<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;&nbsp; &nbsp;Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) Türkiye raportörlerinden Stefan Schennach, Türkiye'ye geldi. Dört gün sürecek temaslarda Gezi Parkı davasında hüküm giyen ve altı buçuk yıldır cezaevinde olan Osman Kavala ile ilgili Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'nin (AİHM) verdiği kararların uygulanmaması konusu öncelikli gündem maddesi olacak.<ul fr-original-style="" style="margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ayrıntı:&nbsp;AKPM'deki Türkiye delegasyonu, Adalet Bakanlığı ve Dışişleri Bakanlığı temsilcileri ile görüşecek. Raportör ayrıca Anayasa Mahkemesi ve Yargıtay ile sivil toplum kuruluşları temsilcileriyle de bir araya gelecek.</li></ul>

Spektrum

•&nbsp;Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) 2023 Vaclav Havel İnsan Hakları Ödülü'nü Gezi Parkı davasında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alan&nbsp;Osman Kavala’ya verdi. Strasbourg'da düzenlenen törende ödülü Osman Kavala'nın eşi Ayşe Buğra Kavala aldı. Dışişleri Bakanlığı ödüle tepki gösterdi.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="margin: 0px 0px 1em; border-left: 2px solid rgb(94, 53, 177); box-sizing: border-box;">"Ödülün, hakkında kesinleşmiş mahkumiyet kararı bulunan bir kişiye verilmesi kabul edilemez, hukukun siyasileştirilmesine yönelik girişimlerin bir uzantısıdır. Ortak değerlerin korunmasına hizmet etmesi beklenen uluslararası kuruluşlar, bu tür siyasi gündem yaratma arayışlarına alet edilmemelidir."</blockquote>

• Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) 2023 Vaclav Havel İnsan Hakları Ödülü'nü Gezi Parkı davasında ağırlaştırılmış müebbet hapis cezası alan Osman Kavala’ya verdi. Strasbourg'da düzenlenen törende ödülü Osman Kavala'nın eşi Ayşe Buğra Kavala aldı. Dışişleri Bakanlığı ödüle tepki gösterdi.<blockquote fr-original-style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px;" style="color: rgb(9, 9, 9); border-color: rgb(255, 225, 68); border-width: 4px; font-style: italic; padding-left: 10px; margin: 0px 0px 1em; border-left-style: solid; box-sizing: border-box;">"Ödülün, hakkında kesinleşmiş mahkumiyet kararı bulunan bir kişiye verilmesi kabul edilemez, hukukun siyasileştirilmesine yönelik girişimlerin bir uzantısıdır. Ortak değerlerin korunmasına hizmet etmesi beklenen uluslararası kuruluşlar, bu tür siyasi gündem yaratma arayışlarına alet edilmemelidir."</blockquote>

Aposto Gündem

Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM) Denetim Komitesi, Türkiye’deki Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi'nin demokrasi ve insan haklarına etkisi üzerine bir <a fr-original-style="" href="https://pace.coe.int/pdf/0ef66e028bddae7c079adb3606fb85ca621c314254a17961d03a740201476f90/doc.%2015618.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">rapor</a> yayımladı. Birleşik Krallık milletvekili John Howell ve Letonya milletvekili Boriss Cilevics tarafından hazırlanan raporda, 2017 yılında yürürlüğe giren Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemi nedeniyle Türkiye’de demokratik kurumların ciddi bir şekilde zayıflatıldığı, kuvvetler ayrılığı ilkesinin işlevsiz ve yetersiz hâle getirildiği belirtiliyor.Söz konusu raporda; muhalefet partileri üyelerinin üzerindeki artan baskı, HDP’yi kapatma girişimleri, ifade özgürlüğü ve medya üzerindeki kısıtlamalar, terörle mücadele yasasının kapsamının genişletilmesi gibi gelişmelerin, Türkiye demokrasisi için kaygı verici olduğu ifade ediliyor. Seçim barajının %10’dan %7’ye düşürülmesinin olumlu bir gelişme olduğu belirtilirken seçim yasasında yapılan diğer değişikliklerin ise adil ve tarafsız seçimler açısından olumsuz sonuçlar doğurabileceği öne sürülüyor. Raporun tavsiyeler bölümünde ise tam yargı bağımsızlığının sağlanması ve denge-denetleme sisteminin tekrar etkin hâle getirilmesi için acil reform çağrısı yapılıyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">AB’ye gözetleme çağrısı</h2>Türkiye’de yönetim şeklinin 2017 yılında değiştirilmesinin, her ülkenin egemenlik hakkı olduğu vurgulanmakla birlikte Cumhurbaşkanlığı sistemiyle demokratik kurumların ciddi şekilde zayıflatıldığı ve denge-denetleme sisteminin etkisiz hâle getirildiği ifade ediliyor. Buradan yola çıkarak raporu hazırlayan milletvekilleri, Türkiye’deki demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğüne ilişkin gelişmeleri takip etmek ve gözetlemek için Avrupa Parlamentosu’na çağrı yapıyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kavala ve Demirtaş Davaları</h2>Türkiye’nin Avrupa Konseyi’ne katılan ilk ülkelerden biri olduğu ve öncü bir role sahip olduğu belirtilen raporda, son dönemde yaşanan gelişmelerin Türkiye’nin yükümlülüklerini yerine getirip getirmediği konusunda ciddi kaygılar yarattığı ifade ediliyor. Özellikle, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (AİHM) kararlarının uygulanmamasına dikkat çekilerek HDP’nin tutuklu bulunan eski Eş Genel Başkanı Selahattin Demirtaş ve Gezi Davası’nda müebbet hapse mahkûm edilen iş insanı Osman Kavala’ya, raporda geniş çaplı yer ayrılmış. Ayrıca, 2021 yılı itibarıyla AİHM’e yapılan başvuruların %21,7’sinin Türkiye aleyhine olduğu öne çıkarılıyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Terörle mücadele yasası ve ifade özgürlüğü</h2>Raporda, Türkiye’de ifade özgürlüğünün sistematik şekilde ihlâl edildiğine dair bulgular belirtiliyor ve bu konudaki kaygılar dile getiriliyor. Özellikle, terörle mücadele yasasının kapsamının genişletilmesinin ifade özgürlüğünü daralttığı ve bu konudaki suçlamaları artırdığı belirtilerek, soruşturma ve suçlamaların kaygı verici boyutlara ulaştığı söyleniyor. Türkiye’nin “Basın Özgürlüğü Endeksi”nde 180 ülke arasında 149. sırada yer aldığı gösterilerek gazetecilerin tutukluluk, gözaltı, pasaport kontrolü veya polis kontrolüne maruz kalma riskinin yüksek olduğu belirtiliyor. Ayrıca, iktidara yakın iş insanları ve RTÜK gibi kurumlar aracılığıyla iktidarın medyanın %90’ı üzerinde kontrol sahibi olduğuna dikkat çekiliyor. İktidarın kontrolündeki ana akım medyaya alternatif olarak internetin bağımsız medyaya alan açtığı ancak Meclis’ten geçirilmeye çalışılan “Dezenformasyonla Mücadele Yasası” ile internet üzerinde de kontrol sağlanmaya çalışıldığı, bunun baskı ve sansürü artıracağı kaydediliyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yakından izleme tavsiyesi</h2>Raporun sonuç bölümünde, Türkiye’nin denetim süreci çerçevesinde demokrasi, insan hakları ve hukukun üstünlüğüyle ilgili gelişmeler açısından yakın izlenmesi tavsiye ediliyor. İnsan hakları ihlâlleri yaşanan Avrupa Konseyi üyesi ülkelerde yürürlüğe sokulan denetim sürecine, Türkiye ilk kez 1996 yılında alınmış ancak AB üyeliğine yönelik kapsamlı reformların yapıldığı 2004 yılında çıkarılmıştı. Cumhurbaşkanlığı sistemine geçilmesinin ardından Türkiye, 2017 yılında yeniden AKPM’nin denetim sürecine alındı.

