede yasayı uygulayan ve parti bundan hâlen övgüyle bahsediyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Türk Ceza Kanunu’nda kadına karşı şiddet konusunda gerekli düzenlemeleri hayata geçirdik. Ailenin Korunması ve Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesine Dair 6284 Sayılı Kanun’u çıkardık.” &nbsp;(AK Parti Seçim Beyannamesi 2023)</blockquote>2020 yılında ise AK Parti hükümeti ani bir kararla İstanbul Sözleşmesi’nden çekilme kararı almıştı. 6284 uzun zamandır kadınları korumaktan farklı amaçlar için uygulamaya konuluyor. Kadın cinayetleri ise uygulanmayan ve böylece faili cezasız bırakan yasalarla her geçen gün artıyor. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu’nun hafta içi yaptığı "2021 yılında toplam hayatını kaybeden kadın sayısı 309. İstanbul Sözleşmesi kaldırıldıktan sonra, 2022 yılında kadın cinayeti rakamı 279. Yüzde 12 azalma söz konusu." açıklamasına karşın Anıt Sayaç’ın verilerine göre 2021 yılında 427, 2022 ylında 397 kadın, kadın olmasından doğan sebeplerle bir erkek tarafından öldürüldü. Zaten Türkiye’nin İstanbul Sözleşmesi'nden çıkışı da 2022 yılında değil, 2021’in Mart ayında gerçekleşmişti.Bundan sonraki vaatleri ise şu şekilde:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Kadına yönelik şiddetin önlenmesi konusunda farkındalık programlarını yaygınlaştıracak ve yararlanıcı kapsamını genişleteceğiz.” (AK Parti Seçim Beyannamesi 2023)</blockquote><blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Kadın haklarına ilişkin uluslararası düzeyde çalışmalara etkin bir şekilde katılım ve katkı sağlamaya devam edeceğiz.” &nbsp;(AK Parti Seçim Beyannamesi 2023)</blockquote>Yükselen güvenlik tehdidine karşı bir çözüm önerisi sunmayan bu vaatler, belirsiz olmakta birlikte ölçülebilir olmaktan uzaklar.Bu vazgeçişin aslında çok daha büyük bir anlamı var: Avrupa Birliği (AB) uyum ve üyelik sürecinden vazgeçtikten sonra, ekonomik ve diplomatik ilişkilerde yönünü İslam devletlerine çeviren hükümet için artık toplumsal cinsiyet eşitsizliği gibi gündemler bir zorunluluk olmaktan çıktı. En başta belirttiğimiz kadın sorununu bu sorunun haricindeki amaçlar adına çözmek, bu sorunu başka gündemlerin aracı hâline getirmek işte tam da bu sebepten riskli bir hâl alıyor.<img src="https://images.aposto.com/2023/3/5/1682674785413.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.56" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: Çatlak Zemin<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;"><h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">AK Parti'nin toplumsal hayata katılım konusunda söyledikleri:</h3>AK Parti’nin 2023 Seçim Beyannamesi’nde özellikle çalışan kadınlar adına şöyle vaatler var:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Hem çalışmak hem çocuğuyla ilgilenmek isteyen kadına uzaktan çalışma/ kısmi çalışma gibi alternatif çalışma imkânlarını artıracağız.”</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Kadınlar için iş ve aile yaşamını uyumlaştıracak politika ve uygulamaları geliştirmeye devam edeceğiz.”</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Kadınlar için iş ve aile yaşamını uyumlaştırma politikalarını hayata geçirdik. Bu kapsamda doğum nedeniyle ücretsiz izinde geçen sürelerin memuriyet kıdeminde değerlendirilmesini sağladık.”</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“Kadınların iş ve aile yaşamının uyumlaştırılmasını destekleyen, işgücüne katılımı artıran ve ulaşılabilir, ekonomik ve kaliteli erken çocuk bakım hizmetlerine erişimini kolaylaştıran teşvik mekanizmalarını güçlendireceğiz.”