Türk lirası cinsinden mevduatların toplam mevduattan aldığı payın büyütülmesi ve kur korumalı mevduat (KKM) stokunun eritilmesi, ekonomi yönetimi için öncelikli hedeflerden bir tanesi. Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) verilerine göre bu hedefin tutturulması için atılan adımlar da, mevduat kompozisyonunda birtakım değişikliklere yol açmış durumda.&nbsp;Yeni yönetim, bir önceki yönetimin ismini koyduğu ve uyguladığı gibi oldukça sert bir “Liralaşma Stratejisi” gütmüyor olsa da; dövizden ve özellikle KKM’den TL’ye dönüş gibi amaçlar taşıyor. Bu hedefler doğrultusunda varlıklara bloke koyma cezalı TL’ye dönüş hedefleri ya da %90 menkul kıymet tesisi gerektiren faiz sınırlarından ziyade, TL’ye dönüş oranına göre zorunlu karşılıklara ek faiz ödenmesi veya TL cinsinden KKM’nin kısıtlanması gibi finansal kurumları sıkıştırmayan hedefler getirildi.Peki bu hedefler, mevduatları liralaştırma konusunda ne kadar başarılı oldu?<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kur şoku ve KKM</h2>Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek’in göreve geldiği 2 Haziran haftasında bankacılık sektörü genelinde toplam mevduatlar 9 trilyon 261 milyar TL düzeyindeydi. Bu mevduatlar arasından TL cinsinden mevduatların aldığı pay %35,06, döviz cinsinden mevduatların aldığı pay %40,63, KKM’nin aldığı pay ise %24,31 seviyesinde yer alıyordu.&nbsp;Yeni yönetim rasyonel politikalara dönüş, dezenflasyon ve yeniden inşa hedefleri koydu. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), bu hedefler doğrultusunda, rezervlerin yeniden inşası adına kamu bankaları yoluyla piyasalara döviz satışını sınırladı. Satışların sınırlanması ve ardından gelen yoğun talep nedeniyle yaşanan kur şoku ilk dönemde hem döviz, hem de KKM’nin toplam mevduatlar içindeki payının artmasına neden oldu.Bu dönemde artan kurlar nedeniyle KKM hariç TL cinsinden mevduat stokunun toplam mevduatlar içinden aldığı pay, Temmuz ayında %32,36’ya, Ağustos’ta ise %31,65’e kadar geriledi. Bu dönemde döviz cinsinden mevduatların aldığı pay ise aynı aylarda sırasıyla önce Temmuz’da %42,76’ya yükselirken, Ağustos’ta ise %42,22’ye geriledi.Bu dönemde aralıksız büyüyen mevduat türü ise KKM oldu. Bankacılık sektörü genelinde KKM stoku Temmuz ayında 0,67 puan artışla %24,98’ye, Ağustos ayında ise 1,15 puan artışla %26,13’e yükseldi.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">KKM’den dönüş hedefleri</h2>Yapılan astronomik kur ödemeleri nedeniyle KKM stokunun hızla büyüdüğünü ve program için risk oluşturmaya başladığını gören TCMB, Ağustos ayının sonunda bankalara döviz mevduatından ve KKM’den TL mevduata dönüşüm hedefleri getirdi. Konulan hedefler kısa zamanda etkin sonuçlar alınmasını sağladı. Hedefin uygulanmaya başlandığı ilk ay olan Eylül ayında KKM stoku 300 milyar TL’ye yakın erirken, KKM’nin toplam mevduatlar içinden aldığı pay ise 2 puana yakın azalışla %24,82’ye geriledi. Ekim ayında bu erime daha da hızlandı ve söz konusu pay %21,63’e indi.Söz konusu dönemde TL mevduat stoku %28,3’lük hızlı bir büyüme kaydederek 5 trilyon 233 milyar TL’ye kadar yükseldi. Bu iki ayda TL mevduatın toplam mevduat içindeki payı 6 puana yakın artışla %39,62’ye ulaştı. Döviz mevduat stokunun payı ise 1,48 puan azalışla %40,74’e indi. Kasım ve Aralık aylarında da bu trend devam etti ve TL mevduat payı sırasıyla %39,62’ye ve %42,16’ya kadar çıktı.