Avrupa Konseyi’nden Türkiye raporu

Türkiye'nin geçtiğimiz haftalarda Cumhurbaşkanı Kararı'yla çekildiğini duyurduğu İstanbul Sözleşmesi'ne ilişkin dün ve önceki gün bazı gelişmeler yaşandı.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85098); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">CHP'den iptal davası</h2>CHP, İstanbul Sözleşmesi'nin feshi kararının iptali için Danıştay'da dava açtı. Genel Başkan Yardımcısı Gülizar Biçer Karaca ve Grup Başkanvekili Özgür Özel'in gerçekleştirdiği ve "yılın ilk üç ayında 88 kadının katledildiğinin" vurgulandığı <a fr-original-style="" href="https://www.cumhuriyet.com.tr/haber/chp-istanbul-sozlesmesi-icin-danistaya-basvurdu-1830142" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">basın açıklamasında</a>;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">"Kararın usul yönünden yok olduğu"</li><li fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">"İşlemin anayasaya aykırı olduğu" belirtildi.&nbsp;</li></ul><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85098); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Soylu'nun paylaşımı</h2>İçişleri Bakanı Süleyman Soylu'nun; Sözleşme'nin yürürlükte olduğu 13 Şubat - 19 Mart ve Türkiye'nin sözleşmeden çekildiği 19 Mart - 22 Nisan dönemindeki kadın cinayetlerini karşılaştırdığı ve iki dönem arasında "hayatını kaybeden kadın sayısında&nbsp;%26 azalış" görüldüğünü belirttiği <a fr-original-style="" href="https://twitter.com/suleymansoylu/status/1385186544361918464" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">gönderi</a>, Emniyet Genel Müdürlüğü Twitter hesabından da paylaşıldı.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85098); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Avrupa'da "acil gündem"</h2>Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi'nin (PACE) Türkiye'yi "acil gündem maddesi" olarak görüştüğü toplantıda Türkiye'de Demokratik Kurumların İşleyişi raporu ve beraberindeki karar tasarısı 16'ya karşı 89 oyla <a fr-original-style="" href="https://tr.euronews.com/2021/04/22/akpm-den-turkiye-ye-demokratik-standartlara-ayk-r-yasa-ve-uygulamalara-son-ver-cagr-s" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s; text-decoration-skip: objects; touch-action: manipulation; -webkit-user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">kabul edildi</a>.İstanbul Sözleşmesi'nden çekilmenin Türkiye için "gerileme", Avrupa Konseyi için "çok taraflı iş birliğinin zayıflaması" olduğu belirtilen kararla Türkiye, kadına yönelik şiddetle mücadeleyle ilgili uluslararası iş birliğinden faydalanamayacak.- &nbsp;x bullet: AKPM Türk heyeti başkanı AK Parti milletvekili Ahmet Yıldız, "İstanbul Sözleşmesi yanlısı" olduğunu belirterek sözleşmeyi henüz onaylamamış ülkelerin Avrupa parlamenterlerinin Türkiye'yi eleştirmesinden şikâyetini dile getirdi.Rapor ve karar metninde ayrıca parlamenter dokunulmazlığı, yargı bağımsızlığı, ifade özgürlüğü, AİHM kararları, HDP'nin kapatılması talebi gibi konular da yer aldı.

Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi ile ilgili hikayeler