1986 yılının mart ayında İspanyol Merdivenlerinin yakınında açılan<a fr-original-style="" href="https://www.upi.com/Archives/1986/03/20/Romes-first-McDonalds-opens-near-Spanish-Steps/6194511678800/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;McDonalds</a>, ciddi protestolara sebep olmuş; hemen kapatılması için kamuoyunda baskı oluşturulmuştu. O McDonald’s hâlâ bütün ihtişamıyla Roma’nın en işlek caddesinde duruyor. Hatta İtalya’da şu anda 650 civarı McDonalds var ve her yeni açılan McDonalds, yeni bir<a fr-original-style="" href="https://www.reuters.com/article/us-italy-mcdonalds-idUSKCN1UQ21N" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;tartışma</a> konusunu da beraberinde getiriyor.Bu durumdan rahatsız olan birçok İtalyandan biri olan Carlo Petrini; yerel yemeğin, içeceğin ve bunların taşıdığı anlamların, fast food kültüründen çok daha değerli olduğunu kitlelere anlatabilmek adına 1989 yılında uluslararası Slow Food hareketini başlattı.&nbsp;<img src="https://images.aposto.com/2022/4/4/1652359438885.png" style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="1.79" width="550" fr-original-style="display: block; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Yerel malzemelerle ve tariflerle kurulan sofralardaki keyfin bambaşka olacağını; ayrıca bu sofralarda sağlıklı üretimin insancıl koşullarda yapılacağını savundu. Slow food hareketi, yaşam kalitesini arttırmanın ancak yerel gıdalarla beslenerek ve hızlı yaşama karşı çıkarak gerçekleşebileceğini savunuyor.Yerel gıdanın; ancak yerel kültürle ve sakin bir yaşamla birlikte var olabileceğinin fark edilmesiyle, Slow Food hareketinden 10 yıl sonra ‘yavaş’ yaşamı onurlandırmak ve bu konudaki farkındalığı artırmak için girişimler başladı. İtalya’da küçük bir yerleşim olan Greve-in-Chianti’nin belediye başkanı Paolo Saturnini’nin öncülüğünde; yine İtalya’nın Bra, Orvieto, Positano yerleşimlerinin belediye başkanları ve Slow Food Birliği kurucusunun desteği ile Orvieto’da<a fr-original-style="" href="https://www.cittaslow.org/" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;CittaSlow</a> (Yavaş Şehir) kuruldu. Yalnız logonun güzelliğine bir bakın:<img src="https://images.aposto.com/2022/4/4/1652359490364.png" style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px; border-style: none; position: relative; cursor: pointer; padding: 0px 1px; box-sizing: border-box;" ratio="2.01" width="550" fr-original-style="display: block; float: none; vertical-align: top; margin: 5px auto; text-align: center; width: 100%; max-width: 550px;" fr-original-class="fr-draggable">Cittaslow Hareketinin ana amacı; çevresel, kültürel, ekonomik ve sosyal anlamda &nbsp;kentler kurmak ve bu kentlerin çevrelerindeki yerel eylemleri teşvik ederek küresel baskıya dirençli mikroekonomiler oluşturmak.&nbsp;Sakin Şehir unvanı alan kentler, yerele özgü niteliklere ve değerlere göre şekillenen; ancak benzer kentsel politikalara dayanan bir<a fr-original-style="" href="https://www.journalagent.com/planlama/pdfs/PLAN-95967-REVIEW-OZMEN.pdf" style="color: rgb(9, 9, 9); text-decoration: none; background-color: transparent; outline: none; cursor: pointer; transition: color 0.3s ease 0s; touch-action: manipulation; user-select: auto; box-sizing: border-box;" target="_blank">&nbsp;kentsel gelişim modeli</a>ni benimser. Nüfusunun 50 binin altında olması gereken bu yerleşimlerde mimarinin yanı sıra sosyal, kültürel ve ekonomik birçok faktörün etkisi önemlidir. Sakin Şehirlerde sürdürülebilirlik özelliklerinin gelişmesi adına hava, su, ses ve ışık kirliliğine karşı önlemler alınıp; enerji tasarrufu ve yenilenebilir enerji kaynakları üzerine projeler üretiliyor. Bunların yanı sıra bisiklet kullanımı ve toplu taşıma olanakları teşvik ediliyor; geleneksel mimari dokunun korunması sağlanıyor ve kent genelinde erişilebilirliğe önem veriliyor.&nbsp;Ekonomik anlamda bu kentlerin güçlenmesi, aslında en önemli amaçlardan biri. Ekonomik gelişim için; geleneksel ve yerel iş teknikleri, ürünlerin ve onların tatlarının sürdürülmesi, kırsal gelişim ve tarımsal üretim desteklenir. Yerele özgü değerler korunur. Genel anlamda kentin yerel değerleri ile gelişmesi sağlanmaya çalışılır.&nbsp;Cittaslow Birliği’nin kurucusu ve onursal başkanı Saturnin;, Cittaslow’un değişime değil, ‘yanlış değişime’ karşı olduğunu ve bu yanlışın da geçmişi yok saymak, olduğunu belirtmiştir.&nbsp;Peki şu anda dünya çapında bilinirliği ve popülerliği artan ‘Sakin Şehir’ hareketinin bir parçası olan şehirler, sakinliğini koruyabiliyor mu? Yoksa bu tanınırlık, Sakin Şehirlerin ‘sakin’ kalmalarında bir tehdit hâline mi geldi?&nbsp;Her ne kadar kitle turizmi, ciddi ekonomik gelişimi ve büyümeyi beraberinde getirse de Sakin Şehirler, bir noktadan sonra sakinliklerini koruyamamaya başlayacak gibi görünüyor.&nbsp;Neler olacağını hep birlikte göreceğiz.&nbsp;<hr fr-original-style="" style="height: 0px; overflow: visible; border-bottom: none; clear: both; user-select: none; break-after: page; box-sizing: border-box;">Yazar: Selin MutdoğanYardımcı Yazar: Derin Altan&nbsp;Editör: Merve Apaydın, Ceylan KaraAraştırma: Selin Mutdoğan