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">TL mevduat stoku büyüyor</h2>2024 yılına girildiğinde Haziran 2023’ten bu yana TL mevduatlar %71,2, döviz mevduatlar %40,8, KKM ise güç kaybediyor olsa da %3,7 büyüme kaydetmişti. Toplam mevduatlardan alınan pay ise TL mevduatlar için %42,16, döviz mevduatlar için %40,15, KKM içinse %17,69 seviyesindeydi.TCMB bu dönemde, politika faizinde yapılan artışlar ve sterilizasyon hamlelerinin yanı sıra, KKM stokundaki azalışı hızlandırabilmek adına TL üzerinden KKM uygulamasını durdurdu. Bu hamle KKM stokundaki azalışa etki etse de, dövizden dönüşümlü KKM uygulamasının sürüyor olması nedeniyle azalışta belirgin bir hızlanma görülmedi.Hedefin getirildiği yılbaşından Şubat ayının sonuna kadar TL mevduattaki artış ve KKM’deki gerileme sürdü. Bu dönemde toplam mevduatlar içinde TL mevduat payı %43,43’e kadar yükselirken, KKM payı ise %15,36’ya kadar indi. Mart ayında ise seçim sürecinin devreye girmesiyle oluşan geçici belirsizlik, özellikle gerçek kişileri döviz alımına sürükledi ve TL payının uzun süre sonra ilk kez azalmasına neden oldu.Seçim döneminde toplam mevduatlar içinde TL payı 1,83 puan azalışla %41,51’e inerken, döviz payı ise 2,47 puan artışla %43,77’ye yükseldi. Ancak, Nisan ayının gelmesi ve seçim sürecinin sona ermesiyle birlikte bu seyir tekrardan TL mevduatlar lehine döndü.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Sonuç olarak</h2>Mehmet Şimşek’in liderliğinde yeni yönetimin göreve geldiği Haziran 2023’ten bu yana TL cinsinden mevduat stoku %85,5 büyürken, döviz mevduat stoku %58,8 büyüme kaydetti. Söz konusu dönemde KKM stoku ise %10,6 oranında erimeye uğramış oldu. Yılbaşından bu yana bakıldığında ise TL mevduat stokunun %8,3; döviz mevduat stokunun %12,8 artış gösterdiği görüldü.KKM için ayrı bir parantez açmak gerekirse; yeni yönetimin göreve gelmesinden bu yana toplam erime 226,5 milyar TL düzeyinde kaydedilirken, bankalara KKM’den TL’ye dönüş hedefinin getirildiği Eylül’den bu yana toplam erime 1 trilyon 102 milyar TL’ye ulaştı. Son üç ayda ise bu erimenin bir miktar hız kaybetmekte olduğu görüldü.Bu dönemde artan mevduat faizleri, KKM’nin olabildiğince sınırlanması ve dönüşüm hedefleri TL mevduat payını artırırken, KKM payını düşürdü. BDDK verilerine göre TL mevduatın toplam mevduattan aldığı pay Haziran 2023’ten bu yana 7,9; yılbaşından bu yana ise 0,8 puan artışla %42,98’e yükseldi. Bu dönemde döviz mevduatının toplam mevduat pastasından aldığı pay 2 puan artışla %42,65’e yükselirken, KKM’nin aldığı pay ise 9,9 puan azalışla %14,37’ye geriledi.Politika faizini ve ek makroihtiyati hamleleri takiben artan mevduat faizleri, dövizde potansiyel bir istikrarlı seyir ve bankalara KKM’den dönüş için getirilecek ek teşvikler, TL mevduat payının daha da artmasına yol açabilir. Ancak bu elbette mevcut politikaların devam etmesine bağlı.

