• Zamir'den sürpriz ziyaret: İsrail Genelkurmay Başkanı Eyal Zamir, İran Ulusal Güvenlik Yüksek Konseyi Başkanı Ali Laricani'nin Beyrut'ta bulunduğu sırada işgal altındaki Lübnan topraklarına sürpriz bir ziyaret gerçekleştirdi.<ul><li>Zamir, ziyaret sırasında Lübnan'ın güneyinde Hizbullah'la çatışmaların yaşandığı bölgeleri inceledi.</li><li>Zamir, Hizbullah'la ateşkesin yürürlüğe girdiği 27 Kasım 2024'ten bu yana Lübnan'a karşı 600 hava saldırısı düzenlediklerini açıkladı.</li><li>Ali Laricani, Beyrut'taki temasları sırasında İsrail'in Lübnan'a yönelik saldırılarını eleştirerek, "İsrail bugün yırtıcı bir hayvana dönüştü" dedi.</li><li>İsrail ordusu, Lübnan'ın güneyinden kısmi çekilme gerçekleştirmiş olsa da, ele geçirdiği 5 stratejik tepedeki işgalini sürdürmektedir.</li></ul>

Canlı Gündem

İran’da iki dönemdir görevde olan Hasan Ruhani’nin görev süresinin dolmasının ardından Cumhurbaşkanlığı seçimleri dün gerçekleştirildi.Cumhurbaşkanı adaylarını inceleme yetkisine sahip muhafazakâr yapıdaki Anayasayı Koruyucular Konseyi, eski Cumhurbaşkanı Mahmud Ahmedinejad, eski Cumhurbaşkanı Yardımcısı İshak Cihangiri ve eski Meclis Başkanı Ali Laricani gibi pek çok önemli siyasetçinin aday olmasına izin vermemişti. Seçime katılan tek reformist aday, halkta heyecan uyandırmadığı söylenen Merkez Bankası Başkanı Abdüşnasir Himmeti olmuştu. Sıkı muhafazakâr Yargı Erki Başkanı İbrahim Reisi'nin seçimi kazanması garanti olarak <a fr-original-style="" href="https://www.nytimes.com/2021/06/17/world/middleeast/iran-election-president.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">görülüyordu</a>. &nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Boykot çağrısı</h2>İran halkı ekonomik sıkıntılara ve rejimin baskıcı tutumuna karşı geçtiğimiz yıllarda protesto gösterilerinde bulunmuştu. Sokak protestoları şiddetli şekilde bastırılmış, onlarca insan hayatını kaybetmişti. İnsanların değişim beklentisinin mevcut seçim sistemiyle karşılanmayacağına ikna olan ülke içindeki ve dışındaki muhalifler, oy kullanmanın yalnızca rejimi meşrulaştıracağı gerekçesiyle boykot çağrısında bulunmuştu. Seçim öncesinde katılım beklentisi %36’ya kadar düşmüş, seçime katılım oranı adayların oy oranından daha çok merak edilir hâle gelmişti.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Katılım çağrısı</h2>Boykot çağrısının ardından dinî lider Ali Hamaney “ABD ve Birleşik Krallık gibi dış güçlerin kontrolünde olan basının aktardığına aldanmaksızın” oy verme çağrısında bulunmuş, sandığa gitmemenin kabul edilemez olduğunu söylemişti. İran sokaklarında adayların posterlerinin yanı sıra sadece oy vermeye çağıran ve ABD'nin suikastı sonucu ölen Devrim Muhafızları komutanı Kasım Süleymani'nin fotoğraflarının olduğu posterler de görünür olmuştu.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Reisi’den beklentiler</h2>ABD’nin yaptırım listesinde bulunan Reisi’nin ABD yönetimiyle iyi anlaşabileceği düşünülmüyor. Dinî lider Ali Hamaney’in varisi olarak görülen Reisi yönetiminde İran’ın daha da izole bir ülke hâline <a fr-original-style="" href="https://tr.euronews.com/2021/06/17/iran-cumhurbaskanl-g-secimi-icin-sand-ga-gidiyor-adaylar-ve-muhtemel-senaryolar" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">gelmesi bekleniyor</a>. Hamaney’e yakınlığı sayesinde karar alma özerkliğine sahip olması beklenen Reisi’nin komşu ülkeler ve Batı'yla gergin ilişkilere sahip olabileceği, nükleer anlaşmanın da zor bir sınava dönüşeceği <a fr-original-style="" href="https://www.middleeasteye.net/opinion/iran-elections-would-conservative-president-solve-problems" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ifade ediliyor.</a> Vatandaşların özgürlük ve zenginlik taleplerini karşılayamayan, bir değişim de vadedemeyen rejimin meşruiyet krizi içine girmesi de olası görünüyor.

