Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’yı işgalinin ardından 1 yıl geçti. 2. Dünya Savaşının ardından Avrupa’da gerçekleştirilen en büyük çaplı işgal girişimi olarak tanımlanan bu savaş, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin tarafından hâlâ “Özel Askerî Operasyon” olarak tanımlanıyor. 1 yılın ardından, işgal girişiminin başlangıcında Putin tarafından belirlenen hedeflerin birçoğuna ulaşılamadığı, savaşın maliyetinin her geçen gün daha da arttığı ve sahadaki çatışmaların devam ettiği bir tabloyla karşı karşıyayız.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İşgalin insanî boyutu</h2>Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, Rusya’nın Ukrayna’yı işgali nedeniyle 438’i çocuk olmak üzere 7 bin 199 sivilin hayatını kaybettiğini, 11 bin 756 kişinin de yaralandığını açıkladı. İşgal nedeniyle 8 milyon 87 bin Ukraynalı başka ülkelere <a fr-original-style="" href="https://data.unhcr.org/en/situations/ukraine" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">göç etti</a> ve milyonlarca insan da ülke içinde yer değiştirmek zorunda kaldı. Avrupa Birliği yetkilileri, Ukrayna’dan gelen göç dalgasını “2. Dünya Savaşı’ndan beri Avrupa’nın yaşadığı en büyük mülteci krizi” olarak tanımlıyor. Rusya’nın başta başkent Kiev olmak üzere şehir merkezleri ve altyapı tesislerine yönelik hava saldırıları nedeniyle hayatını kaybeden sivillerin sayısı ve ülkeden göç eden insan sayısı her geçen gün artıyor.<img src="https://images.aposto.com/2023/1/4/1677194016964.jpeg" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.25" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ukrayna’ya verilen uluslararası destek</h2>Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, işgalin ilk gününden bu yana Rusya’nın saldırısını “demokrasiye ve özgür dünyaya karşı bir savaş” olarak tanımlıyor ve başta NATO üyesi ülkeler olmak üzere demokratik ülkelere yardım çağrısında bulunuyor.ABD, işgalin başından beri Ukrayna’ya askerî ve maddi olarak en büyük yardımı yapan ülke olurken AB ülkeleri de işgalin ilk dönemindeki pasif politikalarını değiştirerek Ukrayna’ya destek vermeye başladı. ABD’nin 1 yılda Ukrayna’ya gönderdiği desteğin 76,8 milyar dolar olduğu açıklandı. Bu yardımların 46,6 milyar doları silah ve mühimmat yardımından oluşurken geriye kalan kısım insanî yardım ve finansal destek olarak açıklanıyor.&nbsp;ABD’nin ardından Birleşik Krallık en büyük askerî yardımda bulunan ülke olurken Almanya üçüncü sırada yer alıyor. AB kurumları ise 29,7 milyar dolar ile Ukrayna’ya en büyük finansal desteği sağladı. Türkiye’nin Rusya ve Ukrayna arasında yürüttüğü denge politikası destek miktarına da yansıyor. Türkiye’den Ukrayna’ya finansal destekte bulunulmadı ve yapılan askerî yardımların tutarı 60 milyon dolar seviyesinde kaldı. Ukrayna'ya ihraç edilen İHA ve SİHA'ların savaşa etkisi ise dünya basınında geniş yer buldu ve Ukraynalı yetkililer tarafından Türkiye'ye teşekkür mesajları gönderildi.<img src="https://images.aposto.com/2023/1/4/1677193653735.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.00" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Askerî ve maddi desteklerin yanında ABD ve AB ülkelerinin birçoğu Ukrayna’ya diplomatik olarak tam destek verdi. Volodimir Zelenski Batı ülkelerinde bir kahraman imajı yaratırken başta BM ve AB olmak üzere birçok uluslararası organizasyonun toplantılarına video konferans yöntemiyle katılarak Ukrayna’nın Rusya işgaline karşı verdiği mücadeleyi tüm dünyaya anlatmaya çalıştı. Bu süreçte, Birleşik Krallık, AB kurumları, Almanya ve Fransa’dan Kiev’e devlet başkanı seviyesinde ziyaretler gerçekleşti. Zelenski de işgalin başlamasının ardından ilk yurt dışı ziyaretini ABD’ye gerçekleştirerek Başkan Joe Biden ile bir araya geldi ve Temsilciler Meclisi’nde ayakta alkışlandığı bir konuşma yaptı. Zelenski ardından Londra, Paris ve Brüksel’i ziyaret ederek AB’nin Ukrayna’ya desteğinin bir kez daha yinelenmesi ve büyük çaplı askerî yardımların devam etmesi için görüşmelerde bulundu. Son olarak ABD Başkanı Biden, geçtiğimiz günlerde Kiev’e sürpriz bir ziyaret gerçekleştirerek ülkesinin Ukrayna’ya verdiği desteğin güçlü bir şekilde devam edeceği mesajını verdi.