EXANTE

Türk lirası cinsinden mevduatların toplam mevduattan aldığı payın büyütülmesi ve kur korumalı mevduat (KKM) stokunun eritilmesi, ekonomi yönetimi için öncelikli hedeflerden bir tanesi. Peki bu hedefler, mevduatları liralaştırma konusunda ne kadar başarılı oldu?

Liralaşma ne alemde?

Yurt içinde piyasaların merakla beklediği enflasyon verisi, bu hafta 3 Nisan Çarşamba günü TÜİK tarafından her zaman olduğu gibi saat 10:00'da açıklanacak. Türkiye genelinde enflasyon verisi öncesinde öncü veri olarak İstanbul enflasyonu ise İstanbul Ticaret Odası tarafından bugün duyurulacak. Perşembe günü ise Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), enflasyon açıklamasının ardından "Aylık Fiyat Gelişmeleri" raporu ile enflasyonun alt kırılımlarını &nbsp;detaylandıracak.Haftanın ilk günü gelecek bir diğer önemli veride ise İstanbul Sanayi Odası (İSO) ve Markit işbirliğiyle hazırlanan İSO Türkiye imalat sektörü PMI verisi olacak. Salı günü ise Ticaret Bakanlığı'nın Mart ayına ilişkin öncü dış ticaret verilerini yayımlaması öngörülüyor. Aynı gün Otomotiv Distribütörleri ve Mobilite Derneği (ODMD) tarafından Mart ayına ilişkin otomotiv satışları da açıklanacak.Veriler bakımından yoğun gün olan Perşembe günü, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) haftalık sektör verilerini açıklayacak. Aynı gün TCMB para ve banka istatistiklerini yayımlayacak. TCMB haftalık bülteninde yurt dışı yerleşiklerin hareketleri, rezervler, parasal veriler ve yurt içi yerleşiklerin döviz pozisyonu öncelikli olarak izlenecek. Merkez Bankası, Şubat ayına yönelik reel efektif döviz kuru verilerini de duyuracak.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Piyasaların enflasyon beklentisi aylık %3,5 artış</h2><a fr-original-style="" href="https://www.bloomberght.com/piyasaya-gore-enflasyon-mart-ta-yuzde-70-e-dayanacak-2350282" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bloomberg HT tarafından gerçekleşen enflasyon anketinde</a> Mart ayı için yıllık enflasyon beklentisi %69 olmuştu. Aylık enflasyon için beklenti ise %3,5 olarak kaydedildi. Bu anket döneminde 2024 yılsonuna ilişkin enflasyon beklentisi %44 oldu. Bir önceki anket dönemindeyse yıl sonuna ilişkin enflasyon tahmini yüzde 42,6 seviyesindeydi.Reuters tarafından hazırlanan beklenti anketine göre ise TÜFE'nin Mart ayında gıda ve hizmetler kalemlerindeki artışların etkisiyle aylık %3,5 artması ve yıllık %69,1 seviyesine yükselmesi bekleniyor. Reuters'ın 11 ekonomistin katılımıyla gerçekleştirdiği ankete göre, enflasyonun 2024'ün sonunda Merkez Bankası'nın (TCMB) %36 tahminlerinin oldukça üstünde %43,75 olacağı öngörülüyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Şubat ayında enflasyon yıllık %67,07 seviyesindeydi</h2>Enflasyon Şubat'ta aylık bazda % 4,53'lük artışla yıllık olarak %67,07'ye yükselmişti. 2 aylık enflasyon ise %11,54 düzeyinde bulunuyordu. Piyasaların yakından izlediği işlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE'deki değişim, Şubatta aylık bazda %4,23, yıllık bazda ise %70,31 seviyesindeydi.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">ABD’de tarım dışı istihdamın yavaşlaması bekleniyor</h2>Küresel piyasalarda haftanın verisi olarak ön plana çıkan ABD tarım dışı istihdamı 5 Nisan Cuma günü gelecek. Mart ayında ABD ekonomisinde istihdamdaki artışın, Şubat ayındaki 275.000 artışa kıyasla yavaşlayarak 205.000 olması bekleniyor.&nbsp;Fed'in, Mart toplantısında ekonomik büyüme görünümünü yükseltirken bu yıl üç faiz indirimi görüşüne bağlı kalması, ekonomide "yumuşak iniş" umutlarını da artırdı. Bu açıdan ele alındığında yatırımcıların, enflasyonun ılımlı seyrettiği ancak ekonominin ciddi bir gerilemeden kaçındığı "yumuşak iniş" için hazırlandığına dair güven duyduğu bir ortamda Cuma günkü istihdam raporu büyük önem taşıyor.Haftanın ajandasında küresel piyasalar için kritik bir başka veri ise Avro Bölgesi'nde Çarşamba günü gelecek olan Mart ayı enflasyon rakamları olacak. Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat), Avro Bölgesi ve Avrupa Birliği'nin (AB) Şubat enflasyonu Ocak ayındaki %2,8 seviyesinden %2,6'ya inmişti. ECB'nin yaz aylarında faiz indirimine gidebilmesi için bu oranalrın daha da düşmesi gerekiyor.

Piyasalarda bu hafta yurt içinde kritik enflasyon verisi beklenirken ABD'de ise tarım dışı istihdam ve Avrupa’da da Mart ayı enflasyon rakamları gelecek. 