</li></ul></blockquote>Bu vaatlere baktığımızda hedef kitlenin sadece çalışan anneler olduğu görüyoruz. Öte yandan kadınların iş yerlerinde uğradıkları taciz, mobbing, cinsiyete dayalı ücret eşitsizliği ve cam tavan sorunu1 gibi problemlere değinilmiyor Bu konular üstü kapalı bir şekilde sadece şöyle geçiyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Kadınların istihdama erişimleri ve olanakları artırırken bu imkânlara ulaşımı engelleyen toplumsal ve zihinsel bariyerleri de aşmak için gereken eğitim ve bilgilendirme çalışmalarını artıracağız.” (AK Parti Seçim Beyannamesi 2023)</blockquote>Öte yandan yine 2023 Beyannamesi’nde AK Parti, kadın istihdamında müthiş bir sıçrama yaşandığını şöyle ifade ediyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">“Uygulanan politikaların etkisiyle, kadınların işgücüne katılım oranı, 2002 yılındaki yüzde 27,9 seviyesinden, 2022’de yüzde 35,8’e yükselmiştir.”(AK Parti Seçim Beyannamesi 2023)</blockquote>Ancak burada belirsiz bir nedensellik ilişkisi ve gözden kaçırılan sorular bulunuyor. Örneğin kadınlar çalışma hayatına, yaşam pahalılığı ve yoksullaşmanın bir sonucu olarak mecburen mi katıldı? Bu kadınlar hangi pozisyonlarda çalışıyor, çalıştıkları pozisyonlarda erkek çalışma arkadaşlarıyla eşit ücret alıyorlar mı? Çalıştıkları pozisyonlardaki erkek çalışma arkadaşlarıyla kendileri arasında bir eğitim veya deneyim seviyelerinde fark var mı? Bu sorular yanıtlanmadan 20 yıl içinde artan kadın istihdamını yorumlamak epey zor ve bunun toplumsal cinsiyet eşitsizliği üzerinde yarattığı etkiyi de bu yüzden yorumlama şansımız yok.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Eğitim</h3>AK Parti’nin ilk defa iktidara geldiği dönemde kadınların başörtüsüyle üniversitelere alınmaması yakıcı gündemlerin başında geliyordu. 1997’de Yükseköğretim Kurulu'nun (YÖK) aldığı kararla üniversitelerde başörtüsü yasaklanmıştı. Zannedilenin aksine dönemin hükümeti merkez sağ partilerden biri olan Anavatan Partisi'nin öncülüğünde kurulmuş bir koalisyondu ve dönemin cumhurbaşkanı da Türkiye sağ siyasetinin önemli aktörlerinden Süleyman Demirel’di. Bu sorunu uzun yıllar gündeme getiren AK Parti hükümetinin de başörtü yasağını kaldırma hamlesi ikinci kez seçildikleri 2007 seçimlerinden de sonraya, 2008’in Şubat ayına denk geliyor. Bu da akıllara AK Parti’nin zaten hâlihazırda merkez sağdan devraldığı başörtüsü sorununa samimi bakıp bakmadığı sorusunu getiriyor. Bu konuda eyleme geçmekte geç kalmak, bugün hâlen, artık bu başörtülü kadınların günlük hayatta karşılaştığı bir problem değilken bile, bunu tekrar tekrar gündeme getirmek AK Parti’nin bir anlatı kurmak ve merkez solu hedef göstermek adına başörtüsünü kullandığını gösteriyor.Başörtü yasağı bir tarafa, kadınların eğitim alanında bu 21 yıl içinde -yine çoğu AB üyeliği adına da olsa- büyük kazanımları var. AK Parti bu kazanımları şöyle sıralıyor:<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 69, 0); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;"><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“6 yaş ve üzeri kadınlarda okuryazarlık oranını 2002 yılında yüzde 79,9’dan 2022 yılında yüzde 95,7’ye yükselttik.”</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">“ ‘Haydi Kızlar Okula’ ve ‘Ana Kız Okuldayız’ kampanyaları ile binlerce kadınımızın okuma yazma öğrenmesini sağladık.”