(Görsel: Shutterstock)Avrupa Birliği'nin aday ülkelere ilişkin değerlendirmelerin yer aldığı 2022 Genişleme Paketi&nbsp;kapsamında <a fr-original-style="" href="https://neighbourhood-enlargement.ec.europa.eu/turkiye-report-2022_en" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Türkiye Raporu</a> yayımlandı.Genel olarak, birçok alanda, AB müktesebatı ile mevzuat uyumu konusunda önemli ilave çalışmalara ihtiyaç duyulmaktadır. Rapora göre tüm alanlarda, uygulama ve yürütme konusunda kayda değer iyileştirmeler gerekmektedir. Düzenleyici makamların bağımsızlığının sağlanması ve idari kapasitenin geliştirilmesi, Türkiye tarafından daha fazla ilerleme kaydedilmesi için kilit öneme sahiptir.Türkiye'nin demokratik kurumlarının işleyişinde ciddi eksiklikler mevcuttur. Cumhurbaşkanlığı sisteminin taşıdığı yapısal eksiklikler devam etmektedir. Avrupa Konseyi ve ilgili organlarının kilit öneme sahip tavsiyeleri ise henüz yerine getirilmemiştir. Meclis, hükümetin hesap verebilirliğini sağlayacak gerekli araçlardan yoksun durumdadır. Anayasal mimari; yasama, yürütme ve yargı arasında sağlam ve etkili bir kuvvetler ayrılığı temin etmeden yetkileri Cumhurbaşkanlığında merkezileştirmeye devam etmiştir. Etkili bir denge ve denetleme mekanizması bulunmaması nedeniyle, yürütmenin demokratik hesap verebilirliği seçimlerle sınırlı kalmaktadır.Öte yandan siyasal iktidarın muhalefet belediye başkanları üzerindeki baskısı, yerel demokrasiyi daha da zayıflatmıştır. Muhalefet partilerinin belediye başkanları, idari ve adli soruşturmalarla karşı karşıya kalmıştır. Güneydoğu'da yerel demokrasi ciddi şekilde engellenmeye devam etmiştir. Güneydoğu'da, zorla görevden alınan belediye başkanlarının yerine hükümet tarafından atanmış kayyumlar getirilmesine devam edilmektedir. Seçimler ve siyasi partilere ilişkin yasal çerçeve sorunu ise devam etmektedir. Seçim barajı yüzde 10'dan yüzde 7'ye düşürülmüştür ancak Türkiye, Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı&nbsp;ile Venedik Komisyonu'nun diğer tavsiyelerini henüz ele almamıştır.Türkiye, yolsuzlukla mücadeleye ilişkin hazırlıklarda halen erken aşamadadır ve rapor döneminde ilerleme kaydedilmemiştir. Ülke, uluslararası yükümlülüklerinin gereği olan yolsuzlukla mücadele birimlerini kurmamıştır. Yolsuzluk davalarının kovuşturulması ve karara bağlanmasında siyasi ve usule aykırı nüfuz kullanımının sınırlandırılması için yasal çerçevenin ve kurumsal yapının iyileştirilmesi gerekmektedir. Kamu kurumlarının hesap verebilirliği ve şeffaflığının iyileştirilmesi gerekmektedir. Yolsuzlukla mücadele stratejisi ve eylem planının olmaması, yolsuzlukla kararlı bir şekilde mücadele etme iradesinin bulunmadığını göstermiştir. Avrupa Konseyi Yolsuzluğa Karşı Devletler Grubu'nun tavsiyelerinin birçoğu henüz yerine getirilmemiştir. Genel olarak, yolsuzluk hala yaygındır ve endişe kaynağı olmaya devam etmektedir.Sivil topluma ilişkin konularda da, ciddi gerileme devam etmiştir. Sivil toplum kuruluşları artan baskıyla karşı karşıya kalmış ve ifade, örgütlenme ve toplanma özgürlüklerinin kısıtlanmasıyla özgür hareket etme alanı azalmaya devam etmiştir. Kitle imha silahlarının yayılmasının finansmanının önlenmesine ilişkin yeni kanun, sivil toplum kuruluşlarına ek kısıtlamalar getirmiştir. Buna paralel, insan hakları ve temel haklar alanlarındaki kötüleşme devam etmiştir. Olağanüstü hal sırasında getirilen tedbirlerin birçoğu hala yürürlüktedir. Yasal çerçeve, insan haklarına ve temel haklara riayet edilmesine ilişkin genel güvenceleri içermektedir, ancak mevzuatın ve uygulamanın İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve İnsan Hakları Avrupa Mahkemesi (İHAM) içtihadı ile uyumlu hale getirilmesi gerekmektedir. Avrupa Konseyi Parlamenterler Meclisi, Türkiye'nin insan haklarına, demokrasiye ve hukukun üstünlüğüne riayet edip etmediğini izlemeye devam etmiştir. Türkiye'nin özellikle Selahattin Demirtaş&nbsp;ve Osman Kavala&nbsp;davalarında İHAM&nbsp;kararlarını uygulamayı reddetmekte ısrar etmesi, yargının uluslararası standartlara ve Avrupa standartlarına bağlılığı ve Türkiye'nin hukukun üstünlüğünü ve temel haklara saygı gösterilmesini güçlendirme taahhüdü hakkında ciddi endişeye sebep olmaktadır.Son olarak Türkiye, iklim değişikliğine uyum ve etkilerinin hafifletilmesi açısından kritik çevre ve iklim sorunlarıyla karşı karşıyadır. Daha iddialı ve daha iyi koordine edilmiş çevre ve iklim politikaları oluşturulmalı ve uygulanmalıdır. Türkiye'nin halen iklim değişikliğine yönelik Paris Anlaşması'na katkısını artırması ve uygulaması ile iklim eylemi müktesebatına uyumunu tamamlaması gerekmektedir.