Mart ayı enflasyonu belli oluyor

Yurt içinde ve küresel piyasalarda merkez bankaları haftasının ardından, bu hafta veriler ve akış bakımından oldukça sakin bir hafta bizleri bekliyor. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın 500 baz puanlık sürpriz artışı; yurt dışında da Japonya'da 17 yıl sonra faiz artışına şahit olduk. Fed ise faizleri sabit tutarak 2024 yıl için 3 faiz indirimi beklentisini korumuştu.Bu hafta içeride önceki ayın nihai dış ticaret rakamları ön plana çıkarken TCMB, Para Politikası Kurulu (PPK) toplantı özeti ile geçen hafta duyurduğu faiz kararını detaylandıracak. Öte yandan bankacılık sektörünün toplulaştırılmış rakamları ve Hazine ve Maliye Bakanlığı "İç Borçlanma Stratejisi" raporu da piyasaların takibindeki gelişmeler arasında yer alıyor.Yurt dışında ise Paskalya nedeniyle piyasaları sakin bir hafta bekliyor. İngiltere ve ABD'den büyüme rakamları, yine ABD'den konut istatistikleri dikkat çeken veriler olarak karşımıza çıkıyor. Almanya'dan işsizlik ve GfK verisi ile Euro Bölgesi güven endeksleri ekranlara düşecek diğer verileri oluşturuyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Şubat ayı nihai dış ticaret rakamları&nbsp;</h2>Haftanın son işlem gününde Türkiye İstatistik Kurumu, Şubat ayına ilişkin nihai dış ticaret verilerini açıklayacak. Dış Ticaret Bakanlığı tarafından, Mart başında açıklanan öncü verilerde ihracat %13,6 artışla 21 milyar 86 milyon dolar; ithalat ise %8,5 azalışla 28 milyar 87 milyon dolara geriledi. Şubat ayı ihracat rakamları Cumhuriyet tarihimizin en yüksek şubat ayı ihracat değeri olarak kayıtlara geçmişti.TÜİK, bugün 2023 yıl işgücü rakamlarını da açıklayacak. Perşembe günü ise yine TÜİK'ten işgücü maliyet istatistiklerini yayımlayacak.Her perşembe olduğu gibi bu hafta da Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK) haftalık sektör verilerini, TCMB ise para ve banka istatistiklerini yayımlanacak. TCMB haftalık bülteninde yurt dışı yerleşiklerin hareketleri, rezervler, parasal veriler ve yurt içi yerleşiklerin döviz pozisyonu öncelikli olarak izlenecek. Yine Perşembe günü PPK toplantı özetini yayımlayacak olan TCMB, Genel Kurul toplantılarının Nisan ayı içinde yapılmasını teminen, Olağanüstü Genel Kurul Toplantısı da düzenleyecek.Bu hafta, ASELSAN ve Petkim'in 2023 son çeyrek bilançoları da gelecek.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">ABD'de borsalarında ralli sürecek mi?</h2>ABD Borsaları geçen hafta 2024 yılının en yüksek haftalık artışını yaşadı. S&amp;P 200 %2,3, Dow Jones %2, Nasdaq ise %2,9 prim yaparken piyasa uzmanları yaşanan yükselişlerin ardından bu hafta kâr satışları ile karşılaşılabileceğini ifade ediyor. Ancak bazı analistler teknoloji hisselerinin desteği ile yükselişin ay sonuna kadar devam edebileceği görüşünde. 2024 yılı ilk çeyreğinde sona gelinmesi nedeniyle fon yöneticilerinin portföylerini yeniden dengeleme hamlesinin piyasaları dalgalandırabileceği de tahminler arasında yer alıyor.Dakota Wealth'in Kıdemli Portföy Yöneticisi Robert Pavlik, Reuters'a verdiği demeçte, daha geniş çaplı rallinin "liderliğin o kadar yoğunlaşmadığı ve bir düzeltmeye duyarlı olmadığı anlamına geldiğini" söylüyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">ABD'den hangi veriler gelecek?</h2>Geçen hafta güvercin açıklamalarıyla dikkat çeken Fed'in, enflasyon göstergesi olarak yakından izlediği verilerden biri olan gıda ve enerji maliyetlerinin hariç tutulduğu çekirdek kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksi bu hafta Cuma günü gelecek. Haftanın son işlem gününde Kutsal Cuma nedeniyle piyasalar kapalı olacak. Endeksin, bir önceki ay son bir yılın en büyük aylık artışını kaydetmesinin ardından Şubat ayında %0,3 yükselmesi bekleniyor.Geçen hafta Fed, ekonomik büyüme tahminlerini yukarı yönlü revize etmesine rağmen bu yıl için üç faiz indirimi öngörüsünü değiştirmedi ancak gevşemeye gitmeden önce enflasyonun yavaşladığına dair daha fazla kanıt istediğini de eklemişti. Ekonomik takvimde ayrıca yeni̇ konut satışları, dayanıklı tüketim malları siparişleri, revize edilmiş GSYİH verileri ve ilk işsizlik başvurularına dair haftalık rapor da yer alıyor.