<img src="https://images.aposto.com/2023/1/4/1677183227581.jpeg" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.51" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable"><h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Putin hedefine ulaşabildi mi?</h2>Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Ukrayna’nın AB ve NATO üyesi olma isteğinin Rusya’ya karşı bir güvenlik tehdidi oluşturduğunu ve Rusya sınırındaki Donbas bölgesinde yaşayan Ruslara karşı soykırım uygulandığını iddia ederek Ukrayna’nın işgalinin meşru bir eylem olduğunu savunuyordu. İşgalin ilk günlerinde Kiev yönetiminin 1-2 gün içerisinde düşeceği iddia edilmişti ancak 1 yılın sonunda Kiev’in hâlâ direndiğini ve işgal edilen bölgelerde Rusya ordusuna karşı güçlü harekâtlar düzenlediğini görüyoruz. Bu anlamda Putin’in nihai hedefine ulaşamadığını söyleyebiliriz. Öte yandan, Donbas bölgesinin büyük bir kısmı mevcut durumda Rusya işgali altında bulunuyor.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2023/1/4/1677184053780.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" width="550" ratio="1.58" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Kaynak: Council on Foreign RelationsRusya’nın eylül ayında Donbas’ta düzenlediği bağımsızlık referandumunun sonucunu ise Rusya dışında sadece Kuzey Kore ve Suriye hükümeti tanıyor. BM gibi uluslararası kurumlar ve Rusya, Suriye, Kuzey Kore dışındaki ülkelerin büyük bir kısmı Rusya’nın Ukrayna’yı işgalini gayrimeşru olarak gördüğü gibi Donbas bölgesinin bağımsızlığını da tanımıyor. Putin’in geçen 1 yılda işgal girişimine karşı uluslararası bir destek yaratamadığı aşikâr.İşgalin askerî maliyeti de her geçen gün artıyor. <a fr-original-style="" href="https://www.nytimes.com/2023/02/02/us/politics/ukraine-russia-casualties.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">The New York Times’ın</a> haberine göre Ukrayna’da 200 binden fazla Rus askeri hayatını kaybetti veya yaralandı. Ukrayna ordusunun toplam yaralı ve ölü sayısının ise 100 bin civarında olduğu tahmin ediliyor.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">İşgalin ekonomik maliyeti</h2>Savaşın ekonomik etkileri de askerî kayıplar kadar büyük. Ukrayna ekonomisi 2022 yılında %30,4 küçüldü. İktisatçılar, bunun Ukrayna’nın bağımsızlığını kazanmasının ardından yaşadığı en büyük ekonomik daralma olduğunu <a fr-original-style="" href="https://edition.cnn.com/2023/01/05/business/ukraine-economy/index.html#:~:text=%E2%80%9CDuring%202022%2C%20Ukraine's%20economy%20suffered,Russia's%20invasion%20in%20February%202022." style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">ifade ediyor</a>. Eylül ayı tahminlerine göre de Ukrayna’nın yeniden inşası için gereken kaynak 350 milyar dolardan fazla. Rusya ordusunun sonbahardan itibaren Ukrayna’da sivil hedeflere ve altyapıya yönelik saldırılarının sonucunda ülke ekonomisine verilen zararın çok daha arttığı tahmin ediliyor.