Aposto Gündem

İran'da Cumhurbaşkanlığı seçimi

İran’da halk, yeni bir Cumhurbaşkanı seçmek için 18 Haziran’da sandık başına gidecek. Anayasa Koruyucular Konseyi (AKK) geçtiğimiz salı önemli isimleri diskalifiye ederek çoğunlukla muhafazakâr isimlerden oluşan 7 kişilik aday listesini <a fr-original-style="" href="https://iranintl.com/en/iran/elimination-three-hopefuls-heralds-non-competitive-election-iran" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">açıkladı</a>. Dini lider Ayetullah Ali Hamaney’in tercihlerini yansıttığı düşünülen aday listesi büyük tartışma yarattı. Zira AKK’nin kararının hali hazırda birçok sıkıntıyla boğuşan ülkede Hamaney kontrolünde bir hükümetin seçilmesini garanti ettiği düşünülüyor.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Seçim takvimi: 28 Mayıs’ta başlayan seçim kampanyaları 17 Haziran’a kadar devam edecek. Seçimlerde herhangi bir adayın %50’lik seçim barajını geçememesi halinde en yüksek oyu alan iki aday 25 Haziran’da ikinci turda yarışacak.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Adaylar: Üç kilit aday eski Cumhurbaşkanı &nbsp;Mahmud Ahmedinejad, İslami Şûra Meclisi Başkanı Ali Laricani ve Cumhurbaşkanı Yardımcısı İshak Cihangiri’nin adaylığı veto edildi. Mevcut aday listesi; Yargıtay Başkanı İbrahim Reisi, eski nükleer müzakereci Seyit Celili, Meclis Araştırma Merkezi Başkanı Alirıza Zekani, Meclis Başkan Yardımcısı Amir Hüseyin Haşemi, Muhsin Rizayi, Merkez Bankası Başkanı Abdülnasır Himmeti ve Horasan eyaleti eski Genel Valisi Muhsin Alizadeh olarak belirlendi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tepkiler: Doğrudan Hamaney’in gözetimi altında çalışan AKK’nın açıkladığı aday listesi ülke genelinde büyük tepkiyle karşılandı. Kararın ardından açıklama yapan Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, listenin Reisi’nin seçimi kazanacak şekilde hazırlandığını savunarak, seçmenlerin sandıktan uzaklaşacağını ve ülkedeki meşruiyetin zedeleneceğini belirtti. Ruhani, Hamaney’den kararı gözden geçirmesini <a fr-original-style="" href="https://iranintl.com/en/iran/rouhani-issues-warning-guardian-council-over-iran-presidential-poll" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">istedi</a>. Eski Meclis üyesi Muhammet Kermani alaycı bir üslupla Hamaney’den seçimleri iptal etmesini ve Reisi’yi Cumhurbaşkanı olarak atayan bir kararname yayımlamasını önerdi. Böylelikle ülkeyi seçim yapma maliyetinden ve halkı sandık başına gitme yükünden kurtaracağını söyledi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Her ne kadar Ahmedinejad’ın adaylığının reddi beklenilen bir durum olsa da Laricani ve Cihangiri’nin veto edilmesi ülkede büyük şaşkınlık yarattı. Özellikle Laricani Reisi’nin en büyük rakibi olarak görülüyordu. Kararın ardından açıklama yapan Ahmedinejad şahsen oy kullanmayacağını söyleyerek halka seçimleri boykot etme çağrısında bulundu ve Devrim Muhafızları’nın kendisinden “sessiz kalmasını ve iş birliği yapmasını” istediğini söyledi. Laricani ve Cihangiri karara itiraz etmeyeceklerini belirtseler de Cihangiri yaptığı açıklamada diskalifiyeleri "halkın katılımı ve adil rekabet için ciddi bir tehdit” olarak nitelendirdi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Anketler: İranlılar senelerdir yaşanılan yoksulluk, işsizlik ve diğer tüm sıkıntılardan rejimi ve özellikle Hamaney’i sorumlu tutuyor. Bu sebeple nüfusun neredeyse %60’ı seçimde oy kullanmayacağını dile getirilirken AKK’nın kararından sonra yapılan son anket çalışmalarında oy kullanacakların sayısının %27’ye kadar gerilediği <a fr-original-style="" href="https://iranintl.com/en/iran/iran-official-poll-shows-lower-turnout-after-elimination-key-candidates" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">görülüyor</a>.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Reisi: Yapılan eleştirilerin ardından seçimlerin daha rekabetçi olabilmesi adına diskalifiye edilen bazı adayların tekrar kabul edilmesi için AKK’ya başvuruda bulunacağını belirten Reisi’nin seçimleri kazanmasına kesin gözüyle bakılıyor. Reisi'nin Hamaney’den aldığı destekle bir sonraki Velayet-i Fakih olacağı <a fr-original-style="" href="https://www.birgun.net/haber/iktidar-dolasimi-denetim-ve-kriz-iran-i-bekleyen-secim-346139" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">düşünülüyor</a>. ABD ve diplomasi karşıtlığı ile bilinen Reisi’nin seçilmesi halinde katı bir dünya görüşünü hayata geçirerek İran’ı uluslararası toplumdan daha da soyutlaması bekleniyor. En son 2017’de Ruhani’ye karşı aday olan Reisi’nin ekonomi, siyaset ve özellikle dış politikadaki bilgisizliği alay konusu olmuştu.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">İran’ı neler bekliyor: Analistler, rekabetçi bir seçim ortamından kaçınılmasının aslında rejimin seçimlerden korktuğunu gösterdiğini ve seçimlerin kazanmalarını garantileyecek şekilde hazırlandığı yorumunu yapıyor. ABD’nin nükleer anlaşmazlık yüzünden devam eden yaptırımları ve Covid-19’un yarattığı ekonomik darboğaz sebebiyle son yıllarda İran’da ciddi halk ayaklanmaları yaşandı. Halkın değişecek hükümetten hiçbir beklentisi olmadığı için seçimlere düşük katılım olması halinde yaşanılacak bir meşruiyet krizi hükümeti daha da derin bir çıkmaza sürükleyebilir ve ayaklanmaların önüne geçilemeyebilir. Bu sebeple 18 Haziran’da gerçekleşecek olan seçimler İran’ın ve özellikle rejimin geleceğine dair birçok cevabı da beraberinde getiriyor.</li></ul>

Ali Laricani ile ilgili hikayeler