Geçen hafta merkez bankalarının faiz kararlarının kasıp kavurduğu yoğun haftanın ardından Mart ayının son günlerinde piyasaları sakin bir hafta bekliyor. 

Mart ayına sakin veda

<span fr-original-class="customBullet" fr-original-style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block;" style="font-size: 24px; line-height: 12px; vertical-align: middle; display: inline-block; box-sizing: border-box;">•&nbsp;Alman Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BaFin), Deutsche Bank'a 2023 yılında bir müşteriyle ilgili bilgi teknolojileri güvenliği olayı hakkında yanlış bilgi verdiği gerekçesiyle&nbsp;50 bin avro para cezası verdi.

Pareto

Faiz artışları, zorunlu karşılık adımları, makroihtiyati tedbirler ve sözlü yönlendirmeler. Bütün bu sıkılaştırma adımları kredi büyümesini beklendiği kadar olmasa da bir miktar yavaşlatmış durumda. Ancak bir kredi türü hariç: bireysel kredi kartları.&nbsp;Ekonomi yönetiminin her geçen gün daha da sıkılaştırdığı para politikasına rağmen bireysel kredi kartları ve kartlı harcamalar bir türlü kontrol altına alınabilmiş değil. Öyle ki, BDDK verilerine göre bireysel kredi kartları kalemi yılbaşından bu yana %10’un üzerinde büyürken, TCMB verilerine göre 1 Mart haftasında kartlı harcamalar 262 milyar TL ile tüm zamanların rekorunu kırdı.&nbsp;Talep enflasyonunu kontrol altına almak isteyen ekonomi otoriteleri için bu hiç de sevindirici bir durum değil ve yeni kredi kartı düzenlemelerinin eli kulağında gibi görünüyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Kredi kartları bireysel kredileri tek başına sırtlıyor</h2>Gerek taksitli alışveriş yapmanın kolaylığı, gerekse de nispeten düşük faiz oranları nedeniyle bireysel kredi kartı harcamaları bireysel kredi büyümesini neredeyse tek başına sırtlamış vaziyette.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">💉 Hatırlatma dozu: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), Kasım ayı PPK toplantısından sonra kredi kartı işlemlerinde uygulanacak azami faiz oranlarında değişiklik olmayacağına dair bir bildiri yayımlamıştı. Bu duyurudan sonra TCMB politika faizinde toplamda 500 baz puanlık bir artış olmasına rağmen yine de 5 ay boyunca kredi kartı azami akdi faizi %3,66, azami gecikme faizi ise %3,96 seviyesinde sabit kaldı.&nbsp;</li></ul>Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu&nbsp;(BDDK) verilerine göre 2024 yılının ilk dokuz haftasında bireysel kredi hacmi 211,1 milyar TL’lik büyüme kaydederken, bu büyümenin 156,8 milyar TL’lik kısmı&nbsp;tek başına bireysel kredi kartlarından geldi. Oransal olarak ifade etmek gerekirse 2024 yılında bireysel kredi büyümesinin %70,9’unu kredi kartları tek başına oluşturdu.Bir karşılaştırma yapmak adına; yine ilk dokuz haftalık dönemde en güçlü bireysel kredi kalemi olan ihtiyaç kredileri %6,76 büyürken, bireysel kredi kartı harcamaları %13,57 büyüdü. Aynı dönemde konut kredileri yalnızca %0,10 büyüyebilirken, taşıt kredileri ise %2,45 daraldı. Enflasyonun beklentilerin üzerinde geldiği ve otoritelerin talebi baltalamak adına bireysel kredileri frenlemeye çalıştığı böylesine bir ortamda, bu oranlar doğal olarak gözlerin bireysel kredi kartlarına çevrilmesine neden oldu.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yeni sınırlamalar</h2>Ekonomi yönetimi, tüketimi kısmak ve bu yolla talep enflasyonunu kırmak adına kredi kartı harcamalarını frenlemesi gerektiğinin farkında. Bunun için seçim sonrasında birtakım düzenlemeler de planlanıyor.