İşgalin başından itibaren Batı ülkelerinin Rusya’ya uyguladığı yaptırımlar beklendiği etkiyi yapmasa da Rusya ekonomisini önemli ölçüde etkiledi. AB ülkelerinin Rusya petrolüne ve doğal gazına olan bağımlılığı yaptırımların kapsamının daraltılmasına neden olurken Rusya da enerji ihracatını bir silah olarak kullanarak AB ülkelerine siyasi baskısını artırdı. Avrupa ülkeleri Cezayir, Katar veya Senegal gibi alternatif enerji tedarikçileri bulmalarına rağmen Rusya’ya olan enerji bağımlılıklarını sona erdiremedi. Rusya’nın 1 yıldır devam eden işgalin maliyetini karşılayabilmesinin temel dayanaklarından birini hâlâ büyük miktardaki enerji ihracatı oluşturuyor.Öte yandan, yüzlerce Batılı şirketin Rusya pazarından çıkması, ihracat yasakları, finansal yaptırımlar ve Rus oligarkların mal varlıklarının dondurulması Rusya ekonomisini büyük ölçüde etkiledi. World Bank, IMF ve OECD gibi uluslararası kurumlar Rusya ekonomisinin 2022 yılında %2,2-3,9 arasında küçüldüğünü <a fr-original-style="" href="https://www.consilium.europa.eu/en/infographics/impact-sanctions-russian-economy/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">tahmin ediyor</a>. Enerji dışındaki ihracatın da büyük oranda azaldığı Rusya’da enflasyonun kademeli olarak %14’ten %6’ya düşeceği öngörülüyor. Putin de ulusa sesleniş konuşmasında Batı ülkelerinin bütün yaptırımlarına karşın Rusya ekonomisinin sadece %2,2 küçüldüğünü söylemiş ve bunun ne kadar güçlü bir ülke olduklarının kanıtı olduğunu iddia etmişti.<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">2023’te neler olacak?</h2>Rusya’nın Ukrayna’yı işgali 1 yıldır devam ediyor. Rusya ordusuna karşı 1 hafta bile dayanamayacağı düşünülen Kiev, yalnızca 1 yıldır işgale direnmekle kalmıyor, aynı zamanda Rusya ordusunu geri püskürtmeye çalışıyor.&nbsp;Rusya’nın tüm uyarılarına karşın ABD ve AB ülkeleri 2023’te de Ukrayna’ya askerî ve finansal yardımlarını sürdürecek. Kiev’i ziyaretinde bugüne kadar verilen desteğin bundan sonra da devam edeceği mesajını çok güçlü bir şekilde veren Biden, önümüzdeki günlerde 500 milyon dolar değerinde bir silah yardımı yapılacağını da açıkladı. Öte yandan, Almanya’nın Ukrayna’ya Leopard tanklarını göndermeyi kabul etmesi ve önümüzdeki aylarda bu tankların teslim edilecek olması Ukrayna’nın karşı harekâtlardaki gücünü ve hızını artıracaktır. Zelenski’nin uzun süre ısrarla talep ettiği uzun menzilli füzelerin de ABD tarafından gönderiliyor olması bir yandan Rusya saldırılarının şiddetini artırırken diğer yandan Ukrayna ordusunun karşı saldırı ve savunma kapasitesini de güçlendiriyor.&nbsp;Dolayısıyla, Ukrayna’ya askerî desteğin devam ettiği müddetçe işgalin 2023’te de devam edeceğini ve sahadaki kilitlenmenin artacağını söylemek mümkün. Hem işgalin ekonomik maliyeti hem de artan askerî kayıplar nedeniyle ordu ve halk üzerindeki kontrolünü kaybetme tehlikesi yaşayan Putin ise gün geçtikçe işgalin kapsamını genişletmeye ve şiddetini artırmaya çalışıyor.&nbsp;Rusya ordusu, Ukrayna direnişini uluslararası kurumlar tarafından savaş suçu olarak tanımlanan sivil hedeflere saldırılarını artırarak kırmaya çalışıyor ve ülkenin altyapısını hedef alan hava saldırıları düzenliyor. Ukrayna’da olası bir başarısızlığa tahammülü olmayan Putin, bu savaşı kendi iktidarı için bir ölüm kalım savaşı olarak görüyor ve sahada yaşanan başarısızlıkları, sivilleri de hedef alan topyekûn bir bombardımanla örtmeye çalışıyor. Ukrayna'nın direnci ve savunma kapasitesi arttıkça, Putin'in zamanı daralıyor ve işgali daha zalimce metotlarla nihayete ulaştırmaya çalışıyor. NATO'nun Ukrayna'ya desteğinin kararlı bir şekilde sürdürülmesi, ekonomik yaptırımlarla ve sahadaki başarısızlıklarla boğuşan Putin'in başarı ihtimalini azaltırken Rusya ordusu ve toplumunda işgale karşı tutumları da güçlendiriyor. Belki de 2023'te Putin'i durduracak olan işgal bataklığına saplanan ve her geçen gün itibarı azalan Rusya ordusu ve dünyadan tecrit edilerek ekonomik sorunlarla boğuşmaya çalışan Rusya toplumu olacaktır.