</li></ul></blockquote>Kadın istihdamın artması ve kadınların özgürleşmesi için eğitimin önemli olduğu aşikâr. Artan genç nüfusu, zorunlu eğitim ve şehirlere akın eden kitleler düşünüldüğünde aslında bu sayıların zaten zorunlu olarak artacağı da öngörülebilir. Ancak aklımızda tutmamız gereken bir nokta da şu: AK Parti hükümetleri ile beraber açılan onlarca yeni üniversite ve arttırılan kontenjanlarla Türkiye’de yükseköğrenime erişim büyük oranda arttı. Euronews’un <a fr-original-style="" href="https://tr.euronews.com/2021/11/16/avrupa-da-nufusa-gore-en-cok-universite-ogrencisi-turkiye-de-grafik" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">haberine</a> göre Avrupa’da nüfusa göre en çok üniversite öğrencisi Türkiye’de. Öğrenci nüfusunu bu denli arttıran bir ülkede kadınların eğitime erişimi de doğal olarak artacaktır. Öte yandan, OECD’nin Evrensel Temel Beceriler Değerlendirmesi’ne göre Türkiye 76 Ülke arasında <a fr-original-style="" href="https://www.dogrulukpayi.com/iddia-kontrolu/senal-sarihan/turkiye-uluslararasi-alanda-egitimin-kalitesi-egitimde-basari-oranlari-egitim-sisteminin" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">41. sırada</a>. Dolasıyla kadınların erişebildiği eğitimin niteliği, iş dünyası ve entelektüel kazanımlar bağlamında soru işaretleri var. Yine de kadınların eğitime katılması, en azından okuryazar olmayan kadın sayısının azalması, bu devrin ihtiyacı olan bir kazanım olarak değerlendirilebilir.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sonuç Yerine</h3>Ataerkil ve eşitsiz bir dünyada yaşadığımız ortada. Buna karşın 21. yüzyıl bizden yalnızca sanayileşen, üreten, büyüyen ekonomiler değil aynı zamanda eşitsizliklerini minimize eden toplumlar bekliyor. Toplumsal cinsiyet eşitsizliği, hukuki, politik, ekonomik ve kültürel bir sorun ve doğru politikalar aracılığıyla bu alanda fark yaratılabilir. Daha önce de belirttiğimiz gibi, bu konuya bakışın samimi ve temelde eşitsizliği giderici olması, sorunun sürdürülebilir çözümü için en kritik rolü oynuyor.AK Parti’nin kadın politikalarına baktığımızda her vaadin ve eylemin partinin kendi programı için, yaratmayı istediği toplumsal yapı için birer araç hâline geldiğini görüyoruz. AB gündeminde İstanbul Sözleşmesi’nin ilk imzacısı olanlar, bu gündem geride kaldığında sözleşmeden kolaylıkla vazgeçiyor. Bazı kazanımlarsa Türkiye’ye özgü olmayan, teknolojinin gelişmesi, erişim ve iletişimin her alanda genişlemesiyle doğal bir süreç sonucunda elde ediliyor. Tam da bu yüzden kadınların elde ettikleri kazanımlar da bundan sonrası için hükümetin vaatleri de bütüncül olmaktan uzak, belirsiz ve muğlak kalıyor. Bu yazı boyunca muhalefet partilerinin vaatlerine bakmadık ancak eşitsizliklerin çözümüne talip olmanın gerçekten de o eşitsizliği çözme amacı taşıması gerektiğini anlamış olduk. Samimi ve çalışkan bir muhalefetin bunu gözetmesi gerektiğini rahatlıkla söyleyebiliriz. Unutmayalım ki “Hepimiz özgür olana kadar hiçbirimiz özgür değiliz.”<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">[1] Cam tavan sendromu, kadınların mesleki başarılarına ve yeteneklerine bakmaksızın, üst yönetim kademelerine terfi etmesi yönünde var olan belirsiz ancak aşılması güç engeller olarak tanımlanmaktadır. (Ayrancı ve Gürbüz, 2012, s. 128)

Vaat

20 yıllık iktidarın sahibi AK Parti’nin kadınların kalkınması, eşit yaşaması ve güvenliği üzerine verdiği vaatleri inceliyoruz.