AB 2022 Genişleme Paketi kapsamında Türkiye raporu yayımlandı.

AB-Türkiye genişleme raporu

• Rusya'nın Ukrayna'yı işgali devam ederken askerî güçlerin ülkeni doğusunu hedef aldığı aktarıldı. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Rusya'nın ülkelerinin doğusunda daha kapsamlı operasyonlar yapmasına hazırlıklı olmaları gerektiğini söyledi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Savaş suçu incelemesi:&nbsp;Rusya'nın Ukrayna'da savaş suçu işlediği iddialarını incelemek üzere Fransa'dan bir ekibin Kiev'e gittiği bildirildi.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Bilanço: Birleşmiş Milletler (BM), Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinde, Ukrayna'da en az 1.932 sivilin hayatını kaybettiğini, 2 bin 589 sivilin yaralandığını, saldırıların ardından 4 milyon 656 bin 509 kişinin komşu ülkelere geçtiğini açıkladı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Liderlerin ziyareti:&nbsp;Birleşik Krallık Başbakanı Boris Johnson hafta başı Ukrayna'yı ziyaret etti. Geçtiğimiz gün de Polonya, Litvanya, Letonya ve Estonya liderleri, Ukrayna'ya giderek Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile görüştü.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">"Suç mahalli":&nbsp;Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC) Başsavcısı Karim Han, Buça'yı ziyaretinde ülkeyi "suç mahalli" olarak nitelendirdi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">"Soykırım" söylemi:&nbsp;ABD Başkanı Biden, artan akaryakıt fiyatlarına ilişkin konuşmasında Rusya Devlet Başkanı Putin'i "diktatör" olarak nitelendirerek "Ailenizin bütçesi, arabanızın deposunu doldurma gücünüz, dünyanın öbür ucundaki bir diktatörün savaş ilan edip, soykırım yapmasına bağlı olmamalı" ifadelerini kullandı. "'Soykırım' dedim çünkü buna ilişkin kanıtlar artıyor." ifadelerini kullanan Biden, Ukrayna'da soykırım yapılıp yapılmadığına hukukçuların karar vereceğini söyledi.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kremlin'in cevabı:&nbsp;Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, "soykırım" tanımlamasını kategorik olarak reddettiklerini ve Biden'ın sözlerini "kabul edilemez" bulduklarını söyledi. &nbsp; &nbsp;&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hak ihlali raporu:&nbsp;Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın Ukrayna'nın işgaline yönelik yürüttüğü soruşturmanın raporunda "Rusya askerî güçlerinin hak ihlali gerçekleştirdiğine dair kanıtların bulunduğu" bildirildi. İhlaller arasında, "yaşam hakkı ihlali", "cinsel şiddet", "yargısız infaz", "zorla göç", "canlı kalkan kullanma", "gazetecilerin ve insan hakları savunucularının kaybolmasının" yer aldığı aktarıldı. &nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tren istasyonu saldırısı:&nbsp;Ukrayna'nın doğusundaki Kramatorsk şehrinde sivillerin tahliye edildiği tren istasyonuna saldırı düzenlendi. Saldırıda 10'u çocuk en az 57 kişinin hayatını kaybettiği, 100'den fazla kişinin yaralandığı bildirildi. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski saldırıyı kınadı. Rusya saldırıyı reddetti.</li></ul><img src="https://images.aposto.com/2022/3/5/1650004585396.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.54" width="550" alt="Ukrayna" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Fadel SENNA/AFP