Aposto Gündem

Rusya'nın Ukrayna'yı işgalinde bir yılı geride bırakırken 7 binden fazla sivil hayatını kaybetti, 8 milyon insan mülteci oldu. 200 bine yakın Rus askeri hayatını kaybetti veya yaralandı. Ukrayna ise hâlâ direniyor.

Ukrayna'nın işgali: 1 yılın muhasebesi

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, Ukrayna'da&nbsp;şu ana kadar en az 64 sivilin hayatını kaybettiğini 176 sivilin de yaralandığını açıkladı. Rusya askerinin ülkedeki altyapıları hedef aldığı, vatandaşların elektriğe ve suya ulaşmakta problem yaşadığı bildirildi.&nbsp;Ukrayna'nın işgali devam ederken 160 binden fazla kişinin evini terk etmek zorunda kaldığı duyuruldu.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Neler yaşandı?&nbsp;</h2>Kiev'de patlama ve silah sesleri duyulurken Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Ukrayna'yı desteklemek isteyen gönüllüleri yan yana savaşmaya çağırdı. Zelenski "Bu, ülkemize verdiğiniz desteğin temel kanıtı olacaktır." şeklinde konuştu. Kiev'e yakın bir noktada yer alan Vasylkiv şehrinde petrol deposu vuruldu. Halk, kimyasal dumanlara karşı uyarıldı. Ülkenin güneyindeki Nova Kahovka şehrinin Rusya'nın kontrolüne geçtiği ileri sürüldü. Şehrin belediye başkanı Volodymyr Kovalenko, Rusya askerlerinin Ukrayna bayraklarını binalardan kaldırdığını söyledi. Ülkenin ikinci büyük şehri Harkov'da da çatışmaların sürdüğü bilgisi paylaşıldı.&nbsp;Belarus, Rusya'ya topraklarında nükleer silah konuşlandırma hakkı tanıdı. Fransa Cumhurbaşkanı&nbsp;Emmanuel Macron, bu kararı kınadı.&nbsp;Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmytro Kuleba, ülkede savaş suçu işlendiğini iddia etti. &nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Müzakere olacak mı?</h2>Müzakere için Belarus'a bir heyet gönderen Rusya'nın teklifi reddedildi. Zelenski diplomasiye açık olduğunu, barış istediklerini ancak görüşmelerin Belarus'ta gerçekleşmesini kabul etmediklerini dile getirdi. Varşova, Bratislava, Budapeşte, İstanbul ya da Bakü'de barış görüşmeleri olabileceğini belirten Zelenski dürüst yürütülen bir müzakere süreci talep etti.&nbsp;<h2 fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Ukrayna'ya destek</h2>Hollanda'nın Ukrayna'ya 400 tanksavar füze ve 50 roketatar göndereceği açıklandı. Almanya'nın da ülkeye 1.000 tanksavar ve 500 Stinger füzesi göndereceği aktarıldı. Almanya Dışişleri Bakanı Annalena Baerbock, "Putin'in saldırısından sonra dünyamız farklı. Uluslararası hukukun bu ihlali karşısında şaşkına dönsek de güçsüz değiliz."&nbsp;dedi.&nbsp;Birleşik Krallık Dışişleri Bakanı Liz Truss, ülke halkının gönüllü olarak Ukrayna'ya yardıma gitmesi hâlinde bunu destekleyeceğini ifade etti.

Ukrayna abluka altında: Müzakere olacak mı?