&nbsp;Nitekim Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, önümüzdeki dönemde bu konuların çalışılacağını söyleyerek, “Limit belirlerken gerçekçi beyan ve belgeye dayalı olması, bu limitlerin bütünlük arz etmesi önemli. Her banka kendi kafasına göre bir limit belirlememeli. Önümüzdeki dönemde sürpriz yapmadan, piyasaları bozmadan bu konuları çalışacağız” ifadelerini kullanmıştı. Ancak, seçime henüz birkaç hafta kala bu düzenlemeler bankalar eliyle yavaş yavaş yapılmaya başlanmış gibi görünüyor.&nbsp;Bloomberg HT’nin özel haberine göre bazı bankalar, seçim sonrasında gelebilecek birtakım limit kısıtlamalarına dair önceden sözlü olarak uyarıldı. Yine aynı habere göre bankalar kredi kartına nakit avans limitlerini kart limitlerinin %25’i ile sınırlandırdı ve alışverişte kullanılan “ek banka taksidi” uygulamasını rafa kaldırdı.&nbsp;NTV’nin haberine göre ise bankalar, Merkez Bankası’nın sözlü yönlendirmesi ile kredi kartı üzerinden alınan nakit avansa uygulanan taksit sayısını 12’den 3’e indirdi ve limitleri düşürdü. Aynı zamanda ilk müşterilere verilen faizsiz kredilerin vadeleri 6 aydan 3 aya indirildi ve kredi faizleri artırıldı. Fakat esas düzenlemelerin seçim sonrasında yapılması bekleniyor.<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yorumlar</h2>Piyasa çevrelerinde oluşan genel konsensüs, kredi kartı harcamalarına bir kısıtlama getirilmesi, ancak bu kısıtlamanın nispeten küçük limitleri ve temel tüketim harcamalarını kapsamaması gerektiği yönünde. Zira özellikle son iki yıllık dönemde maddi yoksunluk sebebiyle geçimini kredi kartlarıyla sağlamak zorunda kalan insan sayısı bir hayli artmış vaziyette.&nbsp;Konuyla ilgili açıklama yapan Ziraat Bankası Genel Müdürü ve Türkiye Bankalar Birliği (TBB) Başkanı Alparslan Çakar, kredi kartları yoluyla yapılan harcamalardaki artışın göze çarpmakta olduğunu ve bu alanda bir düzenleme gerektiğini söyleyerek, “Kredi kartı düzenlemesi yapmak için üç alan var. Kart faizi, taksit sayısı ve limit kısıtlamaları. Belirli alanlarda taksit sayısı sınırlaması ve limit kısıtlamaları yoluyla bu harcamaların düşürülmesi söz konusu olabilir” ifadelerini kullanmıştı.Aynı konuyla ilgili açıklama yapan Türkiye İş Bankası Genel Müdürü Hakan Aran ise bir düzenleme yapılacaksa bunun lüks ve ithal tüketime dönük kredilere ve yüksek limitli kartlara yapılması gerektiğini söyleyerek, “Bireysel kredilerde 70-100 bin liraya kadar, kredi kartlarında da asgari ücrete kadar yani 20 bin liraya kadar olan kredi kartlarında limit ve harcamaları bu önlemlerin dışında tutmak gerekiyor. Bu artık hayatın bir parçası. Bu limitlere kısıt getirmek akıldan bile geçmemeli” açıklamasını yapmıştı.&nbsp;Konuya değinen Boyner Grup Yönetim Kurulu Başkanı Cem Boyner ise, daha sıradışı bir açıklama yaparak limit ve taksitleri azaltarak vatandaşın hayatının zorlaştırılmaması gerektiğini, bunun yerine nakit yerine kart kullanımının teşvik edilmesinin daha önemli olduğunu söyleyerek, “Çok açıkça ifade etmek isterim ki, kredi kart kullanımına kısıtlama getirmek, esas meseleyi gözden kaçırmak demektir. Tüm alışverişler kredi kartı üzerinden yapılsa, ne vergi kaçağı kalır ne de bankacılık sistemi dışında bir hayat. Ne yolsuzluk ne de rüşvet” demişti.