Spektrum

<img src="https://images.aposto.com/2022/3/3/1649869298174.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" alt="Bir asker yıkılmış bir binada fotoğraf çekiyor" ratio="1.67" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Alexander Nemenov/AFP• <a fr-original-style="" href="https://www.bbc.com/turkce/live/haberler-dunya-60472680" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ABD Başkanı Biden,</a> artan akaryakıt fiyatlarına ilişkin konuşmasında Rusya Devlet Başkanı Putin'i "diktatör" olarak nitelendirerek "Ailenizin bütçesi, arabanızın deposunu doldurma gücünüz, dünyanın öbür ucundaki bir diktatörün savaş ilan edip, soykırım yapmasına bağlı olmamalı" ifadelerini kullandı.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">"Soykırım" söylemi:&nbsp;"'Soykırım' dedim çünkü buna ilişkin kanıtlar artıyor." ifadelerini kullanan Biden, Ukrayna'da soykırım yapılıp yapılmadığına hukukçuların karar vereceğini söyledi. &nbsp;&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kremlin'in cevabı:&nbsp;Kremlin sözcüsü Dmitry Peskov, "soykırım" tanımlamasını kategorik olarak reddettiklerini ve Biden'ın sözlerini "kabul edilemez" bulduklarını söyledi.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yardım: ABD'nin Ukrayna'ya 750 milyon dolarlık askerî yardımda bulunacağı tahmin ediliyor. &nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Baltık ülkelerinin ziyareti: Polonya, Litvanya, Letonya ve Estonya liderleri, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile görüşmek üzere Kiev'e gitti. Ziyaretin ayrıntıları hakkında açıklama yapılmadı.</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">"Suç mahalli":&nbsp;Uluslararası Ceza Mahkemesi (ICC) Başsavcısı Karim Han, Buça'yı ziyaretinde ülkeyi "suç mahalli" olarak nitelendirdi. Han,&nbsp;"Buradayız, çünkü mahkemenin yetki alanına giren suçların işlendiğine inanmak için makul nedenlerimiz var. Gerçeği bilmek için savaş sisini delmek gerekiyor bunun için de tarafsız bir soruşturma gerek." dedi.&nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Hak ihlali raporu:&nbsp;Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın Ukrayna'nın işgaline yönelik yürüttüğü soruşturmanın raporunda "Rusya askerî güçlerinin hak ihlali gerçekleştirdiğine dair kanıtların bulunduğu" bildirildi. İhlaller arasında, "yaşam hakkı ihlali", "cinsel şiddet", "yargısız infaz", "zorla göç", "canlı kalkan kullanma", "gazetecilerin ve insan hakları savunucularının kaybolmasının" yer aldığı aktarıldı. &nbsp;</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Yaptırım uyarısı:&nbsp;ABD Hazine Bakanı Janet Yellen, Rusya'ya yönelik yaptırımlara ilişkin "Rusya'nın Ukrayna'da sürdürdüğü savaşı kınamayanlar yaptırımlara zarar verirlerse sonuçları ile yüzleşirler" ifadelerini kullandı. Yellen ayrıca&nbsp;"Ukrayna’ya karşı savaşı sona erdirene kadar Rusya’yı dünyadan izole etmek için ortaklarımızla birlikte çalışacağız" dedi.&nbsp;</li></ul>