1986 yılının Mart ayı. Chernobyl nükleer faciasından bir ay önce. Berlin duvarı duruyor. Sovyetler Birliği ayakta. Tam bu sırada yemek kültürünün başlı başına bir ritüel olduğu İtalya’da, Roma’nın en turistik yerine McDonalds açılmasına karar veriliyor ve ileride bütün dünyayı saracak bir örgütlenme zincirinin çarkları çalışmaya başlıyor. 

Sakin şehirler sakinliğini koruyabilecek mi?

<h2>“Mutluluk, başkalarıyla ve bizi çevreleyen her şeyle -insanlar, doğa, nesneler- kurduğumuz bir dizi ilişkilerin dokuduğu bir ağ gibidir.”&nbsp;</h2>sözleriyle bile hayata bakışının kısa bir özetini veriyor Carlo Petrini. Yavaşlamanın, arada bir durmanın ve anı özümsemenin üzerinde duran; yaşamdan, özellikle de yemekten herkesin haz alması gerektiğini savunurken diğer yandan geleneksel ve yerel yemek kültürü ve ekosistemleri korumayı hedefleyen Petrini’yi tanıyorsunuz; namıdiğer Slow Food hareketinin öncüsü. Ben ona daha çok “yavaş ve tadında” hayatın savunucu diyorum. Çünkü Petrini, kapitalizmin göbeğinde, hızlanmanın hayatta kalmak olduğu bir dönemde çıkıyor ortaya ve “Yavaşla ve tadını çıkar.” diyor. Carpe diem söylemlerinden olduğu düşünülse de aslında Petrini’nin derdi farkındalık yaratmak ve farkında olmaya davet etmek. Yediğin her lokmada, o lokmanın o tabağa gelene kadar sürdürdüğü yolculuğu düşünmek, şükretmek, saygı duymak ve yavaşça tadını çıkarmak.&nbsp;Slowfood'tan Cittaslow'a: Petrini, 1986’da bu yavaş yemek mücadelesini başlattığında, yavaşlamanın toprakla ve mutfakla sınırlı kalmadığı; bir yaşam felsefesi olduğu noktada hedefine ulaşabileceğini de biliyordu. Derken 1999 yılında yavaşlığın en derinden hissedildiği İtalya’nın Toskana bölgesinde, Chianti’de Belediye Başkanı Paolo Saturnini ile <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNDkxMDRkNGYzNmY5MDAwNzNkZGI0OSZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWVkMTE2Y2QyYzZiYzMzNGE2YTc3N2JmJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5jaXR0YXNsb3cub3JnJTI1MkY="">Cittaslow</a>, “yavaş şehir” hareketini başlattı.&nbsp;Ütopya değil, yaşam biçimi: Doğanın takvimine ayak uyduran, hayatın yaşamdan haz alınabilecek hızda yaşandığı, zamanın alıp getirdiği kadim bilgilere değer veren, yenilenebilir enerji kaynakları kullanan, çevresiyle uyumlu, geleneklerine sahip çıkan, kendine yeten ve kuş cıvıltılarının her daim duyulduğu şehirlerin ve bu şehirlerin sakinlerinin hayalini kuran Petrini, aynı zamanda uluslararası bir belediyeler birliği olan Cittaslow’u bir ütopya değil, benimsenebilir bir yaşam biçimi olarak görüyor. Bu felsefeye ve yaşam biçimine göre bu yaşam alanları, alışveriş merkezleri ve plazalar tarafından istila edilmemiş; manavın yoldan geçerken bir erik uzattığı, köşedeki terzide tam da istediğiniz elbiseyi sabırla diktirdiğiniz, yeşil alanlar için kilometrelerce yol gitmediğiniz, güvende hissettiğiniz, koşmadan yetişebildiğiniz ve iç sesinizi duyabildiğiniz, yediğiniz her sebze meyvenin mevsiminde ve tadında olduğu habitatlar. Kulağa nasıl geliyor?Geleceğin yaşam alanları: Tüm bu "romantik" yaşam alanı anlayışına yerleşik nüfusun 50.000’den az olması; hava, su ve toprak temizliği, biyoçeşitliliğin korunması, bisiklet yollarına sahip olunması, zanaatların yaşatılması ve sessizlik gibi kriterler de dâhil. Bir yaşam alanı, bu gibi özelliklere sahip olduğunu ispat ettiği takdirde Cittaslow’ların arasında ismini yazdırabiliyor. Her ne kadar kriterlere açık bir şekilde dâhil edilmemiş olsa da biliyoruz ki bu yaşam alanlarında yavaş yavaş yürüyen, gülümseyen, nazik ve etrafındaki canlı ve cansız her şeye saygı duyan ve şefkat besleyen insanların yaşaması da Cittaslow olabilmenin, en azından Cittaslow ünvanını korumanın, bir koşulu diyebiliriz. Bugün birçok belediye ve hükümet, Cittaslow kriterleriyle benzerlik taşıyan yeni yaşam ve konut alanları kurgulamak için yarışmalar düzenliyor. Hatta sırf bu alanda çalışmak üzere kurulmuş birçok tasarım stüdyosu var. <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://link.apostonews.com/click?uri=aHR0cHM6Ly9saW5rLmFwb3N0b25ld3MuY29tL2NsaWNrP3N0b3J5PTVmNDkxMDRkNGYzNmY5MDAwNzNkZGI0OSZ1c2VyPTVlYjU0M2NmNzA2NDk0MjU1ZWNmNmE4MCZhdXRob3I9NWVkMTE2Y2QyYzZiYzMzNGE2YTc3N2JmJnVybD1odHRwcyUyNTNBJTI1MkYlMjUyRnd3dy5uYXRpb25hbGdlb2dyYXBoaWMuY29tJTI1MkZtYWdhemluZSUyNTJGMjAxOSUyNTJGMDQlMjUyRnNlZS1zdXN0YWluYWJsZS1mdXR1cmUtY2l0eS1kZXNpZ25lZC1mb3ItcGVvcGxlLWFuZC1uYXR1cmUlMjUyRg=="">Geleceğin yaşam alanları</a> Petrini’nin 1999’da tasarladığı Cittaslow’la birebir aynı olmasa da Petrini’nin mutluluk tanımıyla benzer; bizi çevreleyen her şeyle -doğa, insanlar ve nesnelerle- uyum içinde.Türkiye’de dalgaların hızlı, yaşamın yavaş olduğu üç Cittaslow bölgesi:Akyaka, Muğla: Son yıllarda kitesurf sevenlerin başını ağrıtmadığını umduğum canım Akyaka. Rüzgârı kadar yeşiliyle de meşhur Akyaka’nın heyecanlı Azmak’ı, doğadaki dengeyi fısıldar kulağına. Çam ormanları ve Amazon’un havasından karın acıkır, Ege’nin havasında suyunda yetişenler sofraya konur.&nbsp;Nerede kalsak? No 22 Riders Inn’de Ne içsek? Deli Memet’in kokteylleriniGökçeada, Çanakkale: Hırçın denizine ve rüzgârına aldanmayın; içinde uslu mu uslu naif mi naif biri yaşar. Dalgaları ve kalbi hızlı oluversin; rüzgâr sesi dışında çıt çıkarmaz. Zeytini, üzümü, adaçayı salına salına yetişir. Ne yerlisi ne de mahsulü acele eder adanın. Emek ister adalı olmak. Yavaş ve sabırlı olmayı ister.&nbsp;Nerede kalsak? Anemos’ta Ne yesek? Meydani Pastanesi’nde Efibadem kurabiyesiPerşembe, Ordu: Ordu’da dalga çok, sörf yapan az. Tozu dumana katan dalgaları bir yana, mutfak kültürüne sahip çıkan Perşembe’nin cevizli helvası, fındık tirmiti ve erik suyu da gidip yavaş yavaş tadına bakılası.&nbsp;Nerede kalsak nerede eksek/biçsek? Mellow Farm’da Ne yesek? Perşembeli teyzenin elinden cevizli helva

Aposto Gündem

Carlo Petrini'nin Cittaslow felsefesi

Petrini'nin ehlikeyif şehirleri

• Ankara'nın merkezine yaklaşık 90 kilometre uzaklıkta olan ilçesi Güdül, cittaslow unvanı alarak İç Anadolu bölgesinin ilk "sakin şehri" <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://cittaslowturkiye.org/ankaranin-ilk-sakin-sehri-gudul/">oldu.</a><ul><li>Cittaslow: İtalya'nın Toskana bölgesinde yer alan Greve in Chianti şehrinde dönemin belediye başkanı Paolo Saturnini tarafından 1999 yılında başlatılan Cittaslow hareketi, şehirleri ve kalkınmayı yaşam kalitesini yükseltme ekseninde yeniden düşünmeyi öğütlüyor. Bu unvanı yavaş yaşam, sürdürülebilir kalkınma, yavaş yemek gibi toplam <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="https://www.cittaslow.org/content/how-become">7 ana başlıkta 72 kriteri</a> sağlayan belediyeler kazanabiliyor. Uluslararası çapta 30 ülkeden 264 belediyenin yer aldığı cittaslow belediyeler Türkiye'den -Güdül ile beraber- <a target="_blank" rel="noopener noreferrer" href="http://www.cittaslow.org/sites/default/files/content/page/files/246/cittaslow_list_november_2019.pdf">18 belediye</a> yer alıyor.</li></ul>

Cittaslow ile ilgili hikayeler