Ekonomi yönetimi bireysel kredi büyümesinden memnun değil ve bu nedenle yeni kredi kartı düzenlemelerinin eli kulağında gibi görünüyor.

Kredi kartı düzenlemeleri yolda mı?

<a fr-original-style="" href="https://www.bddk.org.tr/BultenHaftalik/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu</a> (BDDK), 1 Mart haftasına ilişkin bankacılık istatistiklerini yayımladı.Mevduat kompozisyonu:&nbsp;BDDK verilerine göre 1 Mart haftasında kur korumalı mevduat (KKM) stoku 12,8 milyar TL azalışla 2 trilyon 311 milyar TL seviyesine geriledi. Söz konusu haftada KKM hariç Türk parası cinsinden mevduatlar 64 milyar 253 milyon TL azalırken, yabancı para cinsinden mevduatlar ise 15 milyar 424 milyon TL artış gösterdi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Son verilerle birlikte kur korumalı mevduatların toplam mevduat pastası içindeki payı %15,33’e yükselirken, KKM hariç Türk parası cinsinden mevduatların payı %43,14’e geriledi. Aynı dönemde yabancı para mevduatların toplam mevduattan aldığı pay ise %41,53’e çıktı.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Şubat’ın son haftasıyla birlikte kur korumalı mevduat hesaplarındaki azalış 1 trilyon 96 milyar TL’ye ulaştı. TCMB’nin KKM’den TL mevduata dönüşüm hedefi getirdiği 18 Ağustos 2023 haftasından bu yana KKM hesaplarının toplam mevduattan aldığı pay toplamda 10,91 puan azalışla %15,33 seviyesine gerilerken, KKM hariç TL mevduatın aldığı pay ise 11,23 puan artışla %43,14’e çıktı.</li></ul>Kredi kompozisyonu: Son yayımlanan haftalık verilere göre Şubat ayında bankacılık sektörünün kredi hacmi oransal olarak %3,54, miktarsal olarak 422 milyar TL büyüdü. Söz konusu dönemde tüketici kredileri %3,93 büyürken, ticari krediler ise %3,42 büyüme kaydetti.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Tüketici kredileri arasından en hızlı büyüyen kredi türü %5,16 ile bireysel kredi kartları olurken, ihtiyaç kredileri %4,53, konut kredileri ise %0,46 büyüdü. Bu dönemde taşıt kredileri ise %0,61 daraldı.</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Ticari krediler arasından kurumsal kredi kartları %5,70 büyürken, taksitli ticari krediler %5,21, KOBİ kredileri ise %4,48 büyüdü.</li></ul>Faizler:&nbsp;Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre 1 Mart haftasında bankacılık sektörü genelinde ortalama ticari kredi faizleri 14 baz puan artışla %54,06’ya yükselirken, taşıt kredisi faizleri 176 baz puan artışla %42,24’e çıktı. Aynı dönemde konut kredisi faizleri 11 baz puan azalışla %40,88’e gerilerken, ihtiyaç kredisi faizleri ise 5 baz puan azalışla %63,59’a geriledi.&nbsp;<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">TCMB verisine göre aynı haftada ortalama 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi bir önceki haftaya kıyasla 136 baz puan artışla %53,25 çıktı. Böylece mevduat faizinde 22 yılın en yüksek seviyesi kaydedilmiş oldu.</li></ul>

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), 1 Mart haftasına ilişkin bankacılık istatistiklerini yayımladı.