Aposto Gündem

Avrupa Adalet Divanı, Macaristan hakkında bir karara daha vararak ülkenin 2018’de yürürlüğe koyduğu Stop Soros yasasının Avrupa Birliği yasalarına aykırı olduğuna hükmetti. &nbsp;Macaristan'ın göçmenlerin sığınma talebinde bulunmasına yardımcı olanların eylemlerini suç saymasının AB yasalarını ihlal ettiğine işaret eden kararda Macaristan'ın üye ülke yükümlülüklerini yerine getirmediği belirtildi. AB yasalarına göre göçün kaynağı olan ülkenin güvenli olduğuna hükmedildiği durumda üye ülkeler sığınma başvurularını yasal olarak reddedebiliyor. Fakat Stop Soros,&nbsp;Macaristan hükümetinin üçüncü ülkenin güvenli olduğunu iddia etmesini ve dolayısıyla sığınma başvurularını reddetmesini kolaylaştırıyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Stop Soros</h2>Macaristan parlamentosu, kayıtsız göçmenlerin Macaristan’a sığınma talebinde bulunmasına ve Macaristan’da kalma statüsü kazanmasına yardımcı olan herhangi bir kişi veya grubu suçlu sayan yasayı 2018 yazında geçirmişti. İçişleri Bakanı Sandor Pinter, Macaristan halkının hükümetten yasa dışı göçle mücadele için tüm araçları kullanmasını beklediğini, Stop Soros yasasının da yasa dışı göçün örgütlenmesini bir suç hâline getirererek bu amaca hizmet edeceğini söylemişti.&nbsp;O dönemde Avrupa Konseyi ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı düzenlemeyi "keyfî" ve muğlak olarak eleştirmiş, Avrupa yasalarına aykırı olduğunu dile getirmişti. Avrupa Birliği, yasanın parlamentodan geçmesinin ardından bir ihlal prosedürü başlatmış ve 2019’da konuyu Avrupa Adalet Divanı’na taşımıştı. Yasa, Avrupa'ya göçü organize etmekle suçlanan milyarder George Soros'a atıfla Stop Soros olarak adlandırılıyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Macaristan - AB ilişkileri&nbsp;</h2>Macaristan hükümeti Avrupa Adalet Divanı'nın kararını kabul ettiklerini fakat yabancı sermayeli sivil toplum kuruluşlarının "göçü teşvik" amaçlı faaliyetlerine karşı harekete geçme haklarını saklı tuttuklarını duyurdu.&nbsp;Geçtiğimiz hafta sonu partisi Fidesz'in genel başkanlığına yeniden seçilen Macaristan Başbakanı Viktor Orbán; Macaristan'ın Avrupa Birliği'nden ayrılmayacağını, yine de Brüksel'in egemenliğini aşındırma girişimlerine direneceğini dile getirmişti. "Sınırlarımızı savunma, göçmenleri durdurma hakkından vazgeçmeyeceğiz" diyen Orbán, "evliliğin kadın ve erkek arasında olabileceği, babanın erkek, annenin kadın olduğu konusunda ısrar ettiklerini" ifade etmişti. Avrupa Birliği'nde reforma ihtiyaç duyulduğunu belirten Orbán, değişim sağlamayı amaçladıklarını söylemişti.Avrupa Birliği ve Macaristan geçtiğimiz yaz Macaristan parlamentosunun geçirdiği "Çocukları Koruma Yasası"nın ardından da karşı karşıya gelmişti. Yasa kapsamında okul eğitim materyalleri ve televizyon programları gibi küçüklere yönelik içeriklerde eş cinselliğin ve cinsiyet değişikliğinin tasvirini yasaklayan bir dizi değişiklik getirmiş, Avrupa Komisyonu konuyla ilgili yasal süreç başlatmıştı. Macaristan hükümeti ise yasanın herhangi bir ayrımcılık içermediğini ve yalnızca çocukları korumaya odaklandığını savunmuştu.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Şimdi ne olacak?</h2>Avrupa Adalet Divanı’nın hükümlerinin yerine getirilmemesi, bir diğer deyişle yasanın geri çekilmemesi durumunda Macaristan, mali cezalarla karşılaştırılabilir.&nbsp;Geçtiğimiz günlerde Polonya, demokratik standartlara ve yargı bağımsızlığına ilişkin kararlara uymaması gerekçesiyle günlük yaklaşık 1,2 milyon dolar para cezasına çarptırılmıştı.&nbsp;Orbán hükümeti Macaristan Anayasa Mahkemesi'nden, AB mahkemesinin kararına uyup uymamanın anayasa aykırı olup olmayacağını değerlendirmesini istemiş; AB Adaletten Sorumlu Komisyon Üyesi Didier Reynders ise AB hukukunun önceliğini sorguladığı için bu hamlenin "kabul edilemez" olduğunu söylemişti.&nbsp;Benzer bir süreç Polonya için de gerçekleşmiş ve Avrupa Birliği ve Polonya gerilimi derinleşmişti. Macaristan Başbakanı Viktor Orbán da bu süreçte Polonya'nın tarafında durmuş ve Avrupa Birliği kurumlarını üye devletlerin yetkilerini elinden almaya çalışmakla eleştirmişti.