İnsan hakları çalışanı Zafer Kıraç "Haksızlığa ve hukuksuzluğa karşı çıkmak için gerçekleştirilen eylemler anayasal bir sorumluluktur."&nbsp;diyor. Anayasadaki toplantı ve gösteri yürüyüşü düzenleme hakkına dikkat çeken Kıraç, ifade özgürlüğünü kullanmanın da bu hakkın bir parçası olduğuna işaret ediyor. İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi’nin 20’nci ve 19’uncu maddeleri de kişilerin kamuya açık ya da özel alanda toplanma, kendilerini ifade etme ve ortak değerleri savunma hakkını koruyor.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Arap Baharı: Bölgesel bir hareketten daha fazlası</h2>Geçtiğimiz yıl dünyada ve Türkiye’de protestoların yılı oldu. 2010’da Arap Baharı’nın tetiklediği aktivizm odaklı eylemler; son yıllarda eşitsizlik, yolsuzluk ve politik özgürlük çerçevesinde protesto düzenleyen kitlelerin de harekete geçme hakkını kullanmasına önayak oldu. 2019 yılında Lübnan, Tunus, İspanya, Şili ve Bolivya gibi ülkelerde protestolar gerçekleşti. ABD’de George Floyd’un polis memuru Derek Chauvin tarafından öldürülmesini takiben ülke genelindeki Black Lives Matter&nbsp;eylemlerinde artış gözlemlendi. Protestoların yarattığı etki Güney Afrika ve Güney Amerika’ya ulaştı. Seul ve Suriye’de de yankı bulan gösteriler Filistin halkının hak mücadelesine ilham <a fr-original-style="" href="https://www.politico.com/interactives/2021/george-floyd-death-anniversary-2021/" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">verdi</a>.&nbsp;<h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Türkiye’de neler oldu?&nbsp;</h2>2013’te Türkiye’deki Gezi Parkı gösterileri de ülkede protesto hakkının kullanımına dair tartışmalar yarattı. O dönem başbakanlık görevini üstlenen Cumhurbaşkanı Erdoğan, eylemcileri "çapulcu" olarak nitelendirdi. Yazar Gaye Boralıoğlu, Gezi Parkı eylemlerini "Farklı bir toplum için umudumuzdu."&nbsp;şeklinde yorumlarken Konda'nın yaptığı bir ankete göre katılımcıların %40'ı protestoları "sivil hak ve özgürlükler için demokratik bir mücadele" olarak gördüğünü belirtti. Bu yıl başlayan Boğaziçi Üniversitesi eylemleri de farklı kitlelere seslenerek İstanbul, Ankara ve İzmir’de devam etti. Protestolarda 330’u aşkın kişi gözaltına alındı. Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, eylemlerde polisin orantısız şiddet uygulamayı durdurmasını talep etti. Akbelen Direnişi bu yıl sesini yükselten hareketlerden biri olurken TMMOB Genel Başkanı Emin Koramaz direniş için "İkizköy halkının burada vermiş olduğu direniş, tüm ülkemize örnek olmaktadır." dedi.<ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">#Barınamıyoruz: Geçtiğimiz haftalarda İstanbul’da başlayan Barınamıyoruz eylemleri de İzmir, Kocaeli, Eskişehir, Ankara ve Gümüşhane’nin aralarında bulunduğu 24 ilde sürdü. Kemal Yılmaz isimli bir öğrenci, "yetkililerin konunun çözümü için hiçbir şey yapmadığını bu sebeple çözümü birlikte aramaya karar verdiklerini" <a fr-original-style="" href="https://tr.sputniknews.com/20210922/ogrenciler-neden-barinamiyor-1049147369.html" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">söyledi</a>. Cumhurbaşkanı Erdoğan ise üniversite öğrencilerinin eylemlerini Gezi Parkı protestolarıyla ilişkilendirerek "Son zamanlarda bazı park ve bahçelerdeki bankların üzerinde yatanların bir kısmının öğrencilikle alakası yoktur. Bunlar kendilerine göre güya sözde öğrencidir. Bunlar aynen Gezi Parkı olayı neyse onun bir başka versiyonudur." ifadelerini kullandı. İçişleri Bakanı Süleyman Soylu da eylemcilerle ilgili "Ülkemizi istikrarsızlaştırmaya çalıştıklarını, ekonomi, kamu düzeni, uluslararası ilişkileri nasıl tahribat alanına dönüştürmeye çalıştıklarını görüyoruz. Peki, başarabildiler mi? Hayır."&nbsp;dedi. Soylu, eylemlere 2 bin 243 kişinin katıldığını ve bunların 310’unun öğrenci olduğunu dile getirdi.&nbsp;</li></ul><h2 dir="ltr" fr-original-style="" style="margin: 0px; color: rgba(0, 0, 0, 0.85); font-weight: 500; padding: 0px; box-sizing: border-box;">Protesto hakkının korunması</h2><ul fr-original-style="padding-inline-start: 20px;" style="padding-inline-start: 20px; margin-top: 0px; margin-bottom: 1em; list-style-position: inside; box-sizing: border-box;"><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Sonuç: Birleşik Krallık merkezli uluslararası insan hakları örgütü Article 19'un protesto hakkına ilişkin raporu protesto hakkının merkezinde devletin bu hakkın kullanımını kolaylaştırma sorumluluğu olduğunu <a fr-original-style="" href="https://www.article19.org/data/files/medialibrary/38581/Right_to_protest_principles_final.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">vurguluyor</a>. Rapor, devletlerin "protesto hakkına saygı göstermesi, protesto hakkını engellememesi, protesto hakkını koruması ve bu hakkın kullanılması için ortam yaratılmasını sağlaması"&nbsp;gerektiğini belirtiyor.&nbsp;</li><li dir="ltr" fr-original-style="" style="box-sizing: border-box;">Kolektif bilinç: Peki bir protestoya katılmak için o protestonun öznesi olmak gerekir mi? 1984-1985 yılları arasında Birleşik Krallık’taki madenci grevlerine yardım eden Lesbians and Gays Support the Miners hareketi; bir kişinin "protestonun parçası olsun veya olmasın bir protestoyu gözlemleme ya da izleme hakkı olduğunun", protestoyu desteklemek için bireysel mağduriyet yaşanmamış olsa bile kolektif bilince destek verilebileceğinin altını <a fr-original-style="" href="https://www.theguardian.com/film/2014/aug/31/pride-film-gay-activists-miners-strike-interview" rel="noopener noreferrer" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">çiziyor</a>.&nbsp;</li></ul>

Protesto hakkı kime aittir?

