Türkiye, Taksim’deki terör saldırısının ardından Irak ve Suriye’nin kuzey bölgelerinde terör örgütü PKK ve uzantısı YPG’ye karşı “terör saldırılarını bertaraf etmek ve hudut güvenliğini sağlamak, terörü kaynağında yok etmek maksadıyla” Pençe-Kılıç hava harekâtını düzenledi. Cumhurbaşkanı Erdoğan, “sadece bir hava harekatıyla sınırlı kalınmayacağını” söyleyerek kara harekatının yolda olduğu mesajını da verdi.Terör örgütü, harekatın ardından Türkiye’yi tehdit ederken Gaziantep ve Kilis’e düzenlenen roketli saldırılarda biri çocuk iki kişi yaşamını yitirdi. Çok sayıda kişi yaralandı. &nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Afganistan’da ve İsrail’de yaklaşan tehlikeler </h2>Pazar gecesi, geçtiğimiz yıl Afganistan’ın kontrolünü ele geçiren Taliban yönetimiyle nisan ayında İmran Han yönetiminin devrildiği Pakistan arasında sınır bölgesinde çatışmalar yaşandı. Gerginlik düşürülse de Durand Hattı adı verilen bölgenin kontrolü konusunda anlaşamayan iki yönetimin tekrar karşı karşıya geleceğine kesin gözüyle bakılıyor.İsrail’de ise eski Başbakan Binyamin Netanyahu’nun, Filistin’in var olma hakkını tanımayan ve İsrail’in tüm Filistin’i ilhak etmesi gerektiğini düşünen aşırı sağcıların desteğiyle ülke tarihinin en milliyetçi hükümetini kurması <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/articles/c97j3x2w111o" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">bekleniyor</a>.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İran’da isyan sürüyor</h2>Tüm bunlar Orta Doğu’da çatışmalı bir sürece doğru hızla ilerlendiğini düşündürse de esas fırtına, rejim karşıtı gösterilerin ülkenin tamamına yayıldığı İran’da kopuyor.İki aydan uzun bir süre önce Mahsa Amini adlı genç kadının başörtüsünü “düzgün” takmadığı gerekçesiyle ahlak polisleri tarafından gözaltına alınarak hayatını kaybetmesinin ardından başlayan rejim karşıtı protestolar devam ediyor. Siyaset bilimci Arif Keskin, “ülkede reform umudunun kaybolmasının tüm protestolara rejim karşıtı bir nitelik kazandırdığını” öne sürüyor.Lise ve üniversitelerde öğrenci boykotlarının, şehirlerde esnaf grevlerinin yapıldığı ülkede güvenlik güçleri son günlerde giderek sertleşen yöntemlerle isyanı bastırmaya çalışıyor.Aktivistler, gösterilerde öldürülenlerin sayısının en az 47’si çocuk olmak üzere 400’ü geçtiğini <a fr-original-style="" href="https://www.intellinews.com/activists-say-death-toll-exceeds-400-as-protesters-defy-regime-in-iran-262924/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">doğruluyor</a>. Öldürülen vatandaşların cenazelerinin de rejim karşıtı gösterilere dönüştüğü ülkede dini lider Ali Hamaney’in, ABD tarafından öldürülen Devrim Muhafızları komutanı Kasım Süleymani’nin ya da rejime ait başka sembollerin tahrip edildiği, karakolların yakıldığı görülüyor. Mollaların sarıkları, göstericilerin hedefi olmaya devam ediyor. Şimdiye kadar 15 bini aşkın gözaltı yapıldığı, altı gösterici hakkında idam kararı verildiği ifade ediliyor.Bazı bölgelerde çatışmalar görüldüğü, güvenlik güçlerinden de ölenler olduğu biliniyor. Öldürülen güvenlik güçlerinin cenazeleri de molla rejimi eliyle devlet yanlısı gösterilere dönüştürülüyor. Rejim, protestoları “batının provokasyonu ve terör eylemi” olarak görmeyi sürdürüyor.İran devlet medyasında istifalar yaşanırken milli takım sporcuları müsabakalarda milli marşı söylemeyerek protestolara destek veriyor, sanatçılar rejim karşıtı açıklamalarda bulunuyor. Dünyaya dağılmış rejim karşıtı İran diasporası da eylemleri dünyaya yaymaya devam ediyor.