AB'den Macaristan hakkında yeni karar

Rusya merkez seçim komisyonuna göre Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in partisi Birleşik Rusya, yaklaşık %50 oy oranıyla alt meclis Duma’daki çoğunluğunu korudu. 2016 seçimlerinde %54'lük oy oranına ulaşan parti, bu seçimlerde %5 oranında destek kaybetti. Buna rağmen Birleşik Rusya, 450 sandalyeli Duma meclisinde üçte ikiden fazla sandalyeyle var olacak. Birleşik Parti’yi %20 oyla Komünist Parti takip ediyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Atmosfer</h2>Rusya'da&nbsp;2020'de gerçekleşen referandumla yapılan değişiklik, Duma'nın yetkilerini genişletmiş ve Devlet Başkanı Putin'in iki dönem daha başkanlığa devam edebilmesinin önünü açmıştı. Seçim öncesi anketler Duma'nın faaliyetlerini destekleyenlerin oranının düştüğünü gösteriyordu. Zehirlendiği anlaşılan ve tedavisi tamamlandıktan sonra Rusya'ya dönüşünde havalimanında tutuklanarak 3,5 yıl hapis cezasına çarptırılan muhalif lider Aleksey Navalni’nin destekçilerinin de seçime katılmaları engellenmişti.&nbsp;Rusya'daki otoritelerin "yabancı ajan" olarak tanımladığı bağımsız oy izleme grubu Golos, haziran ayının başından bu yana çalışanların işverenleri tarafından oy kullanmaya zorlandığına yönelik mesajlar aldığını iddia ediyordu. Diğer yandan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı ağustos ayının başında büyük kısıtlamaların ardından Rusya'daki seçimlerde AGİT gözlemcisi olamayacağını duyurmuştu.&nbsp;Üç günlük oylama sürecinde Golos,&nbsp;4 bin 500'den fazla oylama ihlali&nbsp;tespit edildiğini duyurdu. İçişleri Bakanlığı ise önemli bir ihlal kaydedilmediğini açıkladı. Twitter'da oy sandıklarının sahte oylarla doldurulduğuna dair videolar paylaşıldı. Merkez seçim komisyonu 12 "sandık doldurma" vakasının yaşandığını ve 8.500 pusulanın geçersiz sayıldığını söyledi.Google ve Apple'ın Rusya iletişim otoritesi tarafından "taleplerini sistematik olarak ihlal ettikleri" gerekçesiyle büyük cezalarla tehdit edildiği öne sürüldü ve Navalni destekçilerinin halkı Komünist Parti’ye oy vermeye çağırmak için kullandığı Smart Voting uygulaması, uygulama mağazalarından kaldırıldı. Geçtiğimiz haftalarda da uygulamanın internet sitesi engellenmişti.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Tepkiler</h2>AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikası Sözcüsü Peter Stano Rusya'daki seçimlerin "korku atmosferinde gerçekleştiğini; seçim öncesinde muhalif politikacılara, sivil toplum kuruluşlarına, insan hakları aktivistlerine, bağımsız medya kuruluşlarına ve karşıt gazetecilere yönelik baskının muhalefeti susturmayı ve rekabeti ortadan kaldırmayı hedeflediğini" ifade etti. Stano AB'nin seçim sonuçlarını tanıyıp tanımayacağına ilişkin soruya bunun üye devletlere bağlı olduğu yanıtını verdi.Almanya, seçimlerde "büyük usulsüzlükler olduğuna dair güvenilir bilgiler" olduğunu söyledi.ABD merkezli düşünce kuruluşu Atlantic Council'in internet sitesinde yayımlanan yazısında Oleksiy Goncharenko, gerçekleşen seçimlerin "Rusya'nın bir demokrasi olmaktan çıktığını ve Putin rejiminin otoriterliğine yönelik tüm şüpheleri ortadan kaldırdığını" söyleyerek uluslararası topluma seçim sonuçlarını tanımama çağrısında bulundu.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Şimdi ne olacak?</h2>Vladimir Putin'in ve partisinin destek kaybı yaşamasının sebepleri arasında Aleksey Navalni'nin yolsuzluk konusundaki iddialarının ve muhalif liderin yaşam koşullarına ilişkin endişelerin olabileceği düşünülüyor. Yine de yorumlara göre Putin'in batıya karşı duruşu takdir toplamaya devam ediyor. Putin'in bu seçimin ardından kendisine meydan okuyabilecek herhangi bir muhalefeti kontrol altına almayı başardığı ifade ediliyor.&nbsp;Diğer yandan bazı yorumlar bu sonuçların Putin'in parlak bir onayı olmadığı ve Kremlin yönetiminin "ülkenin değişen demografisi" gibi bir gerçekle yüzleşmek zorunda kalacağını söylüyor. Moskova merkezli strateji danışmanlığı firması Macro-Advisory'den Chris Weafer; yeni kuşakların daha iyi yaşam koşulları, sosyal destek ve daha iyi bir gelecek istediğini, Putin yönetiminin karşısındaki en büyük zorluğun iktidarı korurken bu beklentileri karşılamak olacağını belirtiyor.