Sesi Duyulmayanlar: Kadın

<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;"><a fr-original-style="" href="https://aposto.com/n/20lik" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">20'lik</a>&nbsp;bu hafta dizi izlerken gündemi düşünüyor ve RTÜK sansürlerinin kimi koruduğunu sorguluyor.</h3><hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Bir Türkiye Gerçeği: Türk dizileri, Nursemalar ve SansürYazı: Irmak HacımusaoğluArtık Nursema’nın dönüşümü başlamıştı. O ana karakterdi artık. İşte olanlar tam da bu sıralarda oldu. İçki kadehleri buzlanırken şiddetin alenen normalleştirildiği dizilere göz yuman RTÜK, Kızılcık Şerbeti’ne beş bölüm yayın durdurma ve 1.5 milyon lira para cezası vermeye karar verdi. Gerekçe ise dizinin kadına şiddeti özendirmesi… Maalesef ki ülkemizin kanayan yarası, en acı gerçeklerinden biri olan kadına şiddeti, buna maruz kalan karakterin güçlenip herkese savaş açtığını göstereren bir hikâye üzerinden anlatmak, şiddeti uygulamaktan daha büyük suç olarak görüldü. Gerçek failler ceza almaz ve kadınları koruyan İstanbul Sözleşmesi uygulanmazken, şimdilerde 6284 sayılı kanunu kaldırmak isteyenler sözümona bu sansürle kimi neyden korudu?Nursemalar varlar, bunu hepimiz biliyoruz. Bazıları yakından tanıdığımız, bazıları sokakta yanımızdan geçip giden o kadınlar. Karaktere muazzam bir şekilde hayat veren oyuncu Ceren Karakoç’a "aynısını yaşadım" diye haykıran canım kadınlar. Bilsek de her zaman dillendirilmiyor bunlar. Dizinin de adını aldığı deyim gibi, Türkiye’de "kan kusup kızılcık şerbeti içtim" deme kültürü çok yaygın fakat artık sansürden bıkmadık mı? Şimdi ister istemez sormak istiyorum: Sansürlenen şey şiddetin muhafazakâr biri tarafından uygulanması mı, kadınları gerçekten camdan atanların hatırlatılması mı, kadının bu şiddet ve bastırılmışlıktan güçlenerek çıkması mı yoksa dizinin polarize olmuş bizlerin değişip dönüşme ihtimalini göstermesi mi? Haklılık payım varsa söyleyin, sizce hangisi?<p contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-wrapper fr-deletable" fr-original-style="text-align:center" style="text-align: center; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><a bgcolor="#effe75" color="#090909" contenteditable="false" fr-original-class="custom-button-link" fr-original-style="background-color:#effe75 !important;color:#090909 !important" href="https://aposto.com/i/dizi-de-gibi-hayat-da-gibi" rel="noreferrer" style="background-color: rgb(239, 254, 117) !important; color: rgb(9, 9, 9) !important; text-decoration: none; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Devamını oku</a>

Editörün Seçkisi

•<a fr-original-style="" href="https://www.voaturkce.com/a/sivil-toplum-kuruluslarindan-siyasi-partilere-istanbul-sozlesmesi-cagrisi/7013547.html?utm_source=twitter&utm_medium=social&utm_campaign=dlvr.it" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;24 sivil toplum kuruluşu</a> Türkiye'nin İstanbul Sözleşmesi'nden çekilmesinin ikinci yıldönümü kapsamında siyasi partilere sözleşmeye geri dönme çağrısı yaptı, açıklamada "6284 sayılı kanundan vazgeçmeyin” çağrısı vurgulandı.

22 Ocak’ta Aslı Yılmaz, boşanma aşamasında olduğu Hüseyin Emre Yılmaz tarafından sokak ortasında 10 el ateş edilerek öldürüldü. Aslı'nın uzaklaştırma kararı uzatılması talebini mahkeme "şüphelinin şiddette bulunacağına dair yeterli delil olmadığını" neden göstererek reddetmişti. Aslı Yılmaz, ocak ayında öldürülen 31 kadından biri. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’nun yayımladığı <a fr-original-style="" href="https://kadincinayetlerinidurduracagiz.net/kategori/veriler" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">rapora</a> göre, Mart 2023’e kadar 42 kadın cinayeti, 37 şüpheli kadın ölümü gerçekleşti.&nbsp;Kadın cinayetlerinin sıklıkla yaşandığı Türkiye’de&nbsp;İstanbul Sözleşmesi&nbsp;gece yarısı yayımlanan bir Cumhurbaşkanı kararıyla 20 Mart 2021’de feshedilmişti. 