• Venüs'ün atmosferinde oksijensiz ortamlarda yaşayan mikroorganizmalar tarafından üretilen fosfin gazının varlığı <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNjQ3OGQ0Y2Y0NjhhMDAwNzIxZTBhOSZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuZnQuY29tJTI1MkZjb250ZW50JTI1MkYwMTAxMWE0My05NGQzLTQzOTAtYTMxOC0yNGNkYTRjNjQ3MTg="">keşfedildi</a>. Cardiff Üniversitesi'nin araştırması, üretilen fosfin miktarının Venüs'te yaşamın varlığına işaret ettiğini belirtiyor.• Koç Holding’in kurucusu Vehbi Koç’un kızı Suna Kıraç, 79 yaşında <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNjQ3OGQ0Y2Y0NjhhMDAwNzIxZTBhOSZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ0d2l0dGVyLmNvbSUyNTJGa29jaG9sZGluZyUyNTJGc3RhdHVzJTI1MkYxMzA1NzY5OTU5ODQ3NTMwNDk3"">hayatını kaybetti</a>. Bir süredir ALS hastalığıyla mücadele eden Kıraç, Holding'in yönetim kurulunda başkan vekilliği ve Arçelik'te yönetim kurulu başkanlığı görevlerini yürütmüştü.• Amazon servisi Amazon Prime, Türkiye’de faaliyete <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNjQ3OGQ0Y2Y0NjhhMDAwNzIxZTBhOSZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9bnVsbCZpc3N1ZT01ZjYwNmM0ZjI5NTgzODAwMDdkZTgyOTQmcHVibGlzaGVyPTVlZDNlY2Q2YzVhODZjY2QxZTI0Y2E0YSZuZXdzbGV0dGVyPTVlMmUwZjEyZDM2MmMyMGJiOWM5NTE5MCZzdWJzY3JpYmVyPTVlNjU1NDgyYmY3NzcwNWE1NzZjOTIzNyZzb3VyY2U9ZW1haWwmdXJsPWh0dHBzJTI1M0ElMjUyRiUyNTJGd2VicmF6emkuY29tJTI1MkYyMDIwJTI1MkYwOSUyNTJGMTUlMjUyRmFtYXpvbi1wcmltZS10dXJraXllLWFjaWxkaSUyNTJG"">başladı</a>.• Dünya Ticaret Örgütü, ABD'nin 2018 yılında Çin'den ithal ettiği 200 milyar dolar değerindeki bir grup ürüne uyguladığı gümrük vergilerinin küresel ticaret kurallarını ihlal ettiğine <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNjQ3OGQ0Y2Y0NjhhMDAwNzIxZTBhOSZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9bnVsbCZpc3N1ZT01ZjYwNmM0ZjI5NTgzODAwMDdkZTgyOTQmcHVibGlzaGVyPTVlZDNlY2Q2YzVhODZjY2QxZTI0Y2E0YSZuZXdzbGV0dGVyPTVlMmUwZjEyZDM2MmMyMGJiOWM5NTE5MCZzdWJzY3JpYmVyPTVlNjU1NDgyYmY3NzcwNWE1NzZjOTIzNyZzb3VyY2U9ZW1haWwmdXJsPWh0dHBzJTI1M0ElMjUyRiUyNTJGd3d3LnJldXRlcnMuY29tJTI1MkZhcnRpY2xlJTI1MkZ1cy11c2EtdHJhZGUtY2hpbmEtd3RvJTI1MkZ3dG8tZmluZHMtdS1zLXRhcmlmZnMtb24tY2hpbmEtYnJlYWNoLXRyYWRpbmctcnVsZXMtaWRVU0tCTjI2NjJGRw=="">hükmetti</a>.• Apple, ilk kez yeni bir iPhone modeli tanıtılmayan eylül ayı etkinliğinde sekizinci nesil iPad, dördüncü nesil iPad Air, Apple Watch Series 6 ve Apple Watch SE’yi <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNjQ3OGQ0Y2Y0NjhhMDAwNzIxZTBhOSZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9bnVsbCZpc3N1ZT01ZjYwNmM0ZjI5NTgzODAwMDdkZTgyOTQmcHVibGlzaGVyPTVlZDNlY2Q2YzVhODZjY2QxZTI0Y2E0YSZuZXdzbGV0dGVyPTVlMmUwZjEyZDM2MmMyMGJiOWM5NTE5MCZzdWJzY3JpYmVyPTVlNjU1NDgyYmY3NzcwNWE1NzZjOTIzNyZzb3VyY2U9ZW1haWwmdXJsPWh0dHBzJTI1M0ElMjUyRiUyNTJGd3d3LnRoZXZlcmdlLmNvbSUyNTJGMjAyMCUyNTJGOSUyNTJGMTUlMjUyRjIxNDMxMzY1JTI1MkZhcHBsZS13YXRjaC1zZXJpZXMtNi1wcmljZS1mZWF0dXJlcy1zcGVjcy1yZWxlYXNlLWRhdGU="">tanıttı</a>.• Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği'nin görevlendirdiği araştırma komisyonu, Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro ve üst düzey hükûmet yetkililerinin ülkedeki keyfî gözaltılara, işkencelere ve infazlara "emir verdiğini ya da katkıda bulunduğunu" <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNjQ3OGQ0Y2Y0NjhhMDAwNzIxZTBhOSZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9bnVsbCZpc3N1ZT01ZjYwYzBjYmMxNmNiYTAwMDllMjg5YzQmcHVibGlzaGVyPTVlZDNlY2Q2YzVhODZjY2QxZTI0Y2E0YSZuZXdzbGV0dGVyPTVlMmUwZjEyZDM2MmMyMGJiOWM5NTE5MCZzdWJzY3JpYmVyPTVlNjU1NDgyYmY3NzcwNWE1NzZjOTIzNyZzb3VyY2U9ZW1haWwmdXJsPWh0dHBzJTI1M0ElMjUyRiUyNTJGd3d3Lm55dGltZXMuY29tJTI1MkYyMDIwJTI1MkYwOSUyNTJGMTYlMjUyRndvcmxkJTI1MkZhbWVyaWNhcyUyNTJGdmVuZXp1ZWxhLXVuLWtpbGxpbmdzLXRvcnR1cmUuaHRtbA=="">bildirdi</a>.

• Uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch Ratings, 2020 yılı için Türkiye ekonomisine dair daralma tahminini iyileştirerek %3,9'dan %3,2'ye <a href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNWI1M2RlNjY0YmNmMDAwOTliZjhhMyZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cCUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5ibG9vbWJlcmdodC5jb20lMjUyRmZpdGNoLXJhdGluZ3MtdHVyay1la29ub21pc2luZS1pbGlza2luLWJ1eXVtZS10YWhtaW5pbmkteXVrYXJpLXlvbmx1LWd1bmNlbGxlbmRpLTIyNjM5MTk=""">çekti</a>.• Birleşik Krallık ve Japonya, Brexit sonrası serbest ticaret anlaşması imzalamak için bir prensip anlaşmasına <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNWI1M2RlNjY0YmNmMDAwOTliZjhhMyZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuY25iYy5jb20lMjUyRjIwMjAlMjUyRjA5JTI1MkYxMSUyNTJGdWstYW5kLWphcGFuLWFncmVlLW9uLXByaW5jaXBsZS10by1mcmVlLXRyYWRlLWRlYWwuaHRtbA==""">vardı</a>.• İçişleri Bakanlığı'nın 81 il valiliğine gönderdiği “Covid-19 Tedbirleri” konulu ek genelgeyle ülke genelinde meskenler hariç her yerde maske takma zorunluluğu <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNWI1M2RlNjY0YmNmMDAwOTliZjhhMyZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ0MjQuY29tLnRyJTI1MkZoYWJlciUyNTJGODEtaWxlLWVrLWdlbmVsZ2UtdWxrZS1nZW5lbGluZGUtbWFza2UtdGFrbWFrLXpvcnVubHVsdWd1LWdldGlyaWxkaSUyNTJDOTAxOTE4""">getirildi</a>.• Birleşik Krallık'ta Oxford Üniversitesi iş birliğiyle Covid-19 için aşı geliştirme çalışmalarını sürdüren ilaç şirketi AstraZeneca, bir denekte görülen yan etkiler sebebiyle testlere üçüncü fazda <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNWI1M2RlNjY0YmNmMDAwOTliZjhhMyZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZlZGl0aW9uLmNubi5jb20lMjUyRjIwMjAlMjUyRjA5JTI1MkYwOCUyNTJGaGVhbHRoJTI1MkZjb3JvbmF2aXJ1cy12YWNjaW5lLWFzdHJhemVuZWNhLXBhdXNlJTI1MkZpbmRleC5odG1s""">ara verdi</a>.• Sudan’da geçiş hükümeti, din ile devleti birbirinden ayırmayı kabul ederek ülkedeki 30 yıllık İslami yönetimi <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNWI1M2RlNjY0YmNmMDAwOTliZjhhMyZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ0ci5ldXJvbmV3cy5jb20lMjUyRjIwMjAlMjUyRjA5JTI1MkYwNiUyNTJGc3VkYW4tZGEtaHVrdW1ldC1kaW4taWxlLWRldmxldGktYmlyYmlyaW5kZW4tYXktcm1heS1rYWJ1bC1ldHRpLTMwLXktbGwtay1pc2xhbWkteW9uZXRpbS1z""">sona erdirdi</a>.• Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği, gazeteci Cemal Kaşıkçı'nın İstanbul'da Suudi Arabistan Başkonsolosluğu'nda öldürülmesiyle ilgili Suudi Arabistan'da görülen davanın şeffaflık ve hesap verme yükümlülüğü konusunda yetersiz olduğunu <a href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNWI1M2RlNjY0YmNmMDAwOTliZjhhMyZ1c2VyPTVlNWJlYTU3MDhlZGE3NzU0MjFhZmY4ZCZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cCUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5kdy5jb20lMjUyRnRyJTI1MkZibWRlbi1rYSUyNTI1QzUlMjUyNTlGJTI1MjVDNCUyNTI1QjFrJTI1MjVDMyUyNTI1QTclMjUyNUM0JTI1MjVCMS1kYXZhcyUyNTI1QzQlMjUyNUIxbmEtdGVwa2klMjUyRmEtNTQ4NTIxMTM=""">açıkladı</a>.

• Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği'nin görevlendirdiği araştırma komisyonu, Venezuela Devlet Başkanı Nicolás Maduro ve üst düzey hükümet yetkililerinin ülkedeki keyfî gözaltılara, işkencelere ve infazlara "emir verdiğini ya da katkıda bulunduğunu" <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNjIyMzRiYzE2Y2JhMDAwOWUzNGIzZiZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cubnl0aW1lcy5jb20lMjUyRjIwMjAlMjUyRjA5JTI1MkYxNiUyNTJGd29ybGQlMjUyRmFtZXJpY2FzJTI1MkZ2ZW5lenVlbGEtdW4ta2lsbGluZ3MtdG9ydHVyZS5odG1s"">bildirdi.</a> Araştırma komisyonunun 270 mülakata ve gizli belgelere dayandırdığı 400 sayfalık raporda ayrıntılı analiz edilen vakalardan bazılarının "insanlığa karşı suç" kapsamında değerlendirilebileceği <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNjIyMzRiYzE2Y2JhMDAwOWUzNGIzZiZ1c2VyPTVlMzlkMTZjZGRkZjgxNDc5Zjg0ZDU5YiZhdXRob3I9bnVsbCZ1cmw9aHR0cHMlMjUzQSUyNTJGJTI1MkZ3d3cuZHcuY29tJTI1MkZ0ciUyNTJGYm1kZW4tbWFkdXJveWEtYSUyNTI1QzQlMjUyNTlGJTI1MjVDNCUyNTI1QjFyLXN1JTI1MjVDMyUyNTI1QTdsYW1hLWluc2FubCUyNTI1QzQlMjUyNUIxJTI1MjVDNCUyNTI1OUZhLWthciUyNTI1QzUlMjUyNTlGJTI1MjVDNCUyNTI1QjEtc3UlMjUyNUMzJTI1MjVBNy1pJTI1MjVDNSUyNTI1OUZsZW5kaSUyNTJGYS01NDk0OTI5NA=="">belirtildi.</a>

Birleşmiş Milletler İnsan Hakları Yüksek Komiserliği ile ilgili hikayeler