Rusya seçimlerinde neler yaşandı?

<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-11-12T19:37:05.926Z.png" alt="İllüstrasyon: Ece Tugay"><figcaption>İllüstrasyon: <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYWQ0MmIyOTZjNzUwMDAwN2NkM2VlZiZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWY5ODgzMmQ1MDM5NjQwMDA2ZmIxNjUxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5pbnN0YWdyYW0uY29tJTI1MkZlY2NldHUlMjUyRg=="">Ece Tugay</a></figcaption></figure>Dağlık Karabağ bölgesinde Ermenistan ve Azerbaycan kuvvetleri arasında 27 Eylül’de başlayan savaş, Ermenistan’ın teslim olmasıyla son buldu. Azerbaycan halkı tarafından savaşın sonucu büyük bir coşkuyla karşılanırken, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin aracılığıyla barış anlaşması imzalamak için diplomatik masaya oturdu.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-11-12T14:08:16.987Z.png" alt="Çatışmaların yaşandığı bölgeler - Kaynak: Sözcü"><figcaption>Çatışmaların yaşandığı bölgeler - Kaynak: Sözcü</figcaption></figure><ul><li>Neler olmuştu: Hem Azerbaycan ve Ermenistan yönetimlerinin hem de etnik kimliklerin birbirine karıştığı bir bölge olan Dağlık Karabağ'daki sorun, Sovyetler Birliği’nin yıkılmasıyla oluşan iktidar boşluğunda iki tarafın da birbirine karşı silahlanmasıyla alevlendi. Yükselen gerginlik sonucunda 1992 yılında Ermenistan kuvvetleri Dağlık Karabağ bölgesindeki Hocalı kasabasının giriş ve çıkışlarını kapatarak kasabadaki Azeri sivilleri toplu şekilde öldürdü, bir kısmını da yaralı bıraktı. Tarihte Hocalı Katliamı olarak bilinen bu olayın ardından 1994’te bir ateşkes anlaşması imzalanmasına rağmen, yıllar içinde iki taraf da bu anlaşmayı çiğnedi. İçlerinde Birleşmiş Milletler, Minsk Grubu (Fransa, ABD ve Rusya’nın oluşturduğu bir grup) ve Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı’nın (ESCO) da bulunduğu uluslararası kurumların bölgedeki sorunu çözmeye yönelik girişimleri oldu. Öte yandan, günümüze kadar söz konusu ateşkes anlaşması dâhil iki taraf arası düşmanlığı ve sorunu diplomatik masaya yatırabilen bir girişim olmadı. &nbsp;</li><li>Dönüm noktası Şuşa: Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, 8 Kasım günü Dağlık Karabağ’ın Şuşa kentinin Azerbaycan kuvvetleri tarafından ele geçirildiğini duyurdu. Cumhurbaşkanı Aliyev’in “Şuşa bizimdir, Karabağ bizimdir,” açıklamasının ardından Bakü’de ve Azerbaycan’ın diğer şehirlerinde vatandaşlar haberi sokaklara dökülerek kutladı. Gösterilen bu sevince karşılık Ermenistan yetkilileri önce yenilgiyi reddetti ve çatışmaların sürdüğünü, Azerbaycan kuvvetlerin bölgede yönetimi ele geçirmediklerini dile getirdi. Ermenistan Savunma Bakanı Yardımcısı’nın Danışmanı Grişa Ağacanyan, Aliyev’e “Şuşa ayaktadır ve ayakta kalacak. Yaşasın şanlı ordumuz!” cevabını verdi. Fakat birkaç saat sonra bölgede Azerbaycan kontrolünün sağlandığı duyuruldu ve Ermenistan teslim oldu. Böylece, 27 Eylül’den beri devam eden savaşta Azerbaycan 1990’larda kaybettiği toprakların büyük bir kısmının kontrolünü tekrar elde <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYWQ0MmIyOTZjNzUwMDAwN2NkM2VlZiZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWY5ODgzMmQ1MDM5NjQwMDA2ZmIxNjUxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5hbGphemVlcmEuY29tJTI1MkZuZXdzJTI1MkYyMDIwJTI1MkYxMSUyNTJGOSUyNTJGZXRobmljLWFybWVuaWFucy1jb25maXJtLWxvc3Mtb2Ytc2h1c2hhLXRvLWF6ZXJpLWZvcmNlcw=="">etmiş