2020’de başlayan tartışmalarda iktidar, sözleşmede yer alan "şiddet uygulayan erkeğin süreli olarak evden uzaklaştırılmasının" aileleri parçaladığını iddia etmişti.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">6284 neden gündeme geldi?&nbsp;</h2>İstanbul Sözleşmesi’nin feshedilmesinin üstünden geçen iki yılın ardından, AK Parti’nin ittifak görüşmelerine başladığı Yeni Refah Partisi’nin ittifak için şart koştuğu iddia edilen 30 maddenin içinde İstanbul Sözleşmesi’nin iç hukuktaki karşılığı olan 6284 sayılı kanunun kaldırılması talebinin yer alması tepki topladı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Perspektif: İktidar ve muhalefet kanadı 6284’ün kadının şiddete karşı korunması için hayati bir yer taşıdığı vurgularken Yeni Refah ve HÜDA-PAR destekçileri ise yasanın aile içi huzuru ve birlikteliği bozduğunu iddia ediyor.</li></ul>Yeniden Refah Partisi Genel Başkan Yardımcısı Doğan Aydal ise AK Parti’ye bu teklifin iletildiğini ve “hiçbir problem yok” yanıtını aldıklarını açıkladı. AK Parti Genel Başkanvekili Binali Yıldırım, iddiayı reddederek Yeniden Refah’a sadece “nezaket ziyareti” yaptıklarını ifade etti ve detayları konuşmadıklarını ekledi.&nbsp;Bu açıklamanın ardından Aydal, “6284 sayılı kanunun kaldırılmasını istemediklerini, sözlerinin çarpıtıldığını” söyledi. Aydal; gelen tepkilerin ardından taleplerinin 6284’ün kaldırılmasını değil, “süresiz nafaka konusundaki mağduriyetlerin giderilmesini” kapsadığını dile getirdi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Perde arkası: Yeniden Refah Partisi lideri Erbakan’ın 16 Şubat 2022’de 6284 sayılı kanunla ilgili “haksız, hukuksuz, ayrıştırıcı bir garabet; cinsiyetçi, faşist, feminist” ifadelerini kullandığı ve İstanbul Sözleşmesi’ne yapılan itirazlara benzer bir şekilde, kanunun yuvaları yıkarak çocukları babasız bıraktığını iddia ettiği bir konuşması <a fr-original-style="" href="https://www.diken.com.tr/erbakana-gore-ha-fasizm-ha-feminizm/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ortaya çıktı.</a>&nbsp;</li></ul>AK Parti’nin ittifak kuracağı iddia edilen bir diğer parti olan HÜDA-PAR da 6284’e ilişkin aynı fikirlere sahip. Terör örgütü Hizbullah ile organik bağları bulunduğu iddia edilen HÜDA-PAR’ın lideri Zekeriya Yapıcıoğlu, 11 Mart’ta yaptığı açıklamada “Biz de İstanbul Sözleşmesi'nin ailenin köküne kibrit suyu döktüğünü, 6284 sayılı yasanın isminin her ne kadar aileyi koruma kanunu olsa da şiddeti önlemediğini daha önce basınla paylaştık” ifadelerini kullandı.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Tepkiler</h2>HÜDA-PAR’ın destek vereceğini açıkladığı ve Yeni Refah’la ittifak fikrini masada tutmaya devam eden AK Parti’de 6284 sayılı kanunun masaya getirilmesine tepki gösterenler de oldu.&nbsp;Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanı Derya Yanık, Twitter’daki paylaşımında "6284 sayılı Kanun, kadına yönelik şiddetle mücadele için yaptığımız en önemli yasal düzenlemelerden biridir. Varlığının tartışmaya açılması dahi bizce kabul edilemez" ifadelerini kullandı.&nbsp;AK Parti Grup Başkanvekili Özlem Zengin ise, 6284 sayılı kanunun kaldırılma teklifiyle ilgili "Kırmızı çizgimizdir. Sayın Cumhurbaşkanımızla yaptığımız toplantılarda da katılan tüm kadın STK'lerin de var olduğu toplantılarda da bu aynen böyle zaten ifade de edilmiştir" dedi.6284 sayılı kanunun kaldırılması iddialarına de tepki gösterdi. CHP lideri ve Millet İttifakı’nın Cumhurbaşkanı adayı Kemal Kılıçdaroğlu, Twitter’dan yaptığı paylaşımda Cumhur İttifakı’nın kadına şiddeti savunan bir birlikteliğe dönüştüğünü, kadınların yanında olduğunu ve 6284’ün kaldırılmasına izin vermeyeceklerini belirtti:<img src="https://embed.apos.to/assets/2023/2/2023-03-16T14:58:57.508Z.