Bankacılık sektöründe son durum

Piyasalar haftaya yurt içinde açıklanacak olan Şubat ayı enflasyon verisiyle başlarken, haftanın kapanışında uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Türkiye için 2024 yılının ilk değerlendirmesini yapacak. Yurt dışında ise tüm gözler Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB) faiz toplantısının sonuçlarında olacak. Kararın ardından ECB Başkanı Lagarde'ın piyasalara yön vermesi beklenen basın toplantısı dikkatle takip edilecek. ABD'de ise Fed Başkanı Jerome Powell'ın sunumu ile ABD tarım dışı istihdam verileri ön plana çıkıyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Hafta, enflasyon verisiyle başlıyor</h2>Haftanın başlangıcında TÜİK, Şubat ayına ilişkin tüketici ve üretici enflasyonu verilerini duyuracak. Bu sabah saat 10.00'da gelecek olan verilerde TÜFE'nin %4'ün hemen üzerinde gelmesi bekleniyor. AA Beklenti Anketi sonuçlarına göre, katılımcı ekonomistlerin Şubat ayı için enflasyon beklentileri en düşük %3,40, en yüksek %5,00 aralığında yer aldı. Ekonomistlerin Şubat ayı enflasyon beklentilerinin ortalamasına göre, bir önceki ay %64,86 olan yıllık enflasyonun ise %66,30'a çıkacağı öngörülüyor. Öte yandan, ekonomistlerin 2024 sonu enflasyon beklentisi Şubat'ta %42,46 oldu. Tüketici Fiyat Endeksi, Ocak'ta aylık bazda %6,70 artış kaydetmiş ve yıllık bazda %64,86'ya yükselmişti.Türkiye geneli enflasyonu için öncü veri kabul edilen ve geçen hafta açıklanan İstanbul enflasyonu da %4,07 artış yönünde gelmişti.Salı günü ise Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB), her enflasyon açıklamasından sonra olduğu gibi "Aylık Fiyat Gelişmeleri" raporunu yayımlayacak. Haftanın ajandası bir diğer önemli veri olan Şubat ayına yönelik reel efektif döviz kuru verileri de Salı günü duyurulacak.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Fitch, Türkiye raporunu açıklayacak</h2>Kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Türkiye değerlendirmesini 8 Mart Cuma'yı Cumartesi'ye bağlayan gece yarısı piyasalar kapandıktan sonra açıklayacak. Fitch'in Türkiye'nin görünümünü "durağan"dan "pozitif"e yükseltebileceği yönünde bir görüş hâkimken "B" olan kredi notunu değiştirmesi beklenmiyor.Fitch, en son 8 Eylül 2023 tarihinde görünümü, beklentilere paralel olarak "negatif"ten "durağan"a yükseltmişti.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">ECB'nin faiz kararı gelecek</h2>Küresel piyasalarda haftanın ajandasında en önemli konu başlığı ECB'nin 2024 yılı ikinci faiz toplantıları. 7 Mart Perşembe günü toplanacak olan Avrupa Merkez Bankası'nın (ECB), herhangi bir politika değişikliğine gitmeyeceği yönünde güçlü beklentiler hâkim. Yatırımcılar, özellikle karar sonrası kameralar karşısına geçecek olan ECB Başkanı Lagarde'ın faiz indirimlerini tartışmak için henüz erken olduğunu tekrarlayıp tekrarlamayacağını öğrenmek istiyor.Geçen Cuma günü açıklanan beklenenden daha az yavaşlayan Euro Bölgesi enflasyon verileri, ECB'nin temkinli duruşunu desteklemişti.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">ABD'de tarım dışı istihdam verileri</h2>Haftanın son işlem gününde ABD'den gelecek tarım dışı istihdam verileri, Fed'in faiz indirimlerine ne zaman gidebileceği yönündeki sorulara yanıt verebilir. Ekonomistler, Ocak ayında son bir yılın en büyük artışı olan 353.000'in ardından Şubat ayında da 190.000 civarında artış yaşancağını öngörüyor. İşsizlik oranının %3,7 seviyesinde sabit kalması, ücret artışının da ılımlı bir seyir izlemesi bekleniyor.İşgücü piyasasının güçlenmeye devam ettiğine dair işaretler yatırımcıların, Fed'in politikayı çok erken genişletmeye başlaması hâlinde beklenenden daha güçlü bir ekonominin enflasyonu yeniden ateşleyebileceğine dair endişelerini gidermelerini zorlaştırabilir.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Yatırımcıların kulağı Powell'ın sunumunda</h2>Bu hafta küresel piyasaların yakından izleyeceği bir diğer gelişme de Fed Başkanı Jerome Powell'ın Çarşamba günü Meclis Komitesi ve Perşembe günü Senato önünde para politikasına ilişkin altı ayda bir yaptığı sunumlar olacak. Powell'ın faizleri ne zaman düşürmeye başlayacaklarına karar verirken temkinli yaklaşacaklarına dair mesajları yinelemesi bekleniyor.

Piyasaları Mart ayının ilk tam haftasında önemli veriler bekliyor. Yurt içinde enflasyon, dış ticaret verileri ile Fitch’in Türkiye raporu; yurt dışında ise ECB faiz kararı, ABD tarım dışı istihdam ve Powell’ın sunumu ön plana çıkıyor.

Bankacılık Düzenleme Ve Denetleme Kurumu ile ilgili hikayeler