oldu</a>. Rusya’nın arabuluculuğuyla ateşkes anlaşması ve barış anlaşması imzalandı. &nbsp;</li><li>Ermenistan’da muhalefet: Anlaşmalar dâhilinde Azerbaycan’ın kontrolü ele geçirdiği bölgelerden ve bazı ek bölgelerden kuvvetlerini geri çekmeyi kabul eden hükümete tepki gösteren Ermenistan halkı, parlamento binası önünde “Pes etmeyeceğiz!” sloganları atarak toplandı ve anlaşmaya bizzat imzayı atan Ermenistan Başbakanı Paşinyan’ın ofisini yağmaladı. Tepkilere karşılık Paşinyan, teslim olma kararının uzman kişiler tarafından yapılan derin bir analiz sonrası verildiğini belirtti ve “Bu bir zafer değil; fakat kendimizi yenilmiş saymadığımız sürece bir yenilgi de yoktur,” şeklinde konuştu. Ülkedeki 17 siyasi parti ortak bir bildiri yayınlayarak büyük bir miting <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYWQ0MmIyOTZjNzUwMDAwN2NkM2VlZiZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWY5ODgzMmQ1MDM5NjQwMDA2ZmIxNjUxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5zb3pjdS5jb20udHIlMjUyRjIwMjAlMjUyRmR1bnlhJTI1MkZwYXNpbnlhbmEta290dS1oYWJlci1tdWhhbGVmZXQtY2FncmkteWFwdGktZXJtZW5pbGVyLXNva2FnYS1jaWtpeW9yLTYxMTk5NTIlMjUyRg=="">yapacaklarını duyurdu</a>. &nbsp;</li><li>Şimdi ne olacak? Çatışmaksızın kazanılan toprakların Azerbaycan’a verdiği mutluluk bir yana dursun, savaşın sona ermesiyle başlayan diplomatik süreç beraberinde Türkiye-Rusya-Azerbaycan üçgeninde daha kritik kararlara yol açacak gibi duruyor. 9 maddelik anlaşmanın en çarpıcı özelliği, Ermenistan’ı Azerbaycan’a ve Azerbaycan’ın batısındaki komşulara (Nahçıvan, İran ve Türkiye) bağlayacak olan ulaşım bağlantıları kurulacak olması. Haritada görüldüğü gibi Azerbaycan Laçin koridorunu, Ermenistan da Zengezur koridorunu açık tutarak geçişi sağlayacak, bölge güvenliğinde de Rusya barış gücü askerleri <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYWQ0MmIyOTZjNzUwMDAwN2NkM2VlZiZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWY5ODgzMmQ1MDM5NjQwMDA2ZmIxNjUxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5hYS5jb20udHIlMjUyRnRyJTI1MkZhemVyYmF5Y2FuLWNlcGhlLWhhdHRpJTI1MkZhemVyYmF5Y2FuLXZlLWVybWVuaXN0YW4tZGFnbGlrLWthcmFiYWdkYS1hbmxhc21heWEtdmFyZGklMjUyRjIwMzc4NjA="">görev alacak</a>. &nbsp;</li><li>Jeopolitik çekişme: Bir diğer önemli soru işareti, anlaşma dâhilinde bölgede Rusya askerlerinin yanında Türk Silahlı Kuvvetleri'nin de bulunup bulunmayacağı. Aliyev, TSK’nın da bölgede görevli olacağını belirtmişti fakat Putin, anlaşma gereği Dağlık Karabağ'da Rusya barış gücü askerleri dışında asker konuşlandırılmayacağını; Türkiye'nin bölgede gözlemci konumunda olacağını <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYWQ0MmIyOTZjNzUwMDAwN2NkM2VlZiZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9NWY5ODgzMmQ1MDM5NjQwMDA2ZmIxNjUxJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5yZXV0ZXJzLmNvbSUyNTJGYXJ0aWNsZSUyNTJGdXMtYXJtZW5pYS1hemVyYmFpamFuLXR1cmtleSUyNTJGZXJkb2dhbi1zYXlzLXR1cmtleS1ydXNzaWEtdG8tbW9uaXRvci1rYXJhYmFraC1jZWFzZWZpcmUtaWRVU0tCTjI3UjFDUA=="">ifade etti</a>. Anlaşmaya göre en az beş yıl bölgede kalacak olan Rusya barış gücünün görev süresi uzatılabilecek. Putin böylelikle şimdilik bölgenin dışındaki ateşkes gözlem merkezinde yer alacak TSK birliklerini dışarıda tutmuş oldu. İmzalanan anlaşma, bölgenin jeopolitik yapısında Rusya ve Türkiye’nin beraber söz sahibi olduğunu yansıtsa da Putin’in güç merkezini korumaya kararlı olduğu görülüyor.</li></ul>