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.17" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">CHP Kadın Kolları Genel Başkanı Aylin Nazlıaka,&nbsp;"AKP, baskıcı politikalarını ve kadın düşmanı zihniyetini bir adım öteye taşımayı asla aklından bile geçirmesin. Gerici bir zihniyet ortaklığına tahammülümüz yok" dedi.&nbsp;Kadın dernekleri ve kadın hakları aktivistleri de iddialara tepki gösterdi. Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu Temsilcisi Gülsüm Kav,&nbsp;"Katılım şartlarına bir bakın: tam teşekküllü kadın düşmanlığı! Ama biz kadınlar, sizleri göndereceğiz" ifadelerini kullandı.Türkiye Kadın Dernekleri Federasyonu Başkanı Canan Güllü,&nbsp;"6284 no’lu yasa bu ülkenin kadınlarının yaşam hakkının garantisi. HÜDA-PAR ve Hizbullah’la kol kola girmek istiyor. Bu yönüyle Taliban’a mesaj veriyor." diye konuştu.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Peki 6284’ün önemi nedir?&nbsp;</h2>1 Ağustos 2014'te yürürlüğe giren "Kadınlara Yönelik Aile İçi Şiddetin Önlenmesi ve bunlarla Mücadeleye İlişkin Avrupa Konseyi Sözleşmesi", 11 Mayıs 2011'de İstanbul'da imzaya açılmış olması nedeniyle "İstanbul Sözleşmesi" olarak biliniyor.&nbsp;İstanbul Sözleşmesi kadına şiddeti bir “insan hakkı ihlali ve ayrımcılık türü” olarak tanımlayan ve bağlayıcı nitelikte olan ilk uluslararası düzenleme olma özelliğini taşıyor. Sözleşmenin imzalanması, devletin iç hukuktaki düzenlemelerinin bu sözleşmeye uygun şekilde düzenlenmesi gerektiği anlamına geliyor. Bu nedenle 4320 sayılı “Ailenin Korunmasına Dair Kanun”un revize edildi ve 6284 sayılı “Ailenin Korunmasına ve Kadına Yönelik Şiddetin Önlenmesine Dair Kanun”, 8 Mart 2012’de TBMM’de kabul edilip 20 Mart 2012’de Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi.&nbsp;20 Mart 2021’de İstanbul Sözleşmesi’ni fesheden Cumhurbaşkanı Erdoğan, kararını “6284 zaten var” şeklinde savunurken, 2022 KADEM 4. Olağan Kongresi’nde 6284’ün devrim niteliğinde bir yasa olduğunun da altını çizdi.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Eksileri, artıları</h2>6284, İstanbul Sözleşmesi’nden çıkıldıktan sonra geçtiğimiz iki yılda nerelerde eksik kaldı, nerelerde kadınları şiddete karşı korumada “devrim” niteliği gösterdi?6284 sayılı kanun İstanbul Sözleşmesi’nin çizdiği çerçevenin pratikte nasıl hayata geçirileceğine dair yol haritası çizen bir iç hukuk metni; İstanbul Sözleşmesi kadar kapsamlı bir yasa değil. İstanbul Sözleşmesi bunun yanı sıra hükümetlerin sözleşmenin maddelerine uyup uymadığını bağımsız uzmanlar grubu GREVIO tarafından izlenmesini de sağlıyordu.&nbsp;Yine 6284 sayılı kanun bir iç hukuk metni olduğu için koruyuculuk işlevi de devletin kendi hukuk mekanizması içinde kalıyor. İstanbul Sözleşmesi aynı zamanda devleti toplumsal cinsiyet eşitsizliğini ortadan kaldırmaya yönelik çalışmalar yapmakla yükümlü tutarken; 6284’te böyle bir çalışmadan bahsedilmiyor.&nbsp;6284 sayılı kanun sanılanın aksine erkeklere hapis cezası uygulayarak hürriyetlerini kısıtlamayı amaçlayan değil; kadını kadın olduğu için karşılaşabileceği şiddetten korumak için tasarlanmış bir yasa. 6284 sayılı kanunun; fiziksel, cinsel, psikolojik ve ekonomik şiddetin varlığının altını çizmesi ve bu tanımlanan şiddetin varlığında kadının koruma altına alınması hayat kurtaracak nitelikte değer taşıyor. Kadına şiddeti önlemede yetersiz kalsa da, kadına şiddeti tanıyan ve ona karşı koruma sağlayan bir yasa olarak barındırdığı evden uzaklaştırma, iş yerine yaklaşamama, telefonla arayamama gibi tedbirlerle hayati önem taşıyor.6284 dışında, Ceza Muhakemeleri Kanunu’nda (CMK) öngörülen koruma tedbirleri, söz konusu kadına yönelik şiddet olduğunda hızlı bir sonuç alabilen ve önüne geçebilen başka bir madde olmadığından, kanunun kaldırılması hâlinde kadına şiddet vakalarında önleyici ve koruyucu tedbir alınması daha da zorlaşacak.

84 ile ilgili hikayeler