“Kadın, yaşam, özgürlük” ve “diktatöre ölüm” sloganlarıyla tarihe geçen isyan şimdilik etnik ve ideolojik farkları eriterek toplumu molla rejimine karşı sekülerizmde birleştiriyor. Öte yandan, Azeri Türkü ve Kürt kökenli insanların çoğunlukta olduğu bölgelerde isyanlar ayrılıkçı bir nitelik kazanma potansiyeli taşıyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İran-Azerbaycan gerginliği</h2>İran, Azerbaycan’ın Dağlık Karabağ’ı Ermenistan işgalinden kurtarmak için verdiği savaşta Ermenistan’ı destekleyen bir pozisyon benimsemişti. Açılması planlanan Zengezur koridorunun İran’ın ticaretine darbe vurmasının yanı sıra Tahran’ın Türkiye’nin bölgedeki ağırlığının artmasından, Azerbaycan’la İsrail’in yakınlaşmasından ve İran’daki Azeri Türklerinin Azerbaycan’la ilişkilerinin gelişmesinden endişe ettiği ifade ediliyordu.&nbsp;Bu ay başında Azerbaycan'da, İran istihbaratının kurduğu "yasa dışı silahlı grup" <a fr-original-style="" href="https://www.aa.com.tr/tr/dunya/azerbaycanda-iran-istihbaratinin-kurdugu-yasa-disi-silahli-grup-ifsa-edildi/2726888" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">deşifre edilirken</a> Azerbaycan, İsrail’de büyükelçilik açma kararı aldı. Bugün de Azeri Türklerinin yoğun yaşadığı Tebriz kentinde protestolarda Türkçe atılan “Azerbaycan milleti, çekemez bu zilleti” ve “özgürlük, adalet, milli hükümet” sloganları giderek daha da duyulur hale geliyor.İran’ın kuzeybatısı “Güney Azerbaycan” olarak adlandırılırken ülkede yaşayan Azeri Türklerinin sayısının 25 milyona dayandığı tahmin ediliyor. Azerbaycan’ın toplam nüfusunun ise 10 milyonun biraz üzerinde olduğunu hatırlamak gerekiyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İran’dan Kuzey Irak’a saldırı</h2>İran’ın Kürdistan eyaletinde de Amini’nin öldürüldüğü günden bu yana sert protestolar görülüyor, ayrılıkçı sloganlar duyuluyor. Amini’nin Kürt kökenli bir genç kadın olması, bölgedeki öfkeyi daha da artırıyor. Özellikle Mahabad kentinde rejim güçlerinin gösterilere müdahalesinin “katliam” boyutuna ulaştığı ifade ediliyor.Dahası İran, Kuzey Irak’taki Erbil ve Süleymaniye kentlerinde, ülkedeki eylemleri körüklediğini iddia ettiği silahlı İran Kürdistan Demokratik Partisi (İKDP) ve Komele Emekçiler Partisi’nin karargâhlarını “sınır güvenliğini sağlamak amacıyla” füze ve insansız hava araçlarıyla hedef alıyor. 28 Eylül, 14 Kasım ve 20 Kasım’da gerçekleşen saldırılarda can kayıpları da <a fr-original-style="" href="https://www.trthaber.com/haber/dunya/iran-ikby-topraklarini-hedef-aldi-724870.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">yaşandı</a>. İran, Irak hükümetinden bu grupların silahsızlandırılmasını talep ederken peşmerge güçlerinin karşılık vermesi halinde çatışmaların büyüyebileceği ifade ediliyor.İran’ın içindeki Kürt ayrılıkçısı PKK bağlantılı terör örgütü PJAK’ın rejim karşıtı gösterilere destek verdiği ifade edilse de, “son dönemde artan İran-PKK yakınlaşmasının terör örgütü PKK’nın PJAK aracılığıyla İran üzerinde bir şantaj kozu elde etmesini sağladığı” yorumları yapılıyor. İran da ayrılıkçı Kürt hareketine mesajını, “Kürt toplumunun temsilciliği, öncülüğü ve koruyuculuğu iddiasında PJAK ile rekabet eden” İKDP’ye saldırarak veriyor.İran’daki molla rejimi, halkın demokratik tepkisine karşı kullandığı orantısız güçle hem kendi toprak bütünlüğünü, hem de tüm Orta Doğu’nun istikrarını tehlikeye atıyor.

Aposto Gündem

Orta Doğu’da çatışmalı günler

ABD Başkanı Joe Biden ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, "kapalı kapılar ardında" yaklaşık iki saat süren bir telefon görüşmesi gerçekleştirdi. İki lider, stratejik istikrar ve siber güvenlik de dâhil olmak üzere Rusya'nın Ukrayna sınırındaki askerî faaliyetlerinin ele alındığı bir toplantı yaptı. ABD'nin Ukrayna'nın egemenliğine ve toprak bütünlüğüne verdiği desteği yinelediği öğrenildi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Arka plan:&nbsp;Ukrayna'nın Rusya tarafından işgal edileceğine yönelik tartışmalar, Ukrayna sınırında geçtiğimiz haftalarda başlayan gerginlikle artış göstermişti. Rusya'nın Ukrayna sınırına 175 bin asker konuşlandırdığı ileri sürülmüş; Rusya işgal iddialarının ABD tarafından yapılan "kötü niyetli bir propaganda" olduğu cevabını vermişti.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sınırda son durum: Rusya'nın sınırdaki asker sayısı artarken olası bir işgal hâlinde askerlerin ihtiyacı olabilecek yakıt ve tıbbi birimlerin de hazır durumda bekletildiği iddia edildi.&nbsp;</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yaptırım tehdidi&nbsp;</h2>ABD ve Avrupa'nın ihtimaller arasında görülen işgali önlemek için Rusya'ya yönelik yaptırım kararı alabileceği belirtildi. Yaptırımların Putin'in yakın çevresine ve Rusya merkezli enerji üreticilerine karşı olabileceği kaydedildi. Rusya'nın, döviz transferi yapılmasına olanak tanıyan SWIFT'ten de çıkarılması talep edildi. Yaptırım uygulanıp uygulanmayacağına ilişkin son kararın henüz verilmediği; ancak Biden'ın, Avrupa'daki liderlerle temas hâlinde olduğu ifade edildi. Rusya ekonomisini zarara uğratacak yaptırım planları Avrupa'da da karşılık buldu. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Rusya'nın saldırgan eylemlerine cevap vermekten çekinmeyeceklerini söyledi. Von der Leyen, Avrupa Birliği'nin "tam ve sarsılmaz desteğinin" Ukrayna'nın yanında olduğunu dile getirdi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Diplomasi önceliği:&nbsp;Rusya, NATO'nun Ukrayna'da askerî faaliyet yürütmeyeceğine dair yazılı kanıt istedi. Putin'in, Ukrayna'ya yapılan askerî desteği kırmızı çizgi olarak tanımlaması; ABD tarafından hoş karşılanmadı. Savunma Bakanı Lloyd Austin, ABD'nin Ukrayna'nın topraklarını korumak için ülkeye tüm ihtiyaçlarına karşılık gelebilecek bir destek sunacaklarını belirtse de öncelikle diplomasiden yana olduklarını vurguladı.</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yeni bir Afganistan mı?&nbsp;</h2>Ukrayna'nın işgal edildiği bir senaryoda Afganistan'a dönüşebileceği yorumları da yapıldı. ABD tarafında bir acil durum planı hazırlandığı, Biden'ın Ukrayna konusunda diplomatik bir sonuca ulaşamaması ihtimalini değerlendirdiği söylendi. Bu kapsamda Biden yönetiminin bir işgal hâlinde ABD vatandaşlarının Ukrayna'dan güvenli çıkışını sağlamak için seçenekler aradığı iddia <a fr-original-style="" href="https://twitter.com/NatashaBertrand/status/1468227249732206594" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">edildi</a>. The Washington Post yazarı Walter Russell Mead, Biden'ın Ukrayna konusunda net bir karar vermesi gerektiğinin altını çizdi. Mead, ABD'nin Afganistan'dan çıkışı Avrupa'da güvensizlik yaratmışken Biden'ın geri adım atmasının İran ve Çin üzerinde de olumsuz bir etki yaratacağına işaret <a fr-original-style="" href="https://www.wsj.com/articles/biden-only-honorable-course-on-ukraine-russia-putin-border-troops-amass-iran-china-afghanistan-11638825314" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">etti</a>.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Blöf mü?&nbsp;Rusya'nın çeşitli isteklerini kabul ettirmek için blöf yaptığı görüşü de öne çıktı. Bremen Üniversitesi'nden Nikolay Mitrokhin, Rusya'nın bir işgal başlatmasının Kremlin için "intihar" niteliği taşıdığına dikkat <a fr-original-style="" href="https://www.aljazeera.com/news/2021/12/3/how-real-is-the-threat-of-a-russian-invasion-of-ukraine" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">çekti</a>. Rusya'nın Batı ülkelerinin uygulayabileceği ekonomik yaptırımları ve dış ticaret gelirinin üçte ikisini kaybetmeyi göze alamayacağını savunan Mitrokhin, Rusya'nın "yapay bir histeri" yaratma amacı olduğunu belirtti.</li></ul>

İki uçlu dünya: Biden-Putin'in Ukrayna zirvesi 

<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Rusya ve Afganistan’da Durum Daha da Kötüye Gidiyor</h2>Afganistan’da Taliban kontrolü birçok konuda olduğu gibi gazetecilik için de durumun daha da kötüleşmesine <a fr-original-style="" href="https://www.niemanlab.org/2021/09/as-the-taliban-becomes-increasingly-hostile-towards-the-afghan-press-international-aid-needs-to-step-up-to-preserve-it-a-new-report-says/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">neden oluyor</a>. Son olarak bir protestoyu takip eden 21 yaşındaki foto muhabir Morteza Samadi Taliban tarafından tutuklandı ve ailesi kendisinden <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/global-development/2021/sep/29/fears-grow-for-photojournalist-arrested-by-taliban-as-executions-resume" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">haber alamıyor</a>.Rusya ise bir yandan yeni medya kurumlarını “yabancı ajan” listesine <a fr-original-style="" href="https://apnews.com/article/business-europe-russia-media-moscow-9e78875b5298e0c78a588badd15dac9a" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">eklerken</a>, diğer yandan da Bellingcat ile de çalışmış olan gazeteci Roman Dobrokhotov’u tutuklamayı <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/world/2021/sep/30/russia-fsb-seeks-to-arrest-journalist-who-worked-with-bellingcat" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">planlıyor</a>. Rusya’nın bir diğer sorunu da YouTube’la. Koronavirüs aşısına dair yanlış bilgiler yayınladığı için RT’nin Almanca YouTube kanalı <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/technology/2021/sep/29/youtube-deletes-rts-german-channels-over-covid-misinformation" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kapatılınca</a>, Rusya hükümeti de YouTube’u ülkede engellemekle tehdit etme yolunu <a fr-original-style="" href="https://www.axios.com/russia-threatens-to-block-youtube-for-deleting-rt-channels-9617e68e-d171-4692-a5ff-2d7cd61c24b3.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">seçti</a>.&nbsp;Alakalı: Çin ise sansür konusundaki gücünü LinkedIn üzerinde de kullanmaya karar verdi. Geçtiğimiz günlerde bir grup gazetecinin <a fr-original-style="" href="https://twitter.com/BethanyAllenEbr/status/1442838821339639819" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">profilinin</a> Çin’de erişime engellendiği <a fr-original-style="" href="https://pen.org/press-release/pen-america-decries-linkedins-apparent-state-influenced-censorship/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ortaya çıktı</a>.

n okuyoruz|

ABD’nin Afganistan’dan çekilme ve tahliyelerin tamamlanması için vadettiği süre bugün sona ererken ABD askerlerini taşıyan son uçak dün Afganistan'dan havalandı. Afganistan’da yaşananlar; AB için ortak savunma politikası ve askerî yeterlilikler, göç krizi ve ABD ile ilişkiler gibi başlıkları bugünden itibaren daha da ciddi biçimde gündeme getiriyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Afganistan’da yaşananlar AB için ne anlama geliyor?</h2>• Leonid Bershidsky, Bloomberg'deki Europe’s Afghanistan Failure Is Worse Than America’s başlıklı yazısında son yaşananları&nbsp;"Eğer Afganistan'dan çekilme ABD için bir felaketse Avrupalı müttefikleri için daha büyük bir rezaletti." şeklinde yorumluyor. Avrupa'nın iç siyasi meseleleri ve "irade felci" nedeniyle bölgede bir aktör olamadığını düşünen Bershidsky, Birleşik Krallık Başbakanı Boris Johnson'ın&nbsp;"Batı'nın Afganistan görevini ABD desteği olmadan yürütemeyeceğini" söylemesinden şu sonuçları çıkarıyor: Afganistan, Avrupa'nın değil ABD'nin macerasıydı ve Avrupalılar, ABD gittikten sonra Afganistan'da herhangi bir süre kalmak için gerekli askerî kapasiteden yoksun.• Düşünce kuruluşu Avrupa Dış İlişkiler Konseyi (ECFR) Kıdemli Politika Üyesi Jana Puglierin Afganistan misyonunun Avrupa'ya ABD yeteneklerine ne kadar bağımlı olduklarını gösterdiğini, Avrupa'nın ABD'nin askerî desteği olmadan kendi personelini ve yerel Afgan güçlerini Kabil'den tahliye edemeyeceğini düşünüyor.&nbsp;• AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Yüksek Temsilcisi&nbsp;Josep Borell de "Bölgedeki güvenliği sağlamak için Kabil havalimanının çevresine 6 bin asker gönderemedik, ABD yaptı ama biz yapamadık." cümleleriyle Avrupa Birliği'nin ortak bir savunma politikası oluşturmayı hızlandırması gerektiğine yönelik eleştirilerin haklılığını kabul ediyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Avrupa Birliği göçle nasıl başa çıkacak?</h2>Avrupa İçişleri Komiseri Ylva Johansson&nbsp;geçtiğimiz günlerde AB’nin Taliban yönetiminden kaçan Afgan mültecilerin dış sınırlarına ulaşmadan önce duruma müdahale etmesi gerektiğini söylemişti. Reuters’ın dün ulaştığı taslak açıklamada "AB’nin ve üye ülkelerin kontrolsüz büyük çaplı yasa dışı göç karşısında koordineli bir yanıt vermekte kararlı olduğu"&nbsp;vurgusu ve "Afganistan'ın yakın çevresindeki ülkelere verilen desteğin güçlendirilmesi" ayrıntısı da yer aldı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">"2015 krizi": AB ülkelerinin iç siyasetinde "2015'te yaşanan senaryonunun tekrarlanmaması" popüler bir söyleme dönüşmüş durumda. Avusturya Başbakanı Sebastian Kurz kendi döneminde daha fazla göçmen kabul edilmeyeceğini söylemişti. Yunanistan da "AB'ye geçmek isteyen Afganların giriş kapısı olmayacağını" duyurmuştu. Çeşitli Avrupa ülkelerinin Türkiye’yi işaret etmesini takiben Cumhurbaşkanı Erdoğan, kimi yorumlara göre muhalefetin söylemlerinin "çalıştığını" görerek&nbsp;"Türkiye'nin ilave bir göç yükünü kaldırmayacağına" ilişkin bir mesaj belirlemiş ve Yunanistan, Birleşik Krallık, Rusya, Ukrayna, Almanya ve Avrupa Konseyi’yle görüşmeler gerçekleştirmişti.</li></ul>• Fransa Cumhurbaşkanı&nbsp;Emmanuel Macron,&nbsp;dün Birleşik Krallık ve Almanya'yla birlikte Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne Afganistan'da BM tarafından kontrol edilecek bir "güvenli bölge" önerisiyle gelse de kararda böyle bir plandan söz edilmedi.• Diğer yandan G20 dönem başkanı İtalya, Afganistan krizini Rusya ve Çin'in de konuya dâhil olmasıyla çözülebileceğine inandığı için G20 gündemine taşımak istiyor. İtalya, Rusya'yla temaslarında böyle bir olağanüstü toplantıya İran ve Pakistan gibi ülkelerin de davet edilmesi teklifini kabul etse de ABD'nin bu senaryoya sıcak bakmadığı yorumları yapılıyor.• ECFR’dan Susanne Baumann,&nbsp;AB hükümetlerinin "popülist manevralarla vakit harcamadıkları" ve komşu devletlerle, birbirleriyle koordinasyonda kaldıkları müddetçe yeterli zamanları olduğunu savunuyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">NATO’nun geleceği</h2>2001'de ABD'de gerçekleşen 11 Eylül saldırısı, Kuzey Atlantik Antlaşması'nın "bir üyeye yapılan saldırı tüm üyelere yapılmış sayılır"&nbsp;çıkarımını içeren beşinci maddesine tabi sayıldı ve NATO 11 Ağustos'ta, tarihinde ilk kez Kuzey Atlantik bölgesi dışında bir görevi yönetmeye başladı.&nbsp;• Almanya Dışişleri Bakanı Heiko Maas, bir röportajda "NATO kararlarının Vaşington tarafından alındığını ve Brüksel'in yalnızca bu kararların bir uygulayıcısı olduğunu, askerî güçleri bir yere göndermek konusunda daha çok politik tartışma yürütülmesi gerektiğini, aksi hâlde daima mevcut ABD başkanının kararlarını takip etme riskiyle karşı karşıya kalınacağını"&nbsp;söylemişti.&nbsp;• Atlantic Council'e&nbsp;göre de ani çekilme kararı NATO'nun bir ittifak mı yoksa ABD tarafından yönetilen bir güç mü olduğu sorularını gündeme getiriyor. Macron'un AB üye ülkelerini, savunmaya daha fazla yatırım yapmaya teşvik ettiği "stratejik özerklik" çağrılarının Afganistan’da yaşananlardan sonra daha çok konuşulacağı tahmin ediliyor.• Afganistan çekilmesini NATO ve Avrupa ilişkilerine bir darbe olarak tanımlayan The Financial Times yazısında ise ABD'nin güvenlik taahhüdünün şimdiye kadar AB'yi bir arada tuttuğu, çözülmenin başladığı durumda yapının güçlü kalmasının, Avrupa hükümetlerinin çabalarına bağlı olacağı belirtiliyor.

Avrupa Birliği’nin yeni sınavı: Afganistan

<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">1. ABD ve Afganistan</h3>• Washington Post'tan Robert Kagan, <a fr-original-style="" href="https://www.washingtonpost.com/opinions/2021/08/26/robert-kagan-afghanistan-americans-forget/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">It wasn’t hubris that drove America into Afghanistan. It was fear.</a> başlıklı yazısında ABD'nin Afganistan'daki 20 yıllık mevcudiyetinin arkasında yatan sosyolojik ve psikolojik sebeplere ışık tutuyor.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">2. Sporda iş dünyası</h3>• New York Times'dan Cristopher Clarey, NYT Magazine'de yayımlanan <a fr-original-style="" href="https://www.nytimes.com/2021/08/25/magazine/roger-federer-brand-legacy.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Roger Federer’s Biggest Legacy? It Might Be His Billion-Dollar Brand.</a> başlıklı yazısında tüm zamanların en iyi sporcularından biri kabul edilen tenisçi Roger Federer'in sponsorluk ilişkilerinin gelişimini ve kendi markasını yaratma yolculuğunu anlatıyor.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">3. Kitaplar</h3>• Reeves Wiedeman ve Lila Shapiro'nun Vulture için kaleme aldığı <a fr-original-style="" href="https://www.vulture.com/2021/08/stealing-books-before-release-mystery.html" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">The Spine Collector</a> başlıklı yazı, yayıncılık dünyasının perde arkasında gerçekleşen bir dizi hırsızlık olayının gizemli hikâyesine odaklanıyor.<h3 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">4. İklim krizi</h3>• 1998-2005 yılları arasında Almanya'nın dışişleri bakanlığını yürüten Joschka Fischer, Project Syndicate'te yayımlanan <a fr-original-style="" href="https://www.project-syndicate.org/commentary/climate-change-from-state-egoism-to-new-era-of-planetary-responsibility-by-joschka-fischer-2021-08" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">National Egoism vs. Planetary Responsibility</a> başlıklı yazısında iklim kriziyle mücadelenin ulusal egemenlik anlayışıyla çelişen yönlerine değiniyor.

Taliban sözcülerinden Suheyl Şahin, ABD'nin çekilme için son tarih olarak belirlediği 31 Ağustos'u "kırmızı çizgi" olarak niteledi. Sözcü, açıklamasında&nbsp;"Hiç gerek yokken bunu uzatırlarsa işgali uzatıyorlar demektir. ABD veya Birleşik Krallık tahliyelere devam etmek için ilave süre talep ederse yanıtı hayır olacak. Aksi takdirde bunun sonuçları olacak." dedi.&nbsp;Taliban’ın açıklaması&nbsp;ABD Başkanı Joe Biden’ın pazar günü tahliyeler için son tarihin 31 Ağustos'tan sonrasına uzatılmasının düşünüldüğünü belirttikten sonra geldi. İki taraf arasında konuya ilişkin görüşmelerin sürdüğü, The Washington Post'un haberine göre ABD istihbarat servisi CIA'in direktörü William Burns'ün dün Taliban lideri Abdulgani Birader ile görüştüğü biliniyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">ABD Başkanı Joe Biden ABD birliklerinin 11 Eylül’de Afganistan’dan çekileceğini duyurmuş, sonrasında bu tarihi 31 Ağustos olarak güncellemişti. Güçlerin bölgeden çekilmesiyle ilerlemesi hızlanan Taliban, Cumhurbaşkanı Eşraf Gani’nin de ülkeyi terk etmesiyle yönetimi ele almıştı.&nbsp;</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kabil'de ve Afganistan’da neler oluyor?</h2>• Taliban'ın sivil tahliyelere izin vermesiyle geçtiğimiz hafta Kabil havalimanında yaşanan kaos bu hafta da devam ediyor. İki gün önce Afgan muhafızların kimliği belirsiz silahlı kişilere ateş açması üzerine diğer ülkelerin askerlerinin de dâhil olduğu bir çatışma yaşanmıştı.&nbsp;• Dün gün içinde İspanya, bölgedeki "dramatik" durum sebebiyle Afganistan'daki İspanya misyonlarında çalışan Afganların tamamının tahliye edilemeyebileceğini söyledi. Almanya&nbsp;Dışişleri Bakanı da 31 Ağustos'un ABD ve müttefiklerinin tüm tahliyeleri tamamlayabilmesi için yeterli bir süre olmadığını belirtti.• NPR'dan Greg Myre, dış basın mensuplarının ve Afgan gazetecilerin ülkeyi terk etmeye başladığını, pek yakında bölgeden sağlıklı bilgi almanın daha da güçleşeceğini ifade ediyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">G7 ülkeleri ne diyor?</h2>Almanya, ABD, Birleşik Krallık, Fransa, İtalya, Japonya ve Kanada'dan oluşan G7; dönem başkanı Boris Johnson'ın çağrısıyla dün bir araya geldi. G7'nin gündeminde Afganistan'dan mümkün oldukça çok sivilin tahliyesi, tahliye edilenlerin nereye ve nasıl yerleştirileceği ve Taliban'ı "kapsayıcı" bir hükümet kurmaya teşvik etmenin yolları vardı.Birleşik Krallık merkezli The Guardian; Avrupa'daki müttefiklerine karşı itibarı zedelenen Biden'ın Avrupa'nın gönlünü almak için tahliyelerin birkaç gün daha uzatılmasını sağlamaya çalışacağını söyledi.Birleşik Krallık Başbakanı Boris Johnson,&nbsp;Biden’a tahliye süreci talebini ileteceğini açıkça beyan etmişti. Ülkenin Savunma Bakanı Ben Wallace ise tahliyelerin 31 Ağustos'un ötesine uzatılmasının "olası" olmadığını; bunun yalnızca Taliban’ın açıklamasından değil, Biden’ın söylemlerinden de anlaşıldığını dile getirdi.G7 zirvesinin ardından Biden, tahliyelerin 31 Ağustos'ta tamamlanması planına sadık kalınacağını <a fr-original-style="" href="https://twitter.com/apostonews/status/1430289198599311365" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">duyurdu.</a> Biden ayrıca Pentagon'dan ve Dışişleri Bakanlığı'ndan beklenmedik durumların gelişmesi hâlinde uygulanacak planlar talep etti.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İnsan hakları ihlalleri</h2>Dün Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Konseyi'nin toplantısında konuşan BM İnsan Hakları Yüksek Komiseri Michelle Bachelet; Afganistan'dan "korkunç" insan hakları ihlalleri görüldüğüne dair haberler aldıklarını söyledi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bachelet; bölgede yargısız infazların görüldüğü, çocukların savaşçı olarak alındığı, barışçıl protestolara baskı yapıldığı ve kadınlara yönelik sınırlamalar getirildiği yönünde bilgilere ulaştıklarını ve Taliban'ın eylemlerini izlemek amacıyla uluslararası bir mekanizma kurulması gerektiğini ifade etti.</li></ul>Şu ana dek hiçbir ülkenin güçlü bir izleme mekanizması oluşturulması için öne çıkmadığını belirten İnsan Hakları İzleme Örgütü (HRW) ise Birleşmiş Milletler üye ülkelerinin onlardan beklenen liderliği gösteremeyeceklerine dair işaretler olduğunu savunuyor. HRW, insan hakları konusundaki herhangi bir gecikmenin Taliban'a bir kayıtsızlık mesajı göndereceğini vurgulayarak BM İnsan Hakları Yüksek Konseyi’ne acil eylem çağrısında bulunuyor.

AFGANISTAN ile ilgili hikayeler