Ermenistan, haftalar süren savaşın sonunda teslim olarak işgal altında tuttuğu bölgeleri Azerbaycan'a vermeyi kabul etti.

Dağlık Karabağ'da savaşın sonu

• Salı günü gerçekleşen Başkanlık seçiminden sonra Başkan'ın kim olduğunun henüz belli olmadığı ABD'de sayım işlemleri devam ediyor.&nbsp;<ul><li>Sonuçlar: Şu ana dek kazandıkları eyaletlerle Demokrat aday Joe Biden 253, Cumhuriyetçi aday Donald Trump 213 seçici üye kazandı. Sonuçların kesinleşmediği Alaska, Georgia, Kuzey Carolina ve Pensilvanya'da Donald Trump yarışı önde götürüyor. Arizona ve Nevada'da ise Joe Biden avantajlı pozisyonda. Dün gün içinde sayılan oylarla Trump Arizona'da, Biden da Georgia ve Pensilvanya'da farkı azalttı. &nbsp;</li><li>Trump'tan itiraz: Başkan Trump, seçimi kazandığını ve Cumhuriyetçilerin oylarının "kaybolduğunu" iddia ediyor. Dolayısıyla Trump'ın ekibi, oy sayımının devam ettiği Georgia, Michigan, Wisconsin ve Pensilvanya'da sayım sürecine itiraz ederek, konuyu mahkemeye taşıdı. Bu eyaletlere başkalarının da eklenebileceği <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYTQxODA4YmVlMTM0MDAwNzY2MjYyZiZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuYmJjLmNvbSUyNTJGdHVya2NlJTI1MkZoYWJlcmxlci1kdW55YS01NDgyMDc5Mg=="">söyleniyor.</a> &nbsp;</li><li>AGİT'ten tepki: Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın (AGİT) seçim gözlemcileri, ABD Başkanı Donald Trump'ın başkanlık seçimlerine ilişkin hile iddiasının “seçmenin seçim sürecine olan güvenini baltaladığını” ifade etti. &nbsp;</li><li>Protestolar: Ülkenin çeşitli eyaletlerinde Trump destekçileri postayla kullanılan oyların sayımının durması ve yeniden sayım yapılması için Demokrat Parti destekçileri de tüm oyların sayılması için protesto düzenledi. CNN, Trump destekçilerinin arasında silahlı kişilerin olduğunu bildirdi. Çok sayıda göstericinin gözaltına alındığı öğrenildi.</li></ul>

• Türkiye dâhil 57 üyesi bulunan Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı'nın (AGİT) dönem başkanlığını yürüten Arnavutluk'un Başbakanı Edi Rama, “üye ülkeler arasında yapıcı diyalogdan ziyade Soğuk Savaş'ı andıran bir çatışma hâkim olduğunu” <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmYzkyZDdhODZkMmU5MDAwNzM4YzRjZCZ1c2VyPTVlNWJlYWEwMDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuZHcuY29tJTI1MkZ0ciUyNTJGYWdpdHRlbi1zbyUyNTI1QzQlMjUyNTlGdWstc2F2YSUyNTI1QzUlMjUyNTlGLXV5YXIlMjUyNUM0JTI1MjVCMXMlMjUyNUM0JTI1MjVCMSUyNTJGYS01NTgxMzc2OA==""">ifade etti</a>.

